16,255 matches
-
la propagarea unei efervescențe naționaliste ce părea improbabilă cu cî-teva luni în urmă doar și care, bineînțeles, nu avea nimic în comun cu fervoarea patriotică austro-ungară, fiindcă, dimpotrivă, tindea să dezmembreze Imperiul. Din luna mai a anului 1917, 222 de intelectuali cehi adresează un memoriu deputaților refe-rindu-se pentru prima dată la o "națiune cehoslovacă" pe care ei o concep în sînul unei "Europe democratice, alcătuită din statele libere și autonome, [care este] o Europă a viitorului". Astfel stimulați, parlamentarii revendică la
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
biserica va primi destul de bine tentativa sa de apropiere ce se înscrie, după Alain Besançon, în viziunea comună a unui viitor regim se-mi-clerical, a unei "revoluții naționale" oarecum înrudită cu cea a regimului de la Vichy.342 Un moment, chiar și intelectualii Solidarității s-au lăsat seduși de idee. După o evoluție mai complicată, cam în aceeași perioadă se poate observa un proces analog și în Uniunea Sovietică. La începutul anilor 1980, ministrul industriei aeronautice ia iniția-tiva de a susține crearea unei
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
înscrie în strategia de reconversie politică și xenofobă a membrilor elitei comuniste care, în Iugoslavia, în URSS și-n alte părți mizează pe acest artificiu populist pentru a-și păstra locul. Intervine apoi, în al treilea rînd, intriga clasică a intelectualilor care, copleșiți de tulburarea înconjurătoare, folosesc ocazia pentru a ocupa locuri conducătoare în perspec-tiva noii stări de lucruri, ignorînd faptul că alții vor plăti pentru ei prețul acestei intreprinderi. În fine, cel de-al patrulea factor face ca explozia să
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
în Declarația islamică, "realizarea islamului în toate domeniile vieții private, în familii și în societate prin renașterea credinței religioase islamice și prin crearea comunității islamice din Maroc pînă în Indonezia".356 Aici, legăturile se întrețes cu activarea pulsiunilor naționaliste de către intelectualii care, în loc să caute să-și mențină pozițiile, ca ex-conducătorii comuniști, rîvnesc la funcții poli-tice pentru care nu sînt încă pegătiți. Fenomenul este vechi, tipic primului stadiu al emergenței micro-naționalităților dintotdeauna caracterizate printr-o activitate prealabilă de diferențiere culturală 357. Însă
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
pentru care nu sînt încă pegătiți. Fenomenul este vechi, tipic primului stadiu al emergenței micro-naționalităților dintotdeauna caracterizate printr-o activitate prealabilă de diferențiere culturală 357. Însă, în ceea ce privește situația prezentă, Iugoslavia nu numai că furnizează din abundență exemple de activism ale intelectualilor ci, în plus, demonstrează că acesta poate juca un rol decisiv nu numai într-o fază embrionară ci chiar și-n stadiul ultim al creării unui stat suveran. Președintele bosniac Izetbegovic este un intelectual. Scriitorul Dobrica Cosic este un alt
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
din abundență exemple de activism ale intelectualilor ci, în plus, demonstrează că acesta poate juca un rol decisiv nu numai într-o fază embrionară ci chiar și-n stadiul ultim al creării unui stat suveran. Președintele bosniac Izetbegovic este un intelectual. Scriitorul Dobrica Cosic este un alt exemplu, foarte apreciat în Serbia, ca și Milan Paroski, figură de vîrf a Partidului popular sîrb ale cărui sentimente față de Franța par a fi temperate.358 Cei mai remarcabili sînt totuși medicii plictisiți de
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
profesor de la Heidelberg, născut la Thann, în Alsacia, un bilingv desăvîrșit care se considera în exil în propria sa țară. Acest grup va lansa în 1927 La Revue d'Allemagne menită cauzei unei Europe dezarmate și situate sub patronajul unor intelectuali ca Jean Giradoux, Lucien Lévy-Bruhl, Jules Romains, Thomas Mann și, desigur, Curtius. În 1929, o petiție făcută de Școala normală superioară va întări mișcarea, cu pa-tru ani ca înainte filozoful Alain, mentor al radical-socialiștilor, să comenteze ascensiunea lui Hitler în
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
național-socialismului, se trag din aceeași categorie, împărtășind aceeași dorință și combătînd același dușman"366. Acest dușman nu era altceva decît Vestul cu tot ceea ce reprezenta el, aume, statul-națiune liberal. Să nu ui-tăm totuși că după războiul din 1914-1918 au apărut intelectualii internaționaliști, unii de dreapta, alții de stînga, care nu erau însă nici marxiști, nici fasciști. Aceștia au întors spatele la tot ceea ce devenise acum Europa. Un puzzle de state, înțepenite, în lipsă de altceva mai bun, în identitățile lor meschine
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
raliere cu internaționala opusă, cea a antisemitismului totalitar. Breton, Aragon și Céline se situează astfel în postura precursorilor unei reformulări radicale a alegeanțelor politice. Internaționalismul european al Republicii filozofilor cedase locul, la sfîrșitul secolului al XVIII-lea, unei sinuozități a intelectualilor în legătură cu unele alegeanțe din ce în ce mai antagoniste. După această eclipsă, un nou internaționalism va apare în anii 1920. Desigur acesta va renega fraternitatea transfrontalieră a adepților Luminilor pentru că este marcat printr-un clivaj iremediabil între două tipuri de internaționale: cea a comunismului
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
aceștia din urmă devine totală în 1928, cînd Internaționala comunistă lansează consemnul luptei de clasă în termenii unui soi de declarație beligerantă transnațională. De la antifascism la patriotismul național-democrat Această schimbare prezintă un inconvenient în măsura în care dislocarea patriilor îi lezează pe alți intelectuali a căror sensibilitate se situează de asemenea pe poziție de stînga. Aceștia ar vrea să concilieze predispoziția lor internaționalistă cu legăturile naționale pe care le-ar displăcea să le rupă și de asemenea, cu o convingere democratică încă liberă și
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
se poate extinde de aici încolo, fiindcă nu contravine sentimentului național ci, dimpotrivă, ea furnizează argumentele unei întreprinderi mai puțin meschine decît crisparea naționalismului burghez. În Franța, filozoful Alain, cantor al radical-socialiștilor, aderă în 1934 la Comitetul de vigilență al intelectualilor antifasciști, în compania foarte respectabilului Paul Langevin. Într-un sens mai general, transplantul antifascismului regenerează patriotismul unei vaste coaliții a liderilor de opinie sau a "tovarășilor de drum" mai mult sau mai puțin susceptibili de comunism, de la Jean Cassou la
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
de liturgie, un turism politic al "solidarității internaționale" devenind un loc de pelerinaj care a atras numeroase personalități, adesea de foarte departe, cum ar fi Nehru și Indira Gandhi cînd erau foarte tineri. În plus, a creat iluzia legitimatoare a intelectualilor angajați care, dezrădăcinați în sensul propriu al cuvîntului, au căpătat astfel impresia implicării practice ce le permitea să uite unele motivații ale ralierii lor: persecuția evreilor în Germania de către prieteni ai cruciadei generalului Franco și, în egală măsură oroarea pro-ceselor
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
de aceasta. De asemenea, în Belgia, La Cité chrétienne și La Libre Belgique își schimbă direcția. Lista se completează în fine, în 1938 cînd Georges Bernanos publică Les Grands Cimetières sous la lune. Această carte va marca momentul în care intelectualii creștini întorc spatele internaționalei filosocialiste rebotezate franchistă. Mai mult decît atît, îi va orienta spre o altă internațională, din ce în ce mai antifascistă, pe măsură ce se va intensifica sentimentul național al țărilor democratice, mai ales din momentul în care, în 1939, războiul începe. Pe parcursul
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
forțează să scoată la iveală cine știe ce idiom local căzut în desuetitudine, ca în cazul Aragonului. Uneori se ajunge chiar pînă acolo că anumiți autonomiști exaltați manifestă ambiții imperialiste asupra comunităților ve-cine; este cazul bascilor care au revendicat Navarra, și al intelectualilor Barcelonei care proclamau o Catalanie lărgită pînă în Baleare și în ținutul Valenciei. Toate acestea n-ar fi altceva decît niște peripeții ce relevă inventivitatea futuristă a noilor naționalități ale Spaniei, dacă nu s-ar porni de la premiza suprapunerii noțiunii
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
cu cel puțin treizeci de ani această stare de fapt. După ce a atins apogeul în 1914, naționalismul a fost considerat răul absolut după cel de-al Doilea Război Mondial, iar procesul îndoctrinării politice a fost inversat grație grijii atente a intelectualilor. Dacă Isaiah Berlin și Elie Kedourie s-au mulțumit să prezinte naționalismul ca pe o forță potențial periculoasă al că-rei impact se putea vedea pas cu pas, Karl Popper, Friederich Hayek sau J.-L. Talmon l-au condamnat fără drept
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
la o calitate, atunci cînd recunoaște că francezii "știu cum să-i flateze [pe africani], să-i determine, venind la ei cu o sticlă de șampanie sub braț"427. Și încă, aceste resentimente nu sînt nimic în comparație cu aroganța națională a intelectualilor care totuși ar trebui să fie apărătorii valorilor universale; cînd, de exemplu, se pune întrebarea " Care ar fi ideea de națiune cea mai apropiată de concepția dumneavoastră despre stat și democrație?", răspunsul francez nu este altul decît: "E foarte simplu
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
subsidii regulate acordate mamelor celibatare, numeroase mai ales în rîndul afro-america-nilor. O vreme, această practică bazată pe principiul că acordarea de privilegii inegalitare grupurilor etnice pînă atunci subalterne ar favoriza egalitatea reală, a provocat numai critici; unele emanau din rîndul intelectualilor care se mărgineau să sugereze prudent că acordarea de diplome cu rabat unor candidați cu atît mai mult identificabili din acestă pricină, n-ar facilita cu nimic promovarea lor socio-profesională, în timp ce altele veneau din sectoarele populare, fiind imediat calificate cu
by GUY HERMET [Corola-publishinghouse/Science/968_a_2476]
-
aceea, Încetul cu Încetul au reușit să mai plece cîte unii legal, pînă cînd prin 1965-66 au Început să se Înmulțească plecările, obținute foarte greu, și totuși aprobate În cele din urmă, datorită politicii guvernului comunist, care Împingea fosta burghezie, intelectualii vechiului regim peste granițe. Fosta burghezie a orașelor, căci pentru chiaburi sau elementele anticomuniste de la sate nu exista nici o poartă de scăpare. Și totuși, după ’58, nu apare posibilitatea răscumpărării, după ce la Londra s-a Încheiat un aranjament Între Jakober
[Corola-publishinghouse/Science/1866_a_3191]
-
patrulea motiv care nu m-a Împins spre o deosebită implicare În zbuciumul emigrației a fost că m-am căsătorit, trăind de atunci, mai ales, În mijlocul unei familii franceze și al unui anturaj francez. Continuam să văd români, rude, cîțiva intelectuali din emigrație, participam la reuniunile redacției periodicului Revue des Etudes Roumaines, citeam publicațiile diasporei. Dar sterilele controverse politice nu mă interesau. Legătura afectivă cu țara pierdută era păstrată de mine vie mai ales datorită studiilor istorice prin bibliotecile din Paris
[Corola-publishinghouse/Science/1866_a_3191]
-
individ a responsabilității de a acționa public pentru a face cunoscută situația țării din care provine, avînd Întotdeauna o dimensiune elitistă, care Îl diferențiază radical de celelalte forme de migrație. Totuși, exilul poate fi interior, asumat ca forma mentis de intelectuali, dar, dacă este exterior, atunci este, În mod necesar, militant, fie la nivel individual, fie la nivel colectiv. Sociologul parizian Mihai Dinu Gheorghiu nu Împărtășește această opinie, apreciind că „exilul intelectual poate fi definit printr-o dublă opoziție: față de regimul
[Corola-publishinghouse/Science/1866_a_3191]
-
Cu alte cuvinte, exilatul este prin excelență un Însingurat, izolat În lumea sa, Însă acest aspect se aplică parțial doar În cazul a doi dintre românii aflați În străinătate, Emil Cioran și Eugen Ionescu, În condițiile În care toți ceilalți intelectuali au participat Într-o măsură mai mare sau mai mică la efortul colectiv de promovare a culturii românești În străinătate. În literatura de specialitate, termenul de exil este folosit cu precădere În cazul În care apare În context cultural, În timp ce
[Corola-publishinghouse/Science/1866_a_3191]
-
autoarea stabilește existența a două grupuri, folosind drept criteriu de Încadrare activitatea diplomatică desfășurată fie sub regimul antonescian, fie sub guvernele Sănătescu și Rădescu. Autoarea a identificat un grup al adepților și simpatizanților mișcării legionare considerat „grupul de elită al intelectualilor și scriitorilor români..., ei s-au grupat În Spania, formînd un centru care, prin omogenitatea sa, era menit să rămînă unic În Întreaga istorie a celor 45 de ani de exil românesc. Îi uneau originile conservatoare, o educație aleasă, nostalgia
[Corola-publishinghouse/Science/1866_a_3191]
-
centrul și estul Europei, deci nu puteau susține oficial guvernele din exil. În timp ce activitatea politică a românilor din afara granițelor țării a fost concentrată mai ales În SUA, centrul cultural al exilului l-a reprezentat Parisul, dat fiind faptul că majoritatea intelectualilor români erau francofoni. De asemenea, la Paris au locuit și marile personalități care au coagulat În jurul lor acțiunile culturale ale exilaților și, nu În ultimul rînd, așa cum am precizat mai devreme, În capitala Franței intelectualii erau proporțional categoria cea mai
[Corola-publishinghouse/Science/1866_a_3191]
-
dat fiind faptul că majoritatea intelectualilor români erau francofoni. De asemenea, la Paris au locuit și marile personalități care au coagulat În jurul lor acțiunile culturale ale exilaților și, nu În ultimul rînd, așa cum am precizat mai devreme, În capitala Franței intelectualii erau proporțional categoria cea mai bine reprezentată. Adesea, s-a considerat că exilul de după 1945 este o continuare a celui de la 1848. De pildă, În primul număr din Bulletin de Recherches se arăta că „trăim În Franța și nu trebuie
[Corola-publishinghouse/Science/1866_a_3191]
-
un scop Împărtășit de ambele. Dacă În cazul activității politice din exil au existat dispute majore care au Împiedicat organizarea unitară a acestuia, exilul cultural, cu cîteva excepții notabile, a fost mai curînd colaborativ decît combativ, fapt confirmat de prezența intelectualilor de diferite orientări politice În paginile acelorași publicații. Ion Solacolu Împărtășește și el această opinie, Însă ca urmare a „specificului activității din exil: acțiunile românilor exilați erau rezultatul unor inițiative individuale care grupau un număr de aderenți... Atunci cînd În interiorul
[Corola-publishinghouse/Science/1866_a_3191]