18,324 matches
-
verdicve, exercitive, promisive, comportative, expozitive <ref id=”69”> Moeschler și Reboul 1999, p. 54 referință </ref>), este evidentă imposibilitatea identificării tuturor tipurilor de forțe ilocuționare și construirea unui sistem Închis, independent de context. Deoarece forța ilocuționară este marcată nu doar lingvistic, ci și prin actul enunțării, specific fiecărui locutor - prin semnele paraverbale ce Însoțesc orice act de enunțare, rezultă că identificarea ei nu se poate realiza decât În contextul producerii actului de limbaj. Dacă În cazul forței ilocuționare am putea admite
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
să se Înțeleagă că acesta sar referi la poziția/statutul participanților la actul de limbaj, la anumite proceduri convenționale pe care aceștia trebuie să le execute, la un anumit comportament al acestora În raport cu actul de limbaj. Dar nu numai semnele lingvistice și circumstanțele sunt purtătoare de semnificație; alături de ele, mai sunt menționate elemente paraverbale („tonul vocii, ritmul, accentul”) - și non verbale , „elemente ce Însoțesc enunțul”, cum ar fi anumite gesturi (făcutul cu ochiul, indicarea unui obiect sau a unei direcții, datul
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
Startul? A avut el forța unui ordin? Nu. Pentru că nu au existat, așa cum spune Austin, circumstațele potrivite. Observăm că enunțul nu poate avea forță În/prin sine; sau, mai bine spus, el are o forță potențială (conferită de anumite semne lingvistice) care devine, sau nu, fapt, doar prin context. Dacă circumstanțele sunt altele decât cele potrivite, enunțul rămâne un simplu act locuționar (eventual, cu o componentă perlocuționară). Situația În care se afla 326, În calitatea lui de interpret, nu este simplă
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
asupra erorii În care se află 326 nu este la Bacău. 3) ajutarea lui 326 să facă ușor alegerea corectă Între cele două opțiuni (executarea dispozițiilor 132 conducătorului de zbor sau ale comandantului). El Încearcă realizarea acestui lucru prin forma lingvistică standard a enunțului și prin elementele paraverbale adiacente, care au rolul să atragă atenția lui 326, și tuturor celorlalți piloți aflați În aer, asupra faptului că trebuie respectate, ad litteram, instrucțiunile și regulamentele de desfășurare a activității de zbor - inclusiv
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
faptele de limbă trebuie studiate În relație cu cele psihice * limbajul este doar un instrument de comunicare, comunicarea fiind un proces mult mai complex, care cuprinde o multitudine de aspecte ce sunt Înglobate Într-un fenomen unic, bine structurat * semnul lingvistic are o natură duală: el este constant și labil În același timp; constanța lui este dată de un nucleu semnificativ de bază care impune anumite limite În utilizarea lui; semnificația constantă a semnului este dată de sistemul lingvistic izolat, În timp ce
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
structurat * semnul lingvistic are o natură duală: el este constant și labil În același timp; constanța lui este dată de un nucleu semnificativ de bază care impune anumite limite În utilizarea lui; semnificația constantă a semnului este dată de sistemul lingvistic izolat, În timp ce semnificația labilă se poate deduce doar În contextul utilizării semnului * comunicarea este un fapt social și are drept scop cooperarea socială * emiterea și receptarea sunt procese care nu pot fi analizate separat: emițătorul Își construiește mesajul pentru un
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
sisteme de semne pe care actanții le au la dispoziție, verbale, paraverbale și non verbale), chiar pe durata procesului de producere interpretare. Pe lângă aceste forme de context extern (general, al emițătorului și al receptorului), autoarea recunoaște și existența contextului textului (lingvistic/co-textul), văzut ca un ansamblu organizat, care joacă rolul de sistem de referință pentru semnele care-l compun și care permite ca semnificația fiecărui semn din structura sa să varieze În funcție de orbita particulară pe care se află integrat; variația nu
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
paraverbale care exprimă uluirea: Nuu! Este uluirea care reflectă prăpastia dintre așteptările sale (construite pe o anumită perspectivă asupra contextului general și asupra contextului receptorului și emițătorului) și semnificația enunțului pe care tocmai Îl receptase. Printr-o succesiune de expresii lingvistice eliptice și incorecte gramatical, ea pune la dispoziția președintelui datele contextuale reale: 1) românii sunt săraci și nu au bani să plătească asigurări pentru case (... dacîmi dați dumneavoastrî), 2) profesorii trăiesc foarte greu În această Țară, 3) situația ei, a
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
au bani să plătească asigurări pentru case (... dacîmi dați dumneavoastrî), 2) profesorii trăiesc foarte greu În această Țară, 3) situația ei, a doamnei P, este una specială: este singură (fără soț) și are un copil În Întreținere. Avalanșa de frânturi lingvistice exprimă avalanșa de sentimente care Îi definesc coordonatele interne În calitate de receptor al unui asemenea enunț. Starea psihică atât de “efervescentă” a profesoarei pare a fi determinată nu atât de gravitatea situației sale, cât de faptul că acest lucru nu este
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
nu poate să-și atingă obiectivul - vehiculat prin enunț - decât cu ajutorul receptorului (dacă acesta dorește să coopereze), urmărește să-și adapteze textul În funcție de coordonatele manifeste și pertinente ale contextului receptorului și ale contextului general: „el Își alege semnele din sistemul lingvistic cunoscut de partenerul său, preferă valorile semnificative pe care știe că le cunoaște acesta, utilizează corelate situaționale comune cu el. Necontenit poate uneori fără să bage de seamă se folosește de Împrejurarea comună, de faptul că ambii fac parte din
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
97-98 referință </ref> . Tatiana Slama-Cazacu propune următoarea reprezentare a contextelor care se pot lua În considerare la nivelul receptorului Așa cum rezultă și din schemă, În actul de comunicare se configurează mai multe niveluri contextuale, Înglobate unul În altul, astfel: * contextul lingvistic * contextul explicit care include o contextul lingvistic și o o componenta auxiliară care, la rândul ei,conține * ansamblul elementelor non verbale (gesturi, mimică) și * corelatele situaționale * contextul implicit; acest ansamblu nu este exteriorizat, dar se regăsește În fiecare semn al
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
reprezentare a contextelor care se pot lua În considerare la nivelul receptorului Așa cum rezultă și din schemă, În actul de comunicare se configurează mai multe niveluri contextuale, Înglobate unul În altul, astfel: * contextul lingvistic * contextul explicit care include o contextul lingvistic și o o componenta auxiliară care, la rândul ei,conține * ansamblul elementelor non verbale (gesturi, mimică) și * corelatele situaționale * contextul implicit; acest ansamblu nu este exteriorizat, dar se regăsește În fiecare semn al textului produs de căter emițător, semn care
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
literală este diferită de ceea ce, În mod practic, Înțelege interlocutorul dintr-un enunț - dimpotrivă, aceasta pare să fie o caracteristică generală a comunicării interumane. Cum explicăm, În enunțul următor, faptul că B Înțelege nu ce afirmă A, explicit, prin semnele lingvistice, ci cu totul altceva ? A: Aș vrea să mănânc o tochitură moldovenească adevărată! B: Sunt doi km până la Curcanul de Aur! Preocupat de astfel de diferențe semantice ce apar În procesul real de comunicare, Paul Grice descoperă lucruri foarte importante
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
spune (what is said/sentence meaning), iar enunțul cu ceea ce se intenționează a spune (what is meant/speaker’s meaning). Ceea ce se spune aparține explicitului și nu ridică probleme de interpretare - această semnificație se obține prin simpla decodare a semnelor lingvistice, prin aplicarea unei convenții Însușite; intenția de comunicare a locutorului, ceea ce el dorește cu adevărat să spună, Ține de domeniul implicitului, iar pentru recuperarea ei interpretul trebuie să parcurgă un proces deductiv, inferențial. Recunoașterea importanței intenției (speaker’s meaning) În
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
accepte semnificația literală (obținută prin simpla decodare) și să caute altceva prin intermediul unui laborios demers rațional? Pentru a răspunde la această Întrebare și nu numai, Grice construiește un model explicativ al procesului de interpretare a enunțurilor bazat, nu pe competența lingvistică a interpretului, ci pe capacitățile raționale ale acestuia și pe un principiu universal al interacțiunii umane cooperante. Ceea ce constată Grice (Împreună cu Strawson) este următorul fapt: unele enunțuri sunt interpretate imediat, Într-o singură etapă, fără dificultate; cuvintele care intră În
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
direcția acceptată de desfășurare a schimbului verbal la momentul intervenției” (traducerea mea). Acest principiu este privit ca o instanță psihologică, extralingvistică la care este trimisă semnificația literală pentru a fi judecată. Pentru a cuantifica cât mai exact această confruntare dintre lingvistic și extralingvistic, principiul general al cooperării a fost concretizat În binecunoscutele patru maxime: de cantitate (spune doar cât trebuie, nu mai mult, dar nici mai puțin decât este cerut de context), de calitate (spune doar ceea crezi că este adevărat
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
tuturor maximelor, locutorul le-a respectat; interpretul nu are decât să producă un proces inferențial simplu care va avea ca finalitate implicatura conversațională echivalentă cu ceea ce locutorul a intenționat să spună. Astfel, În exemplul nostru, A, pornind de la semnificația semnului lingvistic Curcanul de Aur (restaurant unde se prepară cele mai bune mâncăruri din oraș), care este Împărtășită de ambii actanți, va realiza imediat că răspunsul lui B respectă cel puțin maxima de relație și va deriva automat următoarea implicatură: Dacă poți
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
explicații ale acestei diferențe. O observație imediată este aceea că prima construcție este foarte puțin contextualizată, pe când cea de a doua este mai puternic dependentă de context: În primul caz, pentru a identifica referentul, interpretul trebuie doar să decodeze semnele lingvistice, pe când În cel de al doilea, el trebuie, În plus, să interpreteze semnele non verbale care Însoțesc propoziția: direcția privirii și un eventual semn indicator cu mâna. O descriere/explicare a fenomenului se găsește În articolul Variation in the Contextuality
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
direcția privirii și un eventual semn indicator cu mâna. O descriere/explicare a fenomenului se găsește În articolul Variation in the Contextuality of Language: An Empirical Measure, scris de Francis Heylighen și Jean-Marc Dewaele, care analizează rolul contextului În comunicarea lingvistică. Autorii disting două tipuri de comunicare: una formală, explicită, și una contextuală, implicită. Ceea ce li se pare fundamental autorilor este, nu atât dependența de context, care se consideră a fi un aspect aproape unanim acceptat, cât gradul de dependență a
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
a unui enunț de o situație dată. Este citat Edward Hall care identifică două tipuri de situații: unele puțin dependente de context (low-context situations), În care comunicarea este explicită și deschisă, faptele fiind prezentate exact și În detaliu prin semnele lingvistice; celelalte, puternic dependente de context (high-context situations), unde predomină comunicarea implicită, informațiile fiind transmise mai mult prin context decât prin enunțul lingvistic <ref id=”91”>Heylighen, F., Dewale, J.M. „Variation in the Contextuality of Language: An Empirical Measure”, pespmc 1
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
low-context situations), În care comunicarea este explicită și deschisă, faptele fiind prezentate exact și În detaliu prin semnele lingvistice; celelalte, puternic dependente de context (high-context situations), unde predomină comunicarea implicită, informațiile fiind transmise mai mult prin context decât prin enunțul lingvistic <ref id=”91”>Heylighen, F., Dewale, J.M. „Variation in the Contextuality of Language: An Empirical Measure”, pespmc 1.vub.ac.be/papers/Contextuality-FOS.pdf, p. 2referință </ref> . Autorii articolului denumesc comunicare contextuală ceea ce Hall a numit high-context situation, respectiv comunicare
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
la un cadru de cunoștințe comune și la implicațiile sale” <ref id=”92”>Ibid., p. 3 referință </ref> (traducerea mea). Heylighen și Dewaele Încearcă să examineze rolul pe care Îl joacă contextul În rezolvarea ambiguităților semantice și În Înțelegerea structurii lingvistice. Ei fac referire la expresiile deictice sau indexicale care, pentru a avea semnificație, trebuie ancorate Într-un anumit context spațio-temporal; acestea sunt numite expresii contextuale. Contextualitatea include expresiile deictice, implicatura (prin care se obține un adaos de informație care este
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
de context se regăsesc cuvintele cu funcție deictică: pronumele, verbele, adverbele și interjecțiile; din cealaltă categorie, a non-deicticelor, fac parte substantivele, adjectivele, prepozițiile și articolele care formează, din perspectivă logică, predicatele. Gradul de contextualitate este influențat și de elemente non lingvistice: 1. Situația pare a fi cel mai important și mai complex element al contextului care influențează direct comunicarea; acolo unde trebuie să se Înțeleagă exact mesajul transmis (la Încheierea contractelor, În justiție, În tratatele internaționale ș.a.) gradul de contextualitate va
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
implicând atât producătorul cât și interpretul. Elementul de care depinde cel mai mult probabilitatea interpretării greșite a unui enunț este contextul Împărtășit de cei doi. Heyleighen propune următoarea formulă, foarte simplă, pentru comunicare: E + C → I În care E: expresia lingvistică produsă de locutor C: contextul comun locutorului și interlocutorului I: interpretarea <ref id=”94”>Heylighen, F. (1999): “Advantages and Limitations of Formal Expression”, În Foundations of Science, 4:1, p.2526 referință </ref> Observăm că, cu cît este mai mic
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]
-
invers, cu cât este mai mare E, cu atât contribuția lui C este mai mică. Elementele unei situații sunt infinite ca număr; orice caracteristică a acesteia (de ordin fizic, social, mental etc.) influențează interpretarea. Heylighen și Dewaele, pornind de la clasificarea lingvistică a elementelor deictice, disting patru clase de factori situaționali: persoanele implicate, locul/cadrul comunicării (setting), timpul și discursul anterior enunțului de interpretat. Cu cât diferența de background psihologic și cultural (sunt incluse aici vârsta, clasa, naționalitatea, educația etc.) dintre interlocutori
Context şi semnificaţie. Abordare semio-pragmatică by Mircea D. Horubeţ () [Corola-publishinghouse/Science/675_a_1253]