2,040 matches
-
a celor trei orașe: Cernăuți, Siret și Suceava și a mănăstirilor 237. Totodată, a fost acceptată propunerea lui Vasile Balș de încadrare a boierimii bucovinene în rândul stării nobiliare galițiene, pentru a putea participa la lucrările seimului galițian 238. Boierimea bucovineană urma să primească, în anumite condiții, titluri de noblețe după sistemul occidental. Această propunere va fi pusă în practică prin patenta imperială din 14 martie 1787, care, aflând "a fi cu cuviință pe boierii și mazilii bucovineni a-i pune
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
galițian 238. Boierimea bucovineană urma să primească, în anumite condiții, titluri de noblețe după sistemul occidental. Această propunere va fi pusă în practică prin patenta imperială din 14 martie 1787, care, aflând "a fi cu cuviință pe boierii și mazilii bucovineni a-i pune la aceeași stare cu cei din Galiția", hotăra desființarea vechilor titluri de boieri și mazili și introducerea în locul acestora a celor de conte, baron și cavaler. În rândul conților și baronilor urmau a fi primiți cei "care
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
de vindecare a sa257. Situația raportată a determinat autoritățile centrale vieneze să dispună sistarea indemnizației pentru chirie și diminuarea salariului lui Balș, de la 1.000, la 365 de florini, începând din decembrie 1788. Totodată, avându-se în vedere situația boierului bucovinean, s-a hotărât punerea sa sub tutelă și instituirea unui curator, în persoana concepistului aulic von Widmann, care avea sarcina de a-l vizita din când în când la spital și de a se îngriji de veniturile sale, ținându-i
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
se îngriji de veniturile sale, ținându-i în ordine socoteala cheltuielilor 258. În aparență, aceasta a fost varianta oficială. În realitate însă, credem că acțiunea referentului cancelariei nu a fost decât rezultatul dizgrației imperiale în care ar fi căzut boierul bucovinean. Intrarea Austriei în război împotriva Porții Otomane, alături de Rusia, pe 8 februarie 1788, părea să deschidă pentru concepistul Vasile Balș posibilitatea transpunerii în practică a unora din promisiunile imperiale ce i s-au făcut anterior. Numai că, insistențele sale în
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
tot acest scenariu 259. Închis împotriva voinței sale în pavilionul nebunilor, situat în turnul din cea de-a treia curte a noului Spital general din Viena (o clădire circulară, cu aspect de închisoare fortificată sau de bastion de cetate), concepistul bucovinean a îndurat nenumărate privațiuni și umilințe. După mai multe proteste și petiții adresate diferitor instanțe, împotriva internării sale forțate și a tratamentului degradant ce i se aplica, Balș a fost scos în cele din urmă din salonul comun și a
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
și costurile mari necesare participării la lucrările Dietei stărilor galițiene din Lemberg sau la Stanislau, de folosirea în deliberările acestor instituții doar a limbii latine și polone, prea puțin cunoscute lor etc. Expresia frustrărilor și nemulțumirilor acumulate de starea nobiliară bucovineană se va materializa, cu timpul, în refuzul său de a participa la lucrările Seimului Galiției 10. În împrejurările politice existente după înscăunarea lui Leopold al II-lea, elita politică românească din Bucovina va apela la calea petiționară, la fel ca
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
fost adresat împăratului Leopold al II-lea, în primăvara anului 1790, prin intermediul fostului concepist Vasile Balș12, aflat din toamna anului 1789, cu domiciliul forțat, pe moșia sa Ruși Plavalar. Memoriul, în a cărui argumentare și redactare se simte influența boierului bucovinean, constituie începutul reintrării sale în viața publică. Doleanțele stărilor bucovinene, cuprinse în memoriu, vor găsi un ecou favorabil la autoritățile centrale vieneze. În expunerea asupra problemei despărțirii Bucovinei de Galiția, prezentată împăratului la începutul lunii iunie 1790, de Cancelaria Reunită
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
1790, prin intermediul fostului concepist Vasile Balș12, aflat din toamna anului 1789, cu domiciliul forțat, pe moșia sa Ruși Plavalar. Memoriul, în a cărui argumentare și redactare se simte influența boierului bucovinean, constituie începutul reintrării sale în viața publică. Doleanțele stărilor bucovinene, cuprinse în memoriu, vor găsi un ecou favorabil la autoritățile centrale vieneze. În expunerea asupra problemei despărțirii Bucovinei de Galiția, prezentată împăratului la începutul lunii iunie 1790, de Cancelaria Reunită Boemiano-Austriacă, de Cămara Aulică și de Banca Deputăției Ministeriale (Ministerial
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
În expunerea asupra problemei despărțirii Bucovinei de Galiția, prezentată împăratului la începutul lunii iunie 1790, de Cancelaria Reunită Boemiano-Austriacă, de Cămara Aulică și de Banca Deputăției Ministeriale (Ministerial Banco Deputation)13, erau aduse o serie de argumente desprinse din memoriul bucovinean. Expunerea arăta că partea din Moldova cedată imperiului de Poartă în 1775, numită acum Bucovina, a fost unită în anul 1786, din porunca lui Iosif al II-lea, cu Galiția, instituindu-se totodată aici administrația civilă, sub forma unei administrații
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
trăiau la Iași, pe lângă curtea principelui lor, unde primeau funcțiile și demnitățile dorite. Pe de altă parte, comunitatea de limbă și de obiceiuri, ca și legăturile familiale între cei din Bucovina și cei din Moldova, făceau total ineficace pentru locuitorul bucovinean legea domiciliului. De aceea, Cancelaria Aulică, Cămara Aulică și Banco-Deputăția Ministerială erau de părere că Bucovina trebuie despărțită formal de Galiția și tratată ca "o provincie aparte"15. Pe baza acestei expuneri, cancelarul Kollowrat înainta împăratului un referat în care
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
instanței de drept de la Stanislau 16. Împăratul Leopold al II-lea, prin rezoluția din 7 iulie 1790, recunoscând necesitatea păstrării individualității Bucovinei, hotăra ca, formal, aceasta să nu mai facă parte integrantă din provincia Galiția. Totodată, se decidea ca nobilimea bucovineană să nu mai fie considerată aidoma stărilor galițiene. Din motive financiare, dictate de situația politică, economică și militară internă și internațională, nu era aprobată înființarea unei administrații provinciale costisitoare, Bucovina continuând să rămână, sub raport politic și juridic, în stare
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
urmare, cancelarul aulic Leopold conte von Kollowrat a întocmit o patentă, sancționată de suveran, care a fost trimisă la 12 septembrie 1790 Guberniumului Galiției spre publicare 18. Prin această patentă imperială, publicată în Lemberg, la 29 septembrie 1790, stările nobiliare bucovinene erau scoase din rândul celor galițiene, dobândind dreptul de a avea o dietă proprie. Sub raport politico-administrativ și juridic însă, urma să fie menținută în continuare legătura Bucovinei cu Galiția, fără a mai face parte integrantă din aceasta, mai ales
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
vădește o reală simpatie pentru starea țărănească, pe care o considera încă din primul său memoriu, cel din 1780, drept "izvorul cel mai bogat în raport cu nevoile comune ale ființelor"40. De atunci, el a întreprins diferite demersuri pentru ridicarea țărănimii bucovinene din starea de mizerie în care se afla, prin educație și instrucție, prin introducerea unei bune administrări a gospodăriei țărănești etc. În teoria și practica politică, acceptând ideea generalizată în Europa secolului luminilor că monarhia rămâne cea mai bună și
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
atât mai mult un punct de atracție, cu cât Moldova căuta în soarta Bucovinei o măsură înnoită a propriului destin"46. Prin sublinierea în repetate rânduri a legăturii străvechi dintre Bucovina și Moldova, Balș evidenția, prin contrast, nefirescul înglobării provinciei bucovinene în Galiția. Totodată, era relevată importanța deosebită geo-strategică, pe care o avea Bucovina la acea dată, în promovarea intereselor de politică externă ale Monarhiei de Habsburg față de Principatele Române: "Bucovina era, și am afirma că este încă, un pod de
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
de pasăre, ceea ce duce la nesiguranță și crize interne de negândit, de care știu să se servească atât de înțelept vecinii vigilenți"56. În evidențierea cauzelor decăderii fără de speranță a Porții otomane și a ascensiunii în forță a Rusiei, memoriul bucovinean, din februarie-martie 1791, aduce în discuție idei preluate din teoria climatelor a lui Montesquieu 57: "Natura apare omului, așa ca și altor animale și plante, a avea anumite climate și împrejurări hotărâtoare pentru șederea sa... Influența climei și a terenului
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
comerț și pentru relațiile statelor Europei ar putea fi cu cele mai mari urmări"62. În ampla analiză pentru estul și sud-estul european, rezultate din dobândirea de către Rusia a libertății de navigație în Marea Neagră și a peninsulei Crimeea, scriitorul politic bucovinean pleacă de la unele idei ce amintesc de fraza lui Antoine Bernave, că: "o nouă distribuție a bogăției antrenează o nouă distribuție a puterii"63, afirmând că "Poarta... posedă bogății. Proprietatea ruinatei Porți va aparține în curând altora, în acest timp
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
de Voltaire în Lettres anglaises, ca factor de progres în evoluția statelor, în funcție de termenii preciși a patru ecuații: comerțul factor de bogăție; bogăția factor de libertate; libertatea favorizatoare a comerțului; comerțul favorizator al grandorii statului 65, conduce pe autorul memoriului bucovinean la ideea că începea: "o epocă care anunță, în comerț și prin urmare în relațiile între state, mari schimbări", deoarece, mai ales comerțul maritim, face statele active, puternice; el le dă o influență hotărâtoare asupra problemelor tuturor popoarelor și cu
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
nu se putuse realiza, lui Balș îi părea posibil de înfăptuit acum, în noua conjunctură internațională oferită de izbucnirea în 1788 a războiului ruso-austro-turc, când "puterea turcilor amenință în orice clipă cu un sfârșit imediat"73. În acest scop, boierul bucovinean aducea numeroase argumente geo-politice și economice de natură să convingă Curtea de la Viena asupra importanței și avantajelor pe care le-ar oferi habsburgilor stăpânirea Principatelor Române, rezultând din toate aceste argumentări necesitatea imperioasă de includere a celor două state românești
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
o stăpâneau numai tătarii nomazi și câțiva turci; când porturile nu vedeau nici un pavilion străin... când Polonia era dominată de spiritul sistemului feudal apăsător pentru industrie, când activa Rusie ca și cum nu exista pentru aceste țări..."80. Din argumentele scriitorului politic bucovinean se poate observa influența ideilor utilitarismului politic iluminist al secolului al XVIII-lea, care subordona politica, economiei 81. În acest sens, făcând o patetică prezentare a bogățiilor acestor țări de "peste trei mii de mile pătrate", ce "oferta... cea mai
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
unei autonomii, în sensul raporturilor feudale de vasal-suzeran? Luarea în considerare a apelului pe care îl face la vechile tratate, încheiate de Principatele Române cu Poarta, ne face să credem că răspunsul la această întrebare este acela că omul politic bucovinean vedea realizarea acestei includeri în Monarhia habsburgică cu păstrarea, conform teoriei contractualiste, a autonomiei și obținerea unui statut pentru aceste țări, asemănător cu cel avut de "țările croate"83. Însă evoluțiile politice din imperiu și de pe continentul european nu au
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
Bucovina, fie prin instituirea unui al doilea district, lucru necesar în situația Bucovinei, fie prin retragerea actualului șef al districtului la Gubernie; sau și prin numirea petiționarului în Consiliul Gubernial"86. Numai peste câteva zile, pe 22 februarie 1791, boierul bucovinean revenea înaintea împăratului cu un alt memoriu în 15 puncte, în care, după ce sublinia că referentul curții, contele Odonel, a fost cauza nenorocirilor sale, încheia cerând milă împărătească și repararea nedreptăților făcute 87. Totodată, căutând obținerea sprijinului unor persoane influente
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
funcționari ai statului din capitala imperiului, pe care-i cunoscuse în perioada șederii sale anterioare la Viena. În urma insistențelor sale, Consiliul Aulic de Război trimitea Cancelariei Aulice Unite Boemiano-Austriece, pe 29 ianuarie 1791, o dată cu promemoriul său, un raport favorabil boierului bucovinean, în care erau evidențiate calitățile acestuia și serviciile aduse 88. Două luni mai târziu, pe 30 martie 1791, contele Leopold Kollowrat, șeful Cancelariei Aulice trimitea împăratului Leopold al II-lea un amplu raport privitor la boala fostului concepist aulic, la
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
Aulice de rechemare în serviciul statului a fostului concepist aulic și hotăra, pe 20 mai 1791, să-i confere titlul de secretar gubernial în Lemberg, cu scutirea de toate taxele aferente. În cursul aceluiași an, în urma petițiilor adresate de boierul bucovinean, prin care solicita înaintarea sa în ierarhia nobiliară, la rangul de conte sau baron, Curtea din Viena hotăra, prin rezoluția imperială din 9 august 1791, să-i acorde titlul de baron al statelor austriece, fără plata taxelor aferente, nu atât
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
de el autorităților centrale vieneze, ce oferea o imagine suficient de bine conturată asupra strădaniilor sale de modernizare a structurilor administrative, economice, sociale și culturale din Bucovina 98. La rândul său, Joseph Ernst Mayer, care probabil îl cunoscuse pe boierul bucovinean din perioada studiilor sau a șederii anterioare în capitala imperiului, raporta că acesta fusese, la fel ca și Watteroth, membru în două loji masonice din Viena și că făcea parte chiar și din Ordinul Iluminaților de Bavaria (Illuminatenorden)99. Deși
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
postul din Lemberg, ci așa după cum rezultă din raportul șefului administrației Galițiene, baronul Margelik, din 16 septembrie, acesta și-a luat concediu prelungit 100. Cauza ar fi așa cum reiese din memoriul său înaintat împăratului pe 5 noiembrie 1791 că boierul bucovinean era doar parțial satisfăcut de această numire, considerând că nu câștiga nimic în plus la salariu, ci, din contră, pierdea indemnizația de cazare de 120 de florini 101. În plus, probabil considera că pregătirea, cunoștințele și experiența acumulată îl recomandau
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]