2,722 matches
-
și epurări de tip stalinist, iar suprimarea totalitară a continuat după moartea lui Stalin. Criticii regimului sau cei bănuiți a nu fi loiali au fost încarcerați sau chiar uciși. Conducerea totalitară a creat un nou cadru de instituții; în termenii democratizării acestea erau instituții "negative". Capacitatea unui partid-stat mobilizator de a transforma societatea era atotcuprinzătoare și de lungă durată. Atașamentul față de țeluri ideologice largi a făcut ca partidul totalitar să ducă o campanie continuă (criticii săi au numit-o "război") împotriva
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
și, cel mai important, tolerarea opoziției" (Linz și Stepan, 1996: 3). A crescut toleranța față de ceea ce făceau indivizii atît timp cît monopolul partidului asupra puterii și relațiile lui cu Uniunea Sovietică nu erau afectate. Liberalizarea nu era același lucru cu democratizarea. Guvernul a rămas responsabil în fața partidului comunist, nu a poporului, iar alegerile au continuat să nu fie libere. În alegerile din 1986 pentru Camera Populară din Germania de Est, coaliția formată de partid și-a asigurat 99,94% din votul
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
PRĂBUȘIRE Rămîne intact STATUL Se destramă Putere externă Bulgaria Ungaria Polonia Cehoslovacia Germania de Est* Putere internă România Uniunea Sovietică Iugoslavia *Reunificată cu Republica Federală Germania Drumurile țărilor din Europa Centrală și de Est s-au deosebit radical de abordarea democratizării în Europa de Vest (vezi tabelele 3.1 și 3.3). Nici o țară comunistă nu a putut evolua în mod gradat spre democrație, așa cum s-a întîmplat în aproape jumătate din țările Europei de Vest. Noile regimuri din țările post-comuniste au fost
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
din statele vecine au avut puternice efecte demonstrative asupra susținătorilor și oponenților vechiului regim. Deși granițele statelor s-au schimbat în mod semnificativ în Europa de Vest, în secolul al XX-lea, în cea mai mare parte acest lucru nu a afectat democratizarea. Crearea de state-națiune a fost desăvîrșită la jumătatea secolului al XIX-lea, iar democratizarea a urmat. În Finlanda și Irlanda, create prin secesiune la începutul secolului al XX-lea, instituirea democrației a fost de asemenea un scop principal. Prin contrast
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
Deși granițele statelor s-au schimbat în mod semnificativ în Europa de Vest, în secolul al XX-lea, în cea mai mare parte acest lucru nu a afectat democratizarea. Crearea de state-națiune a fost desăvîrșită la jumătatea secolului al XIX-lea, iar democratizarea a urmat. În Finlanda și Irlanda, create prin secesiune la începutul secolului al XX-lea, instituirea democrației a fost de asemenea un scop principal. Prin contrast, căderea comunismului a avut loc în paralel cu crearea a mai mult de douăzeci
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
nou regim democratic. În Uniunea Sovietică și Iugoslavia, unele state succesoare au încercat să devină democratice în timp ce altele nu. MOȘTENIRI POLITICE, UȘOARE ȘI GRELE Un model realist al schimbării de regim trebuie să ia în considerare faptul că, la începutul democratizării, țările diferă ca punct de plecare, deci și în ceea ce trebuie să realizeze pentru a deveni democrații complete. Moștenirile politice au afectat de asemenea șansele unui regim nou de a deveni o democrație completă. Un regim nou poate primi o
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
Pe lîngă schimbările directe și vizibile în societate, noile democrații s-au lovit de "necesitatea de a îndrepta răul sau cel puțin de a încerca remedierea disfuncțiilor sistemului comunist" (Volgyes, 1995: 14). Comparația între calea ușoară și cea grea către democratizare ilustrează amploarea provocărilor cu care s-au confruntat regimurile post-comuniste. Moștenirea "ușoară" a oligarhiei Punctul de plecare ideal pentru democratizare este un regim oligarhic în care instituțiile civice reprezentative sînt deja formate. Pentru că este un Rechtsstaat, nu mai este nevoie
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
cel puțin de a încerca remedierea disfuncțiilor sistemului comunist" (Volgyes, 1995: 14). Comparația între calea ușoară și cea grea către democratizare ilustrează amploarea provocărilor cu care s-au confruntat regimurile post-comuniste. Moștenirea "ușoară" a oligarhiei Punctul de plecare ideal pentru democratizare este un regim oligarhic în care instituțiile civice reprezentative sînt deja formate. Pentru că este un Rechtsstaat, nu mai este nevoie de lupta pentru a limita exercitarea arbitrară a puterii, întrucît supremația legii este deja consfințită. Orice schimbări constituționale stabilite între
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
sufragiul universal în alegeri libere și responsabilitatea guvernului față de electorat. Marea Britanie este un exemplu extrem, pentru că parlamentul ei datează încă din Evul Mediu, iar politica de partid a apărut cu aproape două secole înaintea sufragiului universal. În cazul în care democratizarea apare prin evoluție și nu prin revoluție, tranziția e ușoară. Germania și Austria ilustrează de asemenea importanța unei moșteniri oligarhice care să faciliteze democratizarea, pentru că înainte de totalitarism, în anii 1930, ambele țări au avut o tradi-ție de generații a supremației
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
politica de partid a apărut cu aproape două secole înaintea sufragiului universal. În cazul în care democratizarea apare prin evoluție și nu prin revoluție, tranziția e ușoară. Germania și Austria ilustrează de asemenea importanța unei moșteniri oligarhice care să faciliteze democratizarea, pentru că înainte de totalitarism, în anii 1930, ambele țări au avut o tradi-ție de generații a supremației legii. Instituțiile societății civile, cum ar fi sindicatele, au fost recunoscute din punct de vedere legal. Alegerile libere datează de la sfîrșitul secolului al XIX
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
societății civile, cum ar fi sindicatele, au fost recunoscute din punct de vedere legal. Alegerile libere datează de la sfîrșitul secolului al XIX-lea și au fost organizate în anii dintre cele două războaie, guvernul răspunzînd în fața electoratului. În aceste țări democratizarea nu a necesitat inventarea de noi instituții; s-a construit întrucîtva pe moștenirea pozitivă a instituțiilor civice din trecutul apropiat. O oligarhie cu instituții civice slab dezvoltate întîmpină mai multe dificultăți în încercarea de deveni o democrație stabilă. Societățile din
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
cu o dictatură arbitrară, cu puțin respect pentru supremația legii, decît cu o oligarhie civică. Greutățile Republicii Italiene în a institui complet democrația, după 1945, arată efectele acestei moșteniri negative. Drumurile diferite ale Spaniei și Greciei ilustrează de asemenea avantajele democratizării pornind de la o bază oligarhică stabilă. Deși amîndouă țările au avut războaie civile sîngeroase, Spania a devenit o dictatură stabilă în timpul lui Franco. Inițial, grija regimului a fost de a-și întări puterea, prin orice mijloace. Dar, treptat, supremația legii
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
1967. Regimul democratic actual din Grecia datează de la răsturnarea regimului militar, în 1974. Transformare din ruine: moștenirea "grea" a totalitarismului Un regim post-comunist este o reacție la regimul anterior; în Europa Centrală și de Est, reacția a produs cererea de democratizare. Totuși, moștenirea vechiului regim face acest lucru greu de realizat. Acolo unde instituțiile de bază ale democrației sînt absente sau foarte slab dezvoltate, democratizarea trebuie să pornească de la zero. Este un lucru mult mai dificil decît instituirea unei democrații în
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
o reacție la regimul anterior; în Europa Centrală și de Est, reacția a produs cererea de democratizare. Totuși, moștenirea vechiului regim face acest lucru greu de realizat. Acolo unde instituțiile de bază ale democrației sînt absente sau foarte slab dezvoltate, democratizarea trebuie să pornească de la zero. Este un lucru mult mai dificil decît instituirea unei democrații în succesiunea unei oligarhii. În locul dezvoltării și reformării instituțiilor existente, o democrație nouă post-comunistă trebuie să creeze instituțiile, pe un loc gol. Confruntat cu o
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
președintele polonez Lech Walesa a spus: "ghinionul a făcut să cîștigăm alegerile" (citat în Przeworski, 1991: 79). Patru ani mai tîrziu, norocul lui s-a schimbat: Walesa a pierdut șansa de a fi reales în 1995. Societățile post-comuniste au început democratizarea invers; primul pas a fost introducerea de alegeri libere și concurențiale, în 1990, toți cetățenii avînd drept de vot. Alegerile libere erau necesare pentru a înlătura vechiul regim, ele fiind astăzi un element regulat și periodic al politicii în Europa
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
acord doar în ceea ce privește defectele regimului, dar nu au avut ocaziile sau stimulentele necesare spre a se gîndi cum să îndrepte lucrurile (Barany, 1995: 290 ș.u.). În timp ce partidele de tip religios, agrarian sau bazate pe sindicate au înflorit în perioada democratizării vest-europene, astfel de partide sînt puține sau slabe în țările post-comuniste. Zeci de partide candidează pentru sprijin popular, din cauza slabei reprezentări a intereselor organizate și a societății civile. Forumul Civic ceh avea un slogan: "Partidele sînt pentru membrii de partid
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
iar situația Rusiei, membrul dominant al blocului sovietic, este diferită de cea a țărilor pe care le-a dominat. Multe țări post-comuniste trebuie excluse de la studiul felului în care majoritatea populației evaluează noua democrație, pentru că guvernele lor nu au început democratizarea, ci doar au introdus o altă formă de guvernare nedemocratică în locul regimului post-totalitar. Freedom House (1997: 26) consideră șase republici foste sovietice drept încă nelibere, iar alte șase state succesoare, inclusiv Rusia și Ucraina, ca fiind doar parțial libere. În
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
formă de guvernare nedemocratică în locul regimului post-totalitar. Freedom House (1997: 26) consideră șase republici foste sovietice drept încă nelibere, iar alte șase state succesoare, inclusiv Rusia și Ucraina, ca fiind doar parțial libere. În aceste țări există unele semne ale democratizării, dar și dovezi ale practicilor nedemocratice (cf. Karatnycky ș.a., 1997; Roeder, 1994). Este ilogic să generalizăm în privința răspunsului populației la democratizare din datele obținute în țările care merită studiate pentru că drumul lor este deviant sau unic, așa cum a fost Germania
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
șase state succesoare, inclusiv Rusia și Ucraina, ca fiind doar parțial libere. În aceste țări există unele semne ale democratizării, dar și dovezi ale practicilor nedemocratice (cf. Karatnycky ș.a., 1997; Roeder, 1994). Este ilogic să generalizăm în privința răspunsului populației la democratizare din datele obținute în țările care merită studiate pentru că drumul lor este deviant sau unic, așa cum a fost Germania de Est, unde statul a dispărut datorită reunificării cu Republica Federală. Est-germanii nu au trebuit să creeze o democrație pornind de la
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
zero; ei au devenit cetățenii unui stat deja format, care astăzi este un exemplu de democrație pe plan european (vezi Rose și Haerpfer, 1997). De asemenea, majorita-tea statelor apărute în urma dezmembrării fostei Iugoslavii au fost puternic afectate de război. Contextul democratizării variază mult de la țară la țară; pentru a testa nivelul pînă la care contextul național influențează felul cum populația evaluează o nouă democrație, trebuie să comparăm atitudinile în țări care diferă din punct de vedere politic, economic și social. Barometrele
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
nouă țări Bulgaria, Republica Cehă, Slovacia, Ungaria, Polonia, România, Slovenia, Belarus și Ucraina. În toate cele nouă țări, sondajele BND au pus același set de întrebări pe teme politice, economice și sociale, facînd astfel posibilă compararea felului cum reacționează la democratizare oameni de diferite naționalități, dar cu aceleași caracteristici socio-economice. Rusia nu e inclusă pentru că transformarea a avut o semnificație unică pentru teritoriul unde a fost creat sistemul comunist. În statele baltice Estonia, Letonia și Lituania, diferențele de naționalitate și cetățenie
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
la cel post-comunist. Cifra reprezintă media pentru libertățile civile și politice Surse: Gastil, 1987; Freedom House, 1994: 20; Freedom House, 1997: 26. Între cele nouă, regimul din Belarus a fost unic, după un start pozitiv el îndepărtîndu-se de la drumul spre democratizare. La sfîrșitul anului 1993, cînd a fost efectuat sondajul analizat în această carte, Belarus era clasificată ca parțial liberă, iar alegerile prezidențiale din 1994 au fost aprig contestate; candidatul aflat în frunte, Aleksandr Lukașenko, a cîști-gat mai puțin de jumătate
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
parlamentul și guvernează fără nici un fel de responsabilitate în fața electoratului (cf. Baylis, 1996; Rose și Mishler, 1996; Taras, 1997). Regimurile din Europa Centrală și de Est diferă și în nivelul pînă la care au introdus liberalizarea economică, în paralel cu democratizarea. Liberalizarea include o serie de instituții necesare pentru funcționarea oricărei economii de piață (fie ea una de piață liberă sau o economie socială de piață). Procesul include desființarea aparatului de planificare și control al economiei de comandă, privatizarea multor întreprinderi
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
iar sondajele electorale constituie accesorii ale alegerilor, presa tinde să se concentreze asupra cursei electorale, identificînd ce partid sau ce personalitate conduce în preferințele publicului, la momentul respectiv. Dar întrebările despre personalitățile trecătoare oferă cel mult o dovadă efemeră asupra democratizării, iar presa nu are timpul și spațiul necesar pentru a analiza sondajele în profunzime. Sondaje sponzorizate A pune întrebări care să fie de folos organizației care plătește pentru sondaj este un lucru normal într-o cercetare de piață pentru pro-duse
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
ale unei noi democrații nu sînt definitive sau fixe; ele sînt doar începutul unui proces de reacție în care cererile populației reacționează la guvernarea oferită de elite, pînă ce se atinge un echilibru. Gradul de competiție dintre regimuri la începutul democratizării este o problemă empirică. Chair dacă partidele nedemocratice sînt interzise, așa cum a făcut administrația militară aliată atunci cînd a introdus alegeri concurențiale în zonele vestice ale Germaniei după 1945, sprijinul pentru mișcări sau regimuri nedemocratice poate exista încă, în mintea
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]