15,017 matches
-
pragmatică), demersul semiotic urmărește: descrierea parametrilor sintactici ai limbajului politic și a mecanismelor de realizare a coeziunii sintactice; analiza fenomenelor de semie/ polisemie, a dimensiunii intensionale, respectiv extensionale a semanticii acestui tip de limbaj; identificarea principalelor clase și relații semantice cultivate în comunicarea politică; investigarea formelor de manifestare a intenționalității și a modalităților de persuadare valorificate de emitentul politic; analiza efectelor pe care le generează la nivelul receptării și a problematicii relației emitent politic receptor. Descrierea parametrilor semiozei politice este complinită
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
limbajul politic de masă119 reprezintă modalități diferite ale uzului și ale distribuției lexicului politic în raport cu terminologia politică. În vreme ce limbajul politic de masă și limbajul politic mediatic sunt mai permeabile în ceea ce privește vocabularul comun, limbajul politic profesionist manifestă deschidere spre împrumuturi neologice, cultivând un vocabular specializat. Diferențierea celor trei forme de manifestare a limbajului politic se realizează prin criterii care opun caracterul tehnic și științific celui non-tehnic și non-științific, respectiv specializarea nonspecializării. Diferențele de vocabular se datorează și specificului publicului căruia se adresează
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
cele mai variate și prin soliditatea discursului ergumentativ. Paradigma publicisticii eminesciene marchează aptitudinea gazetarului de a impune un model discursiv în presa vremii, contribuind decisiv la modernizarea și diversificarea mijloacelor de expresie specifice scrisului jurnalistic. Distanțarea jurnalistului de stilul gazetăresc cultivat până atunci se face simțită atât la nivelul problematicii abordate, care vizează chestiuni esențiale pentru politica țării, cât și la nivelul expresiei. Lectura articolelor evidențiază apelul la surse de autoritate în domeniile abordate, folosirea constantă a paremiologiei românești și străine
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
alte publicații ale timpului oferă imaginea unui om angajat, extrem de receptiv la problemele epocii și cu vocația scrisului jurnalistic. Indiferent de ținuta și caracterul publicațiilor la care colaborează de-a lungul vieții, Eminescu imprimă acestora pecetea inconfundabilă a stilului său. Cultivând o jurnalistică de atitudine, gazetarul angajează opinia publică în dezbaterea celor mai importante evenimente ale realității social-istorice, având curajul exprimării unor opinii radicale în privința clasei politice românești. Activitatea publicistică a lui Mihai Eminescu obligă discursul jurnalistic al epocii să-și
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
de raportare la realitățile politice ale vremii și două moduri de înțelegere a limbajului publicistic. Eminescu critică "logosul apocaliptic" al adversarului, coloratura pronunțat eschatologică, excesul de tehnicism retoric, apelul permanent la "sofistică", purtând amprenta utopismului gândirii liberale. Ironia descalificantă este cultivată cu obstinație de jurnalist în demersul de demontare a discursului cultivat de adversar: "Ziarul Românul este desăvârșit întru toate, și chiar în simțimintele sale patriotice. I se rupe inima de biata țară și, într-un strigăt de durere, ne îndeamnă
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
înțelegere a limbajului publicistic. Eminescu critică "logosul apocaliptic" al adversarului, coloratura pronunțat eschatologică, excesul de tehnicism retoric, apelul permanent la "sofistică", purtând amprenta utopismului gândirii liberale. Ironia descalificantă este cultivată cu obstinație de jurnalist în demersul de demontare a discursului cultivat de adversar: "Ziarul Românul este desăvârșit întru toate, și chiar în simțimintele sale patriotice. I se rupe inima de biata țară și, într-un strigăt de durere, ne îndeamnă să fim gata, căci oara se apropie, catapeteasma bisericii în curând
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
un argument și o armă politică, principalul mijloc de cultivare și conservare a identității naționale, într-o epocă în care problema independenței și a păstrării specificului național în context european devin imperioase. Eminescu desfășoară o campanie acerbă împotriva "limbii păsărești", cultivată de presa vremii, și a fluctuațiilor lingvistice vizibile la nivelul discursului gazetarilor. Jurnalistul susține că fiecare înnoire pe terenul limbii trebuie să aibă la bază tradiția, subliniind în același timp pericolele modernizărilor pripite. În acest sens, gazetarul vede în limba
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
lucii"256. Este exprimată în aceste rânduri una dintre primele profesiuni de credință pe care poetul le face în spațiul gazetăriei, dar și promisiunea unui verb care părăsește cărările bătute în favoarea unei expresii obiective și curajoase. Distanțarea de stilul gazetăresc cultivat de generația pașoptistă se face simțită, atât la nivelul temelor abordate, dintre cele mai variate și atingând probleme esențiale pentru politica țării, cât și la nivelul expresiei jurnalistice, diferită de patosul și retorismul specifice publicisticii secolului al XIX-lea. Lectura
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
natura meseriei pe care o practică, să prezinte și să comenteze evenimentele de pe scena politică internă și externă, oferind cititorilor informații documentate asupra realităților sociale, istorice, economice și politice ale timpului. Jurnalistul își accesibilizează ideile printr-o logică a exemplului cultivată cu insistență în corpul articolelor, prin analogii și metafore care conferă o coloratură familiară subiectelor abordate. Conștient de potențialul performativ al scrisului jurnalistic, Eminescu face apel la imaginea pilduitoare a istoriei, la veleitățile paideice ale paremiologiei, la glosări frecvente în
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
a mecanismelor de semnificare/ resemnificare a evenimentelor din spațiul politic, specifice publicisticii eminesciene. Natura interdisciplinară a semioticii și capacitatea acesteia de integrare a unor instrumente variate de cercetare, inclusiv a mijloacelor informatice, oferă șansa unei perspective superioare asupra limbajului politic cultivat de Eminescu în presa vremii. Demersul semiotic relevă distanțarea publicisticii eminesciene de stilul jurnalistic al perioadei pașoptiste, individualizat printr-o retorică greoaie, tributară construcțiilor lexicale fixe și "frazelor sforăitoare". Desfășurându-și activitatea într-o perioadă de tranziție, atât la nivelul
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
pe care am comite-o noi înșine de a doua zi chiar? Cu ce drept ne-am plânge că poporul nostru se împarte ca o turmă necuvântătoare, când noi înșine am trata ca pe-o turmă necuvântătoare (...)"367. Mai puțin cultivată în publicistică, elipsa constă în suprimarea unor elemente enunțate anterior, conferind concizie și concentrare mesajului jurnalistic. Analiza articolului eminescian relevă folosirea sporadică a elipsei, îndeosebi în momente în care în elanul demersului argumentativ jurnalistul eludează sintagme sau determinanți enunțați anterior
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
de relații variate: aditive, comparative, condiționale, concluzive ș.a. La nivelul arhitecturii transfrastice a articolelor eminesciene, remarcăm drept definitorii: organizarea simetrică a propozițiilor, frecvența ridicată a intercalărilor în interiorul frazei, cultivarea paralelismului sintactic și utilizarea inversiunilor topice. Fiecare dintre tipurile de texte cultivate de jurnalist (cronică dramatică, revista presei, recenzie, articol polemic ș.a.) se distinge printr-o organizare sintactică individuală, în care gradul de complexitate a gramaticii textuale variază, fiind mai pronunțat în articolele de atitudine. Dacă rubrici precum revista presei interne și
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
Densitatea de informații, de date privind referențialul politic al epocii, se coroborează în textura articolelor cu ample excursuri interpretative, cu analize și glosări tematice cu vădite valențe paideice. Prin natura sa mediatică, limbajului politic eminescian eludează caracterul legitimant al discursului cultivat de actorii politici, instituind o interpretare, o grilă de lectură a vieții politice românești din a doua jumătate a secolului al XIX-lea. Chiar și în cazul textelor care cuprind simple note informative, dimensiunea interpretativă este conferită de selecția pe
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
sunt narațiunea și descrierea, referentul fiind construit după model analogic, iar accesul la el fiind mediat de cunoașterea ostensivă și discursivă. Conștient de potențialul performativ al cuvântului, Eminescu este adeptul declarat al retoricii lucid și conștient orientate pragmatic. Printre mijloacele cultivate de jurnalist, în vederea persuadării publicului cititor, remarcăm: folosirea exemplelor menite să confere o coloratură familiară ideilor politice prezentate; tehnica citatului revelator; susținerea demersului argumentativ cu date statistice; explicitarea mecanismelor discursive în cadrul unui metadiscurs care însoțește limbajul publicistic eminescian; adresarea directă
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
un sfârșit. De aceea voi ilustra prin fapte aceste teorii"457. Dezvăluirile privind maniera de concepere și redactare a articolelor sunt frecvente în publicistica eminesciană și ele ilustrează, pe de o parte, intenția autorului de a se detașa de stilul cultivat de presa vremii, iar pe de altă parte, postura histrionică a jurnalistului care refuză la nivel declarativ "artificiile retorice", fără ca acest lucru să conducă la dispariția acestora din texte. Punându-și scrisul în slujba adevărului, Eminescu face următoarea profesiune de
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
vremii. Înregistrând diverse coloraturi ideologice (liberale, conservatoare, independente), presa de factură politică cunoaște în această perioadă o dezvoltare considerabilă, favorizată, în mare măsură, de prestigiul și autoritatea unora dintre redactori. Capitolul de față propune o analiză contrastivă a limbajului politic cultivat de presa celei de-a doua jumătăți a secolului al XIX-lea, având ca suport al cercetării un corpus alcătuit din 63 de articole cu subiect politic, apărute în patru publicații ale vremii. Demersul analitic pleacă de la premisa că publicistica
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
servea neobișnuitul reprezentant al ideii conservatoare, care pentru dânsul însemna cu totul altceva decât pentru acei care i se socoteau patroni"484. Recurgând la "mijloace care nu erau desigur la îndemâna oricui, nici ca imitare, nici chiar ca înțelegere"485, Eminescu cultivă la Timpul un discurs politic original, transformând gazeta conservatoare într-una dintre cele mai apreciate publicații din epocă. Intransigența judecăților politice și acribia ce caracterizează întreg scrisul eminescian îl impun drept unul dintre jurnaliștii de marcă ai vremii, cu rol
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
vremii, se numără I.C. Brătianu, Ion Ghica, Cezar Bolliac, I.G. Valentineanu și Radu Ionescu. Ținuta prestigioasă a publicației este conferită de activitatea desfășurată de C.A. Rosetti, unul dintre cei mai vehemenți adversari de polemică ai lui Eminescu. Stilul publicistic cultivat de Rosetti "își are sursa în oratoria revoluționară pașoptistă, amintind și de înflăcărarea romantică a publicisticii franceze de la 1848"490. Patosul argumentației, amploarea frazelor, trimiterile istorice, abundența repetițiilor sunt câteva dintre constantele scrisului jurnalistic cultivat de Românul. După 1880, declinul
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
ai lui Eminescu. Stilul publicistic cultivat de Rosetti "își are sursa în oratoria revoluționară pașoptistă, amintind și de înflăcărarea romantică a publicisticii franceze de la 1848"490. Patosul argumentației, amploarea frazelor, trimiterile istorice, abundența repetițiilor sunt câteva dintre constantele scrisului jurnalistic cultivat de Românul. După 1880, declinul publicației este evident, iar încercările de revitalizare sunt sortite eșecului. Discutând din ce în ce mai dogmatic, Românul, pierdut în amintirile sale de odinioară și nedespărțit de teoriile școlii pozitiviste, de unde plecase cugetarea celor dintâi redactori ai săi, nu
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
și Pantazi Ghica, ale căror texte se remarcă prin accentele satirice și critice la adresa vieții politice românești. Ca și celelalte publicații ale vremii, Pressa înglobează, pe lângă articolele politice, materiale literare vizând cultivarea gustului artistic al cititorilor. Particularități ale limbajului politic cultivat de presa secolului al XIX-lea Publicistica dezvoltată la începutul secolului al XIX-lea poartă încă aluviunile epocii anterioare, dar schimbările încep să apară, sub impactul influenței modelelor jurnalistice europene. Asistăm acum la o primenire a lexicului politic, prin împrumuturi
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
pământului înlocuit cu ecuator, casa păstrătoare cu bancă, mergere înainte cu progres, stare împrejur cu circumstanță ș.a. Treptat, formațiile perifrastice greoaie apar doar izolat, ca simple curiozități lingvistice, iar limbajul câștigă în fluență și eleganță. În concluzie, specificul limbajului politic cultivat de presa românească din secolul al XIX-lea este configurat, pe de o parte, de caracterul istoric al limbii, într-o epocă în care normele limbii literare rămân doar un deziderat, iar pe de altă parte, de particularitățile referențialului politic
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
informativ al primelor gazete este depășit prin cultivarea unui jurnalism de atitudine, definit prin exprimarea opiniilor gazetarilor față de realitățile prezentate, prin atenția din ce în ce mai mare acordată persuadării opiniei publice. 6.2. Analize cantitative, semantice și pragmatice Analiza contrastivă a limbajului politic, cultivat de presa din cea de-a doua jumătate a secolului al XIX-lea, vizează identificarea, cu ajutorul mijloacelor informatice, a diferențelor înregistrate sub raport semantic, la nivelul corpusului publicistic. Cercetarea noastră s-a realizat cu o variantă complet refăcută a softului
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
aparținând claselor semantice avute în vedere. Pentru fiecare clasă semantică ilustrată în corpus, programul stabilește procente de frecvență în text. Reprezentarea rezultatelor, sub forma unor grafice statistice, facilitează vizualizarea diferențelor, respectiv a liniilor de continuitate, înregistrate la nivelul discursului publicistic cultivat de cele patru publicații, oferind premisele analizei contrastive de ordin calitativ. În cazul graficelor, pe axa orizontală sunt așezate clasele semantice ilustrate în text, iar pe axa verticală sunt indicate procentele de frecvență aferente fiecărei clase semantice (procentele calculate indică
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
și 1880. Pentru toate cele patru publicații, am generat reprezentări grafice ale valorilor înregistrate de fiecare clasă semantică, pe baza datelor oferite de DAT. Analiza contrastivă a rezultatelor a permis identificarea constantelor și a diferențelor semantice manifeste în limbajul politic cultivat de cele patru gazete menționate. Graficul (Figura nr. 8) înregistrează rezultatele procesării textelor publicate în 1877. Anul 1877 constituie un moment de răscruce în istoria națională, marcând intrarea României în război și câștigarea independenței de stat. Căderea Plevnei și capitularea
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
atenția publicului cititor principalele evenimente ale timpului. Deși am ales spre analiză două publicații de orientare conservatoare și două de orientare liberală, rezultatele atestă că diferențele ideologice nu se reflectă la nivelul lexicului utilizat și că toate cele patru gazete cultivă un limbaj asemănător, din punct de vedere al claselor semantice valorificate. Figura 11. Media frecvențelor în întreg corpusul publicistic Procesarea corpusului publicistic cu ajutorul DAT a permis formularea unor concluzii, în ceea ce privește caracteristicile semantice și pragmatice ale limbajului politic cultivat de presa
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]