15,817 matches
-
la perfectul compus, celelalte limbi abandonându-l pe a fi. Pornind de la constatarea că, în limbile în care variația auxiliarelor s-a păstrat, selecția unuia sau a altuia dintre auxiliare nu este sistematică, adică a fi este preferat numai de verbele inacuzative de (schimbare de) localizare, nu și de cele de (schimbare de) stare, iar verbele reflexive franțuzești îl selectează sistematic pe être, Sorace (2000) realizează o ierarhie bazată pe parametri aspectuali: SCHIMBARE DE LOCALIZARE → essere/être (minimă variație) SCHIMBARE DE
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
limbile în care variația auxiliarelor s-a păstrat, selecția unuia sau a altuia dintre auxiliare nu este sistematică, adică a fi este preferat numai de verbele inacuzative de (schimbare de) localizare, nu și de cele de (schimbare de) stare, iar verbele reflexive franțuzești îl selectează sistematic pe être, Sorace (2000) realizează o ierarhie bazată pe parametri aspectuali: SCHIMBARE DE LOCALIZARE → essere/être (minimă variație) SCHIMBARE DE STARE CONTINUAREA UNEI STĂRI EXISTENTE STAREA EXISTENTĂ PROCES NECONTROLAT PROCES CONTROLAT (CU MIȘCARE) PROCES NECONTROLAT
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
être (minimă variație) SCHIMBARE DE STARE CONTINUAREA UNEI STĂRI EXISTENTE STAREA EXISTENTĂ PROCES NECONTROLAT PROCES CONTROLAT (CU MIȘCARE) PROCES NECONTROLAT (FĂRĂ MIȘCARE) → avere/avoir (minimă variație) Ierarhia selecției auxiliarului Legendre și Sorace (2003: 192), Sorace (2004: 256) Conform acestei ierarhii, verbele inacuzative sunt asociate aspectual cu o schimbare dinamică telică, în timp ce inergativele − cu o activitate agentivă fără deplasare. Selecția auxiliarelor este coerentă numai pentru verbele aflate la extremitățile ierarhiei, clasele intermediare având un comportament oscilant. Comparându-se situația selecției auxiliarului essere
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
minimă variație) Ierarhia selecției auxiliarului Legendre și Sorace (2003: 192), Sorace (2004: 256) Conform acestei ierarhii, verbele inacuzative sunt asociate aspectual cu o schimbare dinamică telică, în timp ce inergativele − cu o activitate agentivă fără deplasare. Selecția auxiliarelor este coerentă numai pentru verbele aflate la extremitățile ierarhiei, clasele intermediare având un comportament oscilant. Comparându-se situația selecției auxiliarului essere în italiană și a lui être în franceză, se constată că proprietatea aspectuală telicitate este asociată cu inacuzativele, dar selecția auxiliarului être este explicabilă
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
selecției auxiliarului essere în italiană și a lui être în franceză, se constată că proprietatea aspectuală telicitate este asociată cu inacuzativele, dar selecția auxiliarului être este explicabilă numai prin asocierea celor două trăsături: telicitate și deplasare orientată. Numărul mic de verbe care selectează auxiliarul être în franceză - aproximativ 20: arriver 'a sosi', partir 'a pleca', sortir 'a ieși', tomber 'a cădea', venir 'a veni' etc. (vezi lista infra) - se explică prin faptul că, pentru majoritatea verbelor de schimbare de stare, această
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
deplasare orientată. Numărul mic de verbe care selectează auxiliarul être în franceză - aproximativ 20: arriver 'a sosi', partir 'a pleca', sortir 'a ieși', tomber 'a cădea', venir 'a veni' etc. (vezi lista infra) - se explică prin faptul că, pentru majoritatea verbelor de schimbare de stare, această schimbare este neorientată, ceea ce determină selecția auxiliarului avoir. Reflexivele reprezintă o situație specială, selecția auxiliarului être fiind determinată de constrângeri morfologice, care sunt mai puternice decât cele aspectuale. Mackenzie (2006: 112−114) reia clasificarea ternară
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
schimbare de stare, această schimbare este neorientată, ceea ce determină selecția auxiliarului avoir. Reflexivele reprezintă o situație specială, selecția auxiliarului être fiind determinată de constrângeri morfologice, care sunt mai puternice decât cele aspectuale. Mackenzie (2006: 112−114) reia clasificarea ternară a verbelor și a construcțiilor care folosesc 'a fi' propusă de Burzio (1986), pe care o revizuiește pentru a acoperi și situația reflexivelor (sunt marcate cu bold diferențele față de analiza lui Burzio): Clasa de verbe it. essere fr. être (a) tranzitive reflexive
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
2006: 112−114) reia clasificarea ternară a verbelor și a construcțiilor care folosesc 'a fi' propusă de Burzio (1986), pe care o revizuiește pentru a acoperi și situația reflexivelor (sunt marcate cu bold diferențele față de analiza lui Burzio): Clasa de verbe it. essere fr. être (a) tranzitive reflexive/tranzitive și intranzitive reflexive centru centru (b) inacuzative nereflexive și intranzitive reflexive/inacuzative nereflexive centru periferie (c) verbe cu ridicare, inclusiv corespondentele pentru 'a fi' periferie în afara sistemului Mackenzie (2006: 122) arată că
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
acoperi și situația reflexivelor (sunt marcate cu bold diferențele față de analiza lui Burzio): Clasa de verbe it. essere fr. être (a) tranzitive reflexive/tranzitive și intranzitive reflexive centru centru (b) inacuzative nereflexive și intranzitive reflexive/inacuzative nereflexive centru periferie (c) verbe cu ridicare, inclusiv corespondentele pentru 'a fi' periferie în afara sistemului Mackenzie (2006: 122) arată că, bazându-se pe ISA, Bentley și Eythórsson (2003)15 au încercat să caracterizeze selecția auxiliarului 'a fi' în italiană în termenii unei combinații de proprietăți
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
a fi' periferie în afara sistemului Mackenzie (2006: 122) arată că, bazându-se pe ISA, Bentley și Eythórsson (2003)15 au încercat să caracterizeze selecția auxiliarului 'a fi' în italiană în termenii unei combinații de proprietăți semantice − dinamicitate (D): proprietate a verbelor care denotă schimbări (schimbare de localizare direcționată sau schimbare de stare); telicitate (T): proprietate a verbelor care denotă continuitatea și lipsa controlului din partea unui agent; stativitate (St): proprietate aspectuală; punct final, eveniment delimitat. Din suprapunerea celor două ierarhii, rezultă următoarea
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
Eythórsson (2003)15 au încercat să caracterizeze selecția auxiliarului 'a fi' în italiană în termenii unei combinații de proprietăți semantice − dinamicitate (D): proprietate a verbelor care denotă schimbări (schimbare de localizare direcționată sau schimbare de stare); telicitate (T): proprietate a verbelor care denotă continuitatea și lipsa controlului din partea unui agent; stativitate (St): proprietate aspectuală; punct final, eveniment delimitat. Din suprapunerea celor două ierarhii, rezultă următoarea corespondență: schimbare de localizare D + T schimbare de stare D + T ('a muri') D − T ('a
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
schimbare de stare D + T ('a muri') D − T ('a schimba') continuarea unei stări St − D existența unei stări St Bentley și Eythórsson (2003: 463−464; 461, apud Mackenzie 2006: 123) formulează două generalizări: 1. 'A fi' este selectat de verbele care sunt [D + T], [D − T], [St − D] și [St]. 2. 'A avea' este selectat atunci când predicatul intranzitiv nu are niciuna dintre proprietățile D, T, St. Reanalizând aceste propuneri, Mackenzie (2006: 140−141) arată că morfologia participială nu blochează externalizarea
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
atunci când predicatul intranzitiv nu are niciuna dintre proprietățile D, T, St. Reanalizând aceste propuneri, Mackenzie (2006: 140−141) arată că morfologia participială nu blochează externalizarea rolului tematic al subiectului. Selecția auxiliarului 'a fi' nu este legată de tranzitivitate, ci de verbele al căror participiu exprimă o stare rezultativă. Mackenzie (2006: 141) subliniază că posibilitatea selecției ambelor auxiliare de către același verb este motivată aspectual. Mackenzie (2006: 142) arată că, în limbile iberoromanice, unde 'a fi' era selectat fără o motivație anume, problema
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
că morfologia participială nu blochează externalizarea rolului tematic al subiectului. Selecția auxiliarului 'a fi' nu este legată de tranzitivitate, ci de verbele al căror participiu exprimă o stare rezultativă. Mackenzie (2006: 141) subliniază că posibilitatea selecției ambelor auxiliare de către același verb este motivată aspectual. Mackenzie (2006: 142) arată că, în limbile iberoromanice, unde 'a fi' era selectat fără o motivație anume, problema a fost rezolvată prin eliminarea selecției; în franceză, această trăsătură redundantă a supraviețuit într-o formă sărăcită și numai
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
problema a fost rezolvată prin eliminarea selecției; în franceză, această trăsătură redundantă a supraviețuit într-o formă sărăcită și numai italiana a păstrat-o (convenționalizare). Pentru a sublinia diferențele dintre cele două limbi, Mackenzie (2006: 104) oferă un inventar al verbelor din limba franceză (A) și al celor din italiană (B) care selectează auxiliarul être/essere. Subclasele semantice sunt păstrate de la autorul citat. (A) aller 'a merge, a se duce', apparaître 'a apărea', arriver 'a sosi, a ajunge', descendre 'a coborî
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
a rămâne, a sta', retourner 'a se înapoia, a se întoarce', revenir 'a reveni', sortir 'a ieși', survenir 'a surveni', tomber 'a cădea', venir 'a veni'; dintre acestea, descendre și monter selectează auxiliarul avoir atunci când sunt folosite tranzitiv; (B) (a) verbe care desemnează evenimente sau procese nonagentive: affogare 'a se îneca', affondare 'a se scufunda', annegare 'a se îneca', annerire 'a se înnegri', arrosire 'a se înroși', asciugare 'a se usca', aumentare 'a crește', bruciare 'a arde', calare 'a cădea', cambiare
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
se agrava', piovere 'a ploua', ringiovanire 'a întineri', rinverdire 'a reînverzi', sbiadire 'a se însera', sbocciare 'a îmboboci', scolorire 'a se decolora', scoppiare 'a izbucni', scurire 'a se înnegura', sprofondare 'a se scufunda', spuntare 'a crăpa', tramontare 'a apune'; (b) verbe legate de mișcare: accorrere 'a alerga', andare 'a merge, a circula', arretrare 'a se înapoia', arrivare 'a sosi', cadere 'a cădea', correre 'a fugi', entrare 'a intra', evadere 'a scăpa', fuggire 'a fugi', giungere 'a ajunge', girare 'a se roti
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
a se rostogoli', ruzzolare 'a se rostogoli', salire 'a se ridica', saltare 'a sări', sbarcare 'a debarca', scappare 'a scăpa', scendere 'a coborî', scivolare 'a aluneca', smontare 'a se dezasambla', uscire 'a ieși', venire 'a veni', volare 'a zbura'; (c) verbe de timp și de aspect: cessare 'a înceta', cominciare 'a începe', continuare 'a continua', durare 'a dura', finire 'a se sfârși', iniziare 'a începe', passare 'a trece', proseguire 'a continua', scadere 'a se finaliza, a expira', seguire 'a urma', subentrare
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
cominciare 'a începe', continuare 'a continua', durare 'a dura', finire 'a se sfârși', iniziare 'a începe', passare 'a trece', proseguire 'a continua', scadere 'a se finaliza, a expira', seguire 'a urma', subentrare 'a înlocui', trascorrere 'a trece, a expira'; (d) verbe de apariție și de întâmplare: accadere 'a se întâmpla', apparire 'a apărea', avvenire 'a surveni', capitare 'a se întâmpla', emergere 'a apărea', risultare 'a rezulta', scomparire 'a dispărea', sorgere 'a se ridica', sparire 'a dispărea', succedere 'a se întâmpla', svanire
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
a se întâmpla', apparire 'a apărea', avvenire 'a surveni', capitare 'a se întâmpla', emergere 'a apărea', risultare 'a rezulta', scomparire 'a dispărea', sorgere 'a se ridica', sparire 'a dispărea', succedere 'a se întâmpla', svanire 'a dispărea', toccare 'a atinge'; (e) verbe de stare: appartenere 'a aparține', avanzare 'a avansa, a înainta', bastare 'a ajunge', bisognare 'a trebui', convenire 'a conveni', dipendere 'a depinde', dispiacere 'a displăcea', esistere 'a exista', essere 'a fi', importare 'a interesa', mancare 'a lipsi, a scăpa', parere
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
trebui', convenire 'a conveni', dipendere 'a depinde', dispiacere 'a displăcea', esistere 'a exista', essere 'a fi', importare 'a interesa', mancare 'a lipsi, a scăpa', parere 'a părea', piacere 'a plăcea', rimanere 'a rămâne', sembrare 'a părea', stare 'a sta'; (f) verbe de reușită și de eșec: capitolare 'a capitula', fallire 'a eșua', prevalere 'a prevala', riuscire 'a reuși'; (g) verbe care denotă fenomene și emisie de sunete: balenare 'a fulgera', baluginare 'a se ivi', colare 'a strecura, a vărsa', defluire 'a
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
mancare 'a lipsi, a scăpa', parere 'a părea', piacere 'a plăcea', rimanere 'a rămâne', sembrare 'a părea', stare 'a sta'; (f) verbe de reușită și de eșec: capitolare 'a capitula', fallire 'a eșua', prevalere 'a prevala', riuscire 'a reuși'; (g) verbe care denotă fenomene și emisie de sunete: balenare 'a fulgera', baluginare 'a se ivi', colare 'a strecura, a vărsa', defluire 'a curge', filtrare 'a filtra', fioccare 'a fulgui', fluire 'a curge', fuoriuscire 'a scăpa', gocciolare 'a picura', grondare 'a șiroi
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
din 2000. Iordan (1973) analizează problema valorii duble, verbală și adjectivală, a participiului în latină și în limbile romanice. Autorul are în vedere două tipare de construcție: (a) un tipar general romanic, moștenit din latină, în care participiul provenind de la verbe tranzitive a trecut de la utilizarea pasivă și spre cea activă: lat. bibitus > rom. beat, sp. beodo, ptg. bébado, prov. beut, fr. boite; rom. băut, participiul de la a bea, a urmat același vechi model latinesc; alte exemple românești de acest tip
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
latinesc; alte exemple românești de acest tip sunt: mâncat "care a mâncat", înfipt "îndrăzneț", învârtit "descurcăreț", simțit "atent, politicos" (Iordan 1973: 402); (b) un tipar specific limbilor romanice care nu au două auxiliare pentru 'a fi', unde participiul provenind de la verbe intranzitive (care nu au diateză pasivă) prezintă rezultatul acțiunii descrise de aceste verbe ca fiind o calitate (spre deosebire de participiul provenind de la verbe tranzitive, care prezintă rezultatul ca pe o acțiune); astfel, în fr. je suis arrivé 'am sosit' (spre deosebire de j
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]
-
îndrăzneț", învârtit "descurcăreț", simțit "atent, politicos" (Iordan 1973: 402); (b) un tipar specific limbilor romanice care nu au două auxiliare pentru 'a fi', unde participiul provenind de la verbe intranzitive (care nu au diateză pasivă) prezintă rezultatul acțiunii descrise de aceste verbe ca fiind o calitate (spre deosebire de participiul provenind de la verbe tranzitive, care prezintă rezultatul ca pe o acțiune); astfel, în fr. je suis arrivé 'am sosit' (spre deosebire de j'ai travaillé 'am muncit'), participiul este mai independent, aproape asimilat unui adjectiv; Iordan
[Corola-publishinghouse/Science/84999_a_85785]