167,936 matches
-
ea se mutase În sufletul oamenilor - și mai ales În trupurile lor. Herbert Marcuse, un intelectual german care și-a Început cariera sub Republica de la Weimar și care a sfârșit În sudul Californiei - adaptându-și abil epistemologia la noul mediu -, oferea o combinație utilă a tuturor acestor tendințe. Societatea de consum occidentală, explica el, nu se mai bazează pe exploatarea strict economică a unei clase de proletari lipsiți de mijloace de producție. Ea deturnează energia umană necesară satisfacției (Îndeosebi satisfacției sexuale
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
revoluția, așa cum fusese patentată În Rusia cu cincizeci de ani Înainte. Pentru cei care nu Îmbrățișau această viziune a istoriei europene, proletariatul nu mai constituia unicul vehicul pentru transformarea socială radicală. Lumea a Treia, cum Începuse să i se spună, oferea spectacolul unor candidați alternativi: naționaliștii anticolonialiști În Orientul Mijlociu și Africa de Nord, radicalii negri În Statele Unite (nu tocmai Lumea a Treia, dar asimilată cu aceasta) și gherilele țărănești de pretutindeni, din America Centrală până la Marea Chinei de Sud. Împreună cu „studenții” și cu tinerii
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
grupările neoficiale ale stângii „extraparlamentare”. Liderii lor - comuniști disidenți, universitari care teoretizau autonomia muncitorilor, purtători de cuvânt ai organizațiilor studențești - au identificat primii noile surse de nemulțumire În sectorul industrial și le-au inclus În agenda lor. Mai mult, universitățile ofereau chiar ele o analogie irezistibilă. și acolo, o forță de muncă nouă și neorganizată (afluxul inedit de studenți) se confrunta cu anumite condiții de viață și muncă inacceptabile. și acolo, o veche elită avea puteri neîngrădite asupra maselor, cărora le
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și tonul opoziției intelectuale est-europene din următorii doisprezece ani. Ideea nu era să condamni comunismul și cu atât mai puțin să-l răstorni; ei Își propuneau mai degrabă să Înțeleagă cum s-a ajuns la o asemenea oroare și să ofere o alternativă În termeni comuniști. Era un „revizionism”: termen folosit pentru prima oară cu acest sens de către liderul polonez W³adis³aw Gomu³ka, la Întâlnirea din mai 1957 a Comitetului Central al Partidului Muncitoresc Unit, pentru a-și descrie adversarii intelectuali. Majoritatea
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
origine, iar unii, suficient de naivi Încât să creadă că indiferența lor e Împărtășită de toți polonezii. Dar ei reprezentau o țintă irezistibilă pentru oricine urmărea accesul la putere În cadrul partidului și popularitatea demagogică În țară9. Nu lipsea decât ocazia, oferită În iunie 1967 de „războiul de șase zile” dintre Israel și vecinii săi arabi. Sprijinul sovietic pentru cauza arabă a autorizat critici deschise la adresa Israelului, sionismului - și a evreilor. Într-un discurs din 19 iunie 1967, condamnându-i pe cei
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
decembrie 1958 pentru a dirija lupta armată pentru independența bască. Încă de pe vremea când era o organizație clandestină, ea a stabilit contacte - cărora li s-a dat ulterior o justificare ideologică specioasă - cu grupuri similare din străinătate, care i-au oferit bani, arme, condiții de antrenament, ascunzișuri și publicitate: Grupul Baader-Meinhof din Germania, Armata Republicană Irlandeză (Irish Republican Army - IRA), Organizația pentru Eliberarea Palestinei și Organizația Armată Secretă din Franța. Strategia ETA - și a suporterilor ei politici din Herri Batasuna, partidul
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
civili Într-un atac cu bombă În capitală, nouă luni mai târziu. Nici execuția a cinci membri ETA În septembrie 1975, cu puțin Înainte de moartea lui Franco, nu a reușit să tempereze activitățile grupului. Instalarea democrației, pe de altă parte, oferea noi oportunități. ETA și suporterii ei doreau independența deplină. Sub Constituția spaniolă de după Franco (vezi capitolul XVI), regiunea bască a obținut Însă doar un statut de autonomie, aprobat prin referendum În 1979. Înfuriată - nu În ultimul rând de faptul că
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
vehiculată În epocă, punând capăt optimismului senin din deceniul anterior. Când IRA Provizorie și grupurile paramilitare protestante apărute În replică s-au așezat În fine la masa negocierilor pentru a obține aranjamente constituționale pe care guvernul britanic le-ar fi oferit cu plăcere de la Început, muriseră 1.800 de oameni și un nord-irlandez din cinci avea o rudă rănită sau ucisă În luptă. Pe acest fundal, celelalte „patologii” din Europa anilor ’70 sunt Într-adevăr minore, deși ele au contribuit la
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
de la München, ucigând unsprezece atleți și un polițist german. Aproape sigur, asasinii s-au bucurat de ajutorul local al stângii radicale (deși, ca o curiozitate a extremismului german din acea perioadă, extrema dreaptă ar fi fost la fel de Încântată să-și ofere serviciile). Legătura dintre organizațiile palestiniene și grupurile teroriste europene era deja indiscutabilă: Ensslin, Baader și Meinhof s-au „antrenat” toți la un moment dat cu gherilele palestiniene, alături de basci, italieni, irlandezi republicani și alții. Dar nemții erau cei mai zeloși
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
70, pentru fiecare act de violență Își asuma responsabilitatea o organizație până atunci necunoscută, adesea o subsecție sau o facțiune din grupul original. Dincolo de teroriști se afla o nebuloasă de mișcări semiclandestine și publicații ale căror afirmații „teoretice” sentențioase le ofereau tacticilor teroriste o justificare ideologică. Numele diverselor grupuri, celule, rețele, publicații și mișcări sfidează parodia: pe lângă Brigăzile Roșii existau Lotta Continua, Potere Operaio, Prima Linea și Autonomia Operaia; Avanguardia Operaia, Nuclei Armati Proletari și Nuclei Armati Rivoluzionari; Formazione Comuniste Combattenti
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
speranțelor modeste. Vremurile mediocre nasc profeți pustii, scria Albert Camus În Căderea. Anii ’70 abundau În astfel de figuri. Era o perioadă teribil de conștientă că urmează marilor speranțe și reflecțiilor ambițioase din trecutul recent și că nu are de oferit decât copii palide, implauzibile, ale vechilor idei. Era, În mod vădit și complexant, o perioadă postprin excelență, cu perspective incerte. Cum remarca sociologul american Daniel Bell, „uzul prefixului postdenotă sentimentul că trăim Într-un timp interstițial”. Termenul avea o oarecare
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Grail (1974) și Life of Brian (1979), ilustrează prin sursele lor de finanțare relația strânsă dintre muzica rock și noul stil burlesc: garanți au fost Pink Floyd și Led Zeppelin, respectiv George Harrison de la Beatles. Imaginea deplorabilă a figurilor publice oferea material copios unor emisiuni săptămânale precum Spitting Image sau, În Franța, Bebête Show, În care politicienii de frunte erau sistematic desconsiderați și ridiculizați Într-un mod de neimaginat cu câțiva ani În urmă (iar În Statele Unite chiar și astăzi). Intelectualii
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
a organizațiilor de femei În acești ani. În consecință, viața personală a milioane de femei s-a Îmbunătățit considerabil. Posibilitatea avortului, alături de contracepția disponibilă și eficientă, a ameliorat șansele de viață ale multor femei, În special sărace, și le-a oferit celor care lucrau posibilitatea să amâne primul copil până târziu (mai târziu decât oricând În istorie) În perioada fertilă. Rezultatul a fost o scădere constantă a numărului de copii născuți. În Spania, rata natalității per femeie a scăzut Între 1960
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Karamanlis, Grecia a rămas stabilă, deși stagnantă economic și destul de coruptă. Dar În mai 1963, dr. Grigoris Lambrakis, un parlamentar de stânga, a fost atacat la Salonic În timp ce vorbea la un marș pacifist. Moartea lui, cinci zile mai târziu, a oferit un martir stângii și mișcării pacifiste În formare din Grecia, În timp ce eșecul studiat al autorităților de a elucida circumstanțele asasinării lui Lambrakis a dat naștere unei suspiciuni generale 3. șase luni mai târziu, Karamanlis a pierdut alegerile; Uniunea de Centru
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
brut (care a crescut din 1964 cu o rată medie anuală de 6%) nu au fost afectate de situația politică: ca și În Spania, salariile mici (În contextul reprimării oricărui conflict de muncă) și regimul centrat pe „lege și ordine” ofereau un climat prielnic capitalului străin. La Început, junta avea chiar o susținere largă În regiunile rurale din care proveneau membrii ei, mai ales după ce În 1968 a prescris toate datoriile țăranilor 4. Dar instinctele autarhice ale coloneilor au favorizat Întoarcerea
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
clasa de mijloc urbană, care inițial răsuflaseră ușurați când se Încheiase cearta politicianistă, erau lezați În interesele lor (ca producători și consumatori deopotrivă) de regimul militar. Iar coloneii, mediocri chiar și după criteriile modeste din branșă, nu aveau nimic de oferit pentru viitor: nici o strategie pentru Întoarcerea la un regim civil, nici un proiect pentru integrarea Greciei Într-o Comunitate Europeană În plină expansiune și dezvoltare 5. În plus, deși solid În patria lui, regimul era din ce În ce mai izolat În străinătate: În decembrie
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
scăpa de un vestigiu imperial incomod și străvechea ostilitate greco-turcă - a rămas Îngrijorător suspendată de-a lungul anilor ’50. Când proiectul de Enosis (unire cu Grecia) i-a fost refuzat, conducerea greco-cipriotă a insulei a acceptat cu inima Îndoită independența oferită În 1960 de Marea Britanie, care și-a rezervat doar anumite drepturi de tranzit și o bază aeriană cu importanță strategică. Suveranitatea și Constituția noii republici erau garantate de Marea Britanie, Turcia și Grecia; Ciprul era condus de un „parteneriat” greco-turc sub
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
oameni. Salazar s-a mândrit până la moarte cu două lucruri: că a ținut Portugalia În afara războaielor devastatoare ale secolului XX și că a cârmuit-o abil Între Scylla capitalismului rapace și Charybda socialismului de stat. De fapt, el reușise să ofere supușilor ce era mai rău la fiecare: inegalitatea materială și exploatarea erau mai pronunțate În Portugalia decât oriunde În Europa, iar guvernul autoritarist de la Lisabona sufoca orice inițiativă și opinie independentă. În 1969, numai 18% din populația adultă avea drept
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
cu libertăți și monopoluri democratice. Nu va permite acest lucru”. Din aprilie până În noiembrie, tensiunile au crescut. Comentatorii străini se temeau de o iminentă lovitură de stat comunistă, iar aliații Portugaliei din NATO și partenerii comerciali occidentali au promis să ofere ajutor și integrare dacă țara se lepăda de revoluția marxistă. Deznodământul s-a produs la sfârșitul anului. Pe 8 noiembrie, Adunarea Constituantă a fost asediată de muncitori și, timp de două săptămâni, s-a vorbit despre o inevitabilă „Comună din
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
după directorii, oamenii de afaceri, inginerii, politicienii și funcționarii publici din Franța, Italia sau Marea Britanie. Deși Înapoiate, societățile din sudul Europei aparțineau deja unei lumi din care voiau acum să facă parte cu drepturi egale, iar oportunitatea care li se oferea În această direcție era cel mai important stimul pentru ieșirea din regimurile autoritare. Elitele lor nu mai priveau În trecut, ci spre nord. Geografia, se pare, triumfase asupra istoriei. Între 1973 și 1986, Comunitatea Europeană a traversat una din periodicele
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Franța a reușit să le-o impună Înainte de a le permite exportul În Europa. Programele Mediteraneene Integrate (subvenții regionale care nu purtau Încă acest nume) care le-au fost asigurate Spaniei și Portugaliei la aderarea din 1986 nu le fuseseră oferite grecilor În 1981; Andreas Papandreu a cerut și a obținut ca și Grecia să beneficieze de acestea, amenințând În caz contrar cu ieșirea țării din CE25. Așa se face că, În acești ani, Comunitatea Europeană a dobândit o imagine deloc
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
cât mai departe de piața bunurilor și a locurilor de muncă. Nu trebuie să dețină mijloace de producție, să aloce resurse, să exercite sau să Încurajeze monopoluri și nici să fixeze prețuri sau venituri. În ochii „neoliberalilor”, cele mai multe dintre serviciile oferite de stat (asigurări, locuințe, pensii, sănătate și educație) puteau fi asigurate mai eficient În sectorul privat și achitate de cetățeni din venitul pe care Îl Înghițeau În prezent resursele publice. În viziunea celui mai faimos adept al pieței libere, economistul
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
un Fond de Garantare a Industriilor - ca În Olanda - sau echivalentul lor belgian, Société Nationale d’Investissement. Industria oțelului, de pildă, era sprijinită În moduri felurite: În Marea Britanie, datoriile firmelor de stat erau frecvent șterse de la buget; În Franța, guvernul oferea Împrumuturi cu dobândă mică și intervenții politice, favorizând producătorii locali Împotriva competiției externe; În Germania de Vest, producătorii de oțel din sectorul privat primeau de la stat subvenții directe. În funcție de diferențele naționale, privatizarea În Europa a luat, evident, forme diferite. Dar
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În politică: În cea mai mare parte a anilor ’80, partidele muncitorești și socialiste din Europa de Vest au zăcut neajutorate, recurgând adesea la Împrumuturi ilicite din programele adversarilor politici pentru a-și acoperi goliciunea. Dar vocabularul drepturilor și libertăților le-a oferit savanților și intelectualilor vest-europeni acces la noul limbaj al opoziției politice din Europa de Est și o cale de comunicare cu cealaltă jumătate de continent - la timp, fiindcă schimbarea cu adevărat originală și semnificativă se Întâmpla acum la est de Cortina de
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
partidul la defensivă. A lua În serios litera legii „socialiste” era mai mult decât o simplă tactică sau un instrument de discreditare a guvernanților comuniști. În societăți Închise, unde totul era de natură politică - astfel Încât politica propriu-zisă era exclusă -, „drepturile” ofereau o portiță de ieșire, o primă breșă În cortina de pesimism care Învăluia Europa de Est În „tăcuții ani ’70”, un sfârșit al monopolului regimului asupra limbajului-ca-putere. Mai mult, prin Însăși natura lor, drepturile constituționale dovedesc oficial existența persoanelor ca atare: persoane
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]