16,255 matches
-
STĂNCESCU, Dumitru (20.XII.1866, București - 9.VII.1899, Axenfels, Elveția), prozator, culegător de folclor, editor și traducător. S-a născut într-o familie de intelectuali cu un rol însemnat în viața culturală a Bucureștilor. Atât tatăl său, Alexandru Stăncescu, o vreme secretar al Ateneului Român, cât și unchiul său, Constantin I. Stăncescu, scriitor, director al Teatrului Național, erau printre animatorii Ateneului Român. S. învață la
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289862_a_291191]
-
să pună într-o ecuație inteligibilă relațiile individ-colectivitate-istorie în momente de cotitură a destinelor. Arta prozatorului se vede mai ales în intuiția fină cu care ține cumpăna între relatarea pură a evenimentelor și comentariul digresiv făcut de personaje. Tandemul de intelectuali ai cărții, Avram și medicul german Sedler, se angajează în colocvii memorabile, care scot narațiunea din tiparele prozei ardelenești rurale, dându-i o notă modernă, lipsită de orice stridență. Și aici este evidentă preocuparea pentru tehnicile cinematografice, romanul reținând atenția
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290603_a_291932]
-
George Muntean, „În livada de cremene”, RL, 1982, 34; Rotaru, O ist., III, 936-937; Țeposu, Istoria, 149; Z. Ornea, Colecția „Tezaur” de la Humanitas, RL, 1996, 30; George Ardeleanu, „Comediile lui I. L. Caragiale”, LL, 1997, 2; Andreea Ciotec, Contra „junk-food”-ului intelectual, „Litere nouă”, 1997, 5; Florentina Costache, Caragialia non sunt turpia, RL, 1999, 16; Ioana Pârvulescu, HoroSCOP critic, „Vineri”, 1999, 19; Irina Iliescu, „Caragiale, firește”, „Litere nouă”, 2000, 10-11; Paul Cornea, O expertiză „haioasă” a prozei pașoptiste, OC, 2000, 7; Iulia
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288669_a_289998]
-
nu ne permit să clarificăm care este relația Între Zeul său unic și numeroșii zei. Prin critica adusă mitului și reprezentării divinului În formă umană, prin exigențele morale și spiritualizarea ei radicală, această doctrină prezintă trăsăturile unei tipice „religii de intelectuali”. Problemele pe care pitagoreismul le prezintă În plan istorico-religios privesc relația dintre „confraternitatea religioasă” și „școala științei”, distincția precisă Între doctrina sufletului și escatologia pitagoreică, pe de o parte, și, pe de altă parte, ideile orfice, Înțelegerea metempsihozei, a catarcticii
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
platonismului mediu intră În compunere cu misteriile lui Isisxe "Isis"; la sfârșitul cărții a XI-a din Metamorfoze, el se prezintă ca un „myst” și un preot al lor. Este sigur că L. Annaeus Seneca (cca 4-65 d.Hr.), un intelectual experimentat În politică, cu toate că a fost consul sub Nero (55/56), nu a Îndeplinit nici unul dintre marile oficii sacerdotale ale cetății Roma. El reprezintă cu o autonomie absolută o linie „neostoică”. Critica pe care o aduce religiei este radicală, religiozitatea
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
la Îndoială importanța enormă a religiei oficiale administrată de druizi, astfel Încât, În cadrul religiei galice prezentate de Cezar, nu se vorbește deloc despre acest cult. Ar fi deci oportun să spunem câte ceva despre sacerdoțiul galic. Scriitorii clasici cunosc trei categorii de „intelectuali” gali - druizii (transformați apoi, În mod grotesc, În dryades), poeții inspirați și barzii - și fac referire la trei activități diferite, chiar dacă nu există un consens total În stabilirea lor: În Commenta Bernensia la Lucanus (cu referire la I, 585), de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ca un grec sau un roman să nu ajungă la concluzia că era vorba despre trei activități diferite, ca, de exemplu, preoți, poeți și profeți. Realitatea era Însă mult mai diferită. Într-adevăr, cultura indo-europeană cunoștea un singur tip de intelectual, cel care se Îngrijea de toate activitățile legate de cuvânt: era preot (cunoscând rugăciunile și formulele rituale), era istoric (știind să povestească tradițiile și istoria străveche a tribului său), era jurist (cunoscând pe de rost formulele dreptului cutumiar), era poet
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
secolul trecut; este Însă evident că În Galia antică fusese indispensabil. Așadar, dacă adunăm Într-o singură figură competențele pe care izvoarele noastre le atribuie În mod distinct poeților inspirați, barzilor și druizilor, regăsim și În Galia interesanta figură a intelectualului polivalent care reprezintă una dintre trăsăturile caracteristice ale civilizației indo-europene; iar pluralitatea numelor indică doar specificul funcției care, din când În când, este exercitată. Cezar a trasat bine, chiar dacă nu pe deplin, complexitatea acestui personaj, care apare În ochii săi
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
articolul La chestia teatrului de la țară, Reinhard Strecker se ocupă de jubileul lui Richard Wagner, se analizează activitatea de compozitor și dirijor a lui Gh. Dima. Neobositul Horia Petra-Petrescu mai publică textul conferinței Mișcarea noastră teatrală și zbuciumul sufletesc al intelectualilor de la noi, un medalion St. O. Iosif și Câteva amintiri, urmat de un alt medalion, Ilarie Chendi. Sunt de reținut și un articol al lui Radu Negură, Teatrul nostru, fragmentele intitulate Din vorbirile lui Iosif Vulcan (Progresul nostru cultural până în
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289265_a_290594]
-
, Alexandru (13.XII.1901, Paris - ?, București), poet, prozator și publicist. Născut într-un mediu de intelectuali, B. va continua tradiția familiei și va studia științele juridice. Tatăl, Alexandru Bilciurescu, avocat, și mama, Alice (n. Ionescu-Mihăești, nepoată a pictorului Anton Chladek), i-au asigurat o educație îngrijită. El își trece, după o perioadă de secretariat în biroul
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/285736_a_287065]
-
care le propune, într-un fel înrudită cu cea proprie lui Nae Ionescu, pe care l-a recunoscut mereu ca magistru. De aceea, eroarea de ordin politic comisă de R. în perioada interbelică nu a umbrit calitățile de excepție ale intelectualului, care a reușit să-și înțeleagă, în îndelungatul său exil, confuziile tinereții. A părăsit țara în 1940, urmărit de poliția antonesciană, și a suportat, împreună cu alți intelectuali români de aceeași orientare, internarea în lagărul de la Buchenwald. După terminarea războiului s-
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289082_a_290411]
-
comisă de R. în perioada interbelică nu a umbrit calitățile de excepție ale intelectualului, care a reușit să-și înțeleagă, în îndelungatul său exil, confuziile tinereții. A părăsit țara în 1940, urmărit de poliția antonesciană, și a suportat, împreună cu alți intelectuali români de aceeași orientare, internarea în lagărul de la Buchenwald. După terminarea războiului s-a stabilit în Germania, la Freising, lângă München. A trăit până la moarte „fără salariu, fără siguranță, de pe azi pe mâine, în contact doar cu câteva persoane, cu
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289082_a_290411]
-
Școala Normală la Cernăuți în 1922. Se căsătorește și pleacă la Viena, ca funcționară de bancă. Rămasă curând văduvă, se întoarce în România, fiind învățătoare la Ipotești (Suceava) și Cozmin (Cernăuți). Împreună cu Lazăr Munteanu, noul ei soț, și cu alți intelectuali din zonă întemeiază un cenaclu literar, desființat odată cu invazia sovietică. În 1934 editează la Plaiul Cosminului, în colaborare cu Neculai Pavel, revistă gândiristă „Plai”. M. a debutat cu versuri, probabil în 1928, la „Revista tinerimii” (Dorohoi). Va colabora la „Voința
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288283_a_289612]
-
a adunat pe evrei în tabere de concentrare, trimițîndu-i apoi în lagărele naziste. Tînărul Nicholas a fost "repartizat" la Auschwitz, unde avea să-l găsească sfîrșitul conflagrației. Cu povara holocaustului și cu o repede-asumată clarviziune să ne amintim că mulți intelectuali s-au lăsat cuceriți în acei primi ani de "idealurile nobile" ale comunismului el a trecut fățiș în tabăra celor socotiți "indezirabili", pentru că subminau "dictatura proletariatului". Autoritățile sovietice, în deplină complicitate cu cele maghiare, aveau de altfel să-l "izoleze
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
la umplerea acestui gol. Studiul meu atinge un punct sensibil: naționalismul în general și în special naționalismul românesc (inclusiv cel balcanic). Viața lui Iorga nu poate fi despărțită de acest element. Acest lucru constituie o soluție sensibilă, deoarece conform unor intelectuali ai zilelor noastre naționalismul este doar "o fază trecătoare a adolescenței". În vocabularul acestor intelectuali, națiunea aparține "naționalismului", adică radicalilor extremiști. Nu cred că acest lucru este adevărat. Naționalismul este adesea exagerat, dar el nu trebuie respins sau condamnat în
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
special naționalismul românesc (inclusiv cel balcanic). Viața lui Iorga nu poate fi despărțită de acest element. Acest lucru constituie o soluție sensibilă, deoarece conform unor intelectuali ai zilelor noastre naționalismul este doar "o fază trecătoare a adolescenței". În vocabularul acestor intelectuali, națiunea aparține "naționalismului", adică radicalilor extremiști. Nu cred că acest lucru este adevărat. Naționalismul este adesea exagerat, dar el nu trebuie respins sau condamnat în întregime, în ciuda implicațiilor lui uneori tragice, mai ales în Balcani. Am încercat să explic naționalismul
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
fost). Cu totul altfel se prezintă situația în Europa central-răsăriteană și în România. Aflată la răscruce de drumuri față de monarhiile militare germane, austriece și rusești, acest "pămînt al nimănui" face parte din Europa doar din punct de vedere geografic. Unii intelectuali se referă la România cu dispreț, numind-o "partea întunecată a Europei" (care, ca și partea întunecată a lunii, nu poate fi văzută niciodată). Este adevărat că există tot atîtea elemente comune între un sat olandez sau danez și satele
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
veritabil internaționalist și realist iluminat, considera națiunile, ca să folosim cuvintele lui, drept "fapte încăpățînate". Nu-i plăceau (poate că nici nu le înțelegea cu adevărat), dar recunoștea existența lor și a învățat să coexiste cu națiunea. În zilele noastre, mulți intelectuali consideră națiunea drept domeniul "naționaliștilor". Aceste școli filosofice revizioniste încearcă să pătrundă pînă și în istoriografie, respingînd importanța trăsăturilor naționale 8. Ei uită în ce constă diferența dintre șovinism și faptul de a fi conștient de trăsăturile naționale. Drept urmare a
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
pînă și în istoriografie, respingînd importanța trăsăturilor naționale 8. Ei uită în ce constă diferența dintre șovinism și faptul de a fi conștient de trăsăturile naționale. Drept urmare a exceselor unui anumit naționalism rasial din timpul secolului al XX-lea, unii intelectuali ignoră și disprețuiesc aceste realități, refuzînd să facă distincție între diverse aspirații naționale și minimalizînd existența diferențelor naționale (adică culturale). Totuși, în scrierea istoriei, astfel de tendințe, alături de ideologii și birocrații omniprezenți, nu pot atenua diferențele naționale, nici măcar cu ajutorul înspăimîntătoarei
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
sentimentalismul romantismului european din secolul al XIX-lea, care și-au găsit finalul fatal în nazism și fascism"9. O asemenea analiză nu este în zilele noastre prea folositoare. Trăsăturile naționale nu vor dispărea indiferent de cît de mult unii intelectuali, instalați confortabil (și uneori cu aroganță) în Turnurile lor de Fildeș, ar dori acest lucru 10. Cele mai extraordinare și profunde granițe nu sînt trecute pe hartă; acestea nu sînt constituite din rîuri, fluvii sau lanțuri de munți. Aceste granițe
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Aceste granițe există între națiuni și culturi. O asemenea condamnare globală a naționalismului, în loc să ofere o analiză selectivă și ponderată, atacă întreaga lume. Cu un imens respect, autorul acestei cărți pune întrebarea: există oare posibilitatea unui compromis intelectual? Ar putea intelectualii elabora un naționalism compatibil cu omenirea? Nu trebuie să ne gîndim la faptul de a deveni conștient de trăsăturile naționale ca la o fază trecătoare, ca, de exemplu, adolescența. Manifestările naționalismului sînt adesea destul de mult supuse obiecțiilor, mai ales în
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
și comuniștii au avut propriul lor politician-istoric: Lucrețiu Pătrășcanu. Nu încape nici o îndoială că cel mai mare dintre ei a fost Nicolae Iorga. El a fost politicianul-istoric "prin excelență", nu numai pentru România, ci pentru întregul "pămînt al nimănui". Primul intelectual de statură internațională al proaspăt independentului stat român, pe care românii l-au pus întotdeauna alături de marele poet Mihai Eminescu, de compozitorul George Enescu și de sculptorul Constantin Brâncuși ca reprezentanți ai culturii române. Nici unul dintre politicienii-istorici menționați anterior nu
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
întotdeauna alături de marele poet Mihai Eminescu, de compozitorul George Enescu și de sculptorul Constantin Brâncuși ca reprezentanți ai culturii române. Nici unul dintre politicienii-istorici menționați anterior nu se poate compara cu și nu poate egala statura lui Iorga ca istoric sau intelectual, nici în privința angajării lui în naționalismul romantic. Ceilalți politicieni-istorici nu se ridică nici la înălțimea hotărîrii lui de a-și aplica idealurile în politica reală 14. El a reprezentat cea mai extraordinară minte care i-a fost vreodată hărăzită națiunii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
mai ales că se afla în punctul focal al unei istorii zbuciumate. În ultimă instanță, el pare să fie unul dintre ultimii reprezentanți ai secolului al nouăsprezecelea în spirit pașoptist și ai categoriei pe care o vom analiza mai jos: intelectualul est-european. Ceea ce constituie un motiv de întristare: Iorga a fost, așa cum atît de des și cu atîta mîndrie afirma, un "om al secolului al XIX-lea"16. Somerset Maugham scria undeva: "Uneori, un om supraviețuiește timp de o perioadă considerabilă
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
unul dintre cele mai neobișnuite spectacole din comedia umană". În ultimul deceniu al vieții sale, Iorga a oferit de multe ori un asemenea spectacol. Înainte de aceasta i se spunea în mod curent "Apostolul", iar alteori "profesorul națiunii". În final, acest intelectual naționalist al secolului al XIX-lea și-a găsit sfîrșitul sîngeros în mîinile celor care erau în foarte mare măsură naționaliștii secolului al XX-lea. Naționalismul este adeseori prost înțeles pentru că există două feluri de naționalism: primul este naționalismul retrograd
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]