16,255 matches
-
o anumită inadaptabilitate, un idealism transpus în motivul "geniului neînțeles"44. Intelectualul provinciei își asumă rolul cuvenit în procesul general de evoluție a societății, dar din discurs transpare un anumit complex de inferioritate, mai ales când provincialul se raportează la intelectualul capitalei. Într-o situație aparte se încadrează însă intelectualul din provinciile alipite, aflat într-un soi de concurență cu intelectualul "regățean". Ziarul Glasul Bucovinei reacționa, prin vocea moldoveanului Radu Rosetti, la acuzele emise de Nichifor Crainic în Cuvântul, conform cărora
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
neînțeles"44. Intelectualul provinciei își asumă rolul cuvenit în procesul general de evoluție a societății, dar din discurs transpare un anumit complex de inferioritate, mai ales când provincialul se raportează la intelectualul capitalei. Într-o situație aparte se încadrează însă intelectualul din provinciile alipite, aflat într-un soi de concurență cu intelectualul "regățean". Ziarul Glasul Bucovinei reacționa, prin vocea moldoveanului Radu Rosetti, la acuzele emise de Nichifor Crainic în Cuvântul, conform cărora intelectualul din provincii întreține nemulțumirile față de Vechiul Regat și
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
de evoluție a societății, dar din discurs transpare un anumit complex de inferioritate, mai ales când provincialul se raportează la intelectualul capitalei. Într-o situație aparte se încadrează însă intelectualul din provinciile alipite, aflat într-un soi de concurență cu intelectualul "regățean". Ziarul Glasul Bucovinei reacționa, prin vocea moldoveanului Radu Rosetti, la acuzele emise de Nichifor Crainic în Cuvântul, conform cărora intelectualul din provincii întreține nemulțumirile față de Vechiul Regat și că după război, beneficiile acordate acestora, precum accesul în universități sau
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
capitalei. Într-o situație aparte se încadrează însă intelectualul din provinciile alipite, aflat într-un soi de concurență cu intelectualul "regățean". Ziarul Glasul Bucovinei reacționa, prin vocea moldoveanului Radu Rosetti, la acuzele emise de Nichifor Crainic în Cuvântul, conform cărora intelectualul din provincii întreține nemulțumirile față de Vechiul Regat și că după război, beneficiile acordate acestora, precum accesul în universități sau Academie, au dezavantajat pe regățeni 45. Într-o notă de dispreț, Crainic reclama câțiva ani mai târziu lipsa activității culturale în
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
odrăslește din seva pământului nostru" și care va contribui la potențarea antagoniei între cele două ținuturi. Iar dacă centrul manifestă un teribil snobism, "cealaltă Românie" (subl. mea) - Bucovina - "poate continua să reprezinte tradiția Moldovei, tradiția Jertfei"49. În România interbelică, intelectualul provinciei din vechea generație împarte scena culturală cu intelectualul noii generații. S-a format în școala românească, dar, de cele mai multe ori, a beneficiat de studii complete sau aprofundate și în străinătate. Aparține unei categorii profesionale specializate și este un agent
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
la potențarea antagoniei între cele două ținuturi. Iar dacă centrul manifestă un teribil snobism, "cealaltă Românie" (subl. mea) - Bucovina - "poate continua să reprezinte tradiția Moldovei, tradiția Jertfei"49. În România interbelică, intelectualul provinciei din vechea generație împarte scena culturală cu intelectualul noii generații. S-a format în școala românească, dar, de cele mai multe ori, a beneficiat de studii complete sau aprofundate și în străinătate. Aparține unei categorii profesionale specializate și este un agent cultural activ. Nu numai evoluția presei culturale locale este
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
unei categorii profesionale specializate și este un agent cultural activ. Nu numai evoluția presei culturale locale este un indiciu în acest sens, dar și prezența sa în alte structuri instituționalizate ale culturii. Creșterea numărului de școli secundare îl aduce pe intelectual în fața publicului licean căruia îi ține prelegeri cu scop educativ. Dezvoltarea edificiilor de cultură (muzee, cercuri și asociații literare, cămine culturale, biblitoteci publice) apropie publicul larg de producția intelectuală locală. Cărturarul provinciei este așadar catalizatorul acestor regiuni. Punând în plan
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
biblitoteci publice) apropie publicul larg de producția intelectuală locală. Cărturarul provinciei este așadar catalizatorul acestor regiuni. Punând în plan secund angoasele și complexele sale, lui i se datorează efervescența culturală a periferiei. În alte spații europene, trezirea provinciei sub bagheta intelectualului și concurența pe care a manifestat-o față de centru din perspectiva regionalismului au dus la teoretizarea așa-numitului "contracâmp" al scriitorilor de provincie 50. Privind de cealaltă parte a baricadei, ancheta literară desfășurată în 1938 în paginile revistei Noua gazetă
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
de provincie 50. Privind de cealaltă parte a baricadei, ancheta literară desfășurată în 1938 în paginile revistei Noua gazetă de Vest trasează percepția centrului față de cărturarul de la margine. Demersul intitulat "Provincia în cadrul culturii române" dezbate, pe de o parte, exodul intelectualilor din provincie către capitală, iar pe de altă parte, rolul și activitatea grupărilor literare locale. Profilul intelectualului din provincie se distinge cu claritate prin prisma opiniilor exprimate de respondenți, ca acel "cărturar" originar dintr-o anumită regiune, format în școala
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
Noua gazetă de Vest trasează percepția centrului față de cărturarul de la margine. Demersul intitulat "Provincia în cadrul culturii române" dezbate, pe de o parte, exodul intelectualilor din provincie către capitală, iar pe de altă parte, rolul și activitatea grupărilor literare locale. Profilul intelectualului din provincie se distinge cu claritate prin prisma opiniilor exprimate de respondenți, ca acel "cărturar" originar dintr-o anumită regiune, format în școala locală, cu studii universitare în marile centre urbane și care, ulterior, întreține atmosfera culturală a locului de
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
Camil Petrescu, ar încuraja exodul provincialilor către centru, nu înainte totuși de a locui, măcar câțiva ani, în provincie, căci dacă "în Capitală te informezi, în provincie te cultivi"51. Celelalte voci, dimpotrivă, condamnă la unison tentația faimei pentru care intelectualii aleg calea exodului. Încercarea de afirmare prin pătrunderea în "mrejele" capitalei nu este receptată ca un semn de maturitate culturală. Din contră, abandonarea localului apare ca o "permanentă trădare" față de provincia pe care intelectualii "n-o mai doresc, n-o
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
la unison tentația faimei pentru care intelectualii aleg calea exodului. Încercarea de afirmare prin pătrunderea în "mrejele" capitalei nu este receptată ca un semn de maturitate culturală. Din contră, abandonarea localului apare ca o "permanentă trădare" față de provincia pe care intelectualii "n-o mai doresc, n-o mai iubesc, n-o mai ajută" (Eugen Cialîc). Un alt respondent, prof. Dan Smântânescu, accentuează faptul că provincia ar trebui să-și păstreze individualitatea, "atmosfera nepervertită", "viața liniștită și meditativă" prielnică creației, și nu
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
o mai ajută" (Eugen Cialîc). Un alt respondent, prof. Dan Smântânescu, accentuează faptul că provincia ar trebui să-și păstreze individualitatea, "atmosfera nepervertită", "viața liniștită și meditativă" prielnică creației, și nu să preia modelul centrului. Misiunea realizării acestei directive aparține intelectualului provinciei a cărui "evadare spre Capitală, denotă și o abdicare dela personalitatea omului care trebuie să învingă și să dinamizeze viața acolo unde nu este"52. Încremenirea provinciei pe care o deplânge intelectualitatea locală se datorează, deci, în parte, și
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
dar și de soluții concrete care să transforme provincia într-o alternativă viabilă pentru cei dedicați activității intelectuale. Mircea Eliade abordează cu optimism acest fenomen, menținându-și credința în viitoarea apariție a omului nou în care se vor transpune și intelectualii provinciei, și care se va elibera de dorința de parvenire și carieră, și va fi animat, în schimb, de dorința de "jertfă anonimă" și "eroism nerăsplătit". Pentru Smântânescu, soluția pare mult mai pragmatică și constă în canalizarea energiilor locale sub
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
determină exodul tinerilor, dar, consideră că "după ce au asimilat nectarul din florile îndepărtate", aceștia ar trebui să se întoarcă la matcă. Un model de mobilizare este preluat chiar dintr-un orășel bucovinean unde poetul a asistat la o reuniune a intelectualilor cu ocazia unei sărbători anuale stabilite chiar în acest scop57. În opinia lui Eugen Cialîc, exodul se va stopa doar atunci când toate sectoarele vieții vor fi descentralizate, un prim pas în acest sens fiind mutarea universităților din marile orașe la
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
Cialîc, exodul se va stopa doar atunci când toate sectoarele vieții vor fi descentralizate, un prim pas în acest sens fiind mutarea universităților din marile orașe la periferii 58. Firește, migrația provincialilor către capitală nu este generalizată, recunoscându-se activitatea unor intelectuali ce au pus bazele unor grupări culturale locale. În aceeași manieră sceptică, Camil Petrescu pune la îndoială necesitatea existenței unor astfel de grupări, dar, dacă totuși acestea ființează, scopul ar trebui să constea în promovarea de pe plan local a valorilor
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
astfel adevărate lecții de "realism al peisagiului natal". În aceeași manieră se exprimă Mircea Streinul care, pornind de la exemplul grupării Iconar, consideră că grupările culturale locale sunt scene de afirmare a valorilor românești într-o manieră mult mai autentică. Prin intermediul intelectualului, centrul și periferia, la un moment dat, se întrepătrund. Interdependența dintre centru și periferie în literatură poate fi explorată și din perspectiva teoriei secundarului. Este ceea ce a întreprins criticul literar Virgil Nemoianu în intenția de a depista modul în care
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
cultural-intelectuală activă ce încerca să compenseze diminuarea altor funcții urbane în deceniile interbelice. Ne propunem în cele ce urmează o investigare a zonei și o schițare a ambianței culturale din principalele centre urbane, cu accent pe instituțiile culturale în care intelectualii nord-moldoveni se formează și ulterior se manifestă, contribuind la afirmarea unei regiuni puternic eclipsate de atmosfera tumultoasă a capitalei. Primele indicii de urbanizare în întreaga Moldovă apar de la începutul secolului XIX, într-un grad destul de redus. Datele oferite de cercetători
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
s-a dovedit nefavorabilă Botoșaniului care de la acest moment se va afla izolat, într-un continuu regres economic. Dar aceea ce vrem ca să se afle și să se cunoască, este că Botoșanii de eri, se duc!"10 - este deviza unor intelectuali nostalgici ai provinciei, Aurel I. Gheorghiu și Marcel Olinescu, care devin adevărați creatori de memorie prin publicarea, în 1927, a unui album de desene realizate după fotografii. Imaginile redau zona Botoșanilor antebelici, prin peceți, biserici și mănăstiri, școli, case sau
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
de cărți din partea altui botoșănean, biologul Grigore Antipa 18. Încă din a doua jumătate a secolului al XIX-lea, bibliotecile personale încep să fie tot mai frecvente, mai ales în casele profesorilor. Renumite au fost astfel fondurile de carte aparținând intelectualilor N. N. Răutu, C. Iordăchescu, I. V. Luca, Ezra Zuckerman, Hilel Kahane, C. N. Iancu, Ghe. Burghele, D. Furtună, C. Ciocoiu, I. Botezatu. Toate acestea au favorizat circulația tipăriturilor în rândul celor interesați de lectură 19. Și se pare că cititorii
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
și observațiile bibliotecarului ce reclamă faptul că cititorii nu îngrijesc cărțile și nu îndeplinesc satisfăcător obligația de a alcătui un rezumat al cărții citite 21. Cu toate acestea, inițiativa particulară de a imprima vieții satului și activități culturale confirmă rolul intelectualului provinciei. Accesul către lectură a fost intermediat și de cele 25 de librării - majoritatea evreiești - înființate în Botoșani în perioada 1864-1940, între care Munca (Carol Schwartz), Segal/Marcu, Max Weinstein, Saidman sau Eminescu au merite remarcabile privind livrarea de carte
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
Făt-Frumos, reviste la care nu colaborau doar publiciști din provincie, ci și din capitală. Impactul asupra publicului românesc se reflectă, de exemplu, din statistica cititorilor Junimii literare întocmite în 1925. Astfel, din 914 abonați din întreaga țară, 586, majoritatea profesioniști intelectuali, plătesc prețul întreg. Dintre aceștia, 204 cititori sunt din Cernăuți 49. Fără îndoială, Cernăuțiul a deținut rolul de capitală culturală în Bucovina, dar, "cu triumfurile muzicale ale reuniunii Ciprian Porumbescu și cu seriile de conferințe ale Ateneului și ale Ligii
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
ce conține o pagină dedicată exclusiv literaturii și în care publică tinerii scriitori bucovineni, Bukowiner Wochenpost, periodic săptămânal ce apare din 1932 și care conține studii valoroase de istorie locală semnate de profesorul August Nibio 56. Un an mai târziu, intelectualii locali pun bazele revistei de critică, literatură și polemică Orion, tot în același an debutând și revista Pana literară ce preia rubricile din Orion. Siret. Unul dintre cele mai vechi orașe ce apare anterior formării statelor feudale, Siretul este menționat
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
Liceul "Lațcu-Vodă", își asumă un rol principal în revigorarea zonei, prin activitățile întreprinse de profesori și elevi, dar mai ales prin angrenarea acestora în tipărirea revistei Freamătul literar. Memoriile evreului sionist siretean, Itzhak Artzi, amintesc de cafeneaua de pe Ringplatz unde intelectualii ce activau în cadrul liceului se reuneau zilnic pentru "dezbateri", dar și de chioșcul de ziare - "centrul cultural" al orașului - unde presa era citită și analizată, deși ajungea din București cu două zile întârziere 63. Câteva conferințe au prilejuit vizitarea Siretului
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
Descrierile monografice, memorialistica, presa locală constată sau deplâng la unison atmosfera de încremenire, liniștea fiind cuvântul de ordine ce însoțește orice trimitere la provincia nordică. Totuși, nu putem ignora faptul că ritmul acestei vieți în surdină a favorizat formarea unor intelectuali de valoare, a constituit tărâm de inspirație și cadru benefic creației pentru cei care, precum Eugen Lovinescu, reveneau adesea pe plaiurile natale din Bucureștiul îmbâcsit de forfotă. Paradoxul proporționalității inverse dintre liniștea provincială și efervescența culturală a fost conștientizat de
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]