4,917 matches
-
un fenomen cultural desuet, dar cu reverberații în cultura societății libere. Manelele, cîntate pînă nu demult mai ales în închisori, au trecut granițele acestora, fiind fredonate acum de mase largi de oameni care nu au avut de-a face cu pușcăria, dar care rezonează la versuri precum "Să moară dușmanii mei". În cîntecele de carceră apare tema dușmanului, aflat nu doar în afară, ci mai ales înăuntrul sistemului punitiv: "Să mă ducă în subsoluri/ și să-mi dea cu turnesoluri/ fantele
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
Cînturile de ocnă ale lui George Astaloș din 1948 și în cîntecele de la Gherla culese de Viorel Horea Țînțaș în 1992. Folclorul carceral se centrează asupra mediului de detenție, pe care-l descrie în toate aspectele negative: loc al suferinței ("Pușcărie, pușcărie/ Urîtă mi-ai fost tu mie/ Pe-afar' dată cu var/ Înăuntru chin și-amar". Sau "Aici e frig și ger/ Milă de la cin' să cer?/ Nu există îndurare/ Nici surîs de fată mare."), centru al disperării ("De la vorbitor mă
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
de ocnă ale lui George Astaloș din 1948 și în cîntecele de la Gherla culese de Viorel Horea Țînțaș în 1992. Folclorul carceral se centrează asupra mediului de detenție, pe care-l descrie în toate aspectele negative: loc al suferinței ("Pușcărie, pușcărie/ Urîtă mi-ai fost tu mie/ Pe-afar' dată cu var/ Înăuntru chin și-amar". Sau "Aici e frig și ger/ Milă de la cin' să cer?/ Nu există îndurare/ Nici surîs de fată mare."), centru al disperării ("De la vorbitor mă-ntorc
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
și ger/ Milă de la cin' să cer?/ Nu există îndurare/ Nici surîs de fată mare."), centru al disperării ("De la vorbitor mă-ntorc/ Disperat și numai foc/ În cameră-ncep să plîng/ iar tovarășii mă rîd". Sau "Cît am stat la pușcărie/ Nimeni n-a venit la mine/ Nu voiau ca să mă vadă/ Ca pe-un cîine de pe stradă/ Vizită am la o lună/ Nimeni la mine n-a fost/ Trăiesc singur făr' de rost"), spațiu al privațiunilor ("fără apă și săpun
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
alimentare sînt explicate într-o formă ce nu lasă nici o îndoială asupra regimului de detenție: "Ciorba zeamă este caldă/ doar insecte-n ea se scaldă/ varza-i de ultimul tip/ doar c-o mînă de nisip... Iar e bine-n pușcărie/ pentru cel care nu știe/ apă este cîtă vreți/ și-n găleți și pe pereți... Iar e bine-n pușcărie/ cum e mierla-n colivie/ pîinea de la ceai se-nmoaie/ și spinarea de bătaie/ Iar e bine-n pușcărie/ în
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
insecte-n ea se scaldă/ varza-i de ultimul tip/ doar c-o mînă de nisip... Iar e bine-n pușcărie/ pentru cel care nu știe/ apă este cîtă vreți/ și-n găleți și pe pereți... Iar e bine-n pușcărie/ cum e mierla-n colivie/ pîinea de la ceai se-nmoaie/ și spinarea de bătaie/ Iar e bine-n pușcărie/ în celulă-s frați o mie/ n-ai nevoie nici de bani/ timp de 20 de ani". Iar regimul draconic din
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
-n pușcărie/ pentru cel care nu știe/ apă este cîtă vreți/ și-n găleți și pe pereți... Iar e bine-n pușcărie/ cum e mierla-n colivie/ pîinea de la ceai se-nmoaie/ și spinarea de bătaie/ Iar e bine-n pușcărie/ în celulă-s frați o mie/ n-ai nevoie nici de bani/ timp de 20 de ani". Iar regimul draconic din unele închisori e atît de dur încît a ajuns să fie subiect de folclor: "Fă, Doamne drumul mai lung
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
c-am mai fost la închisoare/ și pe mama rău o doare/ lasă, mamă, c-am să scap/ și nimic n-am să mai fac/ am s-ascult numai de tine/ totul o să fie bine/ Doamne, nu știu ce să fac/ de pușcărie să scap/ să merg lîngă mama mea/ că-i bătrînă, săraca". Ea este chemată să cunoască soarta în care i-a ajuns copilul: "Hai, mamă, la vorbitor/ vezi că-i un sergent major/ și cînd și-or deschide poarta/ o să
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
vaca Perla/ și mă scoate de la Gherla/ vinde, tată, tot ce ai/ și mă scoate din pîrnai/ că m-am săturat de stat/ și de-atîta așteptat". Dragostea față de femeia iubită este cîntată într-una din cele mai frumoase poezii de pușcărie: Și-am iubit o copiliță/ din copilăria mea/ si-am iubit-o cum iubește/ marinarul barca sa/ Și am prins-o într-o seară/ cu un alt băiat din sat/ c-un cuțit ce-aveam la mine/ inima i-am
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
un an/ să se schimbe Cod Penal/ să se pună în vigoare/ să mă scap de închisoare". Amnistia îndelung așteptată induce îndoiala în inima deținutului: "Ascultați-mă pe mine/ că decretul nu mai vine". Departe de a muri, folclorul de pușcărie este viu și se îmbogățește permanent. Teme vechi precum liberarea ("Și-ntr-o bună zi pe seară/ tot o să mă dea afară/ cu hîrtii de liberare/ cazier și baftă mare") sau visele erotice ("C-așa-i visu de pripon/ nu
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
versuri, poezia argotică decriptează un univers simbolic nebulos, care se prezintă cunoscătorilor cu temele și frustrările sale specifice. Genul folk, introdus în literatura mondială de Garcia Lorca și în cea română de Miron Radu Paraschivescu, își găsește teren propice în pușcărie, deoarece prezintă reacția artistică a unei părți a populației la autoritatea de tip totalitar a unor instituții. El este o replică literar-muzicală dată unui program dogmatic, ce ignoră diferențele dintre oameni, anulează sexualitatea, reprimă arbitrar și întreține forțat anormalitatea. De
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
acestui proces de simbolizare este calitatea ce i se conferă, aceea de a funcționa ireproșabil. În general, oamenii nu își dau seama că ei sînt cei care conferă lumii propria versiune simbolic construită. Prin intermediul simbolurilor, se facilitează cunoașterea și înțelegerea pușcăriei în diversitatea ei, oamenii fiind cei care produc noile simboluri și le transformă pe cele vechi. Prin simbolism ne dăm seama cine e puternic și cine e slab, iar prin manipularea simbolurilor cei slabi își întăresc autoritatea, impunîndu-și ideile și
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
să se adune în plutoane și să meargă în cadență, bătînd asfaltul din curtea penitenciarului și ocolind-o inutil de zeci de ori toate acestea, observate în primele clipe la intrarea în instituție, înlătură oricărui nou venit ideea că în pușcărie poate să-și păstreze elementele de normalitate ale comportamentului. Într-un asemenea mediu și intuind că lucrurile stau și mai rău decît a văzut la început sentimentul de autoapărare al individului se întărește, fixat pe instinctul de conservare și stimulat
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
pentru că nebunia nu poate fi controlată și provocată la comandă."97 Au existat însă și cazuri cînd deținuții au colapsat, fie din pricina bătăilor, fie din imposibilitatea de a îndura batjocura și încălcarea demnității umane (cazul directoarei de la Creditbank, înnebunită în pușcăria din Rahova, a fost intens mediatizat). Ritualurile adaptative se traduc prin expresia des întîlnită "a-ți face pușcăria ușoară", adică posibilitatea de a crea condiții normale într-un mediu anormal: a avea un pat bun, o pătură bună, a-și
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
au colapsat, fie din pricina bătăilor, fie din imposibilitatea de a îndura batjocura și încălcarea demnității umane (cazul directoarei de la Creditbank, înnebunită în pușcăria din Rahova, a fost intens mediatizat). Ritualurile adaptative se traduc prin expresia des întîlnită "a-ți face pușcăria ușoară", adică posibilitatea de a crea condiții normale într-un mediu anormal: a avea un pat bun, o pătură bună, a-și bea cafeaua de dimineață, a putea comunica ușor cu ceilalți deținuți și cu familia, a putea telefona oricînd
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
există modalități de exploatare a sistemului specifice fiecărei perioade petrecute în închisoare. Primele vizează reconstrucția unei minime demnități și dispariția sentimentului de insuportabilitate. În fața abandonului familial și a ostilității celor din jur, arestatul formulează frecvente cereri și plîngeri adresate administrației pușcăriei: pentru mutarea bătăușilor din celulă sau pentru mutarea lui în altă celulă, pentru obținerea unor medicamente specifice și pentru continuarea tratamentului început înaintea arestării, pentru comunicarea cu familia etc. Toate ritualurile adaptative au rolul de a-i arăta individului că
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
de activitate. Dacă unii își iau din întîmplare însărcinări incongruente, ancora carierei lor acționează, trăgîndu-i înapoi spre activități mai potrivite. Deși cei mai mulți caută să își ancoreze cariera în activități care să aibă legături puternice cu ce vor face după părăsirea pușcăriei, condițiile privative ale detenției produc rupturi uneori totale între modul în care este practicată meseria în închisoare și modul în care e utilizată în afară. Absența materiilor prime și a pieselor de schimb presupune căutarea unor substitute care devin mai
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
a personalului. Nefiind o instituție ce favorizează perfecționarea membrilor săi în meserii utile și atractive din punct de vedere social, închisoarea compensează prin acordarea unor favoruri, unor beneficii. Acestea se obțin gradual, pe măsura modificărilor comportamentale și a viziunilor despre pușcărie, pedeapsă și rolul acestora în societate. În procesul de socializare carcerală, etapei de înjosire și de degradare a vechii personalități îi urmează faza reconstrucției eului, pe baza interiorizării unui nou set de convingeri despre lume și despre sine. Recompensele acestei
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
a celor din fruntea închisorilor și acoperite legal de șefii DGP. De exemplu, într-un capitol din Raportul anual de activitate, intitulat hilar "Gestionarea judicioasă (s.n.) a banilor publici"101, conducerea DGP justifica necesitatea achiziționării unor autoturisme luxoase pentru capii pușcăriilor locale și pentru liderii din administrația centrală. De altfel, oricine va împărți bugetul și bunurile alocate de către stat anual acestei instituții la numărul de deținuți și cadre va fi uimit să constate că fiecărui individ din sistem îi revin lunar
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
și prin bombardarea lor cu problemele unor deținuți senili, retardați sau bine instruiți, pentru a le dispărea cheful de a inspecta WC-urile, celulele preventivilor, temnițele de pedeapsă sau alte locuri sensibile care ar putea contura o altă față a pușcăriei. Dacă vizitele unor personalități (din ministere, presă, ONG-uri, facultăți, institute de cercetare etc.) se perpetuează, acestea se bucură de o grijă specială, primind la plecare mici atenții, unele cadre forțat prietenoase oferindu-se să le conceapă rapoartele despre vizite
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
scos din celulă (ca vizitatorul să nu poată dicuta cu arestatul în mediul lui) și nelăsat niciodată singur, supraveghetorul avînd sarcina să țină situația sub control. Deși toți își dau seama imediat că li se oferă o imagine cosmetizată a pușcăriei, atît deținuții cît și vizitatorii acceptă tacit această paradă instituțională ca una din puținele legături dintre cele două lumi, ce aduce o îmbunătățire, chiar dacă temporară, a condițiilor de trai (căci hrana e mai consistentă în acele zile, hainele sînt spălate
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
climat de haos în rîndul societății libere. Nu este întîmplător faptul că revolta din 1989 a început la Jilava pe 17 decembrie, înaintea revoltei populare a bucureștenilor și în același timp cu cea a timișorenilor ("Revoluția română a început în pușcărie" spun cu ironie cadrele, referindu-se la acele evenimente). Decizia de interzicere a mijloacelor de informare și zvonurile lansate că deținuții vor fi trimiși să lupte împotriva ungurilor care vor să ia Ardealul sau că s-a dat deja un
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
o nouă revoltă, chiar mai radicală. Discutînd cu oameni din conducerea închisorilor despre posibilitatea trecerii acestora în subordinea administrației locale, reacția lor a fost violentă: "dacă vor și șefii e OK; dacă nu, le arătăm noi primarilor: îi aducem în pușcării și scoatem deținuții pe platou. Să le dispară cheful să pună laba pe noi. Punem de-o grevă de-i înnebunim". Afirmația a fost făcută de o persoană din conducerea penitenciarului Rahova și întărită de cadre superioare din Iași, Focșani
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
bine speranțele de reformare a sistemului, datorită succesului personal dovedit (căci orice angajat își dorește să aibă o carieră ca a lui Gheorghe Florian, să scrie cărți ca el, să se bucure de o recunoaștere internațională similară, să construiască o pușcărie după mintea lui și să facă experiențe științifice de mare amploare ca el, iar orice arestat vrea să beneficieze de condiții de detenție asemănătoare cu cele obținute de Miron Cozma: celulă cu puțini colocatari, cu frigider, acvariu, telefon, acces nelimitat
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]
-
se mai iese pînă la liberare. Bulangiii sînt bătaia de joc a tuturor deținuților. Cu ei nu stă nimeni la masă, pe ei toată lumea îi înjură și îi bate. De eticheta asta nu se scapă nici prin mutarea în altă pușcărie. Numele lor circulă și prin celelalte aresturi, purtate de deținuții transferați de la o instituție la alta. Deținuții nu sînt în nici un fel revoltați de tratamentul la care sînt supuși homosexualii. Atrocitățile comise împotriva acestora sînt percepute ca făcînd parte din
by BRUNO ŞTEFAN [Corola-publishinghouse/Science/998_a_2506]