16,255 matches
-
Sus a încercat să iasă din conul de umbră și să își facă auzită vocea până în pânzele capitalei. Fără a deține vreo universitate, precum Iașul, zona nord-moldovenească s-a remarcat prin rețeaua de școli secundare în jurul cărora mobilizarea culturală a intelectualilor locali s-a manifestat cu constanță. Liceele și-au depășit rolul formator-educativ devenind, alături de societățile culturale și revistele locale, instanțe implicate social, creatoare de ambianță culturală. Desigur, nu contestăm rolul celorlalte școli - primare, normale sau de profil tehnic - în antrenarea
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
culturală a zonei. Totuși, factorii culturali de primă mână sunt liceele care se impun pe scena manifestărilor locale. Remarcăm desele organizări de prelegeri și conferințe în cadrul ateneelor și al altor instituții la care participă atât personalități din capitală, cât și intelectuali locali, temele abordate fiind destinate atât maselor, cât și unui public mai specializat. Activitățile încercau astfel să demonstreze că transmiterea ideilor și a științei poate transgresa cu succes cadrul academic clasic. Totuși, analizând modul de propagare a culturii la orașe
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
teritoriul drumurilor desfundate, de unde mințile luminate pleacă spre capitală pentru afirmare, îi opunem imaginea unui colț de țară în care cultura a proiectat, la acele vremuri, o undă de lumină. Pulsația culturală este tributară, în mare măsură, și animatorului cultural: intelectualul provinciei. 2.1 Ipostaze ale intelectualului în provincie: profesionistul și animatorul cultural Pentru a stabili ponderea intelectualității în ansamblul societății nord-moldovenești în deceniile interbelice, dar și pentru a determina care sunt categoriile reprezentative în această perioadă, voi utiliza datele statistice
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
pleacă spre capitală pentru afirmare, îi opunem imaginea unui colț de țară în care cultura a proiectat, la acele vremuri, o undă de lumină. Pulsația culturală este tributară, în mare măsură, și animatorului cultural: intelectualul provinciei. 2.1 Ipostaze ale intelectualului în provincie: profesionistul și animatorul cultural Pentru a stabili ponderea intelectualității în ansamblul societății nord-moldovenești în deceniile interbelice, dar și pentru a determina care sunt categoriile reprezentative în această perioadă, voi utiliza datele statistice ale Recensământului populației din 1930. Pornind
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
animatorul cultural Pentru a stabili ponderea intelectualității în ansamblul societății nord-moldovenești în deceniile interbelice, dar și pentru a determina care sunt categoriile reprezentative în această perioadă, voi utiliza datele statistice ale Recensământului populației din 1930. Pornind de la constatarea că profesioniștii intelectuali sunt concentrați în trei categorii ("instituții publice" (44%)73, "diverse" (53%)74 și "construcții" (3%)), voi selecta din primele două domenii acele ramuri care sunt relevante pentru analiza noastră. Apoi, personalul aferent specializărilor va fi defalcat pe două coloane - liber
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
au studii superioare sau funcții intelectuale. De asemenea, avem în vedere intelectualitatea din principalele centre urbane. În analiza pe verticală a coloanelor din tabelul 2 remarcăm preponderența funcționarilor din administrație (27%). Totuși, nu considerăm că această categorie include majoritatea profesioniștilor intelectuali din nordul Moldovei. Așa cum au fost inserate în recensământ, datele nu permit diferențierea personalului din administrație în funcție de studii 75. Și pentru că tot personalul din acest domeniu este salariat, iar recensământul plasează mai ales pe cei cu studii primare în instituțiile
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
o ocupa intelectualitatea în Botoșani, la sfârșitul secolului al XIX-lea. În schimb, în orașele bucovinene cercetate, media intelectualității se apropie de procentul de 5%. Rădăuți și Suceava sunt centrele urbane reprezentative ale zonei, conferind cea mai mare masă de intelectuali. Diferența procentuală dintre cele două microregiuni este conferită atât prin numărul total al populației din fiecare zonă (peste 580.000 în județele regățene, față de aproape 380.000 locuitori în județele bucovinene), cât și de condițiile istorice diferite de dezvoltare, căci
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
mai implicate în viața culturală a orașelor nord-moldovenești, contribuind activ la progresul cultural al zonei. Câteva nume de medici-scriitori înscrise în dicționare biobibliografice sunt relevante în acest sens. Îi remarcăm pe Max Blecher, Enric Furtună, Sașa Pană și Henric Sanielevici, intelectuali evrei din nordul Moldovei, activi în plan cultural, recunoscuți în primul rând ca scriitori sau critici literari, dar la bază cu o formare profesională medicală. Max Blecher (1909-1938), scriitor avangardist născut în Botoșani, începuse studii de medicină la Paris pe
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
lui Iorga la unirea provinciilor 97, iar institutorul C. Iordăchescu îndemna la luptă politică activă alături de cărturarul cu origini botoșănene 98. Liberalii au avut în persoana profesorului N. Răutu un susținător vocal care polemiza, în paginile ziarului Democratul, cu alți intelectuali din zonă. Scriitorii își asumă adesea și rolul de publiciști. Barbu Lăzăreanu semnează articole pe teme literare în Știrea sau Informatorul. Viitorul activist comunist, Scarlat Callimachi, director al ziarului Clopotul, publica în presa locală studii de istorie ce investigau bisericile
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
care, cinci cu studii superioare 104. Cu toate acestea, presa locală indică existența unui Cerc al funcționarilor publici ce iniția, în 1919, un festival literar-artistic pentru strângerea de fonduri destinate unei biblioteci și unei case de economii 105. Capitolul III INTELECTUALUL PROVINCIEI ÎN FORMARE. REȚEAUA DE ÎNVĂȚĂMÂNT SECUNDAR INTERBELIC DIN NORDUL MOLDOVEI 3.1 O diagnoză a învățământului secundar interbelic Anul 1918, ca moment de cotitură în istoria românească, marchează pe axa timpului metamorfoza idealului de stat național unitar în realitate
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
rolul cheie. Educația devine astfel instrumentul de creare a elitelor și a intelectualității care ulterior vor avea menirea de a imprima țării tendințele modernizatoare. Dacă desăvârșirea educației se obține prin specializarea în cadrul instituțiilor de învățământ superior, sursa primară a formării intelectualilor a constituit-o însă sistemul de învățământ secundar - liceul. În deceniile interbelice, o serie de personalități politice s-au implicat în reformarea sistemului de învățământ secundar. Politicieni precum dr. C. Angelescu, Petre P. Negulescu, Nicolae Costăchescu, Nicolae Iorga, Dimitrie Gusti
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
sens eminamente individualist. Dezvoltarea intelectualistă pe care se axase învățământul secundar dinainte de război se menținea deci și în noua concepție, deși adaptarea învățământului la noile realități fusese una dintre coordonatele reformei. În ipostaza de creator de idei și valori culturale, intelectualul interbelic român devenise exponent al unei categorii sociale asupra căreia plutea aura prestigiului. Termenul de "intelectualism" denotă în acest context tocmai propensiunea tineretului către mult râvnitul statut de intelectual. Conexiunea între intelectualism, tineret și politica educației este reliefată, în stilul
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
coordonatele reformei. În ipostaza de creator de idei și valori culturale, intelectualul interbelic român devenise exponent al unei categorii sociale asupra căreia plutea aura prestigiului. Termenul de "intelectualism" denotă în acest context tocmai propensiunea tineretului către mult râvnitul statut de intelectual. Conexiunea între intelectualism, tineret și politica educației este reliefată, în stilul caracteristic, de către unul dintre tinerii intelectuali ai României interbelice, scriitorul Camil Petrescu: Cine te silește să fii intelectual: statul conferă aura de glorie creației intelectuale, încurajând-o prin crearea
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
student, viitor intelectual: Cât de bine mă simțeam, ce plăcut mi-era să aud că mi se spune student. Când treceam pe străzile Dorohoiului, simțeam asupră-mi ațintite privirile cetățenilor și fiecare își spunea în gând: "E student"78. Aspirațiile intelectualului în formare sunt descrise și de Traian Chelariu, aflat în anii studenției la Universitatea din Cernăuți, la începutul anilor '30. Consemnând în jurnalul său căutări și dileme în configurarea vieții și implicit a carierei, Chelariu își argumentează sieși alegerea de
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
mai întoarce nici la glie pentru că a gustat viața de student, așa că "sporește rândurile grupărilor extremiste"81. Și în presa anilor '30 s-a țesut o adevărată polemică în jurul chestiunii intelectualismului. Fără a medita prea mult asupra semnificației noțiunii de "intelectual", unele voci blamau intelectualismul ca "obsesie" apuseană care atrage inexplicabil poporul român, acest statut fiind "cel mai rătăcit ideal [...] greșala mare, de nemaiîngăduit, a românilor contemporani"82. Asaltul tineretului asupra profesiunilor intelectuale, accentuarea șomajului intelectual în anii '30 și pendularea
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
cel mai rătăcit ideal [...] greșala mare, de nemaiîngăduit, a românilor contemporani"82. Asaltul tineretului asupra profesiunilor intelectuale, accentuarea șomajului intelectual în anii '30 și pendularea cărturarilor între lumea ideilor și scena politică au impus o serie de clarificări. Adept al intelectualului dedicat exclusiv creației, tânărul Mircea Eliade opera, în acest context, o distincție între "belferi" sau intelectualii de club și "elitele spirituale ale unei țări, creatorii de istorie, cele mai splendide exemplare ale unei rasse"83. Pornind tot de la criteriul ideilor
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
intelectuale, accentuarea șomajului intelectual în anii '30 și pendularea cărturarilor între lumea ideilor și scena politică au impus o serie de clarificări. Adept al intelectualului dedicat exclusiv creației, tânărul Mircea Eliade opera, în acest context, o distincție între "belferi" sau intelectualii de club și "elitele spirituale ale unei țări, creatorii de istorie, cele mai splendide exemplare ale unei rasse"83. Pornind tot de la criteriul ideilor ca instrument de lucru, o altă voce diferenția între acei puțini intelectuali "cari cugetă", cei "ce
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
distincție între "belferi" sau intelectualii de club și "elitele spirituale ale unei țări, creatorii de istorie, cele mai splendide exemplare ale unei rasse"83. Pornind tot de la criteriul ideilor ca instrument de lucru, o altă voce diferenția între acei puțini intelectuali "cari cugetă", cei "ce vor să aibă opinii" obținute prin asimilarea și transmiterea ulterioară a ideilor marilor gânditori și "intelectualii de contrabandă" care preiau opinii din gazete 84. Ultima categorie predomina ostentativ, înglobând pe cei fascinați de intelectualism care metamorfozau
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
ale unei rasse"83. Pornind tot de la criteriul ideilor ca instrument de lucru, o altă voce diferenția între acei puțini intelectuali "cari cugetă", cei "ce vor să aibă opinii" obținute prin asimilarea și transmiterea ulterioară a ideilor marilor gânditori și "intelectualii de contrabandă" care preiau opinii din gazete 84. Ultima categorie predomina ostentativ, înglobând pe cei fascinați de intelectualism care metamorfozau o stare ideatică în snobism. 3.3 Învățământul secundar teoretic din zona de nord a Moldovei După stabilirea principalelor coordonate
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
metamorfozau o stare ideatică în snobism. 3.3 Învățământul secundar teoretic din zona de nord a Moldovei După stabilirea principalelor coordonate ale învățământului secundar românesc interbelic, următorul pas va fi cel de a reconstitui rolul formator al școlii în evoluția intelectualului din provincie. Voi schița, în acest sens, istoricul instituțiilor de învățământ nord-moldovenești, cu trasarea principalelor momente din viața școlii. În măsura în care am avut acces la informații, am evidențiat dublul rol al liceelor, atât ca instituție formatoare, cât și ca lăcaș în jurul
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
aflau în orașul reședință de județ. 3.3.1 Liceul "A. T. Laurian", Botoșani Înființat în 1859 ca gimnaziu de băieți cu patru clase și debutând cu 16 elevi și doi profesori, Liceul "Laurian" avea să devină vestita pepinieră de intelectuali din nordul Moldovei. La început de secol XX, clădirea liceului era printre singurele construcții impozante într-un Botoșani cu ulițe strâmte care se mândrea totuși cu o instituție cultural-educațională de renume. Trebuie menționat însă că transformarea gimnaziului în liceu s-
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
a fost dominată de figura directorului I. V. Luca, profesor extrem de activ atât în chestiuni de ordin didactic, preocupat de modernizarea politicii educaționale românești, dar implicat și în întreținerea atmosferei culturale a orașului. De altfel, profesorii Laurianului au format viitori intelectuali ai țării, făcând ei înșiși parte din elita intelectuală interbelică a Botoșaniului. Directorului școlii i se datorează și publicarea anuarelor liceului ce surprind prin descrieri detaliate viața școlii pe parcursul unui întreg an. Pe lângă situații statistice și dări de seamă, aceste
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
dintre elevii basarabeni și cei din Vechiul Regat. În 1923 apare și revista Tudor Pamfile axată pe publicații inedite de folclor. O bogată activitate literară se desfășoară sub auspiciile aceste reviste editate de directorul liceului, pr. Dumitru Furtună, unul dintre intelectualii de vază ai Dorohoiului, cu o contribuție substanțială la evoluția liceului în deceniile interbelice. Aportul său la atmosfera culturală a micului oraș din provincie este incontestabilă; lui i se datorează, în parte, transformarea gimnaziului în liceu, construirea internatului pentru fiii
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
Într-un astfel de decor artistic se vor forma viitorii actori Birlic și Jules Cazaban. În acești ani liceul se va bucura și de vizite ale unor personalități de seamă. În 1930, la sărbătorirea a 50 de ani de la înființare, intelectualii orașului organizează un festival la care va lua parte și fostul elev, Mihail Sadoveanu. Doi ani mai târziu ministrul Instrucțiunii Publice, Dimitrie Gusti, va participa la Congresul învățătorimii din zonă. Biblioteca elevilor însuma la 1930 aproape 4700 de cărți, în timp ce
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]
-
sfârșit de secol XIX. Scriitorii Mihail Sadoveanu, Eugen Lovinescu, Aurel George Stino, Anton Holban, pictorul Aurel Băeșu, profesorul Vasile Ciurea ș.a. au absolvit cursurile gimnaziului "Alecu Donici". Pe băncile școlii transformate în Liceul Nicu Gane s-au format generații de intelectuali precum sculptorul Ion Irimescu, actorii Jules Cazaban și Grigore Vasiliu-Birlic, dramaturgul Horia Lovinescu, profesorul Constantin Ciopraga, scriitorul Mihai Gafița, academician zoolog Mihai Băcescu, fostul șef-rabin Moses Rosen ș.a. 3.3.8 Școala secundară de fete "Principesa Elena", Fălticeni Anuarul învățământului
[Corola-publishinghouse/Science/84940_a_85725]