2,751 matches
-
s-au întrunit la Copenhaga, pentru a găsi soluția acoperirii deficitului din bugetul statului. Orășenii și clericii, care formau cele două stări ale Parlamentului danezo-norvegian, în frunte cu primatul Hans Nansen și episcopul Hans Swan, au cerut contribuție egală din partea nobilimii, reforme și întărirea puterii regale 549. Absolutismul monarhic instaurat în 1661 reprezintă o schimbare cu caracter politic, dar nu a fost suficientă pentru a așeza Danemarca în categoria țărilor semiperiferale, cum s-a întâmplat în cazul Suediei și Prusiei 550
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
suficientă pentru a așeza Danemarca în categoria țărilor semiperiferale, cum s-a întâmplat în cazul Suediei și Prusiei 550. Absolutismul însemna că puterea regelui a devenit ereditară și "suverană". Era singura formă de guvernare posibilă pentru a face față amenințărilor nobilimii pe plan intern, iar pe plan extern unor dușmani puternici 551. "Legea regală", codul acestei revoluții, proclama că monarhia își are originea în abandonarea atribuțiilor și autorității stărilor, iar datoria regelui este menținerea indivizibilității regatului, garantarea confesiunii luterane. Dacă aceste
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
-și concentreze forțele. În perioada acestor lupte s-a întărit autoritatea monarhică. În prezența acestor dinaști elementele atașate vechii independențe suedeze au trebuit să se solidarizeze, frânând tendințele centrifuge. În Parlament intra poporul întreg, alcătuit din cele patru ordine: clerul, nobilimea, burghezia și țăranii. Este cunoscut că rivalitatea stărilor întărea coeziunea interioară a fiecăreia, în timp ce absența acesteia o relaxa. Dar și în interiorul lor au apărut diferențe sensibile. În rândul clerului episcopii încercau să se constituie într-un grup distinct. Nobilimea s-
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
clerul, nobilimea, burghezia și țăranii. Este cunoscut că rivalitatea stărilor întărea coeziunea interioară a fiecăreia, în timp ce absența acesteia o relaxa. Dar și în interiorul lor au apărut diferențe sensibile. În rândul clerului episcopii încercau să se constituie într-un grup distinct. Nobilimea s-a divizat (într-o oarecare măsură divizarea era artificială, pentru a proteja interesele magnaților) în trei curii. Fiecare curie, în pofida inegalității numerice, era obligată să emită un singur vot. Până în anul 1626 Parlamentul suedez nu a funcționat pe baza
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
Uneori președintele Dietei (landtmarskalk) se alătura opiniei minorității dacă atitudinea sa servea intereselor regelui și problemelor publice și încerca să-i câștige pe ceilalți. Deseori, jocul pasiunilor deforma principiile. Unul din acestea stabilea că votul comun al întregii Camere a nobilimii nu avea caracter definitiv. El nu servea decât ca bază de negocieri scrise cu celelalte stări și putea fi anulat. Regulamentul Camerei stabilea ce trebuie făcut în cazul unui dezacord între cele trei clase nobiliare, dar nicio lege nu obliga
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
servea decât ca bază de negocieri scrise cu celelalte stări și putea fi anulat. Regulamentul Camerei stabilea ce trebuie făcut în cazul unui dezacord între cele trei clase nobiliare, dar nicio lege nu obliga expres un "ordin", inclusiv cel al nobilimii, să renunțe în fața autorității celuilalt. Pentru rege nu era important să transforme Dieta generală într-un "organism omogen al suveranității poporului"553, să facă să prevaleze regimul majorității absolute. Din contră, Gustav al II-lea Adolf respecta nobilimea. De aceea
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
cel al nobilimii, să renunțe în fața autorității celuilalt. Pentru rege nu era important să transforme Dieta generală într-un "organism omogen al suveranității poporului"553, să facă să prevaleze regimul majorității absolute. Din contră, Gustav al II-lea Adolf respecta nobilimea. De aceea, el nu numai că asigura interesele celor puternici în sânul aceluiași ordin divizându-l pe curii, dar în acest fel își sporea autoritatea impunând numărarea separată a voturilor nobilimii de cele ale cavalerilor și corpului ofițerilor. În acest
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
absolute. Din contră, Gustav al II-lea Adolf respecta nobilimea. De aceea, el nu numai că asigura interesele celor puternici în sânul aceluiași ordin divizându-l pe curii, dar în acest fel își sporea autoritatea impunând numărarea separată a voturilor nobilimii de cele ale cavalerilor și corpului ofițerilor. În acest fel, cele trei voturi ale nobilimii se opuneau celor ale stărilor burgheziei, clerului și țăranilor. Secolul al XVIII-lea va aduce noi modificări acestui sistem, Între care eliminarea corpului ofițerilor din
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
că asigura interesele celor puternici în sânul aceluiași ordin divizându-l pe curii, dar în acest fel își sporea autoritatea impunând numărarea separată a voturilor nobilimii de cele ale cavalerilor și corpului ofițerilor. În acest fel, cele trei voturi ale nobilimii se opuneau celor ale stărilor burgheziei, clerului și țăranilor. Secolul al XVIII-lea va aduce noi modificări acestui sistem, Între care eliminarea corpului ofițerilor din Parlament. Gustav al II-lea Adolf nu s-a putut lipsi de mercenari, dar le-
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
ucis în bătălia de la Lutzen (noiembrie, 1632), iar până la majoratul din 1644 al reginei Cristina (1632-1654), rolul conducător în problemele de stat l-a deținut cancelarul Oxenstiern. El a fost autorul modificării Constituției (1634) care a întărit economic și politic nobilimea și elementele de vârf ale burgheziei în formare, primind noi domenii în Finlanda și în noile provincii cucerite. În ceea ce privește instituția Adunărilor de stări din Suedia, progresul față de celelalte două Țări Nordice este evident. Individualismul, care în Danemarca și Norvegia a
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
rege este bine cunoscut prin lucrarea pe care i-a consacrat-o Voltaire. Noul rege s-a proclamat major la vârsta de 15 ani (1697), încoronându-se cu fast la catedrala din Uppsala, fără să întâmpine opoziția Riksdagului și a nobilimii. Cel dintâi act de suveranitate absolută a lui Carol al XII-lea s-a manifestat cu prilejul actului de încoronare: și-a pus singur pe cap coroana regală, dispensându-se de jurământul acestui act solemn și sacru 557. 8. Adunările
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
stărilor, Vasile Lupu refuza alegerea sa de către Sfatul de obște în 1633569. "Modelul polonez" de pacta conventa a contaminat și alte țări europene. Într-o perioadă contemporană domniei lui Vasile Lupu, când marii boieri din Rusia începeau să promoveze politica nobilimii poloneze impunând tutela la înscăunare, Boris Godunov accepta tronul doar ca urmare a alegerii sale de către Ziemskii Sobor, și nu de către Duma boierilor 570. Stabilirea cu certitudine a datei primelor Adunări de stări în spațiul românesc, indică prioritatea organizării instituției
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
împăratului Rudolf II în Transilvania; desfășurarea acestor Diete a avut loc fără consimțământul, cel puțin, al împăratului 585. Este vorba de Dietele din tabăra de la Grindul Făgărașului și Ghimbav (4 mai și 4-6 octombrie 1600), Turda (2-9 septembrie 1600, când nobilimea a refuzat să participe la adunarea convocată de Mihai Viteazul pentru 1 septembrie la Sebeș), Ghimbav (6 octombrie 1600), Leț (25 octombrie 4 noiembrie 1600) și Cluj (21 ianuarie 8 februarie 1601)586. Dar Mihai Viteazul a avut de înfruntat
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
materializat însă în suprimarea dreptului de liberă alegere a voievozilor, singurul efect, dar și cea mai gravă atingere adusă libertății Transilvaniei. Voievodul numea dintre slujbașii săi cei mai apropiați familiares vicevoievodul său (vicevoievozii). Se bucura de consilium et auxilium din partea nobilimii transilvane, principiu fundamental care a permis organizarea instituției congregațiilor generale. În același mod se poate explica instituția guvernatorului, în perioada autonomiei succesorale din istoria Principatului Transilvaniei. În virtutea Diplomei Leopoldine, veritabil act constituțional din 1691, guvernatorul era asimilat cu "voievodul din
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
subliniat individualitatea și autonomia Transilvaniei se numără Congregațiile generale voievodale. Caracterul diferențiat al adunărilor din Transilvania au determinat ierarhizarea lor în mai multe categorii. Alături de adunările organizate și desfășurate la scara întregului voievodat, au funcționat adunări locale (congregatio generalis) ale nobilimii, ale românilor, sașilor și secuilor. Ele corespund organizării administrativ-teritoriale, respectiv comitatensă (nobiliară), scăunală (sași și secui) și districtuală (român și sași)718. Caracterul particular al acestora este determinat de constituirea universităților pe criteriu etnic, iar adunările generale au dobândit, la
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
Caracterul particular al acestora este determinat de constituirea universităților pe criteriu etnic, iar adunările generale au dobândit, la rândul lor, această componentă etnică, subsumată celei sociale. Oprită să se manifeste ca universitas la nivel central, feudalitatea românilor a rămas, ca nobilime mică și mijlocie, în cadrul vechilor "țări" românești locale, cărora, împreună cu poporul de rând, le-a conservat autonomia prin diferite mijloace, între care menținerea adunărilor locale controlate inițial de cneji, apoi de cnejii înnobilați, a constituit o modalitate de primă importanță
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
ea indică deja orientarea districtelor spre o autonomie de tipul celei săsești, cum o confirmă actul de privilegiu al lui Ladislau Postumul din 1457. Un document datat la 20 iunie 1357 este semnificativ în privința organizării și desfășurării Congregațiilor generale ale nobilimii, sașilor și secuilor, precum și al locurilor de desfășurare 723. Capitlul din Oradea raporta regelui Ludovic I în legătură cu o cercetare ce i se poruncise și ținută ab omnibus nobilibus, Siculis et Saxonibus, aliisque cuiusvis status et condicionis hominibus eiusdem partis în
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
sașilor din zisele părți ale Transilvaniei (universitati nobilium, Siculorum et Saxonum, dicte partis Transsilvane), la Turda, Odorhei și Sibiu (Torde, in Odwarhel et in Cybinio), la diferite termene (diversis in terminis). Primele manifestări ale congregațiilor generale au apărut în mediul nobilimii. În fruntea comitatelor se afla un comite suprem (comes supremus), ajutat de vicecomite (vice comes). Diversele problemele ale nobilimii erau dezbătute și hotărâte de congregația generală (congregatio generalis) a obștii nobililor (universitas nobilium), care se întrunea de două ori pe
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
Torde, in Odwarhel et in Cybinio), la diferite termene (diversis in terminis). Primele manifestări ale congregațiilor generale au apărut în mediul nobilimii. În fruntea comitatelor se afla un comite suprem (comes supremus), ajutat de vicecomite (vice comes). Diversele problemele ale nobilimii erau dezbătute și hotărâte de congregația generală (congregatio generalis) a obștii nobililor (universitas nobilium), care se întrunea de două ori pe an sau ori de câte ori era nevoie. Locul obișnuit de adunare era Turda. La aceasta participau, ca membrii de drept, toți
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
de congregația generală (congregatio generalis) a obștii nobililor (universitas nobilium), care se întrunea de două ori pe an sau ori de câte ori era nevoie. Locul obișnuit de adunare era Turda. La aceasta participau, ca membrii de drept, toți nobilii din comitat. Uneori, nobilimea se întrunea în adunări generale mai mici (congregatio particularis) la care participau doar unii nobili (cum nonnulis nobilibus), pentru probleme de mai mică importanță. În același timp, trebuie subliniat că în congregațiile generale ale nobilimii se puteau întruni reprezentanții tuturor
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
toți nobilii din comitat. Uneori, nobilimea se întrunea în adunări generale mai mici (congregatio particularis) la care participau doar unii nobili (cum nonnulis nobilibus), pentru probleme de mai mică importanță. În același timp, trebuie subliniat că în congregațiile generale ale nobilimii se puteau întruni reprezentanții tuturor comitatelor, a două sau mai multe comitate. Cea mai înaltă instituție reprezentativă a sașilor din provincia Sibiului, care cuprindea șapte scaune, era congregația generală scăunală. După constituirea Universității săsești (Universitas Saxonum) în anul 1486, ea
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
regele Ludovic al II-lea Jagello (1516-1526), tronul Ungariei a fost disputat între Ioan Zápolya, voievodul Transilvaniei și Ferdinand de Habsburg, fratele împăratului Carol Quintul și cumnat cu suveranul ungur 730. O dietă maghiară care grupa mai ales delegați ai nobilimii mici și mijlocii, reunită la Tokaj în 17 octombrie 1526, îl alegea rege pe Ioan Zápolya, iar în 5 noiembrie, la Alba Regală (Székesfehérvár), îl încorona 731. În același timp, la 17 decembrie 1526 marea nobilime întrunită la Pozsóny a
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
mai ales delegați ai nobilimii mici și mijlocii, reunită la Tokaj în 17 octombrie 1526, îl alegea rege pe Ioan Zápolya, iar în 5 noiembrie, la Alba Regală (Székesfehérvár), îl încorona 731. În același timp, la 17 decembrie 1526 marea nobilime întrunită la Pozsóny a ales suveran pe Ferdinand de Habsburg, după ce în ultimele zile ale lunii noiembrie acesta jurase că va respecta, el și urmașii lui, drepturile, libertățile și privilegiile țării și locuitorilor Ungariei 732. În complexul context politic european
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
principelui, care alcătuiau elementul permanent și prelații; membrii Tablei regești; înalții demnitari ai comitatelor, scaunelor săsești și secuiești; delegații orașelor libere și taxaliste, care trimiteau doi deputați în dietă 793. Comitatele erau reprezentate de către comite și câte doi reprezentanți ai nobilimii, scaunele secuiești alegeau câte doi deputați, iar patriciatul trimitea reprezentanți din cele 9 orașe mari și 14 orașe mici. Președintele Dietei era numit de principe. Magnații și nobilii, împreună cu demnitarii comitatelor și districtelor, alcătuiau elementul cel mai înalt al Dietei
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]
-
Științifică, București, 1964. Nägler, Thomas, Așezarea sașilor în Transilvania, ed. a II-a, în românește de Anamaria Haldner, Edit. Kriterion, București, 1992. Negulescu, P. P., Destinul omenirii, București, 1994. Nicolau, V.C., Priviri asupra vechii organizări administrative a Moldovei, Bârlad, 1915. Nobilimea românească din Transilvania (Az erdély román nemesség), Edit. Muzeului Sătmărean, Satu Mare, 1997. Nouzille, Jean, Transilvania, zonă de contacte și conflicte, Edit. Enciclopedică, București, 1995. Ogg, D. (professeur à l'Université d'Oxford), L'Europe du XVIIesiècle, Payot, Paris, 106, Boulevard
Europa monarhiei stărilor by Gheorghe Bichicean [Corola-publishinghouse/Science/1436_a_2678]