167,936 matches
-
atât de admirate În anii ’80, este doar unul dintre numeroșii scriitori căzuți În uitare după 1989. Alții, cum ar fi romanciera est-germană Christa Wolf, au Înțeles bine că tocmai greutățile existenței de scriitor sub comunism erau cele care le ofereau atât material literar, cât și o anumită energie (și statut public). Din acest motiv, mulți intelectuali din societățile comuniste au preferat să renunțe la ocaziile de emigrație și exil: mai bine să fii persecutat, dar important, decât liber și irelevant
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
existență Însemna că RDG admitea prezența și legitimitatea obiecției de conștiință. Miile de est-germani care trecuseră prin Bausoldaten până În anul 1980 reprezentau o substanțială rețea potențială pentru activiștii pacifiști. Așa se face că, atunci când pastorii luterani au Început să le ofere sprijin și protecție primilor activiști pentru pace În 1980, ei nu riscau dezaprobarea statului. Mișcarea pacifistă În formare s-a extins apoi de la biserici la universități, ducând În mod inevitabil nu numai la apeluri pentru dezarmare, ci și la revendicarea
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
succesul socialismului. Trecuse momentul celebrei „dezbateri din bucătărie” (1959) În care Hrușciov Îl asigura pe Nixon că În viitorul apropiat comunismul va devansa capitalismul. Bil’ak, ca și Kádár În Ungaria, nu-și făcea astfel de iluzii. Câtă vreme bunurile oferite Îi calmau pe consumatori, el se mulțumea cu o imitație palidă a capitalismului. Est-germanul Erich Honecker, care În 1971 i-a succedat lui Walter Ulbricht la conducerea partidului, avea și el ca obiectiv să le ofere cetățenilor RDG o versiune
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
iluzii. Câtă vreme bunurile oferite Îi calmau pe consumatori, el se mulțumea cu o imitație palidă a capitalismului. Est-germanul Erich Honecker, care În 1971 i-a succedat lui Walter Ulbricht la conducerea partidului, avea și el ca obiectiv să le ofere cetățenilor RDG o versiune modestă a „miracolului” vest-german din anii ’50. O vreme, strategia a avut un oarecare succes. Nivelul de trai din Cehoslovacia, Ungaria și Polonia a crescut În anii ’70, cel puțin după criteriul consumului. Numărul de automobile
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
comuniste umilite) recomandau prudență. Trebuia să fie o revoluție „autolimitată”. Jacek Kuroñ, care nu uitase evenimentele din 1956 și 1968, și-a reafirmat angajamentul față de „sistemul socialist”, subliniind că Solidaritatea acceptă „rolul conducător al partidului” - nimeni nu voia să le ofere autorităților de la Varșovia sau Moscova un pretext să trimită tancurile. Limitările autoimpuse s-au dovedit utile până la un punct. Chestiunile evident politice - dezarmarea sau politica externă - nu se aflau pe agenda publică a Solidarității, care se concentra mai degrabă pe
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
retorică: atunci când Ronald Reagan cerea ca „Polonia să fie Polonia” sau numea Moscova „un imperiu al răului”, el se adresa În primul rând publicului american. La urma urmelor, același președinte a inițiat convorbiri pentru reducerea arsenalelor nucleare și s-a oferit să-și retragă rachetele cu rază medie de acțiune dacă sovieticii le dezafectau pe ale lor. Cu toate acestea, Statele Unite au demarat efectiv un program amplu de reînarmare. În august 1981, Reagan a anunțat că Statele Unite vor dezvolta un arsenal
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
televizor, astfel că tactica lui Gorbaciov a avut la Început un succes fulgerător: creând concret o sferă publică pentru dezbaterea parțial deschisă a problemelor țării și spărgând monopolul castei conducătoare asupra informației, el forța partidul să-i urmeze exemplul - și oferea astfel un cadru sigur În care reformatorii din interiorul sistemului, până atunci tăcuți, puteau să se exprime și să-i ofere susținere. Aproape fără să vrea, În decursul anilor 1987-1988, secretarul general a creat o bază națională pentru schimbare. Au
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
deschisă a problemelor țării și spărgând monopolul castei conducătoare asupra informației, el forța partidul să-i urmeze exemplul - și oferea astfel un cadru sigur În care reformatorii din interiorul sistemului, până atunci tăcuți, puteau să se exprime și să-i ofere susținere. Aproape fără să vrea, În decursul anilor 1987-1988, secretarul general a creat o bază națională pentru schimbare. Au Început să răsară organizații neoficiale, de remarcat Între acestea fiind „Clubul Perestroika”, format În 1987 la Institutul de Matematică din Moscova
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Eduard șevardnadze. Gorbaciov Își declarase de la bun Început hotărârea de a reduce povara Uniunii Sovietice, scutind-o măcar de cele mai oneroase dintre obligațiile militare. La o lună după preluarea puterii, el a sistat desfășurarea de rachete sovietice și a oferit negocieri necondiționate asupra forțelor nucleare, pornind de la propunerea ca ambele superputeri să-și Înjumătățească arsenalele strategice. În mai 1986, după o Întâlnire surprinzător de fructuoasă „la nivel Înalt” cu Reagan la Geneva (prima dintr-o serie fără precedent de cinci
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
contradicțiilor pe care le-au generat. Privind În urmă, el observa cu oarecare regret: „Este normal să mă mâhnească faptul că n-am reușit să păstrez perestroika În limitele intențiilor mele”. Însă intențiile și limitele intențiilor erau incompatibile. Fără reazemul oferit de cenzură, control și represiune, esența sistemului sovietic - economia planificată, retorica publică, monopolul partidului - s-a prăbușit pur și simplu. Gorbaciov nu și-a atins obiectivul - un comunism reformat și eficient, curățat de disfuncții. Ba chiar a eșuat spectaculos. Cu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
săptămâni, autoritățile din RDG s-au confruntat cu un dezastru de imagine declanșat de zecile de mii de cetățeni care Încercau să fugă din țară folosind noua cale de ieșire. În Încercarea de a controla evenimentele, conducătorii RDG le-au oferit refugiațialor est-germani aflați În ambasadele din Praga și Varșovia libera trecere, Într-un tren sigilat, Înapoi spre propria țară, iar de acolo În Germania de Vest. Oferta i-a adus regimului noi umilințe: traversând Republica Democrată Germană, trenul cu refugiați
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
s-a adresat unei mulțimi de 250.000 de oameni În Piața Wenceslas, Împărțind podiumul cu prim-ministrul comunist Ladislav Adamec și cu Alexander Dubček. Conducerea Forumului Cetățenesc a Înțeles că, fără să vrea, conducea o revoluție. Pentru a-i oferi o direcție - și pentru a spune ceva mulțimilor adunate -, un grup condus de istoricul Petr Pithart a formulat „Principiile Programatice ale Forumului Cetățenesc”. Acestea conțineau un scurt sumar al obiectivelor generale ale Forumului și sunt revelatoare pentru starea de spirit
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Viktor Orbán: un partid politic al celor sub 30 de ani32. Amintirile și iluziile „generației Dubček” nu erau Împărtășite de copiii lor, care nu manifestau nici un interes pentru 1968 sau salvarea „părților bune” ale RDG. Noua generație nu voia să ofere alternative radicale la guvernare sau să provoace puterea la dialog, ci să scape pur și simplu de ea. De unde aerul de carnaval remarcat În 1989 de unii observatori În Polonia și Cehoslovacia; din același motiv, revoluționarii nu se temeau de
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
nu mai era „capitalismul”, ci „Europa”. Nu era doar o chestiune de retorică. Dacă vechile cadre comuniste puteau În mod convingător (și chiar sincer convinse) să arate cu degetul nenorocirile semănate de o abstracțiune numită „capitalism”, ei nu puteau să ofere nimic pe post de „Europa” - pentru că aceasta nu era o alternativă ideologică, ci pur și simplu norma politică. Uneori era sinonimă cu „economia de piață”, alteori cu „societatea civilă”: În orice caz, „Europa” reprezenta, simplu și inechivoc, normalitatea și traiul
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În cea mai mare parte, nu Îi deranja existența comunismului câtă vreme erau lăsați În pace) și politicienii americani ca Ronald Reagan, care numeau deschis URSS un „imperiu al răului”. Solidaritatea a fost finanțată de Statele Unite și tot Statele Unite au oferit cele mai insistente Încurajări oficiale protestatarilor din Berlin și de oriunde - odată ce s-a văzut că aveau șanse să câștige. Dar nu trebuie să conchidem că popoarele captive din Europa de Est tânjeau să devină... americani și cu atât mai puțin că
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
nu Însemna că tânjeau după competiție economică neîngrădită sau că voiau să piardă serviciile sociale, garanția unui loc de muncă, chiriile ieftine și alte avantaje ale sistemului. Unul dintre farmecele Europei, așa cum era imaginată În Est, era că părea să ofere abundență și siguranță, libertate și protecție. Într-un cuvânt, avantajele socialismului alături de avantajele libertății. Astfel de euro-vise nu puteau decât să aducă deziluzii. Dar pe atunci nimeni nu se gândea la asta. Pe piața modelelor alternative, stilul de viață american
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
temea că Germania unificată ar putea să-l destabilizeze sau chiar să-l detroneze pe Mihail Gorbaciov (prin analogie cu căderea În dizgrație a lui Hrușciov după umilința din Cuba). Dar, cu toate temerile lor, britanicii nu aveau ce să ofere ca alternativă la evenimentele din Germania și s-au resemnat. Mitterrand a fost mai greu de Împăcat. Mai mult decât oricine, francezii erau sincer tulburați de colapsul aranjamentelor familiare și stabile din Germania și din Întregul bloc comunist 4. Prima
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
România), „independența” transnistreană a fost girată de prezența Armatei a 14-a sovietică (mai târziu rusă), care a ajutat-o să respingă Încercările moldovenilor de a recupera teritoriul. Într-un context din ce În ce mai instabil, autoritățile sovietice (mai târziu ruse) și-au oferit cu plăcere protecția acestui microstat, loial Moscovei de nevoie, complet dependent de bunul plac al Rusiei și guvernat de satrapi comuniști locali care controlau teritoriul și care l-au transformat la scurt timp Într-un paradis al contrabandei și al
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
dirijând operațiunile din cartierul său general de la Parlamentul rus și mobilizând mulțimea adunată acolo să apere democrația Împotriva tancurilor. În același timp, sub privirile reporterilor internaționali, Elțîn se angaja În ample negocieri și conversații cu liderii mondiali - care i-au oferit toți sprijinul lor neprecupețit și s-au abținut cu grijă să le acorde orice fel de recunoaștere conspiratorilor, ce erau din ce În ce mai izolați 17. Rezistența nu a fost o simplă formalitate: În noaptea de 20 spre 21 august, trei demonstranți au
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
ei erau mai puțin radicale. Iar dacă secretarii comuniști locali transformați peste noapte În președinți de stat aveau toate motivele să acționeze În forță pentru a-și proteja fiefurile, autoritățile sovietice de la centru nu aveau moșii de apărat. Ei puteau oferi cel mult o Întoarcere la structurile decrepite pe care Gorbaciov le demolase cu entuziasm: nu e de mirare că nu au avut puterea să lupte până la capăt 19. Singurul lider comunist cu o bază electorală la Moscova era Boris Elțîn
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
formațiuni politice convenționale dintr-o cultură politică democratică. Oricât de neplauzibilă era această tranziție În multe cazuri individuale, ea a funcționat - pentru că altă posibilitate nu exista. În majoritatea țărilor foste comuniste, cartea „clasei” era discreditată, iar conflictele etnice interne nu ofereau suficient material, prin urmare noul teren politic a fost populat de o serie de noi categorii de uz public: „privatizarea”, „societatea civilă” sau „democratizarea” (sau „Europa”, care făcea cât toate trei). Dar Iugoslavia era un caz aparte. Tocmai pentru că variile
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
trei). Dar Iugoslavia era un caz aparte. Tocmai pentru că variile grupuri etnice erau atât de Întrepătrunse (și nu suferiseră genociduri sau transferuri de populație de genul celor care au „purificat” Polonia sau Ungaria cu zeci de ani În urmă), țara oferea oportunități excelente pentru demagogi ca Miloševiæ sau omologul lui croat, Franjo Tudjman. Formând o nouă bază electorală, ei și-au aranjat ieșirea din comunism jucând o carte etnică indisponibilă În restul Europei - pe care au substituit-o dezideratului democrației. În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
sârbilor bosniaci, aceștia au luat prizonieri 350 de soldați din forțele de menținere a păcii. Temându-se pentru soarta Căștilor Albastre, guvernele occidentale au implorat ONU și NATO să cedeze. Forța internațională, departe de a-i tempera pe sârbi, le oferea acum protecție suplimentară. Încurajate de lașitatea occidentalilor, pe 11 iulie forțele sârbilor bosniaci conduse de Mladiæ au pătruns sfidător În una dintre „zonele sigure” ale ONU, orașul Srebrenica din estul Bosniei, plin de refugiați musulmani Înspăimântați. Srebrenica era „protejată” oficial
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Rusiei - al cărei parlament a votat o rezoluție ce condamna orice acțiune viitoare a NATO drept „agresiune ilegală”. În cadrul Uniunii Europene și al NATO, Grecia se opunea din motive proprii oricărei intervenții În afacerile iugoslave. Iar Ucraina și Belarus Își ofereau „solidaritatea necondiționată” și „sprijinul moral” fraților slavi din Serbia. Poate că impasul nu ar fi fost depășit dacă Belgradul nu ar fi supralicitat la Începutul anului 1999cu o serie de măceluri brutale: mai Întâi, pe 15 ianuarie, În satul Racak
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
până la urmă sârbilor și liderului lor ales, Slobodan Miloševiæ. Tentativa sa de a acapara puterea a Împins celelalte republici la secesiune. Miloševiæ i-a Încurajat apoi pe frații sârbi să constituie enclave pe teritoriul Bosniei și Croației și le-a oferit sprijinul său armat. și tot Miloševiæ este cel care a autorizat și a orchestrat atacul susținut asupra populației albaneze din Iugoslavia ce a provocat războiul din Kosovo. Măsurile luate de Belgrad au fost dezastruoase pentru sârbii de pretutindeni. Ei și-
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]