3,441 matches
-
vară nenceput,/ cu miezul plin de sâmburi și răcoare" (Alte priveliști, II)20. A vedea sufletul înseamnă a vedea cu sufletul; sufletul vede alte priveliști, cele din miezul ascuns al lucrurilor 21. "E-același suflet simplu în lucruri laolaltă" (Alte priveliști, IV)22, identitatea inaparentă care ține în armonie tot ce este și nu se arată decât fulgurant, în străfulgerări de urme și de treceri: "sufletul, cât o umbră crescută sub frunză" (Cântece simple: Mărior, III), "suflet cât o mireasmă proaspătă
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
de imagini se împletea-n pleoape" (Ultima verba. Cântarea lui Samson)28 - nu sunt decât reflexele altei imagini, în lumina căreia toate încă sunt cu putință. Scena originară O astfel de viziune a sufletului ne este împărtășită în poemul postum Priveliști 29, în care lumea de imagini împletite în pleoape - așa cum este ea exprimată în versul de mai sus - se configurează "ca desprindere (Herausstehen) de tot ceea ce amenajăm și folosim altminteri ca util, neinvitând la nimic altceva decât la actul intuirii
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
o descriere ce ne determină să vedem ceva plastic. O asemenea mărturie poetică este mai curând un exorcism, un adevărat ritual al sufletului, ce anulează orice distanță"30. Aprecierea lui Gadamer cu privire la Goethe se potrivește întru totul atmosferei poetice din Priveliști, căci în acest poem, aproape că peisaj nemaifiind, nu rămâne nimic ce ar putea fi descris. Priveliștea pe care o avem sub ochi - în ochi - nu e obiect exterior al naturii adus la reprezentare, ci o priveliște creată, în absența
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
exorcism, un adevărat ritual al sufletului, ce anulează orice distanță"30. Aprecierea lui Gadamer cu privire la Goethe se potrivește întru totul atmosferei poetice din Priveliști, căci în acest poem, aproape că peisaj nemaifiind, nu rămâne nimic ce ar putea fi descris. Priveliștea pe care o avem sub ochi - în ochi - nu e obiect exterior al naturii adus la reprezentare, ci o priveliște creată, în absența oricărei aduceri la prezență în care am putea recunoaște lumea concretă, referentul vizat. Viziune și nu vizare
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
atmosferei poetice din Priveliști, căci în acest poem, aproape că peisaj nemaifiind, nu rămâne nimic ce ar putea fi descris. Priveliștea pe care o avem sub ochi - în ochi - nu e obiect exterior al naturii adus la reprezentare, ci o priveliște creată, în absența oricărei aduceri la prezență în care am putea recunoaște lumea concretă, referentul vizat. Viziune și nu vizare, poemul nu e decât rama în care sufletul își proiectează perspectiva poetală. Nu e de mirare că proiecția aceasta nu
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
unei aceleiași realități?"34 O mediere a adevărului, în ultimă instanță, care nu înseamnă ruptură între imanența lumii date și o imaginară transcendență a lumii artei - deși ea presupune o anumită dislocare - ci o continuitate transfiguratoare prin experiența artei 35. Priveliște inaparentă în care prin imaginea cerbilor și a pământului, a clopotului și a frunzei, a grâului și a serii răzbate o altă imagine care le strânge pe toate în aceeași lumină: tăcerea absolutului, liniștea pe care o aduce netimpul morții
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
stingerii, vede golirea: "sufletul meu e de aur", "coaja căzută din seară", "clopot de timp și de moarte", "sufletul meu de tăcere". Dar stingerea aceasta aprinde poemul, luminează mai intens decât orice apariție; ea lasă nespusul să ne atingă, dăruind priveliștea genuină a tăcerii. Ion Vinea și epifania vizibilului Irealizare și desensibilizare Vorbeam de trecere prin intermediul luminos al transparenței care este chiar trupul subtil, invizibil, al diafanului. Caz în care nu avem de a face propriu- zis cu apariția unei imagini
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
ani rămas același,/ fără cuvinte a rămas același/ ca dintr-un cânt de leagăn, cântul numai". Niciun obiect nu stă în raza privirii și totuși ceva deschide un orizont nebănuit. Ce le e dat să vadă privirilor din amintire, ce priveliște se oferă vederii stinse, dacă ceea ce se privește e nimicul unui timp defunct? Priviri "limpezi" care evocă o formă absentă, o imagine care nu se constituie drept reprezentare a realității. Prin urmare o imagine nereprezentativă, ștearsă din registrul lumii, o
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
Ce se între-vede nu e decât ceea ce - ca urmă - urmează să fie văzut, dă de văzut și (se) spune dând de înțeles: "de-a lungul vremii" (și al răstimpului rostirii poetice) o "palidă lumină" în a cărei transparență se developează priveliștea de neprivit a veșnicului reînceput. Departele - un peisaj evacuat În Preludiu 17 vizibilul și rostibilul participă la lucrarea comună a întrupării semnificabilului, dar în momente diferite ale apariției fenomenale. Manifestarea primară aparține sunetului, vocii care începe să se rostească, în
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
sfârșit este donația imprevizibilă a unei imagini transparente. Dacă dispariția este transparența, în ea însăși apare ceva, posibilitatea ca ceva să se arate și să semnifice în urma celor dispărute, ca urmă trans-aparentă. Tot ce dispare pune în vedere o nouă priveliște posibilă nu atât pentru că e repetabilă, ci întrucât înseamnă veșnica revenire la semnul unui alt început: "Și totuși nu te teme, căci mâine ne vin iarăș -/ Dar gustă clipa-n care un Dumnezeu creează/ Din fiece lumină o stea ce-
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
celor ce, căutând să exprime esența, se nasc în locul de așezare în care se întipăresc, hrănindu-și ființarea din armonia acestei necurmate treceri. Cerul, formă a inaparentului Poemul Aripile absente 31 aduce în prim plan, pe de o parte, contemplarea priveliștilor invizibilului de către sufletul dionysiac, "chipul din undă setos de splendida sa realitate, chipul care-și caută modelul, chipul care-i întinde gura arsă de dor"32, dar care, "prins încă în mrejele diafane ale visului, încearcă spaima unui univers evanescent
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
strat după strat. Adâncirea în substrat e și o coborâre în imagine 50, căci reducția este în același timp derealizare și decreație, dezimaginare: Scufundat,/ un râu pierea, pădurile complice/ se dizolvau, și ca niște furnici/ clădiri intrau în mușuroaie, - toate/ priveliștile se făceau mai mici/ și dispăreau, apoi, decolorate". Nu numai lucrurile se cufundă în nevăzutul de dinaintea accesului lor la cuvânt, dar și imaginile cu care ele se înfățișează în lumea poemului. Dispariția nu e aici actul unei ocultări ori al
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
abdică din ochi. Antipeisajul e rodul depoetizării radicale, al unei catastrofe abrupte. Pieire, dizolvare, absorbție, diminuare, decolorare - iată etapele unei fulgerătoare dispariții care nu pare să lase nimic la vedere. Dar ceea ce dispare totuși se vede, apare în dispariția însăși; priveliștile neprivite rămân în vedere, însă numai ca imagini desprinse de lucrurile pe care nu le mai reflectă. Imagini pure care se arată pe sine într-o lume pustiită, evacuată de realitate. Semnifică ele ceva în absența lucrurilor reale, în chiar
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
imediat perceptibile, transpuse în vizibilitatea unui orizont. El este ceea ce nu e de față, nu are fața manifestării; dacă totuși putem vorbi de fața unei manifestări fenomenale, aceasta doar în virtutea esenței pe care o în-fățișează. Fața văzută a peisajului este priveliștea creată de ochii ce privesc, reprezentarea care se dă ca semn de recunoaștere. Ceea ce nu dă semn, nu face imagine și e de ne(re)cunoscut este chipul nevăzut, inaparentul ascuns în chiar vizibilul manifestării, în distanța în care lucrurile
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
imaginii. Și totuși, indistincție nu e între real și ireal; deși cel dintâi pare neantizat, ceea ce apare nu există decât în câmpul intermediar deschis de imagine: "Ar fi fost o întârziere de flaute prelungi/ Între geamuri cu mușcate tinere,/ Între priveliștea grădinei răcoroase,/ Între dumbrăvile adânci și noi". Imaginea apare cu întârziere, în târziul reflectării, fiind ea însăși în întârziere față de lumea din care se ivește (precum un "corn de lună întârziind singurătăți brune"). Ivirea ei desface realul, strecoară în el
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
în târziul reflectării, fiind ea însăși în întârziere față de lumea din care se ivește (precum un "corn de lună întârziind singurătăți brune"). Ivirea ei desface realul, strecoară în el dimensiunea unui între, pasaj ori desfoliere în care "noi" vedem altfel priveliștea, făcându-ne să întârziem, să zăbovim în propria noastră depășire. Intervalul deschis de între este întredeschiderea unui "ar fi fost": ar fi fost să fie dar nu a fost, nu este în felul de a fi al realității. O ființare
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
mint și te fură oglinzile,/ în care cuvintele umblă cu fețe și măști"? Imagine a întâmplătorului, a ceea ce s-ar putea să survină, neașteptat și totuși știut, extraordinarul excepției iluminative care irumpe de nicăieri. Toamna nu pune în vedere o priveliște, ci neasemuita sa putință de a fi altceva, ieșit din comun, din seria cunoscutului previzibil. Preființarea nu e previzibilul deja vestit; dacă ceva începe să se întrevadă, este doar zeitatea care însuflețește firea, dar în fața căreia nimeni nu vede nimic
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
pereți,/ Roza și raza, ghimpele, ghimpul,/ Aprins pe ecranul de var. Dimineți/ Uitate incendiau anotimpul". În aparență, decorul comun - la îndemâna ochilor - al unei scene pe care joacă un singur actor: trandafirul între pereții albi. Nu e imaginea statică a unei priveliști, natura moartă oferită vederii, căci ceea ce se arată nu are orizont, pare închis între, mărginit de chiar posibilitatea retezată a oricărei perspective. Dar albul e stofa posibilului, pragul incolor al tuturor culorilor. Prin alb se poate trece dincolo, în adâncul
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
cuvinte pădurețe, în B. Fundoianu, op. cit., pp. 353, 103, 24, 64. 6 Ibidem, p. 42. 7 Cf. Glasuri, în op. cit., p. 251. 8 Ibidem, pp. 22, 69, 96, 315. 9 Caz în care "signifianța (Bedeutungshaftigkeit) este evident călăuzitoare pentru lectura priveliștii. Suntem capabili să "citim" o imagine doar dacă "recunoaștem" ceea ce este reprezentat; ba mai mult, abia atunci ea este o imagine" (Hans-Georg Gadamer, Adevăr și metodă, Editura Teora, București, 2001, p. 78). 10 B. Fundoianu, op. cit., p. 58. 11 Ibidem
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
ta". (ibidem, p. 74). 24 Ibidem, p. 102. 25 Ibidem, pp. 219, 97. 26 Ibidem, p. 290. 27 Câteva cuvinte pădurețe, în B. Fundoianu, op. cit., pp. 6, 7. 28 Ibidem, p. 102. 29 Poem manuscris datat 1917-1918, neinclus în volumul Priveliști (1930). 30 Hans-Georg Gadamer, "Intuiție și plasticitate", în Actualitatea frumosului, Editura Polirom, Iași, 2000, pp. 148, 149. 31 B. Fundoianu, Poezii, ed. cit., p. 321. 32 "Văzul "estetic" se distinge prin faptul că nu raportează pripit priveliștea la un element
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
neinclus în volumul Priveliști (1930). 30 Hans-Georg Gadamer, "Intuiție și plasticitate", în Actualitatea frumosului, Editura Polirom, Iași, 2000, pp. 148, 149. 31 B. Fundoianu, Poezii, ed. cit., p. 321. 32 "Văzul "estetic" se distinge prin faptul că nu raportează pripit priveliștea la un element general, la semnificația cunoscută, la scopul urmărit sau la altele asemenea, ci zăbovește asupra priveliștii ca fiind una estetică (...) Privirea și ascultarea zăbovitoare nu este pur și simplu vedere a priveliștii pure, ci rămâne ea însăși o
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
pp. 148, 149. 31 B. Fundoianu, Poezii, ed. cit., p. 321. 32 "Văzul "estetic" se distinge prin faptul că nu raportează pripit priveliștea la un element general, la semnificația cunoscută, la scopul urmărit sau la altele asemenea, ci zăbovește asupra priveliștii ca fiind una estetică (...) Privirea și ascultarea zăbovitoare nu este pur și simplu vedere a priveliștii pure, ci rămâne ea însăși o aprehendare drept... Felul de a fi al acelui ceva ce este ascultat "estetic" nu este realitatea nemijlocită" (Hans-Georg
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
prin faptul că nu raportează pripit priveliștea la un element general, la semnificația cunoscută, la scopul urmărit sau la altele asemenea, ci zăbovește asupra priveliștii ca fiind una estetică (...) Privirea și ascultarea zăbovitoare nu este pur și simplu vedere a priveliștii pure, ci rămâne ea însăși o aprehendare drept... Felul de a fi al acelui ceva ce este ascultat "estetic" nu este realitatea nemijlocită" (Hans-Georg Gadamer, Adevăr și metodă, ed. cit., pp. 77, 78). 33 Proces asemănător developării negativului în tehnica
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
Stănescu, op. cit., p. 85. 6 Starea cântecului, vol. Măreția frigului, în op. cit., p. 115. 7 Anatomia, fiziologia și spiritul, vol. Epica Magna (1978), în Nichita Stănescu, op. cit., p. 132. 8 Căci ochii "nu sunt altceva decât doi magneți care atrag priveliștile spre ei. Ochii nu sunt capabili să emită din ei înșiși priveliști" (Nichita Stănescu, Respirări, Editura Sport-Turism, București, 1982, p. 156). 9 Marină, vol. Măreția frigului, în op. cit., pp. 84, 85. 10 Spre semn, vol. Măreția frigului, în op. cit., p.
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
p. 115. 7 Anatomia, fiziologia și spiritul, vol. Epica Magna (1978), în Nichita Stănescu, op. cit., p. 132. 8 Căci ochii "nu sunt altceva decât doi magneți care atrag priveliștile spre ei. Ochii nu sunt capabili să emită din ei înșiși priveliști" (Nichita Stănescu, Respirări, Editura Sport-Turism, București, 1982, p. 156). 9 Marină, vol. Măreția frigului, în op. cit., pp. 84, 85. 10 Spre semn, vol. Măreția frigului, în op. cit., p. 117. 11 Vol. Necuvintele (1969), în Nichita Stănescu, Ordinea cuvintelor, vol. I
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]