495 matches
-
o suprapunere considerabilă între dimensiunile evidențiate în cele două cercetări, în pofida faptului că subiecții provin din culturi cu patternuri valorice semnificativ diferite, iar datele au fost colectate în perioade și pe eșantioane distincte. Se poate trage concluzia că dimensiunile individualism/colectivism, feminitate/masculinitate, distanță față de putere prezintă o validitate sporită și pot fi considerate convențional "universale". în egală măsură, evitarea incertitudinii și disciplina confucianistă în muncă pot fi catalogate ca fiind "mai puțin universale", deși își au importanța lor operațională și
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
ridicate ale orientării sinelui, stimulării și hedonismului și valori scăzute de conformare, tradiție și siguranță. Un scor negativ reflectă contrariul. Gheorghiu, Vignoles și Smith (2010) au observat că scorurile naționale pe aceste dimensiuni converg semnificativ cu indicatorii specifici ai individualism colectivismului. 2. Valorile concentrării asupra altora versus valorile concentrării asupra sinelui: transcenderea sinelui întărirea sinelui. Scorurile pozitive evidențiază valori ridicate ale universalității și ale bunăvoinței, iar scorurile scăzute reflectă valori ale hedonismului, realizării și puterii. Scorurile negative ilustrează contrariul. La nivel
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
transcenderea sinelui întărirea sinelui. Scorurile pozitive evidențiază valori ridicate ale universalității și ale bunăvoinței, iar scorurile scăzute reflectă valori ale hedonismului, realizării și puterii. Scorurile negative ilustrează contrariul. La nivel cultural, această dimensiune este diferită și separată de individualism și colectivism. Merită subliniat faptul că eșantioanele naționale din alte 21 de culturi au arătat pentru aceste două dimensiuni-sinteză scoruri înspre polul independenței și spre polul concentrării asupra altora (Viglones, 2011, în curs de apariție). Scorurile specifice pe eșantionul românesc la nivelul
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
corelație negativă) și armonia (corelație negativă); cu o dimensiune a lui Smith (1996, apud Leung, Bond, 2008) implicarea loială; cu două dimensiuni ale lui House și colaboratorii săi (2004), care descriu statutul actual al unei culturi orientarea către oameni și colectivismul în cadrul grupului și trei dimensiuni care descriu starea ideală a unei culturi evitarea incertitudinii, orientarea asupra viitorului și egalitatea între sexe (corelație negativă). Aceste corelații sugerează că externalitatea dinamică este în general asociată cu distanța mare față de putere, colectivismul și
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
și colectivismul în cadrul grupului și trei dimensiuni care descriu starea ideală a unei culturi evitarea incertitudinii, orientarea asupra viitorului și egalitatea între sexe (corelație negativă). Aceste corelații sugerează că externalitatea dinamică este în general asociată cu distanța mare față de putere, colectivismul și conservatorismul. în plus, din cauza punerii în relație a externalității dinamice cu nivele mai modeste de dezvoltare socioeconomică, corelarea sa cu un grad mare de evitare a incertitudinii și o orientare crescută asupra viitorului poate sugera că munca grea și
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
din cele mai mari scoruri specifice pe ansamblul eșantioanelor naționale). în privința dimensiunii culturale centrale a modelului G. Hofstede, individualism-colectivism, se poate observa atît pe lotul din preuniversitar, cît și pe cel ce provine din învățămîntul universitar o puternică tendință spre colectivism, mult mai pronunțată decît cea semnalată în cercetări similare pe eșantioane românești (Gavreliuc, 2009). în registrul patternurilor relaționale care examinează "autonomia personală", portretul grupal poate fi descris în următorii termeni: manipulativi (scoruri mari la Scala MACH IV), puternic automonitorizanți, preponderent
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
de neîncredere instituțională și interpersonală, fatalism public și autism social românesc de astăzi își află explicația și în această raportare duplicitară și instrumentală la "celălalt" necunoscut, achiziționată după lungi decenii de supunere consimțită tacit și de dezangajare "adaptativă". Totodată, pregnanța colectivismului în cele două loturi de subiecți ilustrează cît de importantă este integrarea în rețeaua "semnificativă", accesul la "clanul care contează", ca premise ale reușitei sociale, în dauna strategiilor meritocratice proprii individualismului. Dincolo de corelațiile standard probate în alte studii (Singelis, 1994
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
ale reușitei sociale, în dauna strategiilor meritocratice proprii individualismului. Dincolo de corelațiile standard probate în alte studii (Singelis, 1994), precum cea cu independența-interdependența cea mai ridicată din întreaga matrice corelațională (r = +0,78, p < 0,01) -, asocierea puternică, statistic semnificativă a colectivismului cu cinismul social (r = +0,40, p < 0,01) reprezintă încă un exemplu al legăturilor dintre implicitul social deresponsabilizant și nevoia de plasare în rețelele sociale eficace. De asemenea, relația negativă dintre cinismul social și independență (r = -0,29, p
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
și deresponsabilizante, calificate drept "comportamente disfuncționale în mediul educațional"), oferindu-se un sprijin real și pentru o intervenție în școală mai adecvată și mai eficientă. CAPITOLUL 8 O sinteză asupra dimensiunii culturale cu cel mai sporit grad de "universalitate": individualism colectivism și asocierea sa cu alte variabile psihosociologice 8.1. Rezumatul definițiilor consacrate privitoare la individualism-colectivism Cum se observă din perspectivele teoretice și metodologice sistematizate pînă acum, cea mai reprezentativă dimensiune psihosociologică cu resurse transculturale, capabilă să furnizeze evaluări pe culturi
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
8.1. Rezumatul definițiilor consacrate privitoare la individualism-colectivism Cum se observă din perspectivele teoretice și metodologice sistematizate pînă acum, cea mai reprezentativă dimensiune psihosociologică cu resurse transculturale, capabilă să furnizeze evaluări pe culturi naționale ale variațiilor interculturale, este dimensiunea individualism colectivism (Hofstede, 1980/2001; Hofstede, Hofstede, Minkov, 2010; Triandis, 1995, 1999; Schwartz, 1994a, 2001). Constructele colectivism/individualism descriu poziția pe care o persoană se plasează simbolic în raport cu ceilalți din mediul său (Vochin, 2004). Individualismul caracterizează culturile ce încurajează tendința individului de
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
metodologice sistematizate pînă acum, cea mai reprezentativă dimensiune psihosociologică cu resurse transculturale, capabilă să furnizeze evaluări pe culturi naționale ale variațiilor interculturale, este dimensiunea individualism colectivism (Hofstede, 1980/2001; Hofstede, Hofstede, Minkov, 2010; Triandis, 1995, 1999; Schwartz, 1994a, 2001). Constructele colectivism/individualism descriu poziția pe care o persoană se plasează simbolic în raport cu ceilalți din mediul său (Vochin, 2004). Individualismul caracterizează culturile ce încurajează tendința individului de a fi motivat în primul rînd de scopurile și preferințele personale, articulînd la scara societății
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
Spector et al., 2001a, p. 817) și reprezintă expresia nevoii de autonomie. Individualiștii promovează exprimarea self-ului, gîndirea proprie, independența și realizarea personală. Individualismul este asociat cu relațiile de egalitate și rolurile flexibile, cu proprietatea privată. Pe de altă parte, colectivismul caracterizează culturile ce încurajează tendința individului de a se vedea și caracteriza ca parte a unui grup social, generînd self-ul interdependent și reprezintă expresia nevoii de relaționare sau afiliere (Kagitcibasi, 1994, apud Spector et al., 2001a, p. 817). Colectiviștii
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
interdependent și reprezintă expresia nevoii de relaționare sau afiliere (Kagitcibasi, 1994, apud Spector et al., 2001a, p. 817). Colectiviștii promovează aderarea la norme, respectul față de autorități sau față de cei mai în vîrstă, consensul grupului, conformismul, interdependența și succesul de grup. Colectivismul este asociat cu rolurile stabile, ierarhizate și cu încurajarea proprietății colective. Istoria constructului începe în Antichitate, temele individualism/ colectivism apărînd în Republica lui Platon, iar cele legate de valorile individualiste, în învățăturile sofiștilor. Individualismul a fost asociat impunerii legale a
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
promovează aderarea la norme, respectul față de autorități sau față de cei mai în vîrstă, consensul grupului, conformismul, interdependența și succesul de grup. Colectivismul este asociat cu rolurile stabile, ierarhizate și cu încurajarea proprietății colective. Istoria constructului începe în Antichitate, temele individualism/ colectivism apărînd în Republica lui Platon, iar cele legate de valorile individualiste, în învățăturile sofiștilor. Individualismul a fost asociat impunerii legale a proprietății private în Anglia, în jurul anului 1200 (MacFarlane, 1987, apud Darwish, Huber, 2003, p. 49). Plecînd de la aceste premise
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
autodirecționare și stimulare), respectiv valori colective (conformitate, tradiționalism, bunăvoință). Teoria lui Schwartz sugerează un conflict sau o incompatibilitate între aceste valori individuale versus valori culturale. Asemenea lui G. Hofstede, în cadrul modelului său structural din 1980, psihosociologul israelian descrie individualismul și colectivismul ca doi poli ai aceleiași dimensiuni. La mijlocul anilor '80, Triandis și colaboratorii săi menționau că individualismul și colectivismul ar putea să nu fie poli opuși ai aceleiași dimensiuni, ci mai degrabă constructe multidimensionale care pot coexista, fiecare cultură caracterizîndu-se prin
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
între aceste valori individuale versus valori culturale. Asemenea lui G. Hofstede, în cadrul modelului său structural din 1980, psihosociologul israelian descrie individualismul și colectivismul ca doi poli ai aceleiași dimensiuni. La mijlocul anilor '80, Triandis și colaboratorii săi menționau că individualismul și colectivismul ar putea să nu fie poli opuși ai aceleiași dimensiuni, ci mai degrabă constructe multidimensionale care pot coexista, fiecare cultură caracterizîndu-se prin predominanța unuia (Triandis et al., 1993, apud Kalmus, 2001, p. 122). Realo (1998, p. 134) aprecia că individualismul
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
putea să nu fie poli opuși ai aceleiași dimensiuni, ci mai degrabă constructe multidimensionale care pot coexista, fiecare cultură caracterizîndu-se prin predominanța unuia (Triandis et al., 1993, apud Kalmus, 2001, p. 122). Realo (1998, p. 134) aprecia că individualismul și colectivismul sînt doi factori independenți, amîndoi putînd fi studiați atît la nivel cultural, cît și la nivel personal. Gouveia și colaboratorii săi merg mai departe și consideră că cele două dimensiuni, individualismul și colectivismul, stabilite conform instrumentului propus de Triandis, pot
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
1998, p. 134) aprecia că individualismul și colectivismul sînt doi factori independenți, amîndoi putînd fi studiați atît la nivel cultural, cît și la nivel personal. Gouveia și colaboratorii săi merg mai departe și consideră că cele două dimensiuni, individualismul și colectivismul, stabilite conform instrumentului propus de Triandis, pot fi caracterizate fiecare prin atributele de orizontalitate și verticalitate astfel: individualismul orizontal unicitate; individualismul vertical orientare spre realizare; colectivismul orizontal cooperare; colectivismul vertical simțul datoriei (Gouveia, Clemente, Espinosa, 2003, p. 47). în primul
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
și colaboratorii săi merg mai departe și consideră că cele două dimensiuni, individualismul și colectivismul, stabilite conform instrumentului propus de Triandis, pot fi caracterizate fiecare prin atributele de orizontalitate și verticalitate astfel: individualismul orizontal unicitate; individualismul vertical orientare spre realizare; colectivismul orizontal cooperare; colectivismul vertical simțul datoriei (Gouveia, Clemente, Espinosa, 2003, p. 47). în primul subtip, self-ul se articulează independent și este similar cu al celorlalți, în al doilea se construiește independent, dar este diferit de al celorlalți, după cum se
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
merg mai departe și consideră că cele două dimensiuni, individualismul și colectivismul, stabilite conform instrumentului propus de Triandis, pot fi caracterizate fiecare prin atributele de orizontalitate și verticalitate astfel: individualismul orizontal unicitate; individualismul vertical orientare spre realizare; colectivismul orizontal cooperare; colectivismul vertical simțul datoriei (Gouveia, Clemente, Espinosa, 2003, p. 47). în primul subtip, self-ul se articulează independent și este similar cu al celorlalți, în al doilea se construiește independent, dar este diferit de al celorlalți, după cum se alcătuiește interdependent și
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
celorlalți, în al doilea se construiește independent, dar este diferit de al celorlalți, după cum se alcătuiește interdependent și similar cu al celorlalți în al treilea subtip și interdependent, dar diferit de al celorlalți în al patrulea subtip. Termenii individualism și colectivism sînt folosiți în analiza la nivel cultural, unde numărul de observații reprezintă numărul de culturi (Hofstede, 1980/1981; Hofstede, Hofstede, Minkov, 2010). în aceste cercetări, individualismul este considerat polul opus al colectivismului. Dar rezultatele diferă, la nivel de cultură, față de
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
celorlalți în al patrulea subtip. Termenii individualism și colectivism sînt folosiți în analiza la nivel cultural, unde numărul de observații reprezintă numărul de culturi (Hofstede, 1980/1981; Hofstede, Hofstede, Minkov, 2010). în aceste cercetări, individualismul este considerat polul opus al colectivismului. Dar rezultatele diferă, la nivel de cultură, față de nivelul individual. De aceea s-au introdus noi termeni în analiza la nivel individual. Corespondenții la nivel individual ai individualismului și colectivismului sînt, așa cum s-a precizat anterior, idiocentrismul și alocentrismul (Triandis
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
2010). în aceste cercetări, individualismul este considerat polul opus al colectivismului. Dar rezultatele diferă, la nivel de cultură, față de nivelul individual. De aceea s-au introdus noi termeni în analiza la nivel individual. Corespondenții la nivel individual ai individualismului și colectivismului sînt, așa cum s-a precizat anterior, idiocentrismul și alocentrismul (Triandis, Suh, 2002, p. 140). Idiocentrismul și alocentrismul sînt atribute ale personalității, adesea ortogonale unul altuia. Idiocentrismul subliniază încrederea în sine, competitivitatea, unicitatea, hedonismul și distanța emoțională față de in grup. Alocentrismul
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
consecință, climatul rece) corelează semnificativ cu o distanță față de putere redusă. Individualismul este puternic corelat atît cu dezvoltarea economică, cît și cu latitudinea ridicată (țările cu climă moderată sau rece tind spre individualism, în timp ce țările cu climat cald tind spre colectivism). Studiul longitudinal realizat de Hofstede și colaboratorii (2010) sugerează că țările mai dezvoltate sînt individualiste, iar odată cu creșterea indicatorilor care atestă nivelul de dezvoltare economică și socială, pe măsură ce sporește accesul la resurse, cetățenii își permit mai multă intimitate și independență
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]
-
de Chiu, Kosinski (1999), care a avut ca grupe de referință loturi de subiecți din Australia și SUA, pe de o parte, și loturi de subiecți din Hong Kong și Singapore, pe de altă parte. 8.3. Specificități ale dimensiunii individualism colectivism în diferite culturi naționale 8.3.1. Statele Unite ale Americii Individualismul american a fost deseori subiect de discuție, de cercetare (Tocqueville, 1835/1995; Inkeles, Smith, 1974; Bellah et al., 1998). Individualismul american a dobîndit note specifice în diferitele perioade istorice
Psihologie interculturală: repere teoretice și diagnoze românești by Alin Gavreliuc () [Corola-publishinghouse/Science/855_a_1870]