5,121 matches
-
realitate, imaginație, adevăr și vis. Poate că apriorismul a însemnat o primă încercare de a spune ceva nou în cunoaștere. Este vorba de un filon al gândirii care pleacă de la Platon și se continuă cu Descartes, Leibnitz și Kant. Sunt gânditori pentru care ideile înnăscute sunt un bun al tuturor. Locke și Hume se opun acestui punct de vedere. Locke susține că la naștere creierul nostru este tabula rasa și că toate cunoștințele noastre se capătă prin experiență, prin învățare. Ceea ce
by LIVIU PENDEFUNDA [Corola-publishinghouse/Science/986_a_2494]
-
mărește și mai mult numărul categoriilor. E greu de a ajunge la un consens privind tabelul categoriilor necesare pentru a înțelege lumea. Poate că nici nu este important. Individulizarea minții omenești lasă liberă variabilitatea părerilor. Important este că foarte mulți gânditori, dintre cei mai credibili, au ajuns la concluzia că avem nevoie de unele idei, pe care le numim concepte, și care pot fi înnăscute, mai corect spus sunt a priori 1186. Faptul că avem un bagaj de cunoștințe, sau de
by LIVIU PENDEFUNDA [Corola-publishinghouse/Science/986_a_2494]
-
pe rând acea frontieră a cunoașterii. Unii spun că doar cei ce-au murit fără a fi botezați întru Cristos au timp să se odihnească aici. Isus însuși, în pragul festivităților pascale, ar fi cerut eliberarea din limb a marilor gânditori ai antichității, a lui Adam și patriarhilor biblici, determinând marea bucurie a invingerii influențelor infernului. Se știe că motivul coborârii în infern e parte din ritualurile inițiatice în care se sărbătorea victoria vieții asupra morții. Tot haosul e-o veselie
by LIVIU PENDEFUNDA [Corola-publishinghouse/Science/986_a_2494]
-
sau din literatură. Dar acestea sunt cele trei mari forme de raționament pe care le utilizăm în rezolvarea problemelor noastre zilnice. De altfel, contrar cu ceea ce a priori am putea gândi, inducția, deducția și silogismul constituie instrumente pe care orice gânditor inițiat sau profan trebuie să le aplice în căutarea sa spirituală. Un student în misticism rosicrucian, îmi arăta în cadrul unei întâlniri la Boston că virtuțile poesiei în reflectarea realității fizice sau virtuale depind de posibilitatea poetului de a-și descoperi
by LIVIU PENDEFUNDA [Corola-publishinghouse/Science/986_a_2494]
-
tine, Țel darurilor mele, suav, să nu m-avânt, La ce pe-acest pământ de exil aș mai rămâne? Nimic comun nu știu între mine și pământ 1302. E poate motivul pewntru care se retrag în turnul lor de fildeș gânditorii, misticii. Este o realitate că omul dispune de o facultate ce se numește judecată și care, în definitiv, nu este decât rezultatul unui raționament. Unul dintre cei mai Mari Maeștri pe i-a cunoscut omenirea, ne referim la Isus1303, ne-
by LIVIU PENDEFUNDA [Corola-publishinghouse/Science/986_a_2494]
-
poetice. În Le Monde des ames, Newton ș. A. Uzitează de nuanțate disocieri, surprinde prin gândul rezervat, uneori sceptic, față de autoritatea evoluționismului. Urmărește mai ales interpretarea emoției pe care uneori o trezește în om. Se stabilește astfel, un duel subtil între gânditor și propria imaginație. Poet, filozof al progresului, el se situează printre spiritele mai puțin neliniștite ale timpului ancorat în echilibrul său interior. Aspiră să cuprindă în poem adevărurile generale ale inteligenței, spirit de generalizare aplicat până și în sferele sentimentului
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea, opţiune sau necesitate? by Dorina Apetrei, Mihaela Butnaru, Gabriela Petrache () [Corola-publishinghouse/Science/426_a_1250]
-
un aspect de neutralitate. "O eroare larg răspândită este credința că moneda perfectă ar trebui să fie neutră și înzestrată cu o putere de cumpărare constantă și că obiectul politicilor monetare ar trebui să fie menținerea acestei monede perfecte. Acești gânditori sunt induși în eroare de credința larg răspândită că o stare de repaus ar fi mai perfectă decât cea de mișcare. Mișcarea este înțeleasă ca absența echilibrului și a deplinei satisfacții"721. Înțelegând prin mișcare "absența deplinei satisfacții", așa cum spune
[Corola-publishinghouse/Science/84957_a_85742]
-
dinamică. Concepțiile despre neutralitatea banilor izvorăsc dintr-o neînțelegere corectă a rolului acestora în cadrul sistemului economic 722. Dezbaterea despre neutralitatea banilor își are originile în antichitate și în Evul Mediu și a dominat mult timp opiniile despre bani. Aristotel este gânditorul care a considerat că "moneda nu face parte din bogăția unei națiuni, deoarece ea reprezintă un simplu mijloc de schimb în activitățile comerciale. Viziunea sa a constituit fundamentul gândirii medievale asupra banilor"723. Mises consideră noțiunea de monedă neutră ca
[Corola-publishinghouse/Science/84957_a_85742]
-
idee, a confuziei socialismului cu umanismul etic și social, foarte mulți oameni s-au apropiat de socialism fără a fi socialiști. Oamenii începeau să devină mai independenți, gândirea umană începea să fie mai elaborată. În context nu este rău că gânditorii doreau ca omul să ajungă s-o ducă mai bine, într-un viitor mai bun. Era epoca tuturor fanteziilor și entuziasmelor pe care tot capitalismul o pornise prin descoperirea Americii, dezvoltarea comerțului global, industrializarea și descoperirile tehnice uluitoare. Avusese loc
[Corola-publishinghouse/Science/84957_a_85742]
-
de franci sub candelabru, astfel încât fiecare jeton corespundea la zece franci. După partidă se reglau conturile și jucătorii retrăgeau de sub candelabru de atâtea ori câte zece franci cât reprezentau jetoanele. Văzând acest lucru, unul dintre ei, mare aritmetician poate, dar gânditor slab, spune: Domnilor, o experiență invariabilă mă învață că la sfârșitul partidei sunt cu atât mai bogat cu cât am mai multe jetoane. Nu ați făcut aceeași experiență asupra dumneavoastră? Astfel, ceea ce este adevărat în privința mea este adevărat în mod
[Corola-publishinghouse/Science/84957_a_85742]
-
intre în conflict cu statul decât să se desolidarizeze de națiune. Problema raportului dintre Ortodoxie și naționalism a născut numeroase polemici în perioada interbelică, care au condus la o inflamare a spațiului intelectual. Ne rezumăm la discuția dintre Radu Dragnea, "gânditor de calitate și autor al unor substanțiale cercetări asupra culturii române" și Nae Ionescu, cu atât mai mult cu cât Profesorul de logică și metafizică de la Universitatea din București reușește să lămurească această chestiune printr-o argumentație solidă, axată pe
[Corola-publishinghouse/Science/84936_a_85721]
-
N. Popescu. Structura revistei este gândită în detaliu de Nae Ionescu, ea cuprinzând o paletă largă a problematicii creștine răsăritene și incluzând specialiști recunoscuți ai teologiei ortodoxe interbelice, foști profesori ai filosofului român, din perioada sejurului său doctoral din Germania, gânditori rafinați cu care acesta împărtășea afinități elective profunde, precum și discipoli ai săi. Primul număr al revistei care apare în primăvara anului 1928 (aprilie), este organizat pe secțiuni compozite de studii intitulate: La vie religieuse en Roumanie; La vie religieuse en
[Corola-publishinghouse/Science/84936_a_85721]
-
spiritul, alterând posibilitatea de a lua contact cu realitatea. În perioada interbelică circulau o serie de asemenea topoi: "Biserica ne-a salvat naționalitatea"; "Statul uită că este un stat național și, ca atare, trebuie să proteguiască Biserica" etc. Konstantin Leontiev, gânditor rus, apropiat lui Dostoievski, retras definitiv la Mânăstirea Optina, remarca faptul că în Grecia modernă Ortodoxia este cu mult mai consistentă și mai ancorată în spațiul rural decât în mediul urban, dominat de un fel de raționalism superficial, în defavoarea vechii
[Corola-publishinghouse/Science/84936_a_85721]
-
spațiul rural decât în mediul urban, dominat de un fel de raționalism superficial, în defavoarea vechii tradiții culte teologice. Această observație se poate extinde asupra tuturor țărilor ortodoxe, cu excepția, poate, a Rusiei dinainte de Primul Război Mondial. Explicația acestui fapt constatat de gânditorul rus este una aparent simplă: dezvoltarea ideii moderne de stat și de națiune se află la originea acestei transformări. Nae Ionescu demontează falsitatea acestor formule-stereotip care nu provoacă decât grave deservicii clarificării conceptuale a termenilor de Biserică și națiune, mai
[Corola-publishinghouse/Science/84936_a_85721]
-
și tipul antropologic religios, dominat de logica Adevărului Revelat, Unic, vehiculat de dogma creștină. În cadrul acestei dezbateri privind valoarea cunoașterii în plan religios se remarcă și Petre Țuțea, un alt reprezentant al elitei interbelice, preocupat de problematica ecleziologiei creștine. Potrivit gânditorului român, Biserica reprezintă spațiul sacru care definește profilul uman, practica liturgică fiind singura "scară către cer"1. Cu alte cuvinte, Ecclesia oferă identitate ontologică, substanță și devenire. Pendulând între calea Domnului (Bossuet) și cetatea lui Dumnezeu (Augustin), homo christianus aspiră
[Corola-publishinghouse/Science/84936_a_85721]
-
indistincțiile dintre exterior și interior și situând ființa în orizontul arhetipurilor. În plan uman, potrivit concepției lui Petre Țuțea, Realul nu se identifică cu obiectul cunoașterii - fenomenalismul kantian, ficționalismul -, iar sub raport mistic, Realul echivalează cu Adevărul Unic. Iată de ce gânditorul român formulează o concluzie pertinentă: nu se poate niciodată gândi real fără termenii fundamentali: creație ex nihilo, ordine, ierarhie, vocație, revelație și finalitate ultimă. De aceea, un mistic este incapabil să cunoască din perspectiva materialistă, idealistă și criticistă, ci numai
[Corola-publishinghouse/Science/84936_a_85721]
-
mai bun înțeles, modernă Bisericii noastre ceva mai suferinde: armătura filosofică. Nu este oare o ironie că Biserica Răsăriteană, care a dat cel mai mare și mai strălucit cugetător de esență și origine religioasă, pe Origen, stă astăzi văduvită de gânditori și oarecum în marginile filosofiei? Și este asta din vina doctrinei ei, care nu ar fi propice unei speculații în ordinea rațională, sau numai datorită sălbăticirii noastre și înstrăinării de adevăratele izvoare ale cugetării, prin trecerea în cercul de influență
[Corola-publishinghouse/Science/84936_a_85721]
-
la Clamart, lângă Paris. Participă la întâlnirile grupului "Esprit" (Emmanuel Mounier, Gabriel Marcel); la decadele de la Pontigny (Martin Buber, Jean Wahl, Léon Brunschvicg). La Clamart, Berdiaev găzduiește întâlniri regulate, cu discuții pe teme de teologie și mistică, ale unor importanți gânditori, scriitori francezi și străini: Jacques și Marissa Maritain, Étienne Gilson, Lucien Laberthonnière, Louis Massignon, Maurice de Gondillac, Charles du Bos, Leon Șestov, Senghor et alii. 12 Léon P. Karsavin, Sur les deux natures dans le Christ, în "Logos". Revue internationale
[Corola-publishinghouse/Science/84936_a_85721]
-
din 1865, Poetic Diction, evocase problema paralelismului gramatical. În mod precis, acesta transformase paralelismul dintr-o problemă etnografică într-una de poetică generală, văzând în el o condiție a oricărei opere în versuri. Jakobson se simte strâns legat de acest gânditor din secolul al XIX-lea, pe care îl vede ca pe un partener de dialog la mare distanță. "O sută de ani înaintea eseurilor mele"44, mărturisește aproape mistic în interviul acordat lui Pomorska. Și continuă în același registru înalt
[Corola-publishinghouse/Science/84955_a_85740]
-
comune, elemente de imaginar și compilații filosofice) decât sub aceea a unor doctrine cristalizate. O asemenea perspectivă fixează un alt prag, inferior, pentru intrarea în dezbaterea despre geniu. Ea avantajează spațiile marginale care nu au avut șansa să dea mari gânditori care să ia parte alături de Voltaire și Condillac la marea "conversație europeană", care nu au avut o tradiție literară și filosofică suficient de puternică încât producțiile lor să fie relevante pentru destinul "ideii de geniu". Putem ilustra acest fapt chiar
[Corola-publishinghouse/Science/84955_a_85740]
-
secolului al XIX-lea, de emergență a entităților statale? Numai că aici avem de-a face cu o reflecție foarte modernă care apelează intenționat la mijloace premoderne. În acest caz, filosofia politică vrea să fie anacronică. Reperele multitudinii sunt trei gânditori din secolul al XVI-lea și al XVII-lea - Machiavelli, Spinoza, Hobbes 35. Ceea ce se caută în opera lor e tocmai elementaritatea conceptului și primitivismul reprezentării sociale. Machiavelli vorbește despre multitudine pentru că din perspectiva anului 1513 mulțimea nu e în fața
[Corola-publishinghouse/Science/84955_a_85740]
-
la filosofii care nu descoperiseră încă identitatea națională; pentru care corpul social era constituit doar din poftele, pasiunile și posibilitățile indivizilor luați ca singularități. E greu de probat existența unei lecturi sistematice a lui Heliade Rădulescu din opera celor trei gânditori. Numele lui Spinoza, Machiavelli și Hobbes apar o singură dată, în proiectul de bibliotecă universală împrumutat de la Aimé Martin 36. Evident, "multitudinea" nu e un concept filtrat de filosofia timpului, ci un loc comun preluat ca un decalc din franceză
[Corola-publishinghouse/Science/84955_a_85740]
-
legătura privilegiată pe care o întrețineau cu autoritatea divină, singura responsabilă de evoluția omenirii, tot așa le-ar reveni savanților într-o epocă de atotputernicie a științei, rolul de îndrumare a societății. Totul se schimbă din momentul în care anumiți gânditori au tendința să atribuie științei rolul pe care îl îndeplinea înainte dogma religioasă în calitate de garant al valorilor morale și sociale"74. Paul Bénichou a arătat cum a fost cuprins în acest model utopic poetul sau artistul alături de savant. Mai întâi
[Corola-publishinghouse/Science/84955_a_85740]
-
dorința de a-i semăna celuilalt. Aș vrea să redau acestor idei ceva din forța și din aplicabilitatea lor originară, care i-a impresionat pe exilații români. Într-un volum colectiv recent, Qu'est-ce qu'un peuple (2013), mai mulți gânditori contemporani, printre care se numără Alain Badiou și Judith Butler, au ales să revină asupra noțiunii poporului plecând de la Michelet, pe care îl și citează în argument. Ceea ce îi face să actualizeze ideile vechi ale unui istoric romantic este tocmai
[Corola-publishinghouse/Science/84955_a_85740]
-
Micul Dicționar al științelor filozofice de Wilhelm Traugott Krug (Allgemeines Handwörterbuch der philosophischen Wissenschaften, 1828) îi dedică o intrare specială, adăugată anume la volumul de anexe. Dar confirmarea principală vine dinspre cercetările lexicale care au înregistrat folosirea termenului la alți gânditori din perioada romantică, înainte încă de misiva lui Jacobi către Fichte. De exemplu Daniel Jenisch un teolog de altfel cvasinecunoscut, care fost un apropiat de-al lui Hamann, a avut legături cu Kant și care a sfârșit prin a se
by FRANCO VOLPI [Corola-publishinghouse/Science/1116_a_2624]