1,702 matches
-
conflictele se puteau sfîrși prin victoria uneia din cele două părți din cadrul ținuturilor habsburgice asupra celeilalte. Coaliția croato-sîrbă a revenit în schimb la ideile inițiale ale mișcării ilire și ale unor oameni ca Strossmayer, susținînd că atît sîrbii cît și croații formau naționalitatea iugoslavă. Programul Coaliției dalmate stabilea: Ambele părți pornesc de la premisa că atît croații cît și sîrbii constituie un singur popor, că ei sunt egali în relațiile lor reciproce și că... trebuie să-și întărească puterea și forțele naționale
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
celeilalte. Coaliția croato-sîrbă a revenit în schimb la ideile inițiale ale mișcării ilire și ale unor oameni ca Strossmayer, susținînd că atît sîrbii cît și croații formau naționalitatea iugoslavă. Programul Coaliției dalmate stabilea: Ambele părți pornesc de la premisa că atît croații cît și sîrbii constituie un singur popor, că ei sunt egali în relațiile lor reciproce și că... trebuie să-și întărească puterea și forțele naționale pentru ca întîmplările să nu-i găsească nepregătiți. Drept urmare, croații și sîrbii din Dalmația vor lupta
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
părți pornesc de la premisa că atît croații cît și sîrbii constituie un singur popor, că ei sunt egali în relațiile lor reciproce și că... trebuie să-și întărească puterea și forțele naționale pentru ca întîmplările să nu-i găsească nepregătiți. Drept urmare, croații și sîrbii din Dalmația vor lupta umăr la umăr, ca frați de sînge, în problemele de politică națională și se vor strădui fiecare în parte și cu forțe unite să realizeze cît mai curînd posibil unirea Dalmației cu Croația și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
se vor strădui fiecare în parte și cu forțe unite să realizeze cît mai curînd posibil unirea Dalmației cu Croația și Slavonia ca principală condiție a asigurării unui viitor comun mai bun pentru noi... În ceea ce privește denumirea și limba, care pentru croați și sîrbi este una și aceeași, croații și sîrbii vor adera întrutotul la decizia saborului dalmat din 21 iulie 1883, conform căruia limba noastră comună se numește croată sau sîrbă... În privința școlilor publice din Dalmația, ambele părți vor insista asupra
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
cu forțe unite să realizeze cît mai curînd posibil unirea Dalmației cu Croația și Slavonia ca principală condiție a asigurării unui viitor comun mai bun pentru noi... În ceea ce privește denumirea și limba, care pentru croați și sîrbi este una și aceeași, croații și sîrbii vor adera întrutotul la decizia saborului dalmat din 21 iulie 1883, conform căruia limba noastră comună se numește croată sau sîrbă... În privința școlilor publice din Dalmația, ambele părți vor insista asupra faptului șîn scopulț ca numele Croației și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
În privința școlilor publice din Dalmația, ambele părți vor insista asupra faptului șîn scopulț ca numele Croației și Serbiei să ocupe o poziție de onoare, ca istoria croată și sîrbă să fie luată în seamă în cărțile de școală, ca elevii croați și sîrbi să poată studia principalele evenimente ale istoriei fiecărora din ei și ca atît scrierea latină cît și cea chirilică să fie predate și învățate, pentru ca elevii să fie familiarizați cu citirea și scrierea alfabetului fiecăruia din ei.6
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
care sprijineau guvernul optsprezece, cele două ramuri ale Partidului Drepturilor douăzeci și patru, iar Partidul Țărănesc Croat nouă. Deși Coaliția nu a sprijinit întotdeauna guvernul, el a activat efectiv în sistemul dualist dinainte de război. Obiectivul ei imediat era lărgirea drepturilor autonome ale croaților, mai ales în domeniul finanțelor, dar în cadrul ordinii politice existente. Firește că politica moderată a Coaliției a provocat multe critici. Acțiunile teroriste au devenit pentru prima dată parte integrantă a scenei politice croate în 1912. Ban era atunci Slavko Čuvaj
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
izbucnirii Primului Război Mondial, cel mai puternic grup politic, Coaliția croato-sîrbă, acționa între limitele stabilite prin Nagodba și nu încerca efectiv să rupă legăturile cu Budapesta. Marea contribuție a acestui grup a fost încercarea de a pune capăt neînțelegerilor dintre sîrbi și croați, evidente în perioadele anterioare. El a sprijinit energic cooperarea tuturor slavilor de sud din cadrul imperiului. În ciuda faptului că unele elemente din Coaliție aveau legături strînse cu Serbia și visau la un viitor stat iugoslav independent, majoritatea erau moderați și urmăreau
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de sud din cadrul imperiului. În ciuda faptului că unele elemente din Coaliție aveau legături strînse cu Serbia și visau la un viitor stat iugoslav independent, majoritatea erau moderați și urmăreau obiective limitate. În opoziție cu această atitudine, o altă parte a croaților cereau o reorganizare radicală a imperiului. Așa cum am menționat, cele două ramuri ale Partidului Drepturilor se opuneau cooperării cu Ungaria și propuneau înființarea unei Croații Mari, care urma să includă Bosnia-Herțegovina și ținuturile slovene. Partidul Țărănesc Croat dorea de asemenea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
erau moderați și urmăreau obiective limitate. În opoziție cu această atitudine, o altă parte a croaților cereau o reorganizare radicală a imperiului. Așa cum am menționat, cele două ramuri ale Partidului Drepturilor se opuneau cooperării cu Ungaria și propuneau înființarea unei Croații Mari, care urma să includă Bosnia-Herțegovina și ținuturile slovene. Partidul Țărănesc Croat dorea de asemenea unirea tuturor acestor regiuni într-un regat al Croației. Aceste partide erau deci în favoarea unei soluții trialiste a chestiunii naționalităților habsburgice, constînd în crearea unui
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
erau deci în favoarea unei soluții trialiste a chestiunii naționalităților habsburgice, constînd în crearea unui stat croat sau sud-slav drept contrabalansare față de Austria și Ungaria. Opuse programului Coaliției, planurile acestea nu prevedeau pentru sîrbii ortodocși o poziție egală cu cea a croaților și slovenilor catolici. În anii dinaintea războiului, Croația era o zonă relativ prosperă din punct de vedere economic. Agricultura rămînea principalul ei domeniu, regiunea aceasta nefiind industrializată, cum era cazul Boemiei sau al Austriei Superioare. În 1910, nu mai puțin
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de intensificarea animozității și a fricțiunilor dintre acestea. O situație nu mult diferită exista și în monarhie. Două relații majore aveau să aibă pe viitor o semnificație aparte: cea dintre ungurii și românii din Transilvania și cea dintre sîrbii și croații din Croația și Dalmația. În Transilvania, ungurii și secuii erau uniți împotriva românilor, care erau de obicei sprijiniți de germani. Aceste dezbinări naționale nu s-au atenuat niciodată. Problema sîrbilor și croaților era de departe mai dificilă din cauza similarității, dacă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
românii din Transilvania și cea dintre sîrbii și croații din Croația și Dalmația. În Transilvania, ungurii și secuii erau uniți împotriva românilor, care erau de obicei sprijiniți de germani. Aceste dezbinări naționale nu s-au atenuat niciodată. Problema sîrbilor și croaților era de departe mai dificilă din cauza similarității, dacă nu a identității celor două populații. În secolul al XIX-lea, după cum am văzut, erau exprimate două puncte de vedere în acest domeniu. Majoritatea partidelor politice erau organizate pe o bază națională
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
al XIX-lea, după cum am văzut, erau exprimate două puncte de vedere în acest domeniu. Majoritatea partidelor politice erau organizate pe o bază națională separată. Mișcarea iliră avansase totuși ideea existenței probabile a naționalității iugoslave, din care făceau parte sîrbii, croații și slovenii. Partidul Național din Croația și Coaliția Croato-Sîrbă sprijineau conceptul cooperării și unele aspecte ale doctrinelor ilire. Dacă sîrbii și croații erau două naționalități distincte sau una singură divizată în două avea să rămînă o problemă politică extrem de controversată
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
bază națională separată. Mișcarea iliră avansase totuși ideea existenței probabile a naționalității iugoslave, din care făceau parte sîrbii, croații și slovenii. Partidul Național din Croația și Coaliția Croato-Sîrbă sprijineau conceptul cooperării și unele aspecte ale doctrinelor ilire. Dacă sîrbii și croații erau două naționalități distincte sau una singură divizată în două avea să rămînă o problemă politică extrem de controversată. Este greu de înțeles natura evoluțiilor naționale care a dus la faptul ca, în regatul Ungariei, majoritatea locuitorilor să fie excluși din
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
regiuni. Atitudinea guvernului sîrb față de slavii de sud din cadrul monarhiei habsburgice era în schimb mult mai complicată. Harta 6. Statele balcanice, 1914 După izgonirea Imperiului Otoman din Europa, următoarea problemă națională urgentă era aceea a slavilor sudici din cadrul teritoriului habsburgic, croații și slovenii, și în primul rînd aceea a relațiilor acestora cu statul sîrbesc și cu autoritățile centrale ale Monarhiei dualiste. Fuseseră deja observate două orientări în rîndul acestor populații. Unii puneau accent pe interesele naționale ale fiecărei națiuni în parte
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
pe interesele naționale ale fiecărei națiuni în parte de exemplu, partidele croate ale lui Starčević și Frank, amîndouă susținînd unificarea a ceea ce ele considerau drept ținuturi croate, adică Croația, Slavonia, Dalmația și Bosnia-Herțegovina. Obiectivul lor era formarea unui stat național croat cu statut federal, dar pe perfect picior de egalitate cu Austria și Ungaria. Biserica Catolică urma să joace aici un rol important. Acești naționaliști croați aveau o atitudine dușmănoasă față de sîrbii ortodocși, pe care unii îi considerau pur și simplu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
ținuturi croate, adică Croația, Slavonia, Dalmația și Bosnia-Herțegovina. Obiectivul lor era formarea unui stat național croat cu statut federal, dar pe perfect picior de egalitate cu Austria și Ungaria. Biserica Catolică urma să joace aici un rol important. Acești naționaliști croați aveau o atitudine dușmănoasă față de sîrbii ortodocși, pe care unii îi considerau pur și simplu drept croați renegați. Superioritatea civilizației habsburgice față de aceea a Serbiei ortodoxe, fostă posesiune otomană, era de asemenea scoasă în evidență. Cea de a doua orientare
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
statut federal, dar pe perfect picior de egalitate cu Austria și Ungaria. Biserica Catolică urma să joace aici un rol important. Acești naționaliști croați aveau o atitudine dușmănoasă față de sîrbii ortodocși, pe care unii îi considerau pur și simplu drept croați renegați. Superioritatea civilizației habsburgice față de aceea a Serbiei ortodoxe, fostă posesiune otomană, era de asemenea scoasă în evidență. Cea de a doua orientare era reprezentată de Coaliția croato-sîrbă, care, după cum am văzut, era extrem de activă în politica croată în această
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
croato-sîrbă, care, după cum am văzut, era extrem de activă în politica croată în această perioadă. Fiind o combinație de partide, această formațiune nu avea un program unitar, dar grupările din componența sa aveau totuși în comun convingerea fundamentală că sîrbii și croații din cadrul Imperiului trebuiau să acționeze împreună și să nu permită Vienei sau Budapestei să-i învrăjbească, așa cum se întîmplase adeseori în trecut. Coaliția era realmente cea mai puternică organizație politică unită, dar influența ei pe tot cuprinsul țării nu poate
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Austro-Ungaria, în cazul în care acest stat s-ar fi dezmembrat. O uniune mai vastă ar fi putut include Grecia și România. În al treilea rînd, liderii sîrbi aveau posibilitatea de a adopta un program iugoslav, adică unirea tuturor sîrbilor, croaților și slovenilor într-o singură națiune. Să observăm în acest context că i s-a acordat o atenție foarte mică problemei absolut vitale a alternativei federalizării sau centralizării acestui stat. Dintre cele trei căi, aceea referitoare la federația balcanică avea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
perioada postbelică. Cu toate că unii dintre ei erau atrași de un concept mai vast, marea majoritate a sîrbilor gîndeau în termenii naționalismului tradițional. Această atitudine era foarte firească. Serbia era un stat independent, cu vechi tradiții istorice și religioase neîmpărtășite de croați sau de sloveni. După 1870, cea mai mare parte a mișcărilor naționale au urmat exemplele anterioare ale italienilor și germanilor. Naționaliștii sîrbi doreau astfel ca regatul lor să fie "Piemontul Balcanilor", o expresie care putea avea mai multe înțelesuri. Pe
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
erau într-adevăr sîrbi. O serie de grupuri, echivalentele partidelor croate mai numeroase din cadrul monarhiei, doreau obținerea tuturor ținuturilor slavilor sudici, inclusiv a regiunilor croate. Mulți dintre membrii acestora aveau atitudini similare cu acelea ale omologilor lor din rîndul naționaliștilor croați: ei îi considerau pe croați drept sîrbi renegați. Obiectivul Serbiei Mari, ca și Marea Idee a grecilor, era deci un stat bazat nu pe principii strict etnice, ci pe anexarea ținuturilor asociate istoric sau care fuseseră într-o anumită perioadă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
serie de grupuri, echivalentele partidelor croate mai numeroase din cadrul monarhiei, doreau obținerea tuturor ținuturilor slavilor sudici, inclusiv a regiunilor croate. Mulți dintre membrii acestora aveau atitudini similare cu acelea ale omologilor lor din rîndul naționaliștilor croați: ei îi considerau pe croați drept sîrbi renegați. Obiectivul Serbiei Mari, ca și Marea Idee a grecilor, era deci un stat bazat nu pe principii strict etnice, ci pe anexarea ținuturilor asociate istoric sau care fuseseră într-o anumită perioadă sub jurisdicția bisericii ortodoxe sîrbe
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
sprijineau un război împotriva sîrbilor ortodocși. Chiar și detașamentele sîrbești din armata habsburgică au rămas loiale tradițiilor Frontierei Militare. Printre trupele care au lansat atacul împotriva Serbiei în august 1914, existau corpuri de armată formate din 20-25 % sîrbi și 50 % croați. Iată relatarea unui istoric iugoslav contemporan: În bătălia de la Mačkov din septembrie 1914 luptau pe de o parte Regimentul 4 de la Užice șsîrbescț, iar pe de alta un regiment de la Lika, din care făceau parte un mare număr de sîrbi
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]