2,647 matches
-
că Oltenia a rămas sub stăpânire românească pe parcursul secolelor XVIII-XIX, evoluând În ritmul și În maniera sa specifică. Dar atunci să aplicăm aceeași regulă de interpretare și În cazul Transilvaniei. Împrejurarea că Ardealul a făcut parte, vreme Îndelungată, din Imperiul Habsburgic și din Monarhia Austro-Ungară trebuie acceptată și ea ca un lucru firesc, cu seninătate, mai ales că a lăsat În urmă destule consecințe pozitive. Fără această experiență istorică, Transilvania nu ar fi fost ceea ce este astăzi. Iar pentru noi, ardelenii
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
de către Traian XE "Traian" , fundamentau În viziunea românilor ardeleni o comunitate culturală și națională a românilor de pretutindeni. Dar În planul politicului ei nu Își imaginau o altă formulă de organizare decât aceea a unei Transilvanii autonome, cuprinsă În cadrul monarhiei habsburgice și având la bază coexistența tuturor națiunilor componente. Această viziune asupra unei Transilvanii stăpânită și folosită În comun sub raport politic, simbolizată de pactul dintre Gelu XE "Gelu" și Tuhutum XE "Tuhutum" , va ceda Însă locul, definitiv, Începând cu revoluția
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
mai Încet, același drum Îndreptat spre anularea particularismului provinciei. Este adevărat, ei mai susțin multă vreme autonomia Transilvaniei, oficial până la 1905, deoarece aceasta era singura formulă imaginabilă În contextul respectiv, iar atașamentul lor față de alcătuirea politică mai largă a monarhiei habsburgice nu se va stinge, de fapt, până la primul război mondial. La 1848 Însă, ei vor insista deja mai ales asupra unei organizări comunitare, separatiste, pe criterii etnice, fiind interesați din ce În ce mai mult de autonomia lor națională, și nu de autonomia Transilvaniei
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
Între ei, ne putem Întreba dacă aceste subiective percepții colective nu ignorau În mod flagrant realitățile? Indiferent de ceea ce credeau ardelenii, nu existau Însă structuri de civilizație reale, valori, atitudini, mentalități, capabile să confere un caracter distinct acestei provincii? Moștenirea habsburgică, de pildă, birocrația ordonată a Imperiului sau spiritul central-european nu au imprimat regiunii un specific de natură să o diferențieze categoric de restul provinciilor românești? Răspunsul meu este că astăzi nu a mai rămas aproape nimic concret dintr-o asemenea
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
profilează chiar la ferestrele noastre. După o Întrerupere de 95 de ani a activității sale (În contextul disputelor politico-religioase din Transilvania), colegiul iezuit va fi reînființat În anul 1698. Restaurarea Învățământului universitar catolic la Cluj-Napoca era prilejuită de instaurarea stăpânirii habsburgice În Transilvania, sub a cărei administrație provincia va porni pe drumul lung și inevitabil al modernizării. În 1776, după desființarea ordinului iezuit, conducerea așezământului universitar clujean a fost preluată de călugării piariști, iar din anul 1786 colegiul primește o nouă
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
românilor ardeleni, menită să ofere adăpost națiunii lor, era cea care reprezenta un subiect controversabil și greu de delimitat. Românii ardeleni aveau la Îndemână, În primul rând, cadrul teritorial și politic-administrativ oferit de Marele Principat al Transilvaniei, component al Imperiului Habsburgic, cadru care beneficia și de o dimensiune istorică de consistență, esențială pentru mentalitățile epocii. În mod evident, Transilvania era patria proximă a acestora. Transilvania, ca adăpost pentru o națiune modernă, putea fi și ea imaginată, În trei variante posibile de
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
românii ardeleni, dar care, după criteriile politico-administrative ale epocii, nu se considerau cetățeni ai Transilvaniei, ci locuitori ai Ungariei. A doua patrie posibilă a românilor ardeleni era Imperiul Austriac. Din perspectiva loialităților politice de tip tradițional, pentru românii ardeleni, dinastia habsburgică reprezenta unicul izvor al suveranității și autorității statale. În plus, ideologia politică a conservatorismului modern oferea temeiuri legitimante de actualitate pentru o asemenea atitudine. O tensiune se năștea Însă din faptul că Imperiul Habsburgic constituia, prin excelență, o construcție multinațională
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
tip tradițional, pentru românii ardeleni, dinastia habsburgică reprezenta unicul izvor al suveranității și autorității statale. În plus, ideologia politică a conservatorismului modern oferea temeiuri legitimante de actualitate pentru o asemenea atitudine. O tensiune se năștea Însă din faptul că Imperiul Habsburgic constituia, prin excelență, o construcție multinațională, așadar un cadru mai puțin potrivit pentru un proiect politic național. Pentru a armoniza loialitatea lor față de stat cu cea față de națiune, românii din Transilvania vor solicita mereu transformarea imperiului Într-un acoperiș politic
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
diferită. Dar tot acest mecanism de etnicizare a spațiului nu este nici el un dat etern și definitiv, ci o simplă istorie, măcinată de timp. Imaginea Europei la românii ardeleni (1800-1850): construcții identitare și utilizări ideologice Pentru românii din Imperiul Habsburgic, Patria, Transilvania, românimea, Ungaria, Monarhia Austriacă constituiau doar primele cercuri ale identității lor politice. Cea mai vastă geografie simbolică și culturală În care se Încadrau aceste repere ale proximității era, fără Îndoială, Europa. Un nume care, Începând cu Epoca Luminilor
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
de acest gen relativiza problema „locului” ocupat În topul imaginar al națiunilor sau cea a „meritelor” câștigate, sub raport istoric sau cultural. Nu Întâmplător promotorul acestei viziuni este Timotei Cipariu XE "Cipariu" , cel care, În primăvara anului 1848, Înlocuiește Imperiul Habsburgic „conservator” cu noua Ungarie „liberală”, ca mijloc prin care românii ardeleni se pot integra Într-o civilizație europeană redefinită acum din perspectiva ideilor politice ale Revoluției Franceze: Libertate, ecualitate, frățietate - asta e acum deviza tuturor popoarelor Europei, asta trebuie să
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
punea accentul pe caracterul multietnic al Ungariei, pe faptul că Între frontierele acesteia conviețuiesc În armonie mai multe popoare. Imaginea avea În spate ideea toleranței, fundamentală pentru ideologia politică iluministă, moștenită din perioada reformelor iosefine și influentă Încă În Monarhia Habsburgică. Deși polemizează cu un autor străin, cărturarul român nu neagă această reprezentare; dimpotrivă, și-o asumă și se bazează pe ea În argumentația pe care o construiește, sugerând faptul că adversarul său nu respectă tocmai respectiva tradiție tolerantă, specifică Ungariei
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
le va da două.. Kőváry Își exprimă nemulțumirea față de amplificarea revendicărilor românești de la sfârșitul anului 1848 și Începutul anului 1849, ca și față de faptul că românii „nu sunt mulțumiți doar cu principiul egalității În drepturi” a tuturor națiunilor din Imperiul Habsburgic, prezent În Constituția austriacă din 4 martie 1849, „ci visează la un «terrenum», la un voievodat separat”. Românii nu iau În considerare, crede el, condițiile istorice și geografice ale celorlalte națiuni sau faptul că ei amenință cu contopirea pământurile compacte
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
fost invitarea lui Kossuth XE "Kossuth" În fața Congresului Statelor Unite ale Americii, În anul 1852. Popularul roman de aventuri Mathias Sandorf, publicat În 1885 de Jules Verne, imortaliza tocmai această figură, tipic romantică, a eroului maghiar persecutat, Însingurat și mândru, prigonit de reacțiunea habsburgică. De fapt, imaginea respectivă nu reprezenta decât o variantă a figurii „bunului sălbatic” din Est (polonez, maghiar sau român), admirat În cultura liberală occidentală datorită autenticității și spontaneității revoluționare de excepție care i se atribuia. Intelectualii maghiari au Înregistrat un
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
desfășoare contactele mult mai ample amorsate la Începutul epocii moderne, Îndeosebi cu Începere din secolul al XVIII-lea. În prelungirea realităților anterioare, ele se manifestă mai ales prin mijlocirea campaniilor militare. Implicarea soldaților români ardeleni În războaiele purtate de Imperiul Habsburgic, cantonarea lor În garnizoane Îndepărtate Îi pun adeseori În contact cu realități din apusul Europei, lărgindu-le orizontul geografic și de informație. Fenomenele au loc pe o scară largă și, chiar dacă sursele ne transmit puține În acest sens, nu putem
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
nu se manifesta decât la nivelul unor cercuri restrânse, fără nici o priză la masa populației. Pe de altă parte Însă, nu era lipsit de relevanță faptul că dacă, la 1833, Mazzini XE "Mazzini" lansa pentru prima dată ideea desființării Monarhiei Habsburgice, peste numai un an apărea În Transilvania societatea conspirativă a lui Adolf David. În consecință, mentalitatea romantică va pregăti terenul pentru o receptare atentă a mesajului risorgimental italian, propagat cu putere după 1848. Când va izbucni revoluția, evenimentele din Italia
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
o putea avea pentru cauza italiană constituia o evidență pentru mișcarea risorgimentală, În ansamblul ei. Se urmărea, În consecință, la nivel programatic sau În planul acțiunii politice directe, prin metode diplomatice sau subversive, ridicarea popoarelor din răsăritul Europei Împotriva Monarhiei Habsburgice. Locul pe care Îl vor rezerva românilor aceste proiecte de acțiune concertată va determina, În mod decisiv, reacția liderilor ardeleni față de Întregul mesaj risorgimental. Atâta vreme cât ei vor sesiza o convergență Între obiectivele proprii și cele ale italienilor, cauza italiană va
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
acțiune de presă a lui Havliček și cea similară a lui George Bariț XE "Bariț" . La fel ca În presa ardeleană, ziaristul praghez folosea de fapt problema irlandeză ca un paravan, pentru a evidenția, prin aluzie, oprimarea națională din Imperiul Habsburgic și pentru a camufla programele de acțiune și revendicările mișcării cehilor. Atari similitudini În practica jurnalistică a cehilor și românilor se explică prin confruntarea lor cu un adversar comun: cenzura austriacă din anii erei Metternich. Rolul de factor referențial pe
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
Editura EFES, Cluj-Napoca, 1997. Maior, Liviu, 1848-1849. Români și unguri În revoluție, Editura Enciclopedică, București, 1998. Maior, Liviu, „Românii din Transilvania și democrația americană În veacul al XIX-lea”, În Steaua, 1976, 26, nr. 9. Maior, Liviu, Românii În armata habsburgică. Soldați și ofițeri uitați, Editura Enciclopedică, București, 2004. Makkai, László, Magyar-román közös múlt șTrecut comun maghiaro-românț, ed. a II-a, Héttorony Kőnyvkiadó, Budapesta, 1989. Marcu, Alexandru, Conspiratori și conspirații În epoca renașterii politice a României. 1848-1877, Editura Cartea Românească, București
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
-lea și Începutul secolului al XIX-lea), Fundația Culturală „Cele Trei Crișuri”, Oradea, 1995. Tajfel, Henri, Human Groups and Social Categories, Cambridge University Press, Cambridge, 1981. Tamborra, Angelo, Cavour e i Balcani, ILTE, Torino, 1958. Taylor, A. J .P., Monarhia Habsburgică.1809-1918, Editura ALLFA, București, 2000. Teodor, Pompiliu, Avram Iancu În memorialistică, Editura Dacia, Cluj-Napoca, 1972. Teodor, Pompiliu, Interferențe iluministe europene, Editura Dacia, Cluj-Napoca, 1984. Teodor, Pompiliu, Istorici români și probleme istorice, Fundația Culturală „Cele Trei Crișuri”, Oradea, 1993. Teodor, Pompiliu
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
nr. 1-2. Turda, Marius (coord.), The Garden and the Workshop: Disseminating Cultural History in East-Central Europe, Central European University, Budapesta, 1999. Țighiliu, Iolanda, Societate și mentalitate În Țara Românească și Moldova. Secolele XV-XVII, Editura Paideia, București, 1997. Țintă, Aurel, Colonizările habsburgice În Banat (1716-1740), Editura Facla, Timișoara, 1972. Ungureanu, Mihai-Răzvan, „Granițele morale ale Europei. Despre morala cuplului În societatea românească la Începutul secolului XIX”, În Secolul 20, 1996, nr. 7-9. Vaida, Aurel, Revoluția de la 1848-1849 În nordul Transilvaniei, Editura Academiei, București
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
1848 și august 1849 s-a folosit Îndeosebi denumirea de „război civil” („belul civil transilvan”, cum scria George Bariț XE "Bariț" ), considerându-se că ea explică mult mai bine sfâșierea internă survenită Între cetățenii aceleiași patrii (Transilvania sau chiar Imperiul Habsburgic). Maghiarii au preferat și ei să folosească denumirea de „război de eliberare” (szabadságharc), În loc de „revoluție” (forradalom). În orice caz, termeni cum ar fi „violențe sociale”, „război civil”, „lupte de gherilă”, „rezistență armată”, „conflict etnic”, aplicați diferitelor momente sau aspecte din
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
și Începuturile formării națiunii române, Editura Dacia, Cluj-Napoca, 1994, pp. 169-186. Doru Radosav, Arătarea Împăratului. Intrările imperiale În Transilvania și Banat (sec. XVIII-XIX). Discurs și reprezentare, Presa Universitară Clujeană - Editura Dacia, Cluj-Napoca, 2002; Liviu Maior XE "Maior" , Românii În armata habsburgică. Soldați și ofițeri uitați, Editura Enciclopedică, București, 2004. Ioan Bolovan, Adrian Onofreiu (coord.), op. cit. (v. nota 277), p. 43. În citatele folosite am recurs la o transcriere mai interpretativă, acolo unde am crezut că pot reda mai fidel sensul textelor
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
În 1848-1849”, Arhiva Someșană, 1930-1931, nr. 14, pp. 379-413; Nicolae Bocșan, Valeriu Leu, op. cit. (v. nota 276), pp. 491-502 (jurnalul caporalului Mihai Candale). Pentru aceste aspecte vezi Erich Zöllner, Istoria Austriei, București, 1997, pp. 437, 440; A.J.P. Taylor, Monarhia Habsburgică.1809-1918, Editura Enciclopedică, București, 2000, pp. 59-60, 68-69; Jean Bérenger, Istoria Imperiului Habsburgilor. 1273-1918, Editura ALLFA, București, 2000, p. 411; Jean-Paul Bled, op. cit., pp. 88-92, 94-96. Liviu Maior XE "Maior" , op. cit. (v. nota 286), p. 100. George Bariț XE "Bariț
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
Nicolae Stoica de Hațeg XE "Stoica de Hațeg" , op. cit., pp. 172, 185, 192-195). Francesco Griselini, Încercare de istorie politică și naturală a Banatului Timișoarei, Editura Faclo, Timișoara, 1984, p. 126 sqq. Ibidem, p. 150. Pentru colonizări, vezi A. Țintă, Colonizările habsburgice În Banat (1716-1740), Editura Faclo, Timișoara, 1972; Ilie Ghenadie, „Colonizările În Banat În secolele XVIII-XIX”, Analele Banatului, III, 1930; Nicolae Bocșan, Contribuții la istoria iluminismului românesc, Timișoara, 1986, pp. 20-21, 24, 38-39. Nicolae Iorga XE "Iorga" , Istoria românilor prin călători
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
obicei cu Franța, dar le și poate modifica odată cu regimul, precum în cazul Germaniei moderne. În Europa Centrală și de Est, schimbările de regim au coincis deseori cu prăbușirea vechiului stat și crearea unui stat nou, exemple fiind căderea Imperiului Habsburgic după primul război mondial sau destrămarea Uniunii Sovietice. Crearea unui sistem democratic de guvernămînt este fundamental diferită și mai dificilă decît menținerea unei democrații deja instituite. Așa cum subliniază și Rustow (1970: 346) "factorii care mențin o democrație stabilă pot să
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]