169 matches
-
universală, reface structura formală a conceptului kantian al finalității. Prima operație îngăduie și în personalismul energetic și în filosofia kantiană un discurs despre om, iar a doua, pe temeiul celei dintâi, face posibilă o disciplină al cărei principiu este finalitatea: teleologia, la Kant, teoria vocației (și a educației), la C. Rădulescu-Motru. II.3. Întemeierea "materială" a determinismului prin finalitate: ipostazele personalității II.3.a. Unitate sufletească și finalitate în personalitatea mistică (anarhică) Personalismul energetic propune, alături de justificarea formală a determinismului prin
Filosofia umanului: personalism energetic şi antropologie kantiană by Viorel Cernica [Corola-publishinghouse/Science/1444_a_2686]
-
în vol. Filosofie neokantiană în texte. RIVELAYGUE, J., Lecons de métaphysique allemande. Tome II, Kant, Heidegger, Habermas, Éditions Grasset, Paris, 1992. SARTRE, J. P., Ființa și neantul, traducere de Adriana Neacșu, Editura Paralela 45, Pitești, 2006. SCEFFLER, I., Reflecții despre teleologie, traducere, în vol. col. Logica științei, Editura Politică, București, 1970. SCHELER, M., L'homme et l'histoire, Aubier Éditions Montaigne, Paris, 1955. SCHELER, M., Le formalisme en éthique et éthique matériale des valeurs, Gallimard, Paris, 1955. SCHELER, M., Poziția omului
Filosofia umanului: personalism energetic şi antropologie kantiană by Viorel Cernica [Corola-publishinghouse/Science/1444_a_2686]
-
138 Kant, Critica facultății de judecare, p. 268. 139 C. Rădulescu-Motru, Personalismul energetic, p. 642. 140 Ibidem. 141 Aristotel, Metafizica, V, 2. 142 Ștefan Lupasco, Logica dinamică a contradictoriului, București, Editura Politică, 1982, p. 277. 143 I. Scheffler, Reflecții despre teleologie, în vol. col. Logica științei, București, Editura Politică, 1970, p. 557. 144 Grigore Moisil, Determinism și înlănțuire, în vol. col. Problema determinismului, București, Editura Societății cooperative "Oficiul de librărie", 1940, p. 21. 145 Cf. Zur Entwicklung von Kant's Theorie
Filosofia umanului: personalism energetic şi antropologie kantiană by Viorel Cernica [Corola-publishinghouse/Science/1444_a_2686]
-
mici ale unei antiteze; narațiunea fixează un singur moment (rareori 2 sau 3); - momentul este memorabil, dramatic, conflictual, o situație limită; - orice tulburare a ordinii morale este înlăturată; - nu există gratitudine; totul se face cu un scop; ae deci o teleologie, tendențiozitate; - îndeplinește un rol moral; - are și o morală (!! dar nu în genul fabulei); una implicită, dedusă sau deductibilă, fără a mai fi necesară exprimarea (reproducerea) ei; - acționează asupra conștiințelor în mod simbolic; ca niște parabole sau exemple din care
Noțiuni de teorie literară pentru gimnaziu by Doina Munteanu () [Corola-publishinghouse/Science/91833_a_93194]
-
Beneficiind de avantajul epistemic al "detașării implicate" (Elias, 1956), dobândit prin distanțarea spațială de contextul românesc combinată cu implicarea cognitivă în sensul înțelegerii realității istorice românești, I. Livezeanu (1998) a propus o abordare neortodoxă a României Mari. În loc să vadă o teleologie istorică împlinindu-se în făurirea întregirii naționale, Livezeanu privește analitic într-o cu totul altă direcție, inspectând culisele tensionale ale procesului masiv inițiat în urma actului politic, de unificare culturală și instituțională a României. Privită din acest unghi neconvențional, unirea celor
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
periodizării clasice, simțul istoric românesc pășește în condiția postmodernă. Drept consecință, istoria - devenită deșirată din punct de vedere cronologic - își pierde din funcțiile de legitimare politică pe care le-a îndeplinit de-a lungul timpului. Simplificând lucrurile, liniaritatea cronologică sugerează teleologie (un țel final al istoriei), care se pretează unei prelucrări ideologice al cărui rezultat este ideea de destin istoric. Însă o astfel de filosofie teleologică a istoriei, impregnată de o eshatologie politică, nu mai este posibilă în condițiile unei înțelegeri
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
instituția implică existența unor consecințe sociale obiective (sub forma funcțiilor sau disfuncțiilor sociale). Raționalitatea acțiunii este evaluată În raport cu scopurile subiective stabilite, În timp ce eficiența instituției se judecă din perspectiva funcției Îndeplinite În sistemul social. Ambele sunt evaluate Însă prin prisma unei teleologii fie individuale ori colective. În timp ce actorii sociali conștientizează scopurile și mijloacele acțiunii, ei nu sunt Întotdeauna conștienți de funcțiile instituțiilor sau de ontologia acestora (procesul de atribuire colectivă de funcții). De asemenea - și nu În ultimul rând - acțiunea este condiționată
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
presiuni „naturale” spre eficiență, În timp ce sociologia consideră deopotrivă eficiența ca o „construcție socială”. Piața și organizațiile sunt instanțe social constituite ce definesc tipuri de actori și relații, acțiuni caracteristice și finalități sociale. Prin raportare la ultimele, eficiența este una dintre teleologiile posibile, de raportare a acțiunii la rezultate, dar nu singura. Opțiunea pentru un astfel de finalism ține de intenționalitatea colectivă, fiind, În acest sens, o construcție a societății. Piața este, În concepția lui Fligstein (1996), o construcție culturală guvernată de
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
Organizațiile Încearcă să afecteze funcționalitatea neoclasică a sistemului și a regulilor (În special a competiției) alterând și reconstruind reguli care să le asigure supraviețuirea. Eficiența socială este În sine o construcție a societății, dar organizațiile pot viza sisteme a căror teleologie socială să nu fie neapărat eficiența. Altfel spus, concepția neoclasică considera sistemul social al competiției perfecte ce duce la eficiență socială ca fiind un dat natural, mai presus de actori și de societate. În realitatea Însă, sistemul este doar o
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
dat natural, mai presus de actori și de societate. În realitatea Însă, sistemul este doar o construcție a actorilor; ei dispun de resurse și putere diferite și construiesc sistemul (reguli și relații) În propriul avantaj. Uneori această construcție poate avea teleologii diferite de cea a eficienței sociale, precum stabilitate, ordine socială, reproducerea relațiilor de putere. Teoriile managerialiste aduc nou doar clivajul dintre interesele legitime ale proprietarilor (principalilor) și cele ale agenților acestora, managerii. Firma nu mai este o funcție unică de
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
totdeauna acordul tuturor”. Legitimarea anumitor interese În detrimentul altora și construirea unor așteptări legate de apariția anumitor interese În contexte date constituie fundamentul social al acestora. Ea presupune ierarhizarea și integrarea instituțiilor (simbolurilor și practicilor) legitimate În ultimă instanță printr-o teleologie socială consensuală. Legitimarea se face din perspectiva teleologiei sociale integratoare (dezvoltarea socială și economică rațională În societățile moderne). Astfel anumite interese pot fi convergente acestei teleologii raționale, fiind clasificate ca legitime și producând așteptări sociale, În timp ce altele sunt percepute ca
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
și construirea unor așteptări legate de apariția anumitor interese În contexte date constituie fundamentul social al acestora. Ea presupune ierarhizarea și integrarea instituțiilor (simbolurilor și practicilor) legitimate În ultimă instanță printr-o teleologie socială consensuală. Legitimarea se face din perspectiva teleologiei sociale integratoare (dezvoltarea socială și economică rațională În societățile moderne). Astfel anumite interese pot fi convergente acestei teleologii raționale, fiind clasificate ca legitime și producând așteptări sociale, În timp ce altele sunt percepute ca negative În anumite contexte. Un exemplu preluat din
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
presupune ierarhizarea și integrarea instituțiilor (simbolurilor și practicilor) legitimate În ultimă instanță printr-o teleologie socială consensuală. Legitimarea se face din perspectiva teleologiei sociale integratoare (dezvoltarea socială și economică rațională În societățile moderne). Astfel anumite interese pot fi convergente acestei teleologii raționale, fiind clasificate ca legitime și producând așteptări sociale, În timp ce altele sunt percepute ca negative În anumite contexte. Un exemplu preluat din Berger și Luckmann (1997, 1999) arată felul În care interesele sexuale ale indivizilor pot fi interpretate ca legitime
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
poate fi soluționat, Într-un sens sau altul, apelând la interpretarea simbolurilor: exprimarea personală poate fi uneori văzută ca legitimă chiar În dauna realizării profesionale. Competiția rezidă În abilitatea actorilor de a manipula simboluri și semnificații și de a construi teleologii care să promoveze propriile interese devenind astfel „principali”. Concepând În acest fel construirea socială a intereselor, considerăm că procesele instituționale se manifestă În asociere - și nu În opoziție - cu acțiunea rațională Îndreptată spre o finalitate proprie individului. Atât abordările realiste
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
și, pe linie constructivistă, În consonanță cu ideologiile (științifice, religioase) dominante. În cele din urmă actorii constitutivi, legitimitatea intereselor, precum și capacitățile lor de acțiune sunt definite de societate Într-un anumit context istoric și social și puse În slujba unei teleologii sociale. Agenții Își Însușesc cognitiv teleologia socială și devin capabili să acționeze În numele unor reguli generale, principii abstracte, pentru o varietate de principali legitimi având funcții și interese social recunoscute. Actorii Își asumă responsabilitatea de a acționa În conformitate cu legile morale
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
cu ideologiile (științifice, religioase) dominante. În cele din urmă actorii constitutivi, legitimitatea intereselor, precum și capacitățile lor de acțiune sunt definite de societate Într-un anumit context istoric și social și puse În slujba unei teleologii sociale. Agenții Își Însușesc cognitiv teleologia socială și devin capabili să acționeze În numele unor reguli generale, principii abstracte, pentru o varietate de principali legitimi având funcții și interese social recunoscute. Actorii Își asumă responsabilitatea de a acționa În conformitate cu legile morale și naturale raționale În societate; ei
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
acționeze rațional În anumite privințe. „Negociind definițiile și regulile sistemului general, spun Meyer și Jepperson (2000), actorii negociază bazele propriei lor existențe și autorități”. În acest fel, capacitatea de acțiune este Încredințată anumitor actori, odată cu legitimarea utilizării acesteia conform cu principiile teleologiei sociale raționale Înseși. În același timp, procesul de negociere a semnificațiilor și regulilor presupune o viziune simultan conflictuală și integrantă În care diferențialul de putere Între actori poate explica impunerea anumitor concepții (ce devin Împărtășite) În defavoarea altora. O analiză a
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
sunt construcții sociale ce urmăresc instituționalizarea unor mijloace social concepute ca fiind raționale și congruente unui proiect de dezvoltare socială legitimă, unor valori sociale ultime (Parsons 1990); ele asigură coordonarea activităților dar, În același timp, instituie, la nivel simbolic, o teleologie socială legitimă. Procesele standardizate se Înscriu Într-o logică socială care nu este neapărat una instrumentală, a eficienței, ci mai degrabă una a legitimității și reasertării unor credințe/concepții sociale, atât În privința scopurilor organizaționale, cât și În privința mijloacelor. Ele sunt
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
timp eficientă (pentru că este rațională), dar și legitimă (de exemplu, spun Meyer și Rowan (1991), raționalizarea prostituției pe linii medicale Înseamnă legitimarea și constituirii unei organizări formale a acesteia și, am spune noi, includerea ei În proiectul social al polisului - teleologia socială). În relația dintre organizație și clienți, eficacitatea Îmbracă o formă social definită. Astfel, definiția socială a unei „mașini bune” include nevoi, dispoziții, preferințe și, implicit, utilități „cultural constituite” (DiMaggio, 1994) și decelabile atât la nivelul produsului final (fiabilitate, consum
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
contextul social, ci sunt construcții culturale, fapte sociale. Ele țin mai degrabă de obiceiuri și rutine ce au o determinare sistematică, fiind social induse și integrabile Într-o logică socială mai cuprinzătoare legitimată, În ultimă instanță, printr-un tip de teleologie socială degajată din retorica publică. Aceasta include o definire și Înțelegere sociale ale eficacității (performanței): interesele comunității și ale angajaților sunt instituite, adesea În dauna intereselor capitalului. Într-o ideologie neoliberală, performanța se exprimă prin profitabilitate; interesele capitalului sunt primordiale
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
colectivă organizată formal. De exemplu, recunoașterea și specificarea funcțiilor reprezentării muncii În raport cu patronatele și a contractului colectiv de muncă determină organizarea sindicală a intereselor muncii. Pe de altă parte, autorizarea anumitor actori ca agenți acționând la nivel subsistemic convergent unei teleologii sociale Încurajează construcția unor astfel de entități de agenți. De exemplu, construcția legală a organizației cu răspundere limitată ca agent economic ce, conform ideologiei liberale, prin urmărirea propriilor interese contribuie În procesul social de dezvoltare economică și socială, duce la
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
mediată de prețuri care exprimă raporturile de putere Între actori. Organizarea formală, În concepția instituționalistă, presupune integrarea Într-un proiect social raționalizator; rolurile sunt internalizate la nivel cognitiv, iar capacitatea de acțiune reprezintă o autorizare socială ce se Înscrie În teleologia socială; contactul este dinainte structurat, planificat pentru Înglobarea unui sens Îm roluri, organizarea devenind o construcție eminamente macrosocială. Distanțându-se de paradigmele clasic-raționalistă și instituționalistă dominante, teoria câmpurilor organizaționale operează cu o viziune a acțiunii social constitute Într-un cadru
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
axate pe finalități, pe stări viitoare, plasând „epoca de aur”, idealul social, Într-un viitor potențial, spre deosebire de societățile arhaice care plasau acest ideal În trecut. De aceea, considerăm că este mai adecvat, În cazul societăților contemporane, să folosim termenul de teleologie socială În locul celui de cosmologie socială ca rațiune reasertată a instituțiilor formale. De asemenea, Douglas (2002) folosește conceptul de analogie a relațiilor sociale definite de instituții cu structurile din afara habitatului uman (din lumea materială, supranaturală sau din veșnicie) pentru a
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
din afara habitatului uman (din lumea materială, supranaturală sau din veșnicie) pentru a naturaliza clasificările și astfel a fundamenta legitimitatea acestora. Bazându-se pe analogii diferite, cum ar spune Douglas (2002), cosmologii diferite cum ar spune Friedland și Alford (1991) sau teleologii sociale diferite În cazul nostru. Propoziția, cu caracter general, avansată de Meyer și Rowan (1991:45) este: „Pe măsură ce reguli instituționale raționalizate apar În domenii de activitate date, organizații formale se constituie și se dezvoltă prin incorporarea acestor reguli ca elemente
[Corola-publishinghouse/Science/2104_a_3429]
-
doctrina drepturilor naturale nu ar fi pe deplin coerentă. De altfel, ea a fost criticată în repetate rânduri. Criticile au susținut, mai întâi, că legea naturii nu mai poate fi explicată în contextul ideilor moderne, când dispare însăși ideea unei teleologii naturale. Așa cum susține filosoful contemporan John Gray, "cu greu își mai pot găsi loc ideile lui Locke și Aristotel privind cauzele finale sau scopurile naturale în tabloul științific al lumii moderne, care a repudiat teleologia și care a dat o
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]