18,582 matches
-
obiectual al actului de a judeca (de "a lega" în forma judecății). Cu ajutorul conceptului aristotelic de ființă, putem spune că timpul este generalitatea fără gen, ceea ce oferă "existență de fapt", ființare, pur și simplu, fiecăruia dintre cei doi termeni, obiectualitate constituită deja în însuși topos-ul judecății, prin structura operațională a acesteia, care conține în mod necesar tocmai "obiectul" propriu: S și P. În cazul de față, raportul temporal prin care S și P sunt ceva se stabilește între prezentuire (sunt
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
acesteia, care conține în mod necesar tocmai "obiectul" propriu: S și P. În cazul de față, raportul temporal prin care S și P sunt ceva se stabilește între prezentuire (sunt ceva, sunt demni de a fi luați în considerare, sunt constituiți) și chemarea trecutului (ca posibili, neinterpretați, ei, totuși, nu sunt încă în forma proprie). Așadar, întâi, termenii sunt ceva, datorită raportului temporal (prezentuire chemarea trecutului) pe care unitatea lor "judicativă" (unitatea judecății din care ei fac parte) îi cuprinde; apoi
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
forma proprie). Așadar, întâi, termenii sunt ceva, datorită raportului temporal (prezentuire chemarea trecutului) pe care unitatea lor "judicativă" (unitatea judecății din care ei fac parte) îi cuprinde; apoi ei sunt funcțiuni logice. Faptul de a ființa de a fi obiect constituit apare, în cazul lor, numai condiționat: ei sunt "noțiuni" într-o judecată; ceea ce înseamnă că ființa lor condiționantă, în sens constitutiv, este judecata, ei având un sens numai în unitatea acesteia, acolo unde, datorită raportului temporal dintre ei, devin ceva
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
însă și lipsită de rost; ar fi prematură, fiindcă în ordinea firească a constituirii "lumii" fie aceasta "lume logică pare a avea preeminență constituirea obiectuală a lui S și P, apoi a judecății în sensul "legării" celor doi termeni, obiecte constituite ele însele deja și fără o intenționalitate care să-i vizeze prin ceea ce ei nu sunt încă; dar nu lipsită de rost, această identificare, fiindcă odată instituită dictatura judicativului, tocmai judecata este cea constituită originar, pentru ca tot ce ține de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
sensul "legării" celor doi termeni, obiecte constituite ele însele deja și fără o intenționalitate care să-i vizeze prin ceea ce ei nu sunt încă; dar nu lipsită de rost, această identificare, fiindcă odată instituită dictatura judicativului, tocmai judecata este cea constituită originar, pentru ca tot ce ține de unitatea sa, de structura sa, să capete sens condiționat prin ea și numai în orizontul ei de posibilități intențional-constitutive. Este, aici, o inversare de poziții și funcții, datorată timporizării, care trebuie considerată de pe acum
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
nu mai este vorba despre o legătură directă timp subiect. Această "lipsă" este caracteristica obiectuală a subiectului în cadrul reducției dictaturii judicativului; ea ar putea fi numită atemporalizarea subiectului. Faptul acesta este deosebit de semnificativ în regândirea ordinii judecății. Timpul a în-ființat (constituit) subiectul, a în-ființat (constituit) și predicatul; le-a conferit sensurile obiectuale specifice de funcțiuni judicative, dar, după această instituire, timpul, operând încă, retrage subiectul din raza sa, conferindu-i încă un sens, opus, formal, celui anterior, fiind vorba despre atemporalizare
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
despre o legătură directă timp subiect. Această "lipsă" este caracteristica obiectuală a subiectului în cadrul reducției dictaturii judicativului; ea ar putea fi numită atemporalizarea subiectului. Faptul acesta este deosebit de semnificativ în regândirea ordinii judecății. Timpul a în-ființat (constituit) subiectul, a în-ființat (constituit) și predicatul; le-a conferit sensurile obiectuale specifice de funcțiuni judicative, dar, după această instituire, timpul, operând încă, retrage subiectul din raza sa, conferindu-i încă un sens, opus, formal, celui anterior, fiind vorba despre atemporalizare. Forma aceasta a cuvântului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
fi condiționat și statutul de constantă caracterizează obiectual aspectul alethic al dictaturii judicativului, așa cum faptul de a fi posibil și statutul de variabilă caracterizează obiectual, în primă instanță, aspectul formal (structura originar judicativă S P). Prima caracteristică sens în obiectul constituit -, faptul de a fi condiționat, trebuie luată, temporal, ca fapt de a fi actualizat sau prezentuit; a doua caracteristică, statutul de constantă, poate fi luat, de asemenea, ca sens al unui fapt actualizat. Ceea ce vrea să însemne că în structura
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
dar și fără ca acestea să fie implicate aici direct; în fapt, el nu mai operează, dar își menține anumite sensuri în orice obiect constituit judicativ. Tocmai datorită unei astfel de situații, dictatura judicativului reprezintă, în privința actului constitutiv și a obiectului constituit, doar logos-ul formal; logos, totuși. Am desprins, prin reducția temporală operată asupra celor două aspecte ale dictaturii judicativului, caracteristicile obiectuale ale acestora. Aspectul formal se definește prin faptul de a fi posibil și prin statutul de variabilă, iar aspectul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
este chiar "transcendentul imanent" despre care vorbește Husserl. În contextul de față, distingând cu atenție între operațional și obiectual, putem spune că transcendentul imanent al judicativului este logos-ul însuși, în măsura în care, operațional, el "lucrează" indirect, fiind dincolo de logos-ul formal constituit ca judicativ, aflându-se însă, cu unele sensuri ale sale, în orice obiect constituit judicativ, adică în cele două aspecte ale judecății, așa cum am arătat mai sus. Primul aspect adus în discuție, devenit secund în ordinea accentului pe care îl
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
atenție între operațional și obiectual, putem spune că transcendentul imanent al judicativului este logos-ul însuși, în măsura în care, operațional, el "lucrează" indirect, fiind dincolo de logos-ul formal constituit ca judicativ, aflându-se însă, cu unele sensuri ale sale, în orice obiect constituit judicativ, adică în cele două aspecte ale judecății, așa cum am arătat mai sus. Primul aspect adus în discuție, devenit secund în ordinea accentului pe care îl acordă unor semnificații de dincolo de caracteristicile obiectuale prin care se definește, anume aspectul formal
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
S și P, iar sensul de poziție și atitudine trebuie condus până la limitele logos-ului formal. Nu poate fi reconstruită legătura constitutivă a timpului cu subiectul logic fără a deschide problema raportului timpului cu subiectul ca ființare: acesta, ca obiect constituit judicativ, este esențialmente "temporal". În fond, subiectul logic reprezintă el însuși o ființare de un fel anumit (căci orice ființare are propria determinare obiectuală); altminteri, el nu ar avea nici o legătură cu timpul: de fapt, nu ar fi nimic, nu
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
constituția ființială a acestuia, pentru ca tocmai această constituție ființială, instituită deja datorită timpului, să prindă în sine și determinarea funcțională a subiectului; subiectul ființează, iar predicatul funcționează, am putea spune (ambele determinări fiind obiectual-judicative). Subiectul se păstrează în propria identitate constituită (prin timporizare) numai scăpând, cumva, de amenințarea timpului, mai bine zis a timporizării, operație care nu poate lua, în cazul subiectului, decât sensul chemării viitorului; ceea ce înseamnă o zăbavă, o neschimbare a determinărilor primite deja. Sustrăgându-se continuu dominației timpului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de sine ca ființare, ca timp, sau pentru regăsirea conștiinței de sine ca subiect. Timpul "donează" ființarea subiectului, îl în-ființează, fiindcă este el însuși ființarea ca atare a celui timporizat, obiectualizat (judicativ); tot el "donează" și ființarea care este Celălalt, constituit, desigur, tot ca subiect: în fapt, el este însăși această ființare a Celuilalt. Dar nu cumva sunt două timpuri, așa cum sunt doi subiecți? Potrivit "logicii" urmate până aici, da, sunt două timpuri. Și trebuie acceptat acest lucru, dacă timpul este
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
două timpuri, așa cum sunt doi subiecți? Potrivit "logicii" urmate până aici, da, sunt două timpuri. Și trebuie acceptat acest lucru, dacă timpul este luat și asemenea ființei și Unului aristotelic, ca o generalitate fără gen, altfel spus, ca "obiect" (oricare) constituit judicativ în poziția de subiect (oricare). În plus, timpul nu trebuie să fie el însuși ceva, pentru a putea fi apoi ființare determinată ca subiect? Nu trebuie să aibă propria sa ființare? Dar dacă el ar fi ceva, în-ființat fiind
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
pe aceasta în prim plan, iar ființarea sa este topită în funcțiunea logică proprie. Toate acestea sunt sensuri constitutive pentru diferența dintre cele două obiecte judicative, subiectul și predicatul. Totuși, în cazul amândurora, poziția logică proprie, adică însăși obiectualitatea lor constituită, este dublu condiționată: ca ființare și ca funcție. Reprezentând o ființare, predicatul este și el timp (timpul ca ființarea proprie). Totuși, în unitatea judecății, el se deosebește funcțional de subiectul logic; mai mult, are o preeminență funcțională, pusă în evidență
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
este originară în raport cu statutul său de ființare în judecată, fapt care se arată ca o primă diferență obiectuală notabilă față de subiectul logic, în cazul căruia ființarea reprezentată de acesta ca timp condiționa funcțiunea sa judicativă. Predicatul logic, ca obiect judicativ constituit, este, originar, o funcțiune logică; dar, tocmai pentru aceasta, el reprezintă și o ființare, ceea ce ne îngăduie să vorbim despre propriul său timp și, în urmare, despre propria sa "poziție" logică. Predicatul, ca ființare (judicativă), este propriul său timp. Totuși
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
numai împreună cu timpul.203 Să privim însă îndeaproape această chestiune a timpului ca ființarea însăși, adică să luăm în seamă actul timporizării, și să observăm ce fel de ființare constituie, la rându-i, "este". Desigur, nu poate fi însăși ființarea constituită ca subiect logic sau cea constituită drept predicat logic (legate prin verb, în structura formală a judecății); ceea ce înseamnă că "este" nu reprezintă o funcțiune logică în judecată, iar regulile constituirii sale obiectuale, prin acte judicative, diferă de cele proprii
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
că "este" nu reprezintă o funcțiune logică în judecată, iar regulile constituirii sale obiectuale, prin acte judicative, diferă de cele proprii celor două poziții logice. De altminteri, cum știm, Husserl socotea că elementele din structura judecății care nu sunt "obiectele" constituite ca subiect și predicat (verbul, cuantorii, alte determinări ale termenilor) corespund, obiectual, unei intuiții speciale, numită de el "intuiție categorială". Heidegger, de asemenea, angaja o veritabilă "analitică existențială" pentru a lămuri poziția lui "este", care nu trebuie asociată doar funcției
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ceva care se poate sustrage timporizării, neprimind moduri temporale proprii ființării, și care reprezintă, în fapt, ființa însăși. Numai că sustrasă tuturor acestor acte constitutive, ființa ființa însăși trebuie să fie ca atare, "în același timp", act constitutiv și obiect constituit, corelativ, ceea ce o readuce la o situare în care am mai văzut-o odată: la identitatea cu logos-ul întreg; dar, de fapt, această mișcare de constituire a ființei înseși nu încetează niciodată, fiindcă avem de-a face, în fapt
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
al oricărei constituiri obiectuale, deși este curgere fără oprire și fără gol "subiectiv", constituie ("formează") el însuși totul, așadar și ceea ce ar putea fi o facultate sufletească. Fără îndoială, curgerea temporală originară, îngăduind alături temporalitatea obiectivă a duratelor temporale umplute, constituite obiectual ("obiectiv"), este în fiecare clipă o structură retențial-protențială, ceea ce ar deschide ambele temporalități (ca limitații care nu limitează, cu o formulă noiciană) și ceea ce ar face cu putință anumite "achiziții" de felul habitualităților aristotelice (hexis). Dar "obiectivitatea" temporală a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
și identitate cu timpul -, raportul cu sine al oricărui alt fapt sau fenomen. De asemenea, în termeni strict judicativi, reflexivitatea timpului poate fi luată ca dublă situare fenomenologică a timpului: ca act constitutiv (fiind identic judecății înseși) și ca obiect constituit, corelativ (ființarea în-ființată prin timporizare). Trecerea timpului în condiție de ființare, chiar dacă el este gândit ca timp originar sau temporalitate, iar ființarea în cauză, una privilegiată în privința faptului ei de a fi (datorită însuși raportului său cu ființa), nu aduce
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
valabil și acest gând, dar între granițele dictaturii judicativului; nu, nu este valabil dincolo de aceste granițe, acolo unde timpul se joacă asemenea unui copil. De ce se petrece o asemenea diferență? Pentru că tot ce capătă sens în orizont judicativ, orice fapt constituit și "produs" acreditat al gândirii, rostirii, făptuirii după regulile unei gândiri ea însăși acreditată, își are fundamentul în timpul ca element al aspectului alethic al judecății (și judicativului). Interesul pentru problema timpului de-a lungul istoriei filosofiei este cu totul firesc
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
capătă sens prin reducția judicativă este ceva, adică o ființare, fiindcă judecata prelucrează, prin chiar operațiile de timporizare, constituindu-și astfel obiectul corelativ, timpul însuși, nu trebuie să acceptăm că și timpul este ceva tocmai în acest sens, adică ceva constituit ca atare tocmai în afara timpului ce timporizează judicativ? Așadar, nu este și el o ființare determinată ca timp, timporizat de timpul-ce-timporizează-judicativ, adică nu este și el ființarea-timp, așa cum este subiectul-ființare- timp, cartea-(din fața noastră)-ființare-timp, tabloul-(de sub privirile noastre)-ființare-timp
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
în fond, toate aceste structuri judicative, care se sprijină pe cele două aspecte originare din structura judecății, formează elementul intențional originar care funcționează ca prealabil în orice constituire fenomenală, adică pentru orice act de constituire judicativă și pentru obiectul corelativ constituit. Fenomenologic, "eu" mă aflu în punctul zero al lumii, cum spun Husserl, Heidegger, M. Merleau-Ponty ș. a., iar constituirea "lumii" este în funcție de "mine". Să fie vorba, totuși, despre o teză judicativă? Revenind la generalitatea căpătată prin constituirea ființării conștiente, ne întrebăm
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]