7,832 matches
-
care se află într-o continuă criză identitară, completată de spațiile blestemate din copilărie, saloanele din sanatoriul de la Berck, cabina, pivnița, grota, scoica, acvariul, craniul, orbitele goale și corsetele de ghips. Acestea sunt spații locuite în diferite momente ale vieții naratorului, stabilind în acest fel implicarea temporalității în crearea realului. Rolul lor este acela de a marca trecerile sau locurile succesive ale ființei care se autoanalizează și se cunoaște pe sine odata cu percepția pozitivă sau negativă a toposului. În cazul
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
iubirea încătușează spiritul. Autententicitatea originează la Holban, ca și la autorul Inimilor cicatrizate, în tentația excesivă de a se autoanaliza. Erosul nu este decât un pretext pentru observarea în cele mai mici detalii a stărilor sufletești prin care trece personajul. Naratorul lui Holban devine astfel un ,,romancier autentist care etalează autenticitatea din calcul artistic"118. Personajul lui Holban exprimă exacerbat tot ceea ce simte. Nu se poate vorbi despre falsitatea sentimentelor, ci mai degrabă de ,,ostentația" cu care personajul lui Holban expune
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
în care scrie (inspirându-i în bună măsură, ,,recitalul" sentimental) și o alta care analizează și judecă sever, trebuie să recunoaștem cele petrecute anterior. Situația aceasta revine adeseori în proza lui Holban, și e o consecință a specificului narațiunii: rememorând, naratorul reconstituie situațiile și atitudinea sa din acel moment, oferindu-ne totodată, a posteriori, viziunea sa actuală asupra evenimentelor trecute 127. Concluzionând, Dumitru Micu aprecia că sinceritatea la Anton Holban ,,nu-i altceva decât curaj de a înregistra activitatea conștiinței exact
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
din perspectiva abordării transdisiciplinare ca ,,univers multidimensional"-,,univers unidimensional". În contextul în care gândim lumea în care trăim unidimensional, nu ne rămâne decât să constatăm ceea ce tot Matei Călinescu numea în studiul citat ,,inautenticul neevident" și ,,inautenticul evident" al acesteia. Naratorul personaj al primului roman trăiește drama captivității în tr-o lume inautentică. Teatrul, bâlciul, panopticumul, cinematograful sunt lumi ale inautenticului evident, în concordanță, de altfel, cu lumea banală în care trăiește personajul, a inautenticului neevident. Metaforele cele mai reușite prin care
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
autentismul" romanelor lui Blecher, Dumitru Micu consemna că, mai ales în cazul primului și ultimului volum, autorul narează ,,sub formă de confesiune", deosebindu-se de romanele clasic încadrate în acest tipar în care autorul se distanța în mod explicit de narator. Prin practicarea unui stil neutru de a nara, Blecher, continuă Dumitru Micu, se apropie de scrierile lui Eliade Isabel și apele diavolului și Șantier, mai mult decât de Patul lui Procust al lui Camil Petrescu. Autentismul lui Max Blecher nu
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
Să merg mai aproape de pământ, cu privirile fixate în el, legat strâns de culoarea vânătă a noroiului. Dorința aceasta, ce zăcea de mult în mine, se rostogoli frenetic în ziua aceea de toamnă pe maidan 144. Atracția mărturisită pe care naratorul o are față de elementul primordial nu este singulară, nici în acest prim roman și nici în următoarele scrieri. Aflat în incapacitatea de a schimba universul în care tăiește, personajul lui Blecher recurge la o ultimă soluție: modificarea radicală a lumii
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
departe de a fi un loc întunecos, grota... este luminată din interior, așa încât, dimpotrivă, în afara ei domnește întunericul...149. În mod evident, în cazul personajului blecherian avem acest raport inversat: interior lumină vs. exterior întuneric. Spațiul confortabil în care eul narator poate proiecta la nesfârșit lumi este cel interior, fie că acest spațiu este o grotă, sau propriul trup, ca în Vizuina luminată. Grota este pentru personajul Întâmplărilor în irealitatea imediată locul unde se realizează ,,comunicarea cu toate stările superioare și
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
funcționarea sa, ,,constituirea". În acest sens, incipitul romanului Vizuina luminată este concludent: ,, Tot ce scriu a fost cândva viață adevărată"161. Același text continuă cu identificarea celui care stabilește ,,contractul enunțiativ"162, care validează în același timp narațiunea și pe naratorul ei: ,,...impresia care renaște este, înainte de toate, aceea a lipsei totale de importanță cu care se integrează aceste clipe în ceea ce numim, cu un singur cuvânt, existența unui om"163. Acest ,,om" este, în mod evident, naratorul-personaj. Maingueneau vorbește, în
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
singurătatea într-o camera necunoscută... Odaia însăși se pregătea pentru el: o intimitae caldă și primitoare se filtra din pereți, prelingându-se pe toate mobilele și pe toate obiectele 167 devine mai târziu o realitate dezirabilă. ,,Locurilor blestemate", așa cum însuși naratorul le numește ,,metafore" ale unei societăți deosebit de ,,topice" parcul orașului, malul râului, li se opun, în romanele lui Blecher, ,,locurile bune" încăperea de sub scenă, de exemplu, din Întâmplări în irealitatea imediată devine expresie a unui ,,spațiu relativ topic". Irealitatea imediată
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
eliberezi prin creație, cât și lucru pe care creația îl aprofundează, ea este în același timp ceea ce dă posibilitatea de a accede la un loc și ceea ce interzice orice apartenență 168. Romanele lui Blecher ilustrează fără îndoială această situație, eul narator fiind nu numai un creator de discurs literar, ci și un creator de lumi. 3.2. Lumea și lumile operei lui Max Blecher Sintagma ,,lumea operei" este discutată de Dominique Maingueneau într-un alt studiu al său, Pragmatică pentru discursul
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
afectului și cunoașterea lumii prin senzații atât de specifice prozei bengesciene, metamorfozările kafkiene ale personajului, imposibilitatea kierkegaardiană a eu-lui de a fi altceva decât ceea ce i-a fost dat să fie și nu în ultimul rând viziunile fantomatice ale eului narator asemănătoare celor descrise de textele lui Poe, cu origini adânci în teoria lui Jaspers, sunt numai câteva dintre conținuturile care în termenii lui Maingueneau devin ,,oglinzi de legitimare" ale textului blecherian. Este foarte adevărat însă că, aceste ,,oglinzi de legitimare
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
o anumită perspectivă seamănă atât de bine între ele, încât par unele și aceleași, malefic-benefice, infernale și deopotrivă paradisiace: toate sunt locuri închise, secrete, supraîncărcate de obiecte ieșite din uz, uitate sub straturi groase de praf și de care imaginația naratorului leagă un anumit mister 197 alcătuiesc fără îndoială ,,spațiul literar topic", ,,paratopia spațială", acel loc în care ,,el-ul nomad" se poate manifesta fără constrângeri. ,,Societatea oficială" ascunde acele ,,locuri în stradă, în casă sau în grădină"198 ,,spațiile paratopice
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
ipostaze: prevestitoare a bolii pe de o parte, iar pe de altă parte efect al acesteia, prefigurând moartea. Primele simptome ale bolii și implicit ale suferinței apar în acest volum al autorului, anunțate de crizele de paludism din copilărie ale naratorului. Pentru crizele mele un medic fu consultat și el pronunță un cuvânt ciudat: paludism; fui foarte uimit că neliniștile mele atât de intime și secrete pot avea un nume și încă un nume atât de bizar.214 Putem afirma că
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
ce de-a lungul timpurilor s-au macerat, lăsând doar sculptate adânc amprentele fine ale conturului lor224. Ideea enunțată este importantă pentru înțelegerea textului blecherian, cel puțin sub două aspecte. Pe de-o parte, avem foarte clar evidențiată dorința eului narator de a trăi într-o altă realitate, iar pe de altă parte asistăm la imposibilitatea realizării acesteia urmele realității date, încorsetante și ,,topice" nu pot fi șterse, conturul acesteia rămânând întipărit în însăși existența personajului. ,,Sfidarea" de care vorbea Kierkegaard
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
vieții", acel moment critic care, în plan estetic, produce autenticitate. ,,Interesantul vieții" rezidă în posibilitatea proiectării de către personaj a altor identități decât cea dată. Aceste proiecții iau naștere sub tirania formelor și obiectelor din real. În fragmentul în care eul narator declară că este ,,absorbit" de filmele pe care le vizionează, încât se identifică cu personajele acestuia, creează de fapt proiecții imaginare prin care se conturează posibile identități și tot atâtea realități paralele sau stări speciale ale minții care-i dau
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
eului de a fi alt eu, altul decât ceea ce i-a fost dat să fie. În spatele acestei dorințe de a ieși din sine, dorință generatoare de lumi fantastice, se poate decoda și un alt rol, proiecțiile imaginare pe care personajul narator le creează cu o măiestrie inegalabilă seduc fără îndoială lectorul. Citit prin lumile pe care le creează, personajul blecherian este un seducător care ,,seduce prin lumea pe care el o deschide și care este o lume ieșită din comun"228
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
partidă. Personajele lui Beckett, Hamm și Clov, trăiesc printre obiectele disparate ce le alcătuiesc existența. Tabloul întors, deșteptatorul, roțile de bicicletă, frânghia sau cățelul de pluș devin, ca și la Blecher, contextul construirii de universuri compensative, fragmentare, în care eul narator se refugiază: În obiecte mici și neînsemnate: o pană neagră de pasăre, o cărticică banală, o fotografie veche cu personagiile fragile și inactuale, ce parcă suferă de o gravă boală internă, o tandră scrumieră de faianță verde, modelată ca o
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
astfel de mărunte ornamente și lucruri domestice, regăsesc toată melancolia copilăriei mele și acea nostalgie esențială a inutilității lumii, care mă înconjoară de pretutindeni ca o apă cu valurile împietrită 241. Nevoia articificialului, a imitației și-o va satisfice eul narator prin descoperirea de lumi noi în care se va proiecta, începând aventura sa existențială. 4.1.2. "Metaforele obsedante" ale irealității imediate Metaforele prin excelență ale irealității imediate sunt cinematograful și panopticumul. Acestora li se adaugă bâlciul, atelierul de sculptură
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
aventura sa existențială. 4.1.2. "Metaforele obsedante" ale irealității imediate Metaforele prin excelență ale irealității imediate sunt cinematograful și panopticumul. Acestora li se adaugă bâlciul, atelierul de sculptură și teatrul, pentru a satisface nevoia declarată de artificial a eului narator, impresionat ,,de tot ceea ce este imitație"242. Convingerea pe care o are naratorul-personaj: ,,în definitiv nu există nicio diferență bine stabilită între persoana noastră reală și diferitele noastre personagii interioare imaginare"243 trasează clar ideea conform căreia peronajul blecherian trăiește
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
nu echivalează cu o renunțare la căutare, ci dimpotrivă, se constituie în motiv al unei noi încercări de a găsi în irealitatea imediată altă identitate. Panopticul de ceară ia locul cinematografului. Personajele de ceară iau locul celor de film, eul narator identificând-se până la suprapunere cu acestea, având convingerea că reprezintă ,,singurul lucru autentic din lume; ele singure falsificau viața în mod ostentativ, făcând parte, prin imobilitatea lor stranie și artificială, din aerul adevărat al lumii"246. Perspectiva sinistră asupra lumii
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
dezirabilă în contextul în care se relaționează cu copiile sale fidele. Existența se oglindește deformat în toate aceste spații în ideea surprinderii esenței vieții. Atracția față de toate acestei locuri va fi oarecum stopată în momentul în care, intrat în teatru, naratorul personaj va experimenta o întâlnire ciudată cu un alt personaj, personificare parcă a bolii însăși pe care acesta o va trăi. Nu întâmplător, după această experiență, vor urma tentativa de sinucidere și prima criză simțită ca ,,o dispariție a unei
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
așezate corect pe o coală de hârtie albastră. Pac! Pac! Pac! Ce bine, ce bine e-n vitrină! Pac! Pac! Pac! Roșu, verde, albastru; mingi, cărți și vopsele. Pac! Pac! Pac! Ce frumoasă zi de toamnă!...254. Tot aici eul narator va conștientiza kierkegaardian că nu-i este dat să fie decât ceea ce este, nimic altceva: Exisă, așadar, o categorie de lucruri în lume din care eram menit să nu fac niciodată parte, paiațe nepăsătoare și mecanice, băieți voinici pe care
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
lucru nu este întâmplător, deoarece între oniric și real există o continuitate, tot așa cum există omologarea între figuri și evenimente ale realului și personaje și evenimente ale visurilor. Această omologare o putem decripta la nivelul textului, enunțată fiind chiar de narator. Visul reiterant al personajului: ,,în decorul acela de la capătul orașului pe care-l visez în fiecare noapte de atâția ani de zile"315 vorbește despre posibilitatea lui de a-și trăi existența la un alt ,,nivel de realitate". Scenariile onirice
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
strictă și de hermetică, încât putem plasa în interiorul ei orice amintire, orice gând și orice imagine vrem, putem plasa în miezul momentului tragic o glumă, o anecdotă ca și un titlu de carte sau subiectul unui film de cinematograf 320. Naratorul blecherian acceptă jungian dualitatea lucrurilor. Aceasta echivalează, în fapt, cu acceptarea propriului statut. Astfel, partea a doua a cărții va debuta cu o incursiune a eului narator în abisurile ființei sale: și dacă îmi închipui că sunt destul de minuscul pentru
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
ca și un titlu de carte sau subiectul unui film de cinematograf 320. Naratorul blecherian acceptă jungian dualitatea lucrurilor. Aceasta echivalează, în fapt, cu acceptarea propriului statut. Astfel, partea a doua a cărții va debuta cu o incursiune a eului narator în abisurile ființei sale: și dacă îmi închipui că sunt destul de minuscul pentru a circula cu o plită pe una dintre aceste artere, vuietul lichidului care mă duce repede îmi umple capul de un vâjit imens în care se disting
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]