16,255 matches
-
lui Iorga se reduce la cel de decor. Manoilescu l-a informat că nu mai era nici un ban pentru plata salariilor funcționarilor publici 51. Reacțiile străine la numirea lui Iorga au fost diverse. Unele erau favorabile, mai ales cele ale intelectualilor 52. Reacțiile din Franța și din cercurile democrate nu erau chiar atît de favorabile, mai ales după alegerile care au urmat. Alegerile au fost organizate pentru că guvernul nu putea guverna cu o cameră alcătuită din suporteri ai lui Maniu. Un
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în cele din urmă centralizarea învățămîntului în toată România. A considera politica lor drept îndreptată pur și simplu împotriva minorităților ar însemna să simplificăm prea mult problema. Iorga a înființat în cadrul Ministerului Instrucției Publice un departament pentru minorități condus de intelectualul sas Rudolf Brandsch. Adjunctul lui Brandsch era un ungur, dr. Árpád Bitay 63. Bitay, intelectualul ungur favorit al lui Iorga, manifesta interes față de cultura română și de trecutul comun al ungurilor și românilor din Transilvania. Nu era însă mulțumit de
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
de opt ani și le-am făcut împreună cu părinții mei o vizită unor rude și prieteni de familie într-un sat din creierii Munților Apuseni, inima Transilvaniei românești, ținutul moților și locul de naștere al legendarului Avram Iancu. Seara, cînd intelectualii s-au adunat în salonul proprietarului joagărului local (un evreu ungur), venerabilele matroane văduve ale societății satului au discutat despre un singur lucru, vizita de a doua zi a lui Codreanu, temutul Căpitan al Gărzii de Fier. Nu era practic
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
regimul, Legiunea militînd în schimb pentru reforme și dreptate socială. Două exemple vor demonstra cît de diferit era naționalismul Legiunii. Pacifismul era de neconceput pentru Codreanu. El declara că nu-l interesa pacea, ci războiul (împotriva răului). Atunci cînd doi intelectuali pacifiști francezi, își amintea Iorga, au venit la București și au fost prompt întîmpinați cu o "acțiune directă" organizată de așa-zisul "Comitet antimasonic" (de inspirație legionară și alcătuit din legionari). În timp ce cuplul ieșea din hotel, după spusele lui Iorga
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Sudeți 104, considerîndu-le drept inacceptabile și lipsite de loialitate. A menționat cu furie o paradă desfășurată la Sibiu în timpul căreia s-a strigat "Heil Hitler!" și faptul că sașii din Brașov au arborat zvastica 105. Într-o scrisoare adresată unui intelectual român din Sibiu, Toma Cornea, apreciind remarca acestuia că preferă un evreu unui saș hitlerist, Iorga scria: "Ați sesizat unde se află adevăratul pericol". Continua spunînd că el era în egală măsură împotriva unei "dictaturi mussoliniene, cît și a uneia
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Salazar în Portugalia și a salutat venirea la putere a generalului Metaxas în Grecia. Atunci cînd a fost proclamată Republica Spaniolă, Iorga a lansat un avertisment: o republică are nevoie de o clasă de mijloc, pe care o mînă de intelectuali nu o pot înlocui. Atunci cînd acest lucru va deveni evident, se va instala anarhia. Cinci ani mai tîrziu, cînd anarhia a scăpat din lanț, Iorga scria: "Fascismul spaniol va încerca să înrobească gîndirea, așa cum face orice dictatură". Dar Iorga
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
El scotea în evidență faptul că Mussolini reprezenta un lucru, iar Hitler cu totul alt lucru. Unii îi puneau pe același plan, ceea ce, după opinia lui, era greșit. Mussolini era un luptător din Primul Război Mondial, un orator și un intelectual înzestrat și un gînditor care fusese capabil să creeze ceva din nimic. Hitler nu poseda nici una din aceste calități, nu avea nici o legătură cu cultura, nici un talent și nici o realizare. Astfel că "numai barbarii îl pot confunda pe Mussolini cu
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
gamă largă de puncte de vedere. O mare parte a colaboratorilor erau simpatizanți ai legiunii. Astfel Panaitescu, Radu Vulpe, Vladimir Dumitrescu și alții colaborau la "Revista istorică română" (printre ei și nefericitul Vasile Cristea, care a fost executat, împreună cu alți intelectuali legionari, în timpul represaliilor care au urmat după asasinarea lui Călinescu). Cadrul unei discuții lămuritoare între Iorga și Noua școală de istorie era deci creat. Care erau implicațiile acestei confruntări? În primul rînd prăpastia apărută între generații. Gheorghe Brătianu afirma că
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
la acest subiect, trasînd din nou o paralelă între atitudinea lui antijunimistă și conflictul cu Noua școală de istorie. El a evocat societatea Junimea așa cum era ea în anii '70 ai secolului al XIX-lea, un mic club literar al intelectualilor strîns în jurul unei publicații literare, "Convorbiri literare" și a precizat că adevăratele schimbări în cultură nu se datorează educației primite de Maiorescu la Theresianum! Ele se datorează oamenilor și pămîntului, oamenilor ridicați din rîndul țărănimii, ca Eminescu. Ca și Eminescu
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
a semnat "Iorga Miklos". Scris într-o maghiară elegantă, pamfletul prezenta o istorie populară (românească) a Transilvaniei. Iorga explica limpede că ungurii și românii de rînd nu se urăsc. Ura aceasta a fost răspîndită numai de presă, școli și de către intelectualii din cele două tabere. El apela la unguri și români ca să se unească împotriva dușmanului comun: bolșevismul rusesc 214. Reconcilierea oferită de Iorga era bazată pe Sistemul de la Versailles. În acest context, exista o unitate fără nici o fisură între istoricii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cu o bucurie aproape copilărească, nu pentru el însuși, cît ca o compensație revendicativă pentru România. "La Zürich, scria Iorga, Dománovszky a fost jignit de alegerea mea. Cred că nu poate fi un eșec mai total"215. Iorga era un intelectual mai valoros și mai bine cunoscut decît oricare altul din Europa de sud-est. În acest Comitet Internațional, un loc era rezervat sud-estului Europei, care era evident al lui Iorga. Iorga a beneficiat și de o altă satisfacție în Elveția. Făcînd
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Occidentul. În Europa, noul val era însoțit de o modă a uniformelor, cu o gamă extrem de variată de cămăși negre, brune, galbene etc. În România, culorile erau verdele și albastrul 2. Toate acestea duceau la confuzie și disperare în rîndul intelectualilor din Occident, dar în Europa central-răsăriteană dezorientarea era și mai mare. Iată o notă autobiografică a dramaturgului român Eugen Ionescu, intitulată Rinocerii: "Rinocerul este omul ideilor venite din afară... În România, îl întîlnisem pentru prima oară atunci cînd intelectualitatea devenea
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
mare. Iată o notă autobiografică a dramaturgului român Eugen Ionescu, intitulată Rinocerii: "Rinocerul este omul ideilor venite din afară... În România, îl întîlnisem pentru prima oară atunci cînd intelectualitatea devenea treptat nazistă, antisemită, "Garda de Fier"... Profesorii de la facultate, studenții, intelectualii... Firește, la început nu erau naziști. Eram vreo cincisprezece care ne adunam, discutam și căutam argumente care să le combată pe ale lor. Nu era ușor: exista o doctrină nazistă, o biologie nazistă, o etnologie nazistă, o sociologie nazistă. Plus
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
orașe și că evreii din Transilvania, Bucovina și Basarabia erau ostili [României]. Evreii din Transilvania rămîneau unguri, cei din Bucovina austrieci, iar mulți dintre cei din Basarabia erau fie sioniști, fie comuniști. Ceea ce era prea mult pentru România. "Era datoria intelectualilor evrei să recunoască existența problemei, să decongestioneze orașele și să diminueze acest număr pe căi legale, umane și în liniște"22. Se ridica problema cum putea fi realizată această "decongestionare" pe căi umane și legale și în liniște, în 1938
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
30), considerînd experiența lor drept cea mai vastă experiență din istoria lumii și a omenirii"31. Adevărata afecțiune a lui Iorga poate fi descoperită citind cele două necrologuri scrise de el în a doua jumătate a anului 1937. Primul consacrat intelectualului umanist de tip secolul al XIX-lea, T. G. Mazarýk, iar celălalt mareșalului E. von Ludendorff, semizeul militar german, tovarășul lui Hitler în timpul "Puciului de la berărie". Mazarýk a murit în august 1937. Alături de președintele Wilson (și poate și de Iorga
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
primit o scrisoare în care era acuzat că "s-a pus în slujba unei campanii care pregătea o distrugere de proporții cosmice". A replicat prompt că "orice nedreptate și orice violență sînt străine de mine, dar că totuși sînt român". Intelectualii evrei au făcut apel la Iorga, "cerîndu-i să le ofere o patrie". A răspuns că "o patrie este un mister, un altar; nimeni nu o poate da sau împărți". Iorga le-a amintit intelectualilor evrei că evreii au venit în
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
umbra Tilsit-ului", scria el, adăugînd: "Va dura împărțirea Europei de data aceasta?"91. Acesta este un exemplu elocvent al încercării lui Iorga de a face astfel ca jurnalismul său să satisfacă "nevoile zilei" și de a asigura calmul în rîndul intelectualilor care vedeau în el o călăuză 92. Marele război peloponesian al civilizației europene era în curs de pregătire. Poziția oficială a României era practic neutralitatea, cu o nuanță prooccidentală. Dar Iorga nu a fost niciodată neutru. Și-a manifestat puternicul
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Italiei în timpul războiului din Etiopia"3. A urmat căderea Parisului. Diviziile de elită SS au mărșăluit în pas de gîscă de-a lungul celui mai frumos bulevard din lume, trecînd pe lîngă Flacăra veșnică de sub Arcul de Triumf. Ca majoritatea intelectualilor, Iorga a fost profund îndurerat. Își căuta cuvintele, dar acestea nu-i veneau cu ușurință. "Parisul a căzut... Parisul, un oraș sacru pentru toată omenirea... dar Parisul rămîne (profund gravat) în inimile noastre..."4 Două zile mai tîrziu, mareșalul Pétain
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
primul în Iorga și să-l rănească pentru că "îmi poartă numele și mi-l face de rușine". Cererea i-a fost satisfăcută, după care au răsunat și celelalte împușcături. Așa cum s-a spus, "Balcanicii și-au pierdut cel mai mare intelectual pe care-l aveau". Între timp, doamna Catinca încerca cu disperare să obțină legătura telefonică cu cabinetul Mareșalului Antonescu. I-a fost imposibil să obțină legătura cu cabinetul primului ministru. După cutremur, legăturile telefonice erau răzlețe și funcționau prost. Doamna
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Nu este de mirare că Biserica Catolică era îngrijorată. (Dmowski, spre deosebire de agnosticul Iorga, era un catolic declarat). Ideologul "Solidarității", A. Michnik, deși îl condamnă pe Dmowski ca șovin, obscurantist și xenofob, îi recunoaște totuși "realismul extrem". Pentru strălucitul istoric și intelectual polonez A. Walicki, Dmowski era "principalul teoretician al realismului politic din Polonia" și totodată un reprezentant al "unui naționalism de interes național". Toate acestea seamănă cu "Legea Supremă" a lui Eminescu. Diferența constă mai curînd în gradul de coeziune decît
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
încăpățînare inflexibilă, naivității sale dublată de un temperament vulcanic și incontrolabil și egoului său, ca și lipsei stranii a renumitului instinct politic al națiunii sale din partea unui istoric român: inflexibilitatea nu ajută la supraviețuire. Toată măreția sa ca istoric și intelectual, dragostea lui pentru România și chiar și integritatea sa au fost anulate în politică de personalitatea sa nonpolitică. A fost oare Iorga democrat? Partidul lui era intitulat Partidul Naționalist Democrat. S-ar putea presupune că, pentru Iorga, democrația se sfîrșea
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
După aceea, România a fost pusă (ca și alte societăți tradiționale) în fața obișnuitei opțiuni neplăcute: să refuze schimbarea și să fie distrusă sau să se schimbe, transformîndu-și (distrugîndu-și) propriul mod de viață. Nu este de mirare că unii patrioți și intelectuali voiau să fie selectivi și precauți! Iorga nu greșea în privința forței naționalismului, numai că el nu era un veritabil politician, urmîndu-și cu rigiditate visul, lipsa lui de flexibilitate semănînd cu deviza lui De Gaulle: În ciuda a tot și a toate
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
asemănătoare) poate fi găsită în "Neamul românesc", 2 iulie 1940 8 Mă refer la așa-numita școală de la Wisconsin din Statele Unite 9 "Time", 29 aprilie 1985, p. 29 10 George Orwell a condamnat în 1942 egocentrismul abstract al unora dintre intelectualii englezi în timpul celui de al Doilea Război Mondial. Aceștia aduseseră în discuție patru sau cinci argumente care preziceau victoria naziștilor și a japonezilor. Orwell comenta că nici un om obișnuit nu gîndea astfel la timpul respectiv. "Asemenea absurdități erau crezute doar
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în timpul celui de al Doilea Război Mondial. Aceștia aduseseră în discuție patru sau cinci argumente care preziceau victoria naziștilor și a japonezilor. Orwell comenta că nici un om obișnuit nu gîndea astfel la timpul respectiv. "Asemenea absurdități erau crezute doar de către intelectuali" 11 Cît de departe poate ajunge această înțelegere greșită este ilustrat de remarcile a doi mari oameni de stat, B. Disraeli și W. S. Churchill. Disraeli chipurile a încheiat în 1878 "o pace onorabilă". Binedocumentatul său dispreț față de suferințele sau
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
a deveni români!" Charles Klauss, Die Eiserne Garde, Berlin/Viena, 1939, p. 87 32 R. G. Waldeck, Athene Palace, New York, 1942. Autorul acestei cărți nu poate să nu-și amintească de Filipine, unde chinezii îndeplinesc rolul unei burghezii neautohtone. Un intelectual de frunte mi-a spus la Manila în 1983: "Noi, filipinezii, nu putem trăi împreună cu chinezii, dar nu putem trăi nici fără ei" 33 Stavrianos, op. cit., pp. 484-485. Cînd mișcarea a izbucnit în Iași în 1848, rebelii nu au găsit
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]