16,970 matches
-
public și a unui pișuar public” devine obiect de licitații abia în a doua jumătate a deceniului al treilea 9), dar fu mereu amînată.10) Spre deosebire de Ion Minulescu 11) și de alții pentru care „grădina publică” e legată exclusiv de tinerețe, Bacovia a zăbovit în ea atît tînăr, cît și bătrîn, de primăvara pînă toamna, cînd „plîngea” și se pustia, vîntul aruncîndu-i frunzele pe străzile din jur, - cîteodată și iarna, spectator tăcut, reflexiv și comprehensiv al naturii și al oamenilor. La
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
de o remarcabilă acuitate. Extras din capitolul „Teatrele din Paris”, fragmentul următor, de pildă, cheamă imediat în minte atît partea din „Scrisoarea III” (apărută în 1881, deci cam în aceeași epocă) unde Eminescu le reamintea „pamblicarilor în alte țări” păcatele tinereților (risipă, lene), pe care, parvenind, încercau să le acopere cu atitudini demagogice și ipocrite, cît și „contrastele” schițate de Bacovia în cîteva din poeziile sale. Textul e precis ca o descriere de naturalist; ceea ce pare exotism e o realitate istorică
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
publică, tăcută,/ Pe un nebun l-am auzit răcnind,/ Iar frunzele cu droaia se desprind;/ E vînt și-orice speranță e pierdută”. („Plumb de toamnă”)1) Răcnetul anunță un soi de fatalitate. în arhivele locale, în anii corespunzători adolescenței și tinereții lui Bacovia, sînt cîte două trei dosare privitoare la „internarea alienaților mintali în diverse ospicii din țară”, cu cereri din partea celor care aveau astfel de bolnavi de a li se da fie ajutor medical, fie mijloace pentru transportarea lor la
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
un înțeles deosebit și un spectru evocator mai larg decît pentru noi. Al treilea: „Lampă”. „Mai spune s-aducă și lampa-” e ultima din cele cinci cereri adresate de poet iubitei, în „Decembre”.7) în vremea lui Bacovia, îndeosebi în tinerețea sa, „lampa”, cu sită de mătase deasupra, intra în categoria obiectelor de lux. Ca „articole de iluminat”, lămpile și părțile lor (ținători, rozete, abajururi, cercuri, brațe) erau „din fier sau din tablă de fier”, cizelate sau nichelate și - atît unele
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
a fost citat, nu o dată, alături de al unor intelectuali distinși de la sfîrșitul secolului XIX-lea și începutul secolului XX, ca Ion Nădejde, Izabela Sadoveanu, Paul Bujor, Panaite Zosin, George Diamandi, Spiridon Popescu, G. Pencioiu, M. Pastia și alții.12) în tinerețe a făcut parte din „pleiada strălucită de intelectuali” socialiști, fiind (la 26 de ani) al treilea dintre aceștia care a devenit „ales al națiunii” (după V. G. Morțun și Ion Nădejde), deputat al Colegiului III Roman, dar Camera l a
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
ajunge să fie niciodată totală. Care-i restul ireductibil? Amintirea unei greșeli, care revine periodic în minte, un gînd imposibil de înăbușit, obsedant. Cert e, după confruntarea cîtorva ipoteze, că zbaterea sa este una de natură morală, legată de evenimentele tinereții sale boeme, ale anilor de libertinaj, dezordonați. îl chinuie, fără îndoială, și ceea ce i-au făcut alții, dar, cred, mai ales, regretele pentru propriile erori. în proză, o dată, lucrurile sînt spuse aproape direct 2). în poezie, în schimb, ele sînt
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
scris decît la începutul secolului XX, cum a și fost, căci ulterior serviciile funerare s-au democratizat. în zilele noastre, rar găsești pe cineva care să fi văzut un „sicriu de plumb”. Un bătrîn preot băcăuan, Gheorghe Berilă, slujitor în tinerețe la capela Cimitirului ortodox, mi-a povestit că, în lunga sa carieră, a participat la deshumarea doar a unui singur mort dintr-un așa-numit „sicriu de plumb”, ofițer din familia Poltzer, participant la Războiul de Independență, unde se distinsese
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
viziune. Dincolo de aceasta nu mai e nevoie de cuvinte. Elanuri religioase A fost Bacovia religios? Cînd îi refaci biografia și-ți amintești că s-a născut într-o vreme în care, vorba lui Eminescu, „credința [era] seacă” ori că, în tinerețe, a dat curs atracțiilor unei vieți dezordonate, răspunsul spre care înclini e că nu. Poate fi religios un discipol al lui Macedonski, autorul „Imnului la Satan”, în care prima strofă (plină de admirație) e: „Satan, fermecător Satan, proteu ce ești
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
sa nefirească: „Ninge, bolnav stau în casă/ Și fabricile semnalează în zori, amiază și noaptea/ Că nu mai pot munci...”, adică nu mai poate merge, ca ei, la serviciu. Bacovia nu spune (ar suna demagogic), dar înțelege că munca înseamnă tinerețe, sănătate, normalitate și, într-un plan mai larg, solidaritate umană; dimpotrivă, boala înseamnă anormalitate, handicap și izolare. Or, nu pe aceasta din urmă o dorește. - Cînd este să se definească pe sine, Bacovia se raportează, de fiecare dată, la normalitate
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
deraind de la linia textului, ci să faci dovada comprehensiunii, să restaurezi înțelesurile originare ale operei. Mi-i dor, dacă pot zice așa, necritic, să descopăr un Bacovia primitiv, simplu, autentic. Perpessicius a făcut observația justă că epitafele se redactează în tinerețe. Bacovia și l-a scris pe al său la 23 de ani: „«Aici sunt eu/ Un solitar,/ Ce-a rîs amar/ Și-a plîns mereu.// Cu-al meu aspect/ Făcea să mor,/ Căci tuturor/ Păream suspect.»” A mai trăit după
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
ca la eroul lui Huysmans din À rebours) în detrimentul altor elemente. Așadar, deficitul de putere îi impune să fie rezervat. Bătrînețea, lasă să se înțeleagă poetul, e constrîngătoare, se confruntă cu o dublă limită, teama de viitor și nostalgia după tinerețe: „îngeri, deasupra cetății,/ Emotive,/ Despre ceva mai nou?// Telegraf,/ Telefon din sfere.../ Sunt lipsuri/ în sîngele meu”. Am spus „nu se mai poate mișca”; trebuie, iată, să adaug și că nimic nu-l mai mișcă! Bacovia cere să fie „lăsat
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
cît și cu Heine, Musset, Eminescu sau Oscar Wilde. Pe el îl apasă mereu conștiința unei vechi greșeli, legată, se pare, de prima iubire. „Am rimat versuri viața întreagă [îi mărturisea poetul german unui prieten] ca să plîng o iubire de tinerețe”. Așa face și Bacovia. Următoarea frază a lui („E noapte, da, e pustiu, aș vrea să te uit, căci sufăr; n-aș fi blestemat în frigul nopților, dacă tu ai fi fost cu mine...”) îmi amintește atît de versurile din
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
în poezie nu-i, iar în proză se întîlnește o singură dată, în „Impresii de roman”: „Cum lumea socială este tratată și științific, și literar, li se părea foarte greu de a-și reprezenta trecutul lor cu cîteva prietenii din tinerețe, cu acele discuții despre noroc și muncă”. Tot o singură dată și în interviuri. într-unul din ele, referindu-se la difuzarea cărților sale, spune: „Eu n-am prea avut noroc”. Nu cred că agrea subiectul. Azi, probabil din cauza vremii
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
a părăsit, a plecat în altă parte, a murit. Un răspuns ar putea fi chiar „Plumb”, în care - s-ar părea - rescrie, mai bărbătește, aceeași întîmplare, sau alta similară. Oricum, e vorba de o despărțire ireversibilă, inclusiv de propria-i tinerețe. Odată cu asta, tinerețea e închisă în paranteze și aproape uitată. Poeții care au tăria să-i întoarcă spatele sînt extrem de rari. Eminescu, care a debutat tot cu bocet (ce-i drept, nu după o iubită, ci după un profesor), a
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
plecat în altă parte, a murit. Un răspuns ar putea fi chiar „Plumb”, în care - s-ar părea - rescrie, mai bărbătește, aceeași întîmplare, sau alta similară. Oricum, e vorba de o despărțire ireversibilă, inclusiv de propria-i tinerețe. Odată cu asta, tinerețea e închisă în paranteze și aproape uitată. Poeții care au tăria să-i întoarcă spatele sînt extrem de rari. Eminescu, care a debutat tot cu bocet (ce-i drept, nu după o iubită, ci după un profesor), a dezbrăcat destul de repede
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
dacă s-ar mai putea să-l întîlnesc, desigur, aș avea cu totul alte reacții. Cele normale. Deși nu-mi plac poeții beți, dacă m-ar invita, cred că aș bea un pahar de vin cu dînsul. „Amorul e mîndria tinereții”. (Iancu Văcărescu) Iată un lucru cu care Bacovia nu se laudă, aproape neștiut în cazul său. Am fost întrebat cine era Ileana, al cărui nume e invocat de Bacovia într-una din poeziile sale. E una din fetele pe care
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
lucru cu care Bacovia nu se laudă, aproape neștiut în cazul său. Am fost întrebat cine era Ileana, al cărui nume e invocat de Bacovia într-una din poeziile sale. E una din fetele pe care le-a iubit în tinerețe? Am răspuns că invocarea unui nume nu are întotdeauna legătură cu persoanele direct cunoscute de autor. A existat, oare, o Radă („îndrăgesc/De-nnebunesc/Pe Rada” - „Vis de mai”), o Ilincă („îmi amintești de ochii de cafea, / Din genele Ilincei
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
cădere“. Aidoma copiilor, cei mai mulți dintre poeți nu se tem să-i pronunțe numele. Uneori chiar bravează, invocînd-o prea des. De altminteri, fără spectrul ei, impulsul de a scrie ar fi mai redus. Voluntar sau împins de „mediu”, Bacovia practică, în tinerețe, „le dérèglement de tous les sens”, după recomandarea lui Rimbaud. A dus o viață „atroce”, de beție și (oricît n-ar crede unii) de abuzuri sexuale, de „plăceri”, reușind, cu consecințe ireversibile, să atingă ceea ce și-a propus. Fără îndoială
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
nu făceau distincție între Eminescu și Vlahuță sub raportul importanței lor: „amîndoi treceau drept mari poeți”. Concluzia ce poate fi trasă din asemenea mărturisiri e că opțiunea pentru modernitate vine rareori la o vîrstă fragedă. Cel mai adesea, ea aparține tinereții și-i o atitudine voluntară. Bacovia și-a găsit cu adevărat „ceata”, pe simboliști, abia după ce-a descins în București ca student. Elev, de la Bacău, el a trimis versuri și lui Macedonski, la „Literatorul”, dar și (cum a mărturisit
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
falsă...”etc. -,,Simbolist-decadent’’, Bacovia scrie ca Verlaine, care a fost contra decadenților. însă cu precizarea că Verlaine e prezent mereu în mintea sa cu versul „Je suis l’Empire à la fin de la décadence”, care i-a ghidat, îndeosebi în tinerețe, conduita. „Cu cît devin mai nefericit, cu atît devin mai mîndru”, spunea despre sine Baudelaire. Prin comparație cu el, Bacovia n-a avut mîndria nefericirii. Deși, nu o dată, superlativă, tristețea lui e prea puțin orgolioasă. „Poetul începe acolo unde sfîrșește
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
pare insignifiant într-un caz se dovedește decisiv în altul. Pe unul îl favorizează faptul de a fi trăit în Capitală, pe altul acela de a fi trăit în provincie. Pe unul studiile, pe altul experiența, „școala vieții”. Pe unul tinerețea, pe altul vîrsta înaintată. Pe unul o existență ordonată, pe altul boema. Pe unul „relațiile”, pe altul lipsa lor. La începuturile lor, Minulescu și Topîrceanu au beneficiat de o primire mult mai largă și mai binevoitoare decît Bacovia, dar apoi
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
de același fel. Singurătatea pe care n-a simțit-o niciodată Bacovia e singurătatea imperială, regală, prezidențială etc.: singurătatea stăpînului părăsit de toți, a plutocratului falit, a șefului ajuns în dizgrație. Singurătatea sa e cea a insului obligat, încă din tinerețe, și, pînă la urmă, obișnuit să fie singur. Singurătatea constantă, percepută ca un climat. Paradoxal, aceasta fortifică, pe cînd cealaltă dărîma. Creșterea de tonus a lui Bacovia spre sfîrșitul vieții atestă nu numai o ameliorare materială, ci și o schimbare
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
am citit încă un poem de-al său „autocritic”, cu umbre și remușcări, în care să-și reproșeze ceva), iar Ioanid Romanescu în sensul tragismului bacovian (la el, dimpotrivă, aproape totul e suferință). Cum se vor fi simțit prietenii din tinerețe ai lui Bacovia, poeți, după recunoașterea sa ca autor important în anii ’20-’30? Ei, care aveau plămînii mari și tari; ei, îndrumătorii într ale vieții; ei, ocrotitorii?!... Versul „Tot, ce-mi trebuie, pot să cer” („Note de toamnă”) conține
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
și pensionar înseamnă, pentru mulți, să fii dublu inutil. Orice meserie ar fi avut, un pensionar pierde din putere, adică din influență. La rîndul său, poetul devenit pensionar interesează mai puțin. Sînt cititori pentru care poezia e apanajul exclusiv al tinereții și, indiferent de calitatea ei, cea scrisă după această vîrstă li se pare „slabă”. De aci o serie de rezerve care se transmit și generației următoare, lucru pe care l-am observat chiar la nepoții lui Bacovia. în anii ’90
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
Agafton pe Safta, care și-a luat numele de Sofia Iurașcu, și pe Olimpiada. Safta avea 19 ani, iar Olimpiada 16 ani. Oare fetele lui Iurașcu erau atît de bisericoase, ca să se ceară la mănăstire tocmai cînd erau în plină tinerețe? Oare plecarea lor la mănăstire s-a datorat propriei lor voințe? Mai de crezut sunt versurile culese de Eminescu, la mănăstirea Agafton, unde el a văzut "cîrduri de copile tîrîndu-și papucii blestemîndu-și părinții: N-ar avea loc pe pămînt,/ Cine
[Corola-publishinghouse/Science/1521_a_2819]