167,936 matches
-
au urmat, prin faptul că au distrus autonomia cetăților grecești și a fiecărei etnii din teritoriile cucerite, au determinat un amplu transfer de indivizi dintr-o regiune În alta a Mediteranei orientale, iar prin deschiderea tuturor frontierelor naționale, le-au oferit indivizilor mai Întreprinzători posibilități de acțiune pe plan militar, politic, economic ce nu puteau fi exercitate Înainte. Cu toate acestea, În acest cadru intervin elemente decisive de ordin ideologic și religios, ce pot fi interpretate corect, nu atât prin prisma
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
fizionomia individuală, se intersectează În largă măsură sau măcar merge În paralel, din motivele enunțate mai sus, cu istoria religioasă a lumii antice. Așadar, este cu neputință, cu atât mai mult În spațiul limitat al acestei abordări, să pretindem că oferim un cadru exhaustiv, ca să nu spunem complet. Cu toate acestea, din cauza deosebitei lor importanțe și specificități, unele componente ale acestuia se vor dovedi referențe utile pentru definirea Întregii fizionomii a unui context religios, care - prin densitatea conținuturilor, În Îmbinarea elementelor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
rolului exercitat de modelul grecesc, În special eleusin, În asumarea acestei caracteristici de către unele culte orientale. Pentru moment, adăugăm doar că sursele nu ne permit să asociem perspective escatologice particulare cu practica misterică, chiar dacă, În ansamblul lui, cultul Marii Mame oferă garanții neîndoielnice pentru bunăstarea individului, În special sub aspectul sănătății fizice, dar, uneori, și morale. Cultul zeiței anatoliene cunoaște o soartă unică În panorama răspândirii cultelor orientale În Occident, fiind introdus la Roma În 204 Î.Hr. din inițiativa autorităților
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Întrucât ele nu prevedeau componenta inițiatică și ezoterică. O atare componentă este asumată de cultul isiac În epoca elenistică târzie, iar dacă, În textul citat, Plutarh face, probabil, aluzie la ea, Apuleius, În cartea a XI-a a Metamorfozelor, ne oferă cea mai completă și mai expresivă mărturie a ei. Fără să o putem analiza În amănunt, e suficient să observăm că ea prevede, după o serie de practici de abstinență și catarctice, experiența antrenantă a unui contact direct cu zeitatea
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
după o serie de practici de abstinență și catarctice, experiența antrenantă a unui contact direct cu zeitatea Într-un cadru de dimensiuni cosmice și asumarea de către inițiat a unor caracteristici solare, exprimate În veșmântul sacru cu care este Îmbrăcat și oferit spre venerare credincioșilor, care evocă un scenariu astral. Zeița la care fac referire misteriile Îi făgăduiește credinciosului reușită și bunăstare pentru viața prezentă și, În calitatea ei de „regină a celor morți”, o ședere fericită În Împărăția infernului, În care
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
èranoi), adesea conciliind Într-o unică perspectivă toată gama intereselor evocate (Foucart, 1873). Participarea la un cult ezoterico-inițiatic satisface exigența unei experiențe religioase personale și intense modulate pe istoria divină exemplară, care este evocată și actualizată ritual, astfel Încât să-i ofere credinciosului „buna speranță” că va putea obține și el binefaceri pentru viața prezentă și, În mod verosimil, și pentru viața viitoare. O faimoasă formulă invocată de un tardiv polemist creștin poate servi ca expresie emblematică a așteptărilor și emoțiilor trăite
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
așteaptă de la zeitățile lor titulare soluții la problemele istovitoare ale existenței zilnice, Apolloxe "Apollo" din Claros (Colofon) și din Didima (Milet), În Asia Mică, se dovedește În stare, În primele veacuri ale Imperiului, să satisfacă și instanțele intelectuale ale omului, oferind rezolvare acelor probleme ale logos-ului pe care Plutarh le consideră Încredințate tot puterii preștiinței divine (De E Delph., 1-2). Alături de practica tradițională a consultării oracolului de către indivizi sau comunități pentru rezolvarea unor circumstanțe particulare, este atestată și generarea unor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
E Delph., 1-2). Alături de practica tradițională a consultării oracolului de către indivizi sau comunități pentru rezolvarea unor circumstanțe particulare, este atestată și generarea unor oracole „teologice”, mai precis a unor răspunsuri oraculare care, adesea În spatele cererii explicite a credinciosului, intenționează să ofere revelații despre natura divinității, despre lume și om. Dintre toate, un caz, de altfel destul de cunoscut, poate sluji drept exemplificare a unui Întreg gen ce Îmbină interesele speculative și religiozitatea populară, arătând că cele dintâi nu sunt patrimoniul exclusiv al
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
se Îmbină cu cea oraculară, În forma privată a visului revelator obținut prin incubație. Credinciosului care doarme În interiorul sanctuarului zeul i se manifestă În formă directă sau prin diferite mijlociri și Îi dă indicații care, interpretate de personalul sacru, vor oferi Îngrijirea potrivită pentru fiecare caz. Devoțiunea și recunoștința credincioșilor, atestate de numeroasele inscripții de la Epidaur și din celelalte sanctuare ale lui Asclepios, capătă adesea În epoca elenistică forma aretalogiei sau a compoziției literare mai mult sau mai puțin răspândite care
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
sanctuare ale lui Asclepios, capătă adesea În epoca elenistică forma aretalogiei sau a compoziției literare mai mult sau mai puțin răspândite care celebrează puterea vindecătoare, În sens larg mântuitoare, a zeității. Una dintre cele mai vechi atestări ale genului este oferită de poemul lui Isyllos din Epidaur, din a doua jumătate a secolului al IV-lea Î.Hr. (Longo, 1969, no 44). Și tot ca aretalogie poate fi definită și producția literară a lui Aelius Aristide În care este evocată experiența
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
tot Lucian (De morte Peregrini) și cel al unui anume Neryllinus, căruia apologetul creștin Athenagoras Îi amintește cultul celebrat În Troada. O statuie a personajului dădea răspunsuri și săvârșea vindecări, iar În cinstea lui se celebrau sacrificii publice și se ofereau daruri prețioase (Solie pentru creștini, 26, 3). Figura ce răsare vie din paginile micului și prețiosului pamflet al lui Lucian, motivat În misiunea lui denigratoare și de extraordinara faimă obținută de noul oracol, atrage atenția istoricului religiilor prin excepționala convergență
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Oracolul, care are un ecou ieșit din comun În zonele limitrofe și În curând va atrage mulțimi de credincioși, nu intenționează să satisfacă numai exigențele mărunte ale vieții zilnice, nici să furnizeze doar rețete medicale, ci - pe linia oracolului teologic - oferă un răspuns la Întrebările fundamentale despre divin și despre om. Lui Glycon-Alexandru Îi pot fi adresate Întrebări despre soarta viitoare a sufletului și despre natura zeului (Alexandru, 43). O slabă vână neo-pitagoreică (Cumont, 1922) este perceptibilă acolo unde se profilează
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
articulată și mai complexă, cu aceea a religiei reflectate În inscripțiile suveranilor din dinastia ahemenidă (secolele VI-IV Î.Hr.) sau În informația dată de Herodot (I, 131 sqq.) despre obiceiurile persanilor. Totuși, există destule diferențe: Avesta, considerată În ansamblu, oferă cadrul unei religiozități (mai mult decât al unui „sistem” religios) de tip henoteist, la baza căreia se află un politeism mai arhaic, modificat și condiționat de concepția dualistă (cf. mai jos, subcapitolul 2.6); dimpotrivă, inscripțiile ahemenide din timpul lui
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
decât al unui „sistem” religios) de tip henoteist, la baza căreia se află un politeism mai arhaic, modificat și condiționat de concepția dualistă (cf. mai jos, subcapitolul 2.6); dimpotrivă, inscripțiile ahemenide din timpul lui Darius I (522-486 Î.Hr.) oferă un cadru cu tendințe monoteiste, caracterizat de un dualism etic evident, urmat apoi de politeism, mai ales În timpul lui Artaxerxes II (405-359 Î.Hr.), dominat, pur și simplu, de figura lui Ahuraxe "Ahura" Mazd³xe "Ahura Mazda>", al cărui nume adevărat
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ideologiei tripartite indo-europene a lui Dumézil) și al transpunerii lor În plan etic (Molé, 1963, p. 60): este vorba, de fapt, despre o interpretare care nu explică, ci se limitează, cel mult, la a constata un fenomen și la a oferi o reconstrucție mai mult teoretică decât istorică a naturii acestuia. G³th³, „Yasna celor șapte capitole”, imnurile, Wid¶wd³d, celelalte părți ale Avestei târzii (cf. mai jos, „Religia zoroastriană”, subcapitolul 1.1), inscripțiile ahemenizilor, Herodot și alte mărturii grecești nu reflectă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
est și la sud de platou. Progresele notabile ale cercetării arheologice până la sfârșitul anilor ’70 au adus clarificări de natură complexă În ceea ce privește epoca schimburilor inter-iraniene (din a doua jumătate a celui de-al IV-lea mileniu până În 1700 Î.Hr.), oferind, printre altele, dovezi despre rămășițele așa-zisei „civilizații de la Hilmand” (un râu din actualul Afghanistan, a cărui deltă se află la granița iraniană) În urma săpăturilor italiene de la Șahr-i Sukhta din Sistanul iranian (Tosi, 1983). Cu toate acestea, nu au adus
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
H. Lommel (1939), S.S. Hartman (1953), M. Boyce (1954; 1955; 1957), E. Yarshater (1983a) și, cu o referire specială la teza trilogiei tripartite a indo-europenilor, G. Dumézil (1968-1973), S. Wikander (1959), M. Molé (1951; 1953; 1959a; 1959b). Deși asemenea studii oferă multor probleme soluții diferite, uneori contrastante, nu există nici un dubiu că patrimoniul mitologic, epic și legendar al Indiei și al Iranului a fost marcat de un fond comun existent Înainte de Zoroastruxe "Zoroastru" și, Într-o mare măsură, chiar și după
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ar putea recunoaște - rod al unor convenții artificiale și al unor stilizări laborioase - reflecția unor momente sau aspecte ale funcției rituale. De altfel, se mai pot spune multe despre integrarea onomasticii legate de mediul lui Zoroastruxe "Zoroastru", pe care o oferă alte izvoare. Dacă integrăm informațiile oferite de G³th³ cu cele din restul Avestei și din tradiția religioasă, putem reconstrui numele tatălui, Pourușaspaxe "Pourușaspa", și al mamei, Dughd½v³xe "Dughdo>va>", profetului, precum și al uneia dintre soții, Hv½hvș, al unui fiu din
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
convenții artificiale și al unor stilizări laborioase - reflecția unor momente sau aspecte ale funcției rituale. De altfel, se mai pot spune multe despre integrarea onomasticii legate de mediul lui Zoroastruxe "Zoroastru", pe care o oferă alte izvoare. Dacă integrăm informațiile oferite de G³th³ cu cele din restul Avestei și din tradiția religioasă, putem reconstrui numele tatălui, Pourușaspaxe "Pourușaspa", și al mamei, Dughd½v³xe "Dughdo>va>", profetului, precum și al uneia dintre soții, Hv½hvș, al unui fiu din prima căsătorie, Isatv³straxe "Isatva>stra", și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
prin mijlocirea Gândului Bun;” pentru cine ai creat tu Vacaxe "Vaca" gestantă care Îi face mai fericiți? Doamne, iată, eu te Întreb aceasta - răspunde-mi cu adevărat: Cine face ca Devoțiunea prețuită (să se Însoțească) cu puterea? Cine i-a oferit tatălui un fiu ales? Cu aceste Întrebări, mă Îndrept Încrezător spre tine, o Înțeleptule, pentru Spiritul Bun, creator al tuturor șlucrurilorț! Textul continuă cu o referire explicită la lupta Împotriva celor răi. Zoroastruxe "Zoroastru" Îl Întreabă pe Domnul Înțelept care
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
la fel ca În g³th³ (Yasna 34, 13): șArată-neț calea despre care Îmi spui, o Doamne, care este cea a Gândului Bun, șo caleț bine făcută, pe care pornesc conștiințele salvatorilor viitori, conform Adevărului, spre răsplata pe care tu o oferi celor binevoitori șșiț al căror premiu șeștiț Tu, o Înțeleptule. În aceste fragmente, precum și În altele din G³th³ se repetă termeni și expresii care se referă la paradis („locuința” Domnului Înțelept sau, În Yasna 50, 4 și 51, 15, „locuința
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Åinvant, iar apoi reintră În trup și consimte să-i vorbească lui Wșr³z, trezit din somn, despre lucrurile pe care le-a văzut dincolo, cu scopul de a confirma adevărul credinței În paradis, În zona intermediară (hammistag³n) și În infern, oferind o descriere punctuală a diferitelor feluri de suflete după moarte, În funcție de comportamentul de pe pământ. Există o enumerare minuțioasă a chinurilor din infern pe măsura păcatelor comise. Caracterul vizionar al Ard³ Wșr³z n³mag apropie această operă de literatura apocaliptică zoroastriană (Boyce
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
etc.; cf. Hoffmann, 1880) și armene, pentru care există suficiente informații bibliografice În A. Christensen (1944, pp. 77-83). Izvoarele arabo-persane din epoca islamică, obiect al unor studii acurate ale lui G. Monnot (1974; 1986a), sunt, de asemenea, importante și ne oferă un cadru care clarifică starea de izolare și de slăbiciune a comunității zoroastriene din Iranul medieval. Izvoarele primare zoroastriene nu se limitează Însă la Avesta și la textele În limba pahlavi (nici În rarele mărturii epigrafice preislamice la care se
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
persană (cf. Boyce, 1975a, pp. 88 sq.); peștele Karaxe "Kara" (Yașt 14,19; Wid¶wd³d 19,42; În limba pahlavi Karxe "Kar"), care ține la distanță ființele dăunătoare (Marele Bundahișn, XXIVa); taurul Hadhayansxe "Hadhayans", care va fi victima ultimei jertfe oferite de Saoșyantxe "Saoșyant" (cf. infra, subcapitolul 2.4); pasărea Karșiptarxe "Karșiptar", care va duce cuvântul profetului În regatul subteran al Yimaxe "Yima" (Wid¶wd³d 2,42); ființa jumătate om-jumătate bovină, pe nume G½patș³hxe "Go>patșa>h" (Christensen, 1932, pp. 53
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
inclusiv despre rolul focului și al metalului topit ca instrumente ale unei judecăți finale concepute ca o mare ordalie (cf. Lommel, 1930, pp. 219 sqq.; Boyce, 1992, pp. 35-77). Fraș½-kereti sau frașgird va fi Împlinită când ultimul saoșyant va fi oferit ca ultimă jertfă, amestecând haoma albă cu grăsimea taurului Hadhayansxe "Hadhayans" (cf. supra). Atunci va avea loc Învierea morților (În limba pahlavi, rist-³kh¶z) În „trupul final” (În limba pahlavi, tan ș pas¶n) pentru o existență purificată (Zand ș
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]