167,936 matches
-
de exemplu, adolescența. Manifestările naționalismului sînt adesea destul de mult supuse obiecțiilor, mai ales în Europa central-răsăriteană. Dar, mai presus de orice, aceste simțăminte naționale au nevoie de înțelegere. Întrucît redeșteptarea națiunilor încearcă să-și găsească făgașul, ar trebui să le oferim o acceptare credibilă în cadrul solidarității europene. Trebuie să le sprijinim prin toate mijloacele și, mai ales, să le ajutăm să nu mai acorde o atenție atît de mare vecinului lor detestat; să le ajutăm să privească în schimb către Occident
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
afirma, un "om al secolului al XIX-lea"16. Somerset Maugham scria undeva: "Uneori, un om supraviețuiește timp de o perioadă considerabilă dintr-o epocă în care își avea locul într-una străină lui, și atunci celor curioși li se oferă unul dintre cele mai neobișnuite spectacole din comedia umană". În ultimul deceniu al vieții sale, Iorga a oferit de multe ori un asemenea spectacol. Înainte de aceasta i se spunea în mod curent "Apostolul", iar alteori "profesorul națiunii". În final, acest
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
de o perioadă considerabilă dintr-o epocă în care își avea locul într-una străină lui, și atunci celor curioși li se oferă unul dintre cele mai neobișnuite spectacole din comedia umană". În ultimul deceniu al vieții sale, Iorga a oferit de multe ori un asemenea spectacol. Înainte de aceasta i se spunea în mod curent "Apostolul", iar alteori "profesorul națiunii". În final, acest intelectual naționalist al secolului al XIX-lea și-a găsit sfîrșitul sîngeros în mîinile celor care erau în
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cu o prezență latină continuă în regiunea aceasta. Soluția modernă se bazează mai puțin pe argumente istorice cît pe omogenitatea lingvistică și etnică și pe dreptul la autodeterminare. Iorga a fost cel care a încercat mai mult ca oricine să ofere României argumente istorice solide pe lîngă dreptul evident la autodeterminare. În timpul marilor migrații, aproape o duzină de hoarde barbare au năvălit în zona aceasta. Românii aveau legături și cu grecii bizantini, dar și-au păstrat totuși o mare parte a
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în dauna Imperiului otoman, habsburgii i-au lăsat practic pe români pe mâna grofilor unguri. Ce a însemnat acest lucru pentru români a fost limpede pentru viitorul împărat Iosif II, care a călătorit incognito prin Transilvania. Doar Biserica Unită putea oferi o oarecare alinare, slujind renașterii spiritului național românesc. În 1783-1784, Iosif, împărat acum, a emis cîteva decrete ca să îmbunătățească situația iobagilor români. Bunele lui intenții, date fiind ignoranța și suferințele oamenilor, au dus la răscoala sîngeroasă condusă de Horia, Cloșca
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
de a nu lăsa nici un atac fără răspuns, Iorga a deschis proceduri legale împotriva cîtorva dintre autorii acestor defăimări 10. Un asemenea război al vorbelor, a cărui vulgaritate a fost pe măsura inutilității lui, este instructiv. Deoarece țările acestea nu ofereau imigrației "posibilități nelimitate", băștinașii au văzut prea mulți străini trecînd sub formă de armate, refugiați sau intruși nedoriți. Contribuția acestora (în special în România) a fost mai puțin decît constructivă. Pînă și gîndul la străini trăind ca români asimilați putea
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Atît în România cît și peste hotare, o mare parte a vieții și-a petrecut-o în anticariate, cercetînd, făcînd schimb și cumpărînd cărți. Nu trebuie să fim surprinși de faptul că școala primară, gimnaziul și liceul nu i-au oferit "nici dragoste, nici mîndrie"15. Era mult înaintea celor de vîrsta lui și tot timpul singuratic. S-a înscris la școală știind deja să citească și să scrie și stăpînind limba franceză, cufundat într-o lume de vis clădită pe
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
așa că nu era singur. Gheorghe, fratele lui, era elev la Liceul Militar. Despărțirea de cei doi fii ai ei i-a ușurat viața doamnei Zulnia. Învățătura mergea fără efort, dar viața la cămin era grea pentru Iorga. Elementele de confort oferite de dormitor erau suprasolicitate. În schimb, a reușit să-și facă doi-trei prieteni 29. Aici l-a întîlnit pe unul dintre cei doi prieteni de-ai lui de o viață, Petre Liciu, care a devenit un actor celebru. Celălalt prieten
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în Bulgaria ca să-l facă ministru. A înfruntat în schimb mari greutăți; hoinărea prin Iași, fără să aibă un acoperiș deasupra capului. În cele din urmă, unuia dintre profesorii lui i s-a făcut milă de el și i-a oferit adăpost. Ulterior, acesta a reușit să-i facă rost de o slujbă plătită într-o școală particulară, astfel încît Iorga a putut termina liceul și a avut posibilitatea să susțină examenul de bacalaureat. A luat acest examen la vîrsta de
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în atîtea alte cazuri în România), trebuie să privim peste Prut. Nu este de mirare faptul că unul dintre cei mai importanți reprezentanți ai mișcării, Constantin Stere, provenea din Basarabia. Poporanismul a fost o reacție împotriva marxismului, care nu prea oferea mare lucru țărănimii. Mulți intelectuali est-europeni considerau că marxismul are motivație doar în țările industriale occidentale. Nici o mișcare muncitorească nu avea vreun sens fără o clasă muncitoare care să merite acest nume. Marxismul era foarte ambiguu în privința țărănimii. Țăranii alcătuiau
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
nu există nici un oraș care-mi poate stîrni interesul dacă nu are biblioteci sau arhive"79. Materialele adunate în Germania se refereau mai ales la Evul Mediu tîrziu, pînă în secolele al XVI-lea și al XVII-lea. Aceste documente ofereau detalii asupra legăturilor dintre curțile germane și Constantinopole în privința Principatelor. Iorga a rămas medievist. Firește că a scris o mulțime de lucrări asupra istoriei moderne, dar, conform concepției sale, evenimentele moderne erau o continuare sau o consecință a situațiilor istorice
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
și un seminar despre "originea Cruciadelor din secolul al XV-lea"91, care se desfășura în propria sa locuință. Între timp, niciodată atrași de lux sau confort, soții Iorga trăiau modest, dar duceau totuși o viață fericită. Prima căsnicie îi oferea încă lui Iorga o "atmosferă de siguranță și fericire"92. Succesele obținute în scoaterea la iveală a unor documente necunoscute referitoare la trecutul României îi permiteau să plece peste hotare primind în continuare salariul de profesor universitar și folosind unele
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
liberă" lăsa mult de dorit. Populația "României libere" era alcătuită într-o proporție de mult mai mult de 86 % din țărani. E greu să găsim cuvinte care să poată descrie mizeria vieții lor10, dar Congresul Partidului Socialist Român ne poate oferi o oarecare idee în acest sens. La acest al cincilea Congres (în primăvara lui 1898), Dobrogeanu-Gherea considera drept insuportabilă mizeria țăranilor. "țăranii sînt atît de disperați încît sînt gata să-l urmeze pe orice nebun". A explicat însă că Partidul
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
idealizat el în idealul său sămănătorist aveau să fie distruse fie dinăuntru, fie dinafară. Idealizarea acestei Românii de pe vremuri constituie esența sămănătorismului. Iorga a zugrăvit imaginea lui asupra satului sămănătorist în 1933: "Am încercat să reconstitui mediul patriarhal și să ofer un exemplu propriilor noastre timpuri care se rupseseră de aceste legături naturale despre amintirile văilor de la Dorohoi; ele au răsărit acum în mintea mea, cu satele și boierii lor, cu conacele de pe vremea cînd eram adolescent, cu toate relațiile profund
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Revoluția Rusă? A devenit oare naționalismul muncitoresc o stradă cu sens unic? A fost Tito comunist, naționalist, sau și una și alta? Erau absurditățile comunismului albanez motivate de marxism sau de experiențele naționale anterioare? A fost Ho Și Min naționalist? Oferă comunismul vreo explicație în privința lui? Care au fost motivațiile decisive ale politicii lui Fidel Castro, cele naționaliste sau cele marxiste? Care au fost motivațiile sandiniștilor? În China, Revoluția Culturală l-a condamnat pe Confucius, dar multe din gîndurile acestuia pot
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
legalității. În timpul celei de a doua președinții, a fost nevoit să guverneze împreună cu conservatorii, care (după cum demonstrează ultimele cercetări) s-au descotorosit de el în 1969; deoarece, după evenimentele din mai 1968, voia să facă o naționalizare rapidă ca să-i ofere muncitorului francez un rol real în conducerea industriei 32. Iorga și Eminescu au susținut cauza țărănimii, opunîndu-se marxismului. Iorga va juca în 1917 un rol hotărîtor în proclamarea reformei agrare și a votului universal. Dar multe din conceptele lui Iorga
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cu presa elvețiană. Dar condițiile din România difereau de cele din țările occidentale. Atunci cînd Iorga își vedea principiile atacate, își dubla erudiția cu o capacitate de admonestare pe care numai cele mai bune tradiții ale jurnalisticii est-europene o pot oferi. El îi anatemiza tunător pe detractorii României și se delecta bătîndu-și joc de numele de familie al adversarului (chiar dacă și el era victima aceleiași practici). Se referă la conducătorii bolșevici evrei folosind numai numele lor anterioare: Troțki "Bronstein", Maxim Litvinov
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
ca să-i ajute pe veteranii din Războiul cel Mare. Multiplele sale acte caritabile erau făcute cu discreție, ajungînd rareori să fie cunoscute public. Accepta rar onorarii pentru conferințele pe care le ținea; mergînd cu mașina (așezat lîngă șoferul său), se oferea să-i ducă pe țăranii întîlniți pe drum cu automobilul. În 1907, cînd a fost ales deputat de Iași, a donat orașului 3 000 din cărțile lui pentru fondarea unei biblioteci publice. Era abordabil și stătea bucuros de vorbă cu
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
că lupta de clasă distruge unitatea națională, respingîndu-i deci atît pe socialiști cît și pe populiști. Respingerea egalitarismului lor și propriul lui antisemitism (la vremea aceea) l-au transformat pe Iorga într-un adversar al socialiștilor, care, credea el, nu ofereau nici o soluție țăranilor români. Pentru el, numai naționalismul oferea o soluție atotcuprinzătoare a problemelor societății românești. Iorga se considera în primul rînd naționalist, în al doilea rînd democrat, iar în al treilea un apărător al țărănimii, întrucît nici măcar dreptatea socială
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
atît pe socialiști cît și pe populiști. Respingerea egalitarismului lor și propriul lui antisemitism (la vremea aceea) l-au transformat pe Iorga într-un adversar al socialiștilor, care, credea el, nu ofereau nici o soluție țăranilor români. Pentru el, numai naționalismul oferea o soluție atotcuprinzătoare a problemelor societății românești. Iorga se considera în primul rînd naționalist, în al doilea rînd democrat, iar în al treilea un apărător al țărănimii, întrucît nici măcar dreptatea socială nu avea pentru el o valoare mai mare decît
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
puterea și viitorul nostru"153. Programul acesta trebuie înțeles ca un apel social propagandistic de a culturaliza țărănimea. Se acorda puțină atenție esteticii, scoțîndu-se în evidență mîndria patriotică și exaltîndu-se trecutul și dragostea pentru țărănime. Programul afirma un ideal național, oferind suport critic cultural și social. Iorga avea în vedere un țel social: întemeierea "satului sămănătorist" și apariția "sămănătoristului". Această viziune coincide cu popularitatea haiducilor așa cum erau prezentați în poeziile lui Coșbuc și descriși de Bucura Dumbravă. Satul de haiduci ca
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
literatura, cea mai importantă manifestare culturală, trebuie să se adreseze întregului popor; și trebuie să fie o literatură națională. Iorga cerea "curente sănătoase" și renunțarea la modele străine decadente atît de la modă în unele cercuri 157. Numai trecutul României putea oferi modelul organic al dezvoltării unei literaturi sănătoase. Iorga nu era împotriva interschimburilor culturale, dar deplîngea acceptarea slugarnică a modelelor străine, în detrimentul produselor autohtone. Interschimbul cultural nu trebuie să ducă la dezbinare 158. În acești ani, Iorga a propus chiar perceperea
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
ale literaturii străine (chiar și din Emerson) în volumul său Floarea darurilor. Care a fost rezultatul acestei frenezii? Așa cum spunea profesorul Eugen Weber: Parturiunt montes, nascetur ridiculus mus169. Se pare că ulterior lucrurile s-au potolit; dar Iorga nu putea oferi ceea ce nu avea. El credea în progresul organic și își baza critica pe naționalismul său cultural. Așa cum sublinia el: "Sînt unii care regretă revoluțiile, dar acceptă rezultatele lor bune; alții însă acceptă revoluția indiferent de rezultatele ei"170. La scurt
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Iorga nu s-a abătut niciodată de la țelurile Universității de Vară: "Sîntem convinși că sîntem o națiune cu o unitate admirabilă și o cultură originală comună tuturor. Nu trebuie să ne uităm niciodată tradițiile culturale. De pe această temelie trebuie să oferim națiunii române o cultură modernă de valoare corespunzătoare. Din cultura aceasta va țîșni o energie copleșitoare; iar într-o zi, urmașii noștri vor trage din toate acestea concluziile cuvenite"215. Autoritățile austro-ungare îi împiedicau pe românii "de dincolo" să vină
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
neutră pînă atunci, iar Iorga era considerat drept prieten al Bulgariei. Națiunile balcanice (inclusiv Turcia) s-au aliat ca să împartă între ele o parte din teritoriul anexat de Bulgaria după primul război balcanic. După înfrîngerea Bulgariei, României i s-a oferit ocazia de a dobîndi teritoriul pe care Rusia i-l refuzase în 1878: "cvadrilaterul" Silistra. Lui Iorga i s-a permis să poarte o uniformă militară și a plecat în nordul Bulgariei ca să participe la ceea ce dușmanii României numeau o
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]