2,751 matches
-
să introducă și în celelalte state o instituție asemănătoare, care oferea monarhiei un instrument atât de comod pentru a obține supunerea 422. Nicio persoană nu era admisă în Seggi fără permisiunea expresă a regelui. Suveranul va reuși să împiedice unirea nobilimii, punând apoi semnul egalității între aceasta și burghezie. Prezența celor două stări în Parlamentele generale a devenit formală. Numai clerul, prin poziția sa puternică, de care se bucura și în regatele spaniole, s-a putut opune plății impozitelor, neezitând să
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
o restructurare a organelor de conducere a orașului. Senioria va fi alcătuită din reprezentanți (priori) ai breslelor mari și mijlocii, în care preponderența o dețineau familiile patriciene noi. În anul 1293, pentru a împiedica încercările de luare a puterii de către nobilime și familiile patriciene vechi și pentru a-și consolida dominația, Senioria a emis " Sentințele dreptății" (Ordinamenti di giustizia), prin care erau restrânse drepturile politice ale unui mare număr dintre aceste familii. Regimul va lua sfârșit prin instaurarea conducerii personale în cadrul
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
Adunările stărilor privilegiate. 5.1. Dezvoltarea stărilor și sistemul pacta conventa Urcarea pe tron a regelui Cazimir al II-lea "cel Drept" (1177-1190), ales de Sinodul de la Lecz, a marcat o etapă decisivă în progresul aristocrației poloneze. De atunci marea nobilime nu a mai cedat puterea decât în schimbul confirmării ori obținerii unor noi privilegii, uzurpând prerogativele monarhice: regele era creația lor. În condițiile în care autonomia Bisericii se întărea, iar puterea seniorilor și a cavalerilor creștea, monarhia va fi tot mai
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
voievodatele, subdivizate în "țări" (Ziemie) sau "districte". Nu au lipsit nici încercările de unificare. În anul 1295 Przemysl al II-lea a unificat toate teritoriile poloneze și s-a declarat, la Gniezno, rege al întregii Polonii. După asasinarea lui, marea nobilime și bogatul patriciat urban "au dat" coroana lui Venceslav al II-lea Przemysl (1305-1306), rege al Boemiei. În mijlocul luptelor interne și anarhiei create s-a ridicat Vladislav "cel Scurt" (1320-1333), din dinastia Piasti. El a încercat să supună autorității monarhice
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
autorității monarhice cavalerii polonezi și clerul, apoi să înfrângă rezistența orașelor, în special Cracovia și Poznan. Aceste orașe erau atașate Uniunii cu Boemia, al cărei rege, Ioan de Luxemburg, aspira la tronul Poloniei. În secolul al XIII-lea apar în interiorul nobilimii și cele două elemente care vor da configurația stărilor, cu rol fundamental în evoluția raporturilor cu monarhia și a instituției Adunărilor reprezentative ale Poloniei: magnații și șleahta (szlachta). Șleahta reprezenta mica nobilime a cavalerilor și suporta greul războaielor, considerându-se
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
Poloniei. În secolul al XIII-lea apar în interiorul nobilimii și cele două elemente care vor da configurația stărilor, cu rol fundamental în evoluția raporturilor cu monarhia și a instituției Adunărilor reprezentative ale Poloniei: magnații și șleahta (szlachta). Șleahta reprezenta mica nobilime a cavalerilor și suporta greul războaielor, considerându-se de aceea egala marii nobilimi. Magnații erau reprezentanții vechilor familii senioriale, foarte bogate și care dețineau de mult timp monopolul funcțiilor statului și ale Bisericii. Dintre ei se recrutau, aproape exclusiv, baronii
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
care vor da configurația stărilor, cu rol fundamental în evoluția raporturilor cu monarhia și a instituției Adunărilor reprezentative ale Poloniei: magnații și șleahta (szlachta). Șleahta reprezenta mica nobilime a cavalerilor și suporta greul războaielor, considerându-se de aceea egala marii nobilimi. Magnații erau reprezentanții vechilor familii senioriale, foarte bogate și care dețineau de mult timp monopolul funcțiilor statului și ale Bisericii. Dintre ei se recrutau, aproape exclusiv, baronii și prelații care asistau suveranul și alcătuiau Sfatul său429. Chiar când puterea monarhică
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
și baronii la Wislica și Piotrkow, în anul 1347. Într-o nouă adunare la Wislica, în 1368, regele a adoptat legi prin care urmărea să desăvârșească unitatea Poloniei: Statutul de la Wislica i-a oferit protecția necesară împotriva abuzurilor și violenței nobilimii 430. În acest fel Cazimir al III-lea a reușit să destrame pentru un timp rezistența șleahtei și a clerului. Este notabil că încă din secolul al XII-lea în Polonia statul a încetat să mai fie patrimoniul suveranului care
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
1374) demnitarii și reprezentanții șleahtei. Privilegiul de la Kosice din 1374 a formulat baza juridică a privilegiilor stărilor și îngrădirea puterii regale 432. Au fost confirmate toate privilegiile șleahtei și interdicția regelui de a crea noi impozite. Fără o dinastie națională nobilimea se va emancipa rapid, favorizând alegerea regelui pe care îl doreau. Izvorul puterii nobilimii consta în dreptul de alegere a monarhului. Dreptul de succesiune la tron va fi recunoscut în viitor numai cu prețul unor concesii ce i se vor face
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
a privilegiilor stărilor și îngrădirea puterii regale 432. Au fost confirmate toate privilegiile șleahtei și interdicția regelui de a crea noi impozite. Fără o dinastie națională nobilimea se va emancipa rapid, favorizând alegerea regelui pe care îl doreau. Izvorul puterii nobilimii consta în dreptul de alegere a monarhului. Dreptul de succesiune la tron va fi recunoscut în viitor numai cu prețul unor concesii ce i se vor face. După ce Hedwiga a urcat pe tronul Poloniei (1384), grupul seniorilor din Cracovia, care guverna
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
acorda coroana lui Jagellon, Mare duce al Lituaniei, ca urmare a căsătoriei cu fiica lui Ludovic I de Anjou (va domni sub numele de Vladislav al II-lea, în perioada 1386-1434). În anul 1385 se încheia Uniunea de la Krewo 433. Nobilimea a găsit prilejul de a profita și impune extinderea privilegiilor, iar șleahta și-a rezervat monopolul tuturor demnităților. În anul 1401, prin Tratatul de la Wilno (Vilnius) și apoi cel de la Horodlo (1413)434, se realiza unirea completă a celor două
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
cel de la Horodlo (1413)434, se realiza unirea completă a celor două țări. 5.2. Ascensiunea la putere a șleahtei. Diete și Dietine De la sfârșitul secolului al XIV-lea și începutul celui deal XV-lea puterea politică și socială aparținea nobilimii laice și ecleziastice, ceea ce a făcut ca de ea și de Adunările înalților demnitari să depindă toate problemele statului. În fața unui rege străin nobilimea reprezenta "națiunea poloneză" și asigura continuitatea puterii: urcat pe tron cu acest sprijin, Jagellon nu lua
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
sfârșitul secolului al XIV-lea și începutul celui deal XV-lea puterea politică și socială aparținea nobilimii laice și ecleziastice, ceea ce a făcut ca de ea și de Adunările înalților demnitari să depindă toate problemele statului. În fața unui rege străin nobilimea reprezenta "națiunea poloneză" și asigura continuitatea puterii: urcat pe tron cu acest sprijin, Jagellon nu lua nici o hotărâre fără consimțământul nobilimii. Șleahta, numeroasă, reprezentând circa zece la sută din populație, a căpătat conștiința puterii ei și aspira la un loc
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
a făcut ca de ea și de Adunările înalților demnitari să depindă toate problemele statului. În fața unui rege străin nobilimea reprezenta "națiunea poloneză" și asigura continuitatea puterii: urcat pe tron cu acest sprijin, Jagellon nu lua nici o hotărâre fără consimțământul nobilimii. Șleahta, numeroasă, reprezentând circa zece la sută din populație, a căpătat conștiința puterii ei și aspira la un loc în viața publică. Aspirațiile îi erau împiedicate însă de marea nobilime. Clerul va profita de situația de criză dintre cele două
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
cu acest sprijin, Jagellon nu lua nici o hotărâre fără consimțământul nobilimii. Șleahta, numeroasă, reprezentând circa zece la sută din populație, a căpătat conștiința puterii ei și aspira la un loc în viața publică. Aspirațiile îi erau împiedicate însă de marea nobilime. Clerul va profita de situația de criză dintre cele două stări, susținând șleahta și provocând o situație cvasipermanentă de anarhie. Acordarea privilegiilor șleahtei de către regii Poloniei, începând cu Ludovic I de Anjou, a modificat treptat echilibrul din interiorul stărilor în favoarea
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
Clerul va profita de situația de criză dintre cele două stări, susținând șleahta și provocând o situație cvasipermanentă de anarhie. Acordarea privilegiilor șleahtei de către regii Poloniei, începând cu Ludovic I de Anjou, a modificat treptat echilibrul din interiorul stărilor în favoarea nobilimii războinice. Contextul favorizant, de care șleahta a știut să profite, l-au creat atât eligibilitatea tronului, cât și participarea la războaie. În condițiile refuzului marii nobilimi de a participa la campania contra teutonilor în anul 1422 (ca și mai târziu
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
începând cu Ludovic I de Anjou, a modificat treptat echilibrul din interiorul stărilor în favoarea nobilimii războinice. Contextul favorizant, de care șleahta a știut să profite, l-au creat atât eligibilitatea tronului, cât și participarea la războaie. În condițiile refuzului marii nobilimi de a participa la campania contra teutonilor în anul 1422 (ca și mai târziu, la 1454), șleahta a obținut, în schimbul serviciului militar, garantarea imunității bunurilor 435. Succesiv, în anii 1430 și 1433 șleahtnicii vor obține și imunitatea personală: neminem captivabimus
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
șleahtei. Cazimir al IV-lea Jagellon (1447-1492) și-a dat seama că nu poate conduce regatul fără concursul șleahtei și o va asocia la guvernare desființând oligarhia laică și ecleziastică. Din timpul domniei lui magnaților li se va substitui mica nobilime războinică, pe care nici un mijloc de intimidare nu o mai putea opri. În anul 1454, înaintea unei noi campanii contra teutonilor, regele a fost obligat să acorde Privilegiile de la Cerekwica, garantând că în viitor nimic nu se va hotărî în
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
și consultarea prealabilă a șleahtei 437. Precedentele create de Privilegiile de la Kosice și cele de la Cerekwica (Czerwinsk) au dat stărilor privilegiate posibilitatea să impună, în același an 1454, celebrele Privilegii de la Nieszawa 438. Noile privilegii eliberau șleahta de dominația marii nobilimi, dându-i posibilitatea de a înființa tribunale proprii. Mai mult, în viitor acordul Dietinelor va fi indispensabil pentru promulgarea oricărei legi, pentru decretarea mobilizării generale la război și ridicarea impozitelor. Se crea în acest fel un nou sistem politic, specific
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
ca urmare a acestora, formarea Dietei naționale (Seim Walny), convocată prima dată la Piotrkow în anul 1493. Dacă particularismele provinciilor nu au împiedicat crearea Dietinelor provinciale și apoi a Marelui Seim, regele Cazimir al IV-lea "are puține merite, căci nobilimea a înțeles necesitatea unei acțiuni solidare contra regelui"440. Transformarea reflectă trecerea de la rezistența individuală la cea colectivă a stărilor și realizarea solidarității instituționale. Din anul 1464 votarea impozitelor va depinde de consimțământul tuturor Dietinelor provinciale. Pentru a obține solidaritatea
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
convocarea primului Seim a marcat triumful ei deplin. De la sfârșitul secolului al XV-lea până în anii 60 ai celui de-al XVI-lea, s-a desfășurat o luptă continuă pentru putere între șleahtă și magnați. Delimitarea între marea și mica nobilime în Polonia nu a fost rigidă, întrucât aici s-a format o clasă distinctă de mari seniori cu titluri particulare de prinț, conte sau baron, cu excepția apartenenței unora la ramura dinastiilor Rurik și Gedemyn 443. În interiorul "republicii" nu s-au
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
fost rigidă, întrucât aici s-a format o clasă distinctă de mari seniori cu titluri particulare de prinț, conte sau baron, cu excepția apartenenței unora la ramura dinastiilor Rurik și Gedemyn 443. În interiorul "republicii" nu s-au putut menține rangurile marii nobilimi, cu excepția deja menționată, dar aceasta nu însemna considerarea nobilimii poloneze ca fiind omogenizată sub aspectul averii și puterii. Principiul una eademque nobilitas era promovat de șleahtnici pentru accesul egal la putere, pentru privilegiile și libertățile întregii nobilimi. De aceea șleahta
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
distinctă de mari seniori cu titluri particulare de prinț, conte sau baron, cu excepția apartenenței unora la ramura dinastiilor Rurik și Gedemyn 443. În interiorul "republicii" nu s-au putut menține rangurile marii nobilimi, cu excepția deja menționată, dar aceasta nu însemna considerarea nobilimii poloneze ca fiind omogenizată sub aspectul averii și puterii. Principiul una eademque nobilitas era promovat de șleahtnici pentru accesul egal la putere, pentru privilegiile și libertățile întregii nobilimi. De aceea șleahta se va situa permanent în opoziție cu marea nobilime
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
menține rangurile marii nobilimi, cu excepția deja menționată, dar aceasta nu însemna considerarea nobilimii poloneze ca fiind omogenizată sub aspectul averii și puterii. Principiul una eademque nobilitas era promovat de șleahtnici pentru accesul egal la putere, pentru privilegiile și libertățile întregii nobilimi. De aceea șleahta se va situa permanent în opoziție cu marea nobilime bene natus. Regele Ioan Albert (1492-1501) va considera, ca și predecesorul său de altfel, că alianța cu șleahta este indispensabilă pentru a se apăra contra marii nobilimi. Acțiunea
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
nobilimii poloneze ca fiind omogenizată sub aspectul averii și puterii. Principiul una eademque nobilitas era promovat de șleahtnici pentru accesul egal la putere, pentru privilegiile și libertățile întregii nobilimi. De aceea șleahta se va situa permanent în opoziție cu marea nobilime bene natus. Regele Ioan Albert (1492-1501) va considera, ca și predecesorul său de altfel, că alianța cu șleahta este indispensabilă pentru a se apăra contra marii nobilimi. Acțiunea sa va urmări, de aceea, realizarea dezechilibrului dintre stările reprezentate în Seim
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]