15,052 matches
-
lor ca principii de organizare și reglementare a treburilor politice într-un context particular sau altul"42. Ca și Williams, Rossi găsește că această aspirație este inerentă în două tipuri de abordări ale filosofiei politice: abordarea substanțială/teleologică și abordarea procedurală/deontologică. În abordarea substanțială/teleologică, al cărei reprezentant paradigmatic este (tot) utilitarismul, filosoful politic "caută să descopere acele principii ale dreptății care să maximizeze binele social"43, în vreme ce în abordarea procedurală/deontologică, al cărei reprezentant exemplar este (tot) John Rawls
[Corola-publishinghouse/Science/84953_a_85738]
-
abordări ale filosofiei politice: abordarea substanțială/teleologică și abordarea procedurală/deontologică. În abordarea substanțială/teleologică, al cărei reprezentant paradigmatic este (tot) utilitarismul, filosoful politic "caută să descopere acele principii ale dreptății care să maximizeze binele social"43, în vreme ce în abordarea procedurală/deontologică, al cărei reprezentant exemplar este (tot) John Rawls, filosoful politic "urmărește să rezolve problemele filosofico-politice" prin întrebuințarea unei concepții a dreptății justificate în baza unor "proceduri bine specificate" și a unor "angajamente morale pre-politice identificate drept constitutive conceptului de
[Corola-publishinghouse/Science/84953_a_85738]
-
explică prima democratizare? / 196 3. Cum se explică extinderea democrației? / 204 4. Care sunt condițiile esențiale ale democrației contemporane? / 211 Capitolul 7. Democrație fără calitate? / 223 1. Punct de plecare / 223 2. Ce este o democrație "bună"? / 226 3. Dimensiunile procedurale / 230 4. Atenția îndreptată spre rezultat: satisfacție și legitimitate / 238 5. Două dimensiuni de fond / 243 6. Modele ale democrației "bune" și opusele lor / 248 Concluzii. Construcția calității / 253 1. Care sunt problemele? / 253 2. Cum este posibilă depășirea tradițiilor
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
cazul Uniunii Europene, unde se renunță conștient la acestea în favoarea altor obiective importante). Prima definiție a regimului democratic conduce direct spre alte definiții. Dacă e să analizăm regulile și instituțiile formale, oare putem propune o definiție formală sau, mai bine-zis, "procedurală", a democrației? Dacă cooperarea este importantă, este necesară oare o definiție care să pună în lumină geneza acestui regim? Și, mai mult, în privința problemelor de constatare empirică, care este cea mai bună definiție (minim empirică) a unui regim democratic? În
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
se dorește menținerea separării dimensiunii empirice de cea normativă, atunci trebuie să definim democrația și în plan ideal sau normativ. În privința ansamblului de reguli formale sau de proceduri ce caracterizează democrațiile reale, s-a discutat despre "democrația formală", de "universalități procedurale", și, chiar, de democrația procedurală. Pe importanța substanțială a acestor forme au pus accentul numeroși autori, axându-se sau nu pe partea empirică. Definiția lui Schumpeter (1964: 257), la care apelează multe nume din mediul academic, este, înainte de toate, una
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
empirice de cea normativă, atunci trebuie să definim democrația și în plan ideal sau normativ. În privința ansamblului de reguli formale sau de proceduri ce caracterizează democrațiile reale, s-a discutat despre "democrația formală", de "universalități procedurale", și, chiar, de democrația procedurală. Pe importanța substanțială a acestor forme au pus accentul numeroși autori, axându-se sau nu pe partea empirică. Definiția lui Schumpeter (1964: 257), la care apelează multe nume din mediul academic, este, înainte de toate, una procedurală: "Metoda democratică este instrumentul
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
și, chiar, de democrația procedurală. Pe importanța substanțială a acestor forme au pus accentul numeroși autori, axându-se sau nu pe partea empirică. Definiția lui Schumpeter (1964: 257), la care apelează multe nume din mediul academic, este, înainte de toate, una procedurală: "Metoda democratică este instrumentul instituțional folosit pentru a ajunge la decizii politice, în baza cărora anumiți indivizi obțin puterea de a decide prin intermediul unei competiții care are ca obiect votul popular". Între timp, Kelsen (1981: 190) precizează: (...) ca metodă sau
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
decât aceea de a discredita definirea democrației ca procedură, utilizând argumentul că aceasta este "formalistă". Așadar, vorbim despre "forme" care "consimt" și "garantează" posibilitatea ca anumite "substanțe" (sau decizii) să fie luate urmărind modalitățile prevăzute de aceleași "forme". Sublinierea aspectului "procedural" al unui regim democratic conduce către o altă examinare. Nu este corect să presupunem că orice decizie, adică orice "conținut" decizional, poate fi adoptat prin aceste reguli formale. Mai presus de toate, acele proceduri exclud deciziile "care, într-un anume
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
jocului" (Bobbio, 1983: 316, dar și 1984). Nici nu ar fi corect să se afirme că, într-un regim democratic, există o reală instituționalizare a "incertitudinii" în ceea ce privește substanța deciziilor care se pot lua. Când se accentuează în mod excesiv aspectul procedural sau se vorbește de "incertitudine absolută" - înțelegând prin această expresie că, în interiorul procedurilor democratice valide, se poate lua orice decizie, chiar și cea de abolire a economiei de piață și a proprietății private, de exemplu - se schimbă planul de analiză
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
definiția) permite, în plus, înțelegerea mai aprofundată a unui aspect de fond pentru oricare regim democratic (prea des neglijat sau subestimat): democrația este un regim caracterizat de reguli și instituții care echilibrează realități diferite. Așa cum pune în evidență chiar definiția procedurală, democrația necesită un fel de acord general asupra regulilor și, în același timp, ea trebuie să accepte disensiunea și conflictul în privința conținuturilor acestora. Democrația trebuie să admită incertitudinea rezultatelor decizionale, dar are nevoie de certitudinea regulilor astfel încât acea incertitudine să
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
o privește; instituțiile aferente pot recurge la principiul majorității cu o frecvență cu atât mai mare cu cât minoritățile sunt mai puțin consistente; eficacitatea decizională este cu atât mai puternică cu cât complexitatea articulațiilor politice este mai redusă. După definițiile procedurală și "genetică", întorcându-ne la întrebările ridicate de prima dintre ele, la sfârșitul analizei empirice a tranzițiilor și instaurațiilor democratice e important să dăm o definiție minimalistă, cu alte cuvinte una care să indice care sunt cele câteva aspecte care
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
interacționeze în cadrul comunităților diverse, interesat să se informeze și să participe la viața cetății, el fiind determinat la adeziune de o anumită etică publică care-l stimulează să acționeze astfel. Figura 1.1. Definiții ale democrației. Democația poate fi: Generală; Procedurală; Genetică; Minimalistă; Normativă. Figura de mai sus sintetizează diversele definiții ale democrației, toate fiind necesare pentru a înțelege un genus complex și în dezvoltare. 3. Modelele democrației Revenind la democrațiile reale, pentru obiectivele urmărite aici ar fi de prisos discuția
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
în termeni de consolidare, un cerc vicios, ce se hrănește cu propria substanță. Competiția dintre partide determină o adaptare a acestora, apariția unor structuri intermediare de reprezentare, precum și articularea structurilor organizate cu societatea civilă. Atunci când societatea civilă a asimilat atitudinile procedurale ale concurenței în contextul normelor și valorilor democratice, această adaptare necesită o schimbare substanțială în atitudinile și comportamentul al grupurilor și partidelor inițial ostile regimului. Nereușita adaptării este proporțională cu incapacitatea de a face față competiției de partid și, în
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
evidente în ceea ce privește garantarea deplină a drepturilor civile, mai degrabă decât a celor politice. Referitor la conceptul de "calitate", dacă se are în vedere termenul utilizat în industrie și marketing, rezultă clar trei (posibile) conotații: 1) calitatea este definită de aspectele procedurale stabilite cu acuratețe pentru fiecare produs, fiind importantă, astfel, respectarea unor proceduri de fabricație precise și controlate din punct de vedere al duratei și al formei, 2) calitatea constă în existența unui produs ce are anumite caracteristici de elaborare (confecționat
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
unor "forme" diferite. În ambele cazuri, doar cercetarea empirică poate stabili formele și gradele predominante. Pe baza acestei definiții, o democrație "bună" prezintă cel puțin cinci elemente de variație care trebuie plasate în centrul analizei empirice. Primele două sunt cele procedurale, în măsura în care ele se referă, cu precădere, la reguli și, doar, în mod indirect, la conținut, deși acesta rămâne foarte important. Acestea sunt: 1) respectarea legii (rule of law); 2) responsabilitatea (accountability)75; 3) receptivitate (responsiveness), sau, mai precis, capacitatea de
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
le epuizează, sfârșind printr-o sărăcire a analizei 76. Astfel, Altman și Perez-Linan reiau trei aspecte extrase din conceptul de poliarhie a lui Dahl (drepturi civile, participare și competiție), primele fiind încadrate în dimensiunea de fond, iar cealalte în dimensiunea procedurală. Lijphart utilizează indicatori de genul reprezentării femeilor, participarea electorală, satisfacția față de democrație, corupția și altele, incluse în dimensiunile menționate. Această analiză este mai aproape de modul în care Beetham (în special în 1999) se concentrează pe o combinație de abordări calitative
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
ce grad fiecare dimensiune apare în diferite țări, dar și pentru a detecta modele de "bună" democrație. Aceste observații empirice ar trebui să fie proiectate pentru a monitoriza eventuala creștere a calității democratice (cel puțin pe termen mediu). 3. Dimensiunile procedurale Raționamentul prezentat până acum ne obligă să ne îndreptăm atenția către elementele constitutive ale calității democratice și către condițiile de bază ale manifestării acestora, precum și către numeroase chestiuni legate de controlul lor empiric. Se poate trece, prin urmare, la analiza
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
obligă să ne îndreptăm atenția către elementele constitutive ale calității democratice și către condițiile de bază ale manifestării acestora, precum și către numeroase chestiuni legate de controlul lor empiric. Se poate trece, prin urmare, la analiza primului grup de elemente, cele procedurale, restul urmând a fi examinate în următoarele paragrafe. Cele două dimensiuni procedurale pot fi împărțite în două grupe: prima include output-ul decizional și aplicarea sa referitoare la respectarea legilor; a doua se referă la relația dintre input și output
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
către condițiile de bază ale manifestării acestora, precum și către numeroase chestiuni legate de controlul lor empiric. Se poate trece, prin urmare, la analiza primului grup de elemente, cele procedurale, restul urmând a fi examinate în următoarele paragrafe. Cele două dimensiuni procedurale pot fi împărțite în două grupe: prima include output-ul decizional și aplicarea sa referitoare la respectarea legilor; a doua se referă la relația dintre input și output și vizează responsabilitatea (accountability). Privitor la cele două dimensiuni există deja o
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
care, la rândul său, este o condiție importantă pentru a ajunge la un reper de genul responsabilității politice. Se configurează, pe scurt, un triunghi așa cum rezultă schițează graficul din Figura 7.1. Figura 7.1. Calitatea democrației: conexiuni între dimensiunile procedurale și rezultatul final stat de drept responsabilitate (rule of law) (accountability) receptivitate (responsiveness) Toate considerațiile prezentate evidențiază dificultăți ce nu anunță un scenariu optimist pentru viitor; unele tendințe sugerează faptul că anumite probleme de implementare pot fi rezolvate, dar ele
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
din motive economice, ci și din alte rațiuni, pe deplin justificate. Explicația faptului că acele concepții care pun pe plan secund egalitatea rezidă în tradițiile culturale ale țării mai mult decât în opțiunile individuale este perfect întemeiată. Legătura dintre dimensiunile procedurale și cele de fond este evidentă. Modul în care afirmarea valorilor menționate se transformă în norme, instituții, sau, cel puțin, în practici care "intră" în componenta sistemului juridic, contribuie la implementarea statului de drept (rule of law) și merită o
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
a procesului specific "un oarecare grad de încredere în aceste valori, iar deciziile politice ar trebui să fie judecate în funcție de capacitatea sau incapacitatea lor de a materializa aceste convingeri". Dimensiunile de fond ar fi lipsite de sens în absența celor procedurale: un principiu binecunoscut într-un regim democratic. Dar, pentru calitatea democrației dimensiunile de fond sunt mai importante decât cele procedurale. Așa cum se va preciza în următoarea secțiune, diferitele dimensiuni se realizează într-o manieră diferențiată în funcție de condițiile existente în fiecare
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
capacitatea sau incapacitatea lor de a materializa aceste convingeri". Dimensiunile de fond ar fi lipsite de sens în absența celor procedurale: un principiu binecunoscut într-un regim democratic. Dar, pentru calitatea democrației dimensiunile de fond sunt mai importante decât cele procedurale. Așa cum se va preciza în următoarea secțiune, diferitele dimensiuni se realizează într-o manieră diferențiată în funcție de condițiile existente în fiecare țară. 6. Modele ale democrației "bune" și opusele lor Cele două dimensiuni procedurale sunt fundamentate (în principal) pe aplicarea eficientă
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
de fond sunt mai importante decât cele procedurale. Așa cum se va preciza în următoarea secțiune, diferitele dimensiuni se realizează într-o manieră diferențiată în funcție de condițiile existente în fiecare țară. 6. Modele ale democrației "bune" și opusele lor Cele două dimensiuni procedurale sunt fundamentate (în principal) pe aplicarea eficientă a sistemului legal, pe soluționarea echitabilă a litigiilor în cadrul sistemului juridic și pe responsabilitatea politică invocată de alegători (structuri intermediare, asociații și de alte organe prezente într-un regim democratic. Cele două dimensiuni
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
egalitate ce depășește pragul minim și responsabilitatea fiind respectată cu preponderență. Putem avea o democrație pe deplin legitimă în care receptivitatea crescută este demonstrată de existența sprijinului puternic, satisfăcute din partea unei societăți civile. Democrația liberală sau democrația egalitară, cu caracteristici procedurale mai mult sau mai puțin pronunțate, pune un accent puternic pe libertate, și, mai apoi, pe egalitate. Doar în scopuri analitice se poate formula ipoteza unei democrații complete în care toate dimensiunile sunt prezente într-un grad destul de ridicat. Expresia
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]