15,674 matches
-
Sfintei Parascheva de la Iași, ale sfântului Dumitru de la București, ale Sfântului Calinic de la Cernica etc. Între acestea se distinge pelerinajul la moaștele Sfintei Parascheva depuse la Iași, care atrage nu numai pelerinii (evaluați de mass-media la un milion În ziua sacră de 15 octombrie), ci și numeroase figuri ale vieții politice. În plus și, poate, mai important, pe lângă pelerinajele clasice, legate de religiile constituite, au apărut numeroase pelerinaje (aparent) laice, către centre consacrate fie de un eveniment istoric semnificativ, fie de
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
plăcute, eventual memorabile, iar transfigurarea spirituală dispare cu desăvârșire (vezi dezbaterile din V. Elizondo, S. Freyne, 1996; W. Swatos, L. Tomassi, 2002). Totuși, așa cum observă S. Coleman (2002, p. 363), fixarea unor granițe definitive este dificilă În modernitate, unde „călătoriile sacre se suprapun cu turismul, cu negoțul, migrațiile, expresii ale naționalismului, crearea de noi diaspore, comunitățile imaginare”. J.E. Campo (1998, p. 44) propune o tipologie formată din trei mari clase, care, deși Întemeiată numai pe studiul pelerinajelor moderne din SUA, poate
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
afectează nu numai sfera economică sau politică, ci și pe cea religioasă. Spre exemplu, anual, peste trei milioane de pelerini sosesc la Mecca sau la Roma. În plus, numeroasele forme de religiozitate care apar În modernitate generează, și ele, locuri sacre și pelerinaje. Astfel, după M.A. York (2002), așa-numitele religii păgâne guvernează pelerinajele de la Stonehenge, Tara și Avebury (Anglia), Broceliande (Franța), munții Pădurea Neagră și Hertz (Germania) sau muntele Shasta ori The Navajo Prophecy Rock (SUA). Pelerinajele moderne, laice
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
și Hertz (Germania) sau muntele Shasta ori The Navajo Prophecy Rock (SUA). Pelerinajele moderne, laice, autentice au cel mai adesea ca scop comemorarea: ele se Îndreaptă spre monumente Închinate unor personaje sau evenimente percepute ca eroice sau de referință. Locurile sacre pe care le vizează se definesc prin: „asocierea patriei și a lui Dumnezeu, comemorarea eroilor (legendari sau reali) și a martirilor, atribuirea unor semnificații patriotice pentru cadrul natural” (J.E. Campo, 1998, p. 48). În această categorie intră locurile unde s-
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
aceeași importanță simbolică. După Roberto Da Matta, autorul unei analize frecvent evocate (1977, pp. 216-228), diferența dintre procesiunea religioasă, procesiunea de carnaval și paradă vine din semnificațiile simbolice atribuite mișcării. În procesiuni, mișcarea este de la centru către periferie - statuia, relicva sacră sau un Înalt oficiant religios sunt scoși din sediul lor obișnuit (biserică, moschee, templu - adică dintr-un centru consacrat) și sunt plimbați și expuși publicului printr-un spațiu exterior (sat, oraș, regiune). Pe parcursul acestui traseu sunt anulate diferențele sociale, precum și
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
obișnuit (biserică, moschee, templu - adică dintr-un centru consacrat) și sunt plimbați și expuși publicului printr-un spațiu exterior (sat, oraș, regiune). Pe parcursul acestui traseu sunt anulate diferențele sociale, precum și cele dintre centru și periferie (ca În actele magice, centrul sacru „contaminează” Întregul spațiu parcurs). Paradele, prin mișcarea lor, definesc un spațiu consacrat și separă clar actorii de spectatori. Pe lângă această diviziune, ele instituie și diferențe vizibile Între spectatorii cu statut social Înalt (prezenți În tribune sau În locuri privilegiate) și
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
comemorării sau celebrării ritualice, deseori prin participarea, conform tradiției, la evenimente sau perioade care au o anumită importanță pentru un individ sau pentru comunitatea sa. (E. Horowitz, 1994, pp. 276-277) În sensul curent, sărbătoarea poate desemna: un timp al celebrării, sacru sau laic; celebrarea anuală a unei anumite persoane sau a unui eveniment memorabil; strângerea unei anumite recolte; o suită de performanțe artistice, dedicate unui autor, gen sau mediu de masă (de exemplu, Shakespeare, muzică, cinematografie). La modul generic: veselie și
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
verbale, sonore (zgomote și muzică), figurative (măști, care alegorice) și comportamentale (extravaganța și licențiozitatea). Sistemul ceremonial al sărbătorii se caracterizează, așadar, prin varietatea și, implicit, caracterul eterogen și contradictoriu al elementelor rituale care sunt puse În joc. El combină dimensiunea sacră și pe cea profană, amestecând momentele rituale consacratoare, care cer respectarea strictă a scenariului tradițional, cu jocuri și concursuri, cu risipa de mâncare și băutură, cu manifestări de voioșie, bazate pe lipsa de respect față de reguli și cu numeroase forme
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
o formulă devenită canonică, „timpul din afara timpului” (time out of time); b) rituri de purificare: cu ajutorul focului, apei sau aerului curat, aceste rituri magice gonesc puterile malefice În afara comunității sărbătorești. Alte rituri de apărare, precum binecuvântările sau procesiunile cu obiecte sacre au menirea de a proteja acest spațiu de intervențiile ulteriore ale spiritelor rele; c) rituri de trecere: permit marcarea trecerii de la un stagiu la altul pentru anumite categorii care finalizează tranziția În cadrul acestei sărbători: grupuri de aceeași vârstă sau sex
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
generali, bogătași) sau de structură religioasă (mascarade, etichetate deseori drept „blasfemii” ale actelor, oficianților, figurilor și simbolurilor religioase); e) rituri de etalare ostentativă a elementelor simbolice: acum sunt prezentate cu mult fast statuile, altarele, icoanele, relicvele și alte obiecte considerate sacre, pentru a fi văzute, adorate, plimbate prin spațiul comunitar, atinse etc. Cu ocazia acestor procesiuni sau pelerinaje, oamenii au confirmarea depozitării elementelor sacre În interiorul comunității și, În același timp, pot să prezinte altor comunități bogăția Însemnelor sacralității (și, implicit, puterea
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
a elementelor simbolice: acum sunt prezentate cu mult fast statuile, altarele, icoanele, relicvele și alte obiecte considerate sacre, pentru a fi văzute, adorate, plimbate prin spațiul comunitar, atinse etc. Cu ocazia acestor procesiuni sau pelerinaje, oamenii au confirmarea depozitării elementelor sacre În interiorul comunității și, În același timp, pot să prezinte altor comunități bogăția Însemnelor sacralității (și, implicit, puterea religioasă) a societății lor; f) rituri de consum ostentativ: În timpul sărbătorii sunt pregătite și consumate cantități uriașe de alimente și băutură. Deseori, acestea
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
consum implică ideea unor forme de comunicare cu duhurile strămoșilor; g) dramatizări ritualice: În diversele spații consacrate sărbătorii au loc puneri În scenă (de obicei) ale narativelor mitice de Întemeiere. Prin aceste dramatizări, comunitatea retrăiește, cu o intensitate sporită, momentele sacre ale Începuturilor, faptele, suferințele, sacrificiile, miracolele și victoriile zeilor și eroilor civilizatori; h) rituri de schimb: acestea pot lua diferite forme: 1. transferurile reciproce de daruri, schimburile de vizite Între grupuri sau colectivități, Încheierea de tratate sau confirmarea În public
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
Da Matta) sau de „timp În afara timpului” (A. Falassi). Spre deosebire de alte asemenea Întreruperi ceremoniale, În carnaval, suspendarea sistemului temporal uzual ocupă mai multe zile și aduce o mare varietate de manifestări. În plus, temporalitatea carnavalului inversează ritmurile obișnuite, profane sau sacre: În antiteză cu majoritatea ceremoniilor, manifestările carnavalești au loc noaptea. În ciuda caracterului ludic și a manifestărilor de contestare a ordinii comune, carnavalul are profunde semnificații religioase - calendarul său este ancorat În calendarul sacralității creștine: Timpul carnavalului este caracterizat de relația
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
ignorate, formele de respect sunt negate și parodiate, Însemnele puterii sunt luate În râs. În acest sens, analiza riturilor caiqa, performate de indienii Heiltsuk de pe coasta de nord-vest a Americii de Nord, relevă caracterul de contestare, de negare simbolică a puterii politice sacre (nawalak) atribuite șefilor de clan: În general, rolurile sociale devin subordonate rolurilor rituale În timpul unui caiqa. Poziția de șef și de nobil este, momentan, anulată. Numele famililor nobile sunt Înlocuite cu nume hilare sau obscene. ș...ț Caiqa creează o
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
rar politizat sau progresist”. Încercând depășirea acestor polarități, Mihail Bahtin (1974), urmat și de unii antropologi, precum Roberto Da Matta (1991), a propus o viziune a carnavalului ca sinteză a artei și a vieții, a negării și afirmării ordinii, a sacrului și profanului, a aspirațiilor individuale și a constrângerilor sociale. În felul acesta, carnavalul ar fi un limbaj care afirmă viziunea asupra lumii specifică pentru cultura populară. Comentând rolul figurilor grotești care populează universul carnavalului, Mihail Bahtin (1974, p. 43) releva
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
puterea de la Începuturi - cea pe care fondatorii au utilizat-o pentru a construi statul - și la puterea primită de la Dumnezeu, „care permite unui om să-l domine pe altul”. Originea sa dublă, divină și istorică, face din el o putere sacră, ce conferă supremația (un „statut nobil”) și capacitatea de a guverna. ș...ț Termenul nam se Înscrie Într-un ansamblu mai larg de semnificații. El se aplică superiorității absolute: celei a lui Dumnezeu, celei a regelui, celei a ordinii politice
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
statutul superior al șefului este marcat ritual de tabuuri referitoare la accesul la Însemnele puterii (podoabele) și la relațiile proxemice (interdicția de a fi mai sus decât șeful). La fel, În cel de-al doilea caz, consumul ritualic al substanțelor sacre consfințește ierarhiile și relațiile de putere. Sacralitatea substanțelor este validată printr-o construcție mitologică elaborată, referitoare la originea lumii cosmice și sociale și la relația privilegiată dintre divinitate și cel desemnat să conducă. În felul acesta, elementele puterii devin simbolic
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
avut loc. Textele pot fi corectate sau rescrise, filmele pot să modifice povestea, iar fotografiile pot fi trucate. Peisajul rămâne Însă imuabil. De secole, această impresie de imuabilitate a pus În mișcare pelerinii către locuri geografice care Încorporează memoria evenimentelor sacre” (C. Koonz, 1994, p. 258). În această categorie intră locuri precum Gettysburg, Alamo, Lexington și Mount Rushmore din SUA, Waterloo, Omaha Beach sau Verdun În Europa, mausoleele și monumentele de la Mărășești, Oituz, Oarba de Mureș, Păuliș ori locurile de instituire
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
se reculeg, pionierii care „dau raportul” pentru a arăta strămoșului că Îi respectă și Îi continuă opera). De asemenea, numeroase activități rituale specifice riturilor În mișcare sunt acum activate: parada diferitelor categorii de oameni care vin dinspre „periferii” către centrul sacru și pelerinajul, organizat În grupuri sau inițiat individual, la mausoleu, loc Înțeles ca un centru mitic unde se află nu numai trupul sacru („moaștele”), ci și chintesența puterii și inspirației sistemului socialist. În sfârșit, putem identifica elemente de magie (rugăciunea
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
riturilor În mișcare sunt acum activate: parada diferitelor categorii de oameni care vin dinspre „periferii” către centrul sacru și pelerinajul, organizat În grupuri sau inițiat individual, la mausoleu, loc Înțeles ca un centru mitic unde se află nu numai trupul sacru („moaștele”), ci și chintesența puterii și inspirației sistemului socialist. În sfârșit, putem identifica elemente de magie (rugăciunea, transferul de putere prin contagiune, caracterul incantatoriu al evocării activității lui Lenin În așa-zisele sesiuni științifice omagiale) și elemente ale unor rituri
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
poate să fie În acord sau În conflict cu memoria populară: Cultura oficială se Întemeiază pe „formalismul dogmatic” și pe prezentarea realității În termeni mai degrabă ideali decât ambigui sau problematici. Ea prezintă trecutul Într-un mod abstract, atemporal și sacru. Cultura oficială promovează o cultură naționalistă, patriotică, care mediază Între interesele populare. Cultura populară reprezintă un ansamblu de interese specializate, care Își trag rădăcinile din părțile Întregului. Aceste interese sunt diverse și variabile și pot fi reformulate din când În
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
la Rouen, Reims, Cahorts, Angers și În alte părți, machete ale Bastiliei au fost luate cu asalt și dărâmate În aplauzele spectatorilor. Acest eveniment ține de actul religios, care nu mai este o simplă imitație, ci o reluare a actului sacru inițial, din care oficianții și spectatorii extrag virtuți noi (R. Sanson, 1976, pp. 15-16). Comemorarea zilei de 14 iulie, sărbătoare aparținând unui grup social și politic, contestată de alte grupuri, este revalorizată peste timp, sub domnia regelui Louis Philippe, Într-
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
din patrimoniul simbolistic oficial al statului polonez. Organizatorii paradei contestatare nu puteau utiliza, pentru această ocazie, același spațiu simbolic. ș...ț În mod alternativ, ei au ales vechiul centru al Varșoviei, cu Catedrala și Palatul regal. Acest spațiu, și el sacru pentru națiune, simboliza continuitatea națională și tradiția eroică, trecutul glorios și valorile patriotice, precum și legătura dintre patriotism și religie. ș...ț Parada contestatară reprezenta negarea structurală a riturilor de stat rigide. Era era slab organizată, spontană, nu avea limite spațiale
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
incinerării) și o multiplicare În ceremonii locale, cu urnele consacrate de cenușa liderului (către locul unde sunt expuse). Alături de aceste procesiuni apar ceremonii funerare tradiționale, acte magice de purificare, acte magice de transfer de putere prin contactul cu un obiect sacru, ofrande și diverse ceremonii politice. Prima procesiune mobilizează un număr impresionant de participanți, care parcurg un traseu ce leagă diferitele „centre” simbolice, sinteză a imaginii Puterii politice (vezi analizele din A. Ben-Amos, 1991; J. Juillard, 1999) și diferitele figuri emblematice
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
Populația Întregii țări urma să fie unită sub același regim prin riturile ce Însoțeau rămășițele ei. În multe dintre localitățile unde aveau să fie expuse urnele au izbucnit lupte Între politicienii locali, zbătându-se să intre În posesia unei urne sacre. Faptul că alegerile naționale urmau să aibă loc În decurs de două luni a avut darul de a adăuga și mai multă fervoare eforturilor politicienilor de a se identifica prin ritual cu liderul dispărut. Politicienii din opoziție s-au plâns
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]