15,674 matches
-
ce caracterizează o atât de mare parte a experienței spirituale a elenismului târziu (Festugière, 1954), câteodată asumând forma totală față de o singură zeitate, În unele privințe fiind analoagă experienței unei „convertiri” (Nock, 1974), este redată, printre numeroasele locuri ale Discursurilor sacre, Într-un enunț unic al celui de-al II-lea logos: Într-adevăr ține de experiența mea să am senzația că l-aș atinge și să Îi simt sosirea și să rămân Într-o stare de mijloc Între somn și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Calcedon se mută la Abonotichus, unde se Înalță noul lăcaș al cultului său iatromantic, În care se instalează o simbioză profundă Între zeitatea oraculară și profetul ei (Alexandru, 10-16). Modelat după scheme tradiționale, funcționarea oracolului se folosește de un personal sacru complex, dar Își găsește În Alexandru unicul mijlocitor direct al cuvântului revelator. Oracolul, care are un ecou ieșit din comun În zonele limitrofe și În curând va atrage mulțimi de credincioși, nu intenționează să satisfacă numai exigențele mărunte ale vieții
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
43). O slabă vână neo-pitagoreică (Cumont, 1922) este perceptibilă acolo unde se profilează noțiunea metensomatozei (Alexandru, 33-34; 40 și 43) și mai ales În asimilarea lui Alexandru Însuși cu Pitagora (Alexandru, 4), implicită În felul de a arăta - În timpul dansului sacru - coapsa mitică de aur din care, conform tradiției, putea fi recunoscută natura supraumană a Înțeleptului din Samos (Alexandru, 40). În jurul lui Alexandru se Înfruntă partide ce scot la iveală o veche dezbatere pentru care De divinatione a lui Cicero reprezintă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
filozof ca Porphyrios și mediile, hrănite și ele din interese intelectuale și mistice laolaltă, În care s-a format și circula literatura de revelație atribuită lui Hermesxe "Hermes" Trismegistos, care Îi recomandă restrânsului cerc de discipoli, adunat Într-un loc sacru, tocmai să se reculeagă Într-o rugăciune tăcută, unica formă de cult cu putință pentru acești adepți ai purei religio mentis (Asclepius, 25). 5. Ultimii greci: religia neoplatonicienilor, Între logos și misticătc "5. Ultimii greci \: religia neoplatonicienilor, Între logos și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
nel mondo greco, vol. I, Epigrafi e Papiri, Genova. Mahé, J.-P. (1978-1982), Hermès en Haute-Egypte, vol. I-II, Québec. Nicosia, S. (1979), Elio Aristide nell’Asclepieio di Pergamo e la retorica recuperata, Palermo. Nicosia, S. (1984), Elio Aristide. Discorsi sacri, Milano. Nilsson, M.P. (19552-19612), Geschichte der griechischen Religion, vol. I-II, München. Nilsson, M.P. (1975), The Dionysiac Mysteries of the Hellenistic and Roman Age, Lund. Nock, A.D. (1961), Conversion, Oxford ștrad. it., La conversione, Roma, Bari, 1974ț. Nock, A.D. (1972
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
sacrificatori cu scopul de a mări puterea, bogăția și prestigiul ambelor clase. Ritualul trebuia mărginit doar la sfera privată și realizat pentru interesele individului care Încredința, după posibilități, unuia sau mai multor preoți executarea ritului. Preotul, expert și tehnician al sacrului, Într-un sens larg care includea, desigur, credințe și practici magice, exorciste și apotropaice, Își primea recompensa de la cel care Îi ceruse serviciile. Aceasta este, În mare, imaginea pe care o avem despre clerul magilor mezi, activ și În Persia
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
să aducă jertfe fără prezența unui mag (Gershevitch, 1959, pp. 16 sqq.; 1964, pp. 24 sqq.). De altfel, Însuși Zoroastru, inițiat În arta sacerdotală ca zoatar (cf. mai jos, subcapitolul 2.3), are În G³th³ aspectul unui expert tradițional al sacrului, bine instruit la o venerabilă școală a poeziei sacre. Astfel, În interpretarea imnurilor sale s-a putut profita de pe urma comparației gathico-vedice, datorită limbajului și culturii ale căror expresie sunt. Aceasta este, dimpotrivă, mai puțin eficientă pentru Înțelegerea profundă a conținutului
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
pp. 16 sqq.; 1964, pp. 24 sqq.). De altfel, Însuși Zoroastru, inițiat În arta sacerdotală ca zoatar (cf. mai jos, subcapitolul 2.3), are În G³th³ aspectul unui expert tradițional al sacrului, bine instruit la o venerabilă școală a poeziei sacre. Astfel, În interpretarea imnurilor sale s-a putut profita de pe urma comparației gathico-vedice, datorită limbajului și culturii ale căror expresie sunt. Aceasta este, dimpotrivă, mai puțin eficientă pentru Înțelegerea profundă a conținutului inovator al ideilor pe care imnurile le cuprind. Este
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
h³ti) din secțiunea Avestei numită yasna, „venerație, slujire divină, jertfă”, mai exact, capitolele din Yasna 28-34 (Ahunawitș G³th³), 43-46 (Uștvaitș G³th³), 47-50 (Spent³-mainyu G³th³), 51 (Vohu khșathr³ G³th³) și 53 (Vahișt½iști G³th³). Prima G³th³ Își are numele de la o formulă sacră imediat anterioară, În timp ce următoarele sunt numite după cuvintele lor inițiale. G³th³ constituie nucleul cel mai sfânt și mai venerat din toată Avesta. Ele diferă de majoritatea textelor din culegerea avestică prin limbă, dar și prin stilul complex și tipic pentru
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
numite după cuvintele lor inițiale. G³th³ constituie nucleul cel mai sfânt și mai venerat din toată Avesta. Ele diferă de majoritatea textelor din culegerea avestică prin limbă, dar și prin stilul complex și tipic pentru o tradiția indo-europeană a poeziei sacre, al cărei sens și natură sunt uneori dificil de Înțeles din cauza artificiilor retorice. Deși dificil, acesta este rolul filologiei gathice, atunci când se găsește În fața unor termeni neatestați În altă parte, a unor structuri gramaticale și sintactice care pot fi interpretate
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
perspective, uneori mai degrabă istorico-religioase, alteori filologice. G³th³ conțin elemente care pot fi considerate autobiografice; cel mai relevant dintre acestea este lupta pe care o poartă Zoroastru cu cei fideli vechilor culte, karapan, kavi și usij, diferite categorii ale specialiștilor sacrului, adoratori ai dașva, adică ai zeităților politeismului antic. Această luptă Îl determină sa-și părăsească pământul de origine (cf. mai jos). Mai mult, În afară de epitetul asociat adesea numelui său, Spit³maxe "Spita>ma", al cărui sens este incert, cunoaștem datorită textelor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
personaj foarte influent, acesta nereușind totuși să-l salveze de la o moarte violentă, pe care unii cercetători o consideră atestată doar Într-o tradiție, fără fundament istoric (Boyce, 1992, pp. 14-16). Fiind format la o școala ritualistă, În tradiția poeziei sacre, care Își avea rădăcinile În Îndepărtata moștenire culturală indo-iraniană, Zoroastruxe "Zoroastru" este autorul uneia dintre cele mai mari revoluții religioase din istorie, fondator conștient și pasionat al unei credințe dualiste bazate pe elaborarea filozofică a problemei răului. Învățătura sa, transmisă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
se fi format totuși și acest zaotar (cf. termenului indian antic hotar), adică preot În interiorul unei structuri sociale comune, Într-o oarecare măsură, indo-iranienilor. Știm totuși că personalul responsabil de Îndeplinirea riturilor sacrificiale și, În general, al Întregii sfere a sacrului, probabil beneficiar al unor puteri temporale, nu i-a acceptat Învățăturile, constrângându-l să-și părăsească țara natală. El Însuși declară În Uștavaitș G³th³ (Yasna 46, 1): „Către care țară să fug? Încotro să fug? Sunt alungat din țara mea
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
practica religioasă care a Înflorit la Început trebuia să fie lipsită de elemente devoționale și, Într-o oarecare măsură, de rituale, dar acestea trebuiau fără Îndoială să lase mai mult loc rugăciunii, prin folosirea tradițională a manthra sau a formulelor sacre (Însuși Zoroastru este cunoscător al acestora: un manthr³n: Yasna 41,5; 50, 6); dar ar fi o greșeală să vedem În G³th³ simple componente liturgice (J. Kellens) sau texte În deplină armonie cu ritualismul ulterior al bisericii zoroastriene (M. Boyce
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Avesta, arta, În inscripțiile ahemenide, și •ta, În Vede (cf. mai sus, subcapitolul 1.2): deși o comparație atentă gathico-vedică pune În lumină diferite relații, sintagme și fraze care aparțin În mod clar unui patrimoniu tradițional de doctrină și poezie sacră comun celor două ramuri ariene din India și Iran, totuși valoarea specifică și puternic abstractizată a noțiunilor gathice iese la iveală cu o forță aparte, În toată originalitatea sa, transferându-se dintr-un plan cosmic și ritual Într-un plan
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
modului de trai, de valori, de etică opuneau diferitele clase ale unei societăți dominate Încă de aristocrațiile militare turbulente și de clerul profesionist care o slujea; la fel ca În religia vedică (Renou, 1953, p. 6), preotul era specialist al sacrului, al jertfelor și practicilor rituale care urmărea să Întărească prestigiul și puterea unei elite dominante. Așadar, tocmai pe acest fond social se găsesc rădăcinile noii viziuni dualiste și ale viziunii escatologice particulare, legate de existența individuală: după moarte, dreptatea, aproape
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
adevăr, pentru un zoroastrian, principala trăsătură a maniheismului, În special negativă și periculoasă, trebuie să fi fost tocmai faptul că acesta se prezenta ca un interpret autentic al adevăratei religii a lui Zoroastruxe "Zoroastru". Culegerea de texte care formează scrierea sacră a zoroastrismului poartă propriu-zis numele de „Avesta”, În pahlavi Abest³g, cu o etimologie incertă. Printre explicațiile care s-au dat acestui termen, trei au un grad mare de credibilitate: „text fundamental” (F.C. Andreas), „elogiu (lui Ahuraxe "Ahura" Mazd³xe "Ahura Mazda
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Zoroastruxe "Zoroastru")” (Henning, 1946, p. 725). Textul avestic, pe care Îl cunoaștem astăzi, provine dintr-o redactare scrisă În epoca sasanidă (cf. infra), dar tradiția orală transmisă de școlile sacerdotale este mult mai veche. Învățarea pe de rost a textului sacru și a Zand-ului era una din sarcinile preotului. Un număr important de mărturii, răspândite În textele pahlavi și obiect al unui important studiu Întreprins de H. W. Bailey (1943, pp. 149-194), scot În relief excelența tradiției orale, lăudând fidelitatea Învățăturii
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
arse sau furate de „blestematul” Alexandru. În realitate, nu există urme ale acestor cărți, care, probabil, nu au existat niciodată. Ceea ce a existat Însă În epoca sasanidă trebuie să fi fost o preocupare a clerului de a revendica o scriere sacră pentru propria religie, atribuindu-i o antichitate Îndepărtată, pentru a-i combate, prin valorizarea tradiției orale, pe cei care Îi acuzau de arbitrarietate În interpretarea doctrinei sau de infidelitate față de Învățătura lui Zoroastru. O asemenea preocupare a existat probabil Încă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
apoi islamice. Pentru zoroastrieni Însă Alexandru Macedon a fost Întotdeauna un blestemat, un exponent al nedreptății, distrugător al regalității legitime și dușman al Bunei Religii: el a dat foc Avestei - după o versiune ad hoc care intenționa să atribuie textului sacru scris o vechime fictivă - și a masacrat clerul și credincioșii. Conform tradiției, pentru care cărțile a VIII-a și a IX-a din D¶nkard dau o mărturie autoritară, Avesta sasanidă era Împărțită În douăzeci și unu de secțiuni, grupate În trei
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
scrisorile lui Manușåihr”), D³dest³n ș d¶nșg („sentințe religioase”) și riv³yat („tradiția”) care o Însoțește, riv³yat a lui xm¶d ș Așawahișt³nxe "E<me>d ș Așawahișta>n", Șkand-gum³nșg wiz³r („soluția hotărâtoare pentru Îndoieli”), Åim ș kustșg („motive pentru cordonul sacru”), Ard³ Wșr³z n³mag („cartea lui Ard³ Wșr³z”), Ș³yst n¶-ș³yst („permis și nepermis”), Zand ș Wahman Yasn („Zand-ul șpierdutuluiț Bahmnan Yașt”), J³m³sp n³mag („cartea lui J³m³sp”) sau Ay³dg³r ș J³m³spșg („memorialul lui J³m³sp), diferite texte handarz („precepte”) care constituie o
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
două redactări (Marele Bundahișn sau Bundahișn-ul Iranian, versiune prescurtată provenită dintr-o tradiție manuscrisă diferită), despre cosmogonie, despre legendele umanității, Înfățișarea pământului, horoscopul lumii, topografia terestră, alternarea anotimpurilor, despre calendar, natura umană, soarta sufletului și istoria universală, Împărțită, ca istorie sacră, În douăsprezece milenii, ce corespund semnelor zodiacale: un ansamblu compozit de doctrine tradiționale amestecate cu elemente și cunoștințe dobândite tocmai prin contactul cu culturile străine. D¶nkard, o enciclopedie (Menasce, 1958) În nouă cărți, din care s-au pierdut primele
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
la judecata universală, la sfârșitul timpurilor, trupurile vor Învia, iar viața, inclusiv cea materială, va fi garantată Într-o existență perfectă, eliberată de atacurile și contaminările lui Ahrimanxe "Ahriman", de moarte și de orice rău. Istoria universală este o istorie sacră, care se desfășoară ca un proces de mântuire unic și grandios. Preluând speculațiile babiloniene despre anul cosmic (Boyce, 1982, p. 234; Panaino, 1992b, p. 26), zoroastrismul subîmparte istoria lumii În douăsprezece milenii, care reprezintă timpul limitat În care se consumă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
pp. 20 sq.; 1985) care locuiește pe malul fluviului D³yt³ (cf. supra) etc. 4. Soteriologia și escatologiatc "4. Soteriologia și escatologia" Toată viața care se desfășoară În marele eon cosmic de 12 000 de ani este un fel de istorie sacră - de la creația spirituală la cea materială și la transfigurarea vieții ființei Într-o nouă existență, devenită minunată, luminoasă și perfectă prin nimicirea Răului. Această reînnoire a existenței este fraș½-kereti (În limba pahlavi, frașgird), adică actul prin care ființa devine frașa
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și la transfigurarea vieții ființei Într-o nouă existență, devenită minunată, luminoasă și perfectă prin nimicirea Răului. Această reînnoire a existenței este fraș½-kereti (În limba pahlavi, frașgird), adică actul prin care ființa devine frașa (În avestico-gathică, ferașa), „aptă”. Această istorie sacră este deci un proces de mântuire: existența (ahu), datorită lucrării salvatorului care va veni (Saoșyantxe "Saoșyant"), va deveni non-veche, non-coruptibilă, non-putrezitoare, non-fetidă, veșnic vie, veșnic bogată, liberă prin puterea sa, iar morții vor Învia; lumea Adevărului este destinată unei stări
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]