2,398 matches
-
-i salva pe evrei. O întreagă reprezentare artistică se dezvoltă astfel, alimentată de o utilizare modernă a Patimilor, simbol al suferinței omenirii. Artiști creștini ca Otto Dix, Francis Bacon și Rico Lebrun lărgesc sensul Răstignirii, legându-l, prin detalii, de genocid, în timp ce artiști evrei ca Ben Zion sau Hayim Gross tratează genocidul împrumutând detalii din Răstignire. Spre sfârșitul anilor 1960, legătura dintre Răstignire și Holocaust se impune din nou în arta germană și austriacă, de exemplu în operele lui Herbert Falken
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
alimentată de o utilizare modernă a Patimilor, simbol al suferinței omenirii. Artiști creștini ca Otto Dix, Francis Bacon și Rico Lebrun lărgesc sensul Răstignirii, legându-l, prin detalii, de genocid, în timp ce artiști evrei ca Ben Zion sau Hayim Gross tratează genocidul împrumutând detalii din Răstignire. Spre sfârșitul anilor 1960, legătura dintre Răstignire și Holocaust se impune din nou în arta germană și austriacă, de exemplu în operele lui Herbert Falken din seria Scandalum Crucis (1969). În trecut, acest simbolism cristic își
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
XVIII-lea, amintesc că Iisus era un evreu care a venit să le vorbească evreilor în limba lor o idee care nu a întârziat atunci să provoace proteste atât printre creștini, cât și printre evrei 31. Ulterior, abordarea hristică a genocidului conținea diverse elemente capabile să alimenteze sau să consolideze religia (evreiască) "a Holocaustului și a Izbăvirii" care apare în anii 1970. Numirea "inomabilului" Istoria desemnărilor succesive și concurente ale genocidului este, ca și arta, filmul sau teologia, revelatoare pentru evoluțiile
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
creștini, cât și printre evrei 31. Ulterior, abordarea hristică a genocidului conținea diverse elemente capabile să alimenteze sau să consolideze religia (evreiască) "a Holocaustului și a Izbăvirii" care apare în anii 1970. Numirea "inomabilului" Istoria desemnărilor succesive și concurente ale genocidului este, ca și arta, filmul sau teologia, revelatoare pentru evoluțiile observate în abordarea evenimentului. Shoah de Claude Lanzmann, despre care am vorbit deja, nu este alfa și omega acestei istorii, care, prin bogăția ei, atestă importanța mizelor memoriale în formare
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
restabilind lanțul neîntrerupt al suferințelor evreiești. În 1944, un avocat evreu polonez pe nume Raphael Lemkin, refugiat în Statele Unite după ce-și pierduse întreaga familie, devine consilier la direcția de afaceri externe a Departamentului de Război american. El creează neologismul "genocid", de la grecul genos, "rasă", și latinescul caedes, "omor", "masacru", "carnagiu", pentru a numi crimele comise în Europa. Cunoașterea persecuțiilor antievreiești din trecut și a masacrului armean din 1915 îl determină să definească "genocidul" ca "orice plan coordonat metodic de a
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
Departamentului de Război american. El creează neologismul "genocid", de la grecul genos, "rasă", și latinescul caedes, "omor", "masacru", "carnagiu", pentru a numi crimele comise în Europa. Cunoașterea persecuțiilor antievreiești din trecut și a masacrului armean din 1915 îl determină să definească "genocidul" ca "orice plan coordonat metodic de a distruge viața și cultura unui popor și de a amenința unitatea lui biologică și spirituală". Termenul este utilizat intermitent în timpul procesului de la Nürnberg, în 1945 și la începutul lui 1946, și este adoptat
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
de a amenința unitatea lui biologică și spirituală". Termenul este utilizat intermitent în timpul procesului de la Nürnberg, în 1945 și la începutul lui 1946, și este adoptat de Adunarea Generală a Națiunilor Unite în convenția pentru prevenirea și pedepsirea crimei de genocid, pe 9 decembrie 1948. El putea fi aplicat atât exterminării evreilor, cât și celei a armenilor sau țiganilor. Dar această utilizare universalizantă cu greu putea, desigur, să obțină acordul celor care proclamau unicitatea exterminării evreilor și care se opuneau ca
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
desigur, să obțină acordul celor care proclamau unicitatea exterminării evreilor și care se opuneau ca aceasta să fie pusă în aceeași categorie cu celelalte masacre comise până atunci în istorie (sau care urmau să se producă în viitor). Folosirea cuvântului "genocid" nu lua totuși nimic din specificitatea fiecărui genocid, nici din specificitatea genocidului evreiesc. Nimic nu ne interzice să credem că, dacă el ar fi câștigat războiul cuvintelor, ar fi fost mai dificil ca acestui eveniment să i se dea o
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
exterminării evreilor și care se opuneau ca aceasta să fie pusă în aceeași categorie cu celelalte masacre comise până atunci în istorie (sau care urmau să se producă în viitor). Folosirea cuvântului "genocid" nu lua totuși nimic din specificitatea fiecărui genocid, nici din specificitatea genocidului evreiesc. Nimic nu ne interzice să credem că, dacă el ar fi câștigat războiul cuvintelor, ar fi fost mai dificil ca acestui eveniment să i se dea o dimensiune religioasă. La sfârșitul anilor 1950, se utilizează
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
se opuneau ca aceasta să fie pusă în aceeași categorie cu celelalte masacre comise până atunci în istorie (sau care urmau să se producă în viitor). Folosirea cuvântului "genocid" nu lua totuși nimic din specificitatea fiecărui genocid, nici din specificitatea genocidului evreiesc. Nimic nu ne interzice să credem că, dacă el ar fi câștigat războiul cuvintelor, ar fi fost mai dificil ca acestui eveniment să i se dea o dimensiune religioasă. La sfârșitul anilor 1950, se utilizează și expresia "Soluție Finală
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
distrugerea evreilor din Europa", "univers concentraționar", ca să nu mai punem la socoteală, bineînțeles, "Auschwitz", loc emblematic al evenimentului, chiar dacă părea să excludă victimele nedeportate în acest lagăr sau într-un lagăr de exterminare. În paralel, în acei ani, în timp ce cuvântul "genocid" este tot mai utilizat, iar "dezastru" și "catastrofă" sunt încă folosite, își face apariția cuvântul Holocaust. Termenul vine de la grecescul holokauston, "ardere de tot", și servise, până atunci în mod tradițional, în greacă și în diverse limbi europene, pentru redarea
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
originalul îm idiș, care debordează de furie împotriva persecutorilor creștini și europeni 32. Pentru Mauriac, tânărul supraviețuitor Wiesel îl evocă pe Lazăr revenit la viață, iar victimele evreiești pe Hristos urcat pe cruce pentru a mântui omenirea. Această traducere a genocidului în autosacrificiu a avut anumite ecouri în lumea creștină, pentru că dădea o semnificație unui eveniment care părea să nu prezinte niciuna, la un moment când nu existau cercetări istorice mai distanțate care să orienteze reflecția, iar abordarea teologică putea să
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
la un moment când nu existau cercetări istorice mai distanțate care să orienteze reflecția, iar abordarea teologică putea să-și dea frâu liber. Cuvântul ebraic korban, utilizat și în idiș și care înseamnă "sacrificiu"ggggg, apărea deja în memoriile despre genocid scrise de supraviețuitori pioși, precum și pe primele monumente ridicate în memoria dispăruților din Europa de Est. Iar dacă termenul martyr, în engleză, a fost îndelung folosit în timpul războiul pentru a desemna victimele genocidului, el a fost preluat și de laici. Astfel, spațiul
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
care înseamnă "sacrificiu"ggggg, apărea deja în memoriile despre genocid scrise de supraviețuitori pioși, precum și pe primele monumente ridicate în memoria dispăruților din Europa de Est. Iar dacă termenul martyr, în engleză, a fost îndelung folosit în timpul războiul pentru a desemna victimele genocidului, el a fost preluat și de laici. Astfel, spațiul din Ierusalim dedicat memoriei genocidului, Yad Vashem, a cărui construcție se prelungește din anii 1950 până în 1980, poartă în engleză numele oficial de Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority, făcând o
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
precum și pe primele monumente ridicate în memoria dispăruților din Europa de Est. Iar dacă termenul martyr, în engleză, a fost îndelung folosit în timpul războiul pentru a desemna victimele genocidului, el a fost preluat și de laici. Astfel, spațiul din Ierusalim dedicat memoriei genocidului, Yad Vashem, a cărui construcție se prelungește din anii 1950 până în 1980, poartă în engleză numele oficial de Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority, făcând o împărțire echilibrată între martirologiu și glorificarea eroismului. Acceptarea seculară a noțiunii de "martir" se
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
a unui alt termen, kedoshim "sfinții" sau "sanctificații" -, pentru a desemna victimele este un alt semn al constituirii treptate a noii religii a Holocaustului. Și totuși, dacă examinăm primii ani de după război, conotația religioasă nu domină încă abordarea laică a genocidului. Desigur, Ben Zion Dinur, istoric al școlii de la Ierusalim, pe atunci ministrul israelian al culturii, susținător al proiectului de creare a memorialului Yad Vashem și cofondator al revistei Yad Vashem Studies, contribuie la impunerea cuvântului englez Holocaust ca traducere oficială
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
ebraicului Shoah în dezbaterea parlamentară din 1953 despre proiectul de lege dedicat comemorării Shoah-ului și a Eroilor și sarcinile atribuite Yad Vashem-ului. Dimensiunea "sacrificială" rămăsese totuși străină versiunii laice susținute de ministru. Proiectul de lege stabilea o legătură indestructibilă între genocid, statul Israel și Ierusalim. Numele ebraic al locului consacrat acestei comemorări este preluat din Isaiahhhhh. În discursul său, Dinur retrasează istoria persecuției și pune accentul pe eroismul victimelor care au înfruntat nazismul. Suntem în anii de construire a identității israeliene
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
statului Israel, comparându-i pe combatanții din ghetoul Varșoviei cu vitejii soldați care luptaseră pentru independența Israelului. Este limpede că rebelii din ghetou constituiau un model de eroism pentru tinerii israelieni. Și să nu uităm că în această epocă victimele genocidului nu provoacă doar compasiune, ci și furie, incomprehensiune, pentru că se lăsaseră duse "ca oile la abator", după expresia poetului israelian Abba Kovner. Cum puteau acești evrei din diaspora, astfel percepuți, să fie dați drept exemplu întemeietorilor noului stat? De aceea
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
folosite anterior. Termenul "holocaust" cunoaște o răspândire mondială, iar Elie Wiesel însuși ajunge să regrete că a contribuit la ea. Lingvistul francez Gilles Petrequin propune înlocuirea lui cu "iudeocid", un neologism sugerat de istoricul Arno Mayer și mai apropiat de "genocid". Avântul cuvântului "holocaust" în franceză a fost totuși de scurtă durată. Nu se poate compara nicidecum cu succesul excepțional pe care l-a cunoscut în lumea anglo-saxonă. În America de Nord el se regăsește peste tot, în nume de catedre universitare, titluri
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
a impus în final în franceză utilizarea cuvântului Shoah. Scenariul este publicat cu o prefață de Simone de Beauvoir (Fayard, 1985), care-i conferă o imensă autoritate morală 34. În cele din urmă, acest termen ebraic ocultează celelalte desemnări ale genocidului, particularizând la extrem exterminarea evreilor în timpul celui de-al Doilea Război Mondial și sustrăgând-o plasării într-un cadru mai larg. Acest fenomen este specific francez. În alte părți, răspândirea cuvântului Shoah s-a lovit de puternica rezistență a concurentului
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
uzul curent și a contribuit la oprirea, la noi, a dezbaterii despre unicitate, care, în schimb, a făcut să curgă multă cerneală dincolo de Atlantic și astfel a facilitat avansarea reflecției asupra acestei teme, crucială pentru a evita o "ghetoizare" a genocidului evreilor. Desemnarea ebraică lăsa puțin loc unei munci de analiză mai aprofundată asupra acestui aspect al genocidului. În timp ce "Holocaust" continuă să fie utilizat în întreaga lume, Shoah rămâne în esență un fel de excepție franceză, chiar dacă în ultimii ani pătrunde
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
făcut să curgă multă cerneală dincolo de Atlantic și astfel a facilitat avansarea reflecției asupra acestei teme, crucială pentru a evita o "ghetoizare" a genocidului evreilor. Desemnarea ebraică lăsa puțin loc unei munci de analiză mai aprofundată asupra acestui aspect al genocidului. În timp ce "Holocaust" continuă să fie utilizat în întreaga lume, Shoah rămâne în esență un fel de excepție franceză, chiar dacă în ultimii ani pătrunde pe ici și colo în alte țări. Nu vedem totuși niciun motiv temeinic de a se renunța
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
esență un fel de excepție franceză, chiar dacă în ultimii ani pătrunde pe ici și colo în alte țări. Nu vedem totuși niciun motiv temeinic de a se renunța la menținerea utilizării curente și plurale a unei mari varietăți de desemnări genocid, Auschwitz, Soluția Finală, exterminare, iudeocid, catastrofă, distrugere etc. Dimpotrivă, folosirea acestui larg evantai contribuie la împiedicarea aproprierii evenimentului de către un singur termen. Circulația diverșilor termeni ar aminti dificultatea de a fixa termenul pe care-l numesc, subliniind deopotrivă ceea ce are
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
folosirea acestui larg evantai contribuie la împiedicarea aproprierii evenimentului de către un singur termen. Circulația diverșilor termeni ar aminti dificultatea de a fixa termenul pe care-l numesc, subliniind deopotrivă ceea ce are el specific și ceea ce are în comun cu alte genocide din secolul XX. Ea ar contribui, poate, la îndepărtarea ornamentelor teologico-religioase cu care a fost înzorzonat și la recuperarea statutului de realitate născută din barbaria umană, mereu reproductibilă. Note CAPITOLUL 4 O izbăvire laică? Shoah, Israel și evreii În anii
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
mereu reproductibilă. Note CAPITOLUL 4 O izbăvire laică? Shoah, Israel și evreii În anii de după război, evreii victime ale naziștilor nu au scăpat în Israel de grila de lectură generală care împărțea populațiile din Europa în eroi și colaboratori. Rapid, genocidul, numit în acea epocă, după cum am văzut, "distrugere", focalizează disputele politice, fiecare parte apropriindu-și eroii și lăsând adversarilor victimele. La crearea statului, populația evreiască a țării se ridica la 650000 de persoane, dintre care 100000 erau supraviețuitori. Între 1948 și
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]