18,324 matches
-
de expresie, ci ea condensează un întreg raport cu lumea și o anume viziune asupra lucrurilor. Pe de altă parte, această trăire într-o limbă presupune o organizare a unui anumit "locaș al cuvîntului" care se joacă în tensi unile lingvistice, culturale, estetice, chiar politice. În Elveția ro mandă, această "supraconștiință a scriitorului francofon" capătă accente inedite: Se revelează astfel un nou imaginar francofon, care nu mai este cel al generalităților abuzive, ci al singularităților și tensiunilor creatoare de limbaje." (Lise
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
corectitudinii politice. Sau, potrivit scriitoarei libaneze Najwa Barakat, alegem fran ceză "pentru plăcerea de a încerca ceva nou și de a avea sentimentul călătoriei către un ținut necunoscut"... Alegem franceza pentru a fi mai liberi și mai protejați, această apropriere lingvistică deschizînd un drum către celălalt și către sine, un fel de alteritate-identitate consensuală, ce permite accesul la un spațiu interior fără alte ancore decît imaginarul. Identitate multiculturală în literatura francofonă. Cazul lui Atiq Rahimi 1. Limba ca diferență Mai avem
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
subiectul ca atare, ci de a-l reconcep tualiza, de a-l regîndi în poziția sa deplasată, decalată și de a-i rearticula relația cu practica discursivă, îndeosebi, în cazul discutat aici, cu practica scriiturii. Identificarea cu un anumit spațiu lingvistic, cu un anume spațiu pur și simplu, reprezintă ceea ce Freud numea o "fantasmă de încorporare", care, însă, nu ajunge niciodată la o fuziune totală. După spusele reputatului sociolog Stuart Hall, identificarea este "un proces de articulare, o sutură, o supradeterminare
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
numit limba "îngustă", "gîtul" pîlniei, cea care e percepută ca fiind castratoare și domina toare de către cei care o suportă, respectiv limba "evazată", cea care, dimpotrivă, permite unui prea-plin sufocat din varii motive să evadeze și să guste libertatea. Fluidul lingvistic e același, însă contururile și visele pe care le generează sunt variabile infinite, cu conotații multiple, însă asimilabile, în mare, celor doi poli menționați mai sus. Pe de o parte, avem jugul, supunerea, gîtuirea identitară care se traduce și prin
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
2009) 2.1. Limba "îngustă" "Învață-mă să vorbesc în limbile tale", lansa cu pasiune scriitorul marocan Abdelkhébir Khatibi, în Amour bilingue / Iubire bilingvă (1983), referindu-se la literatura magrebină, dar îndemnul poate fi aplicat oricărui scriitor "aterizat" în spațiul lingvistic al francezei. Și nu numai scriitorilor. Nu e lipsit de interes să vedem, în acest sens, reacția filosofului Jacques Derrida, care este, la rîndul său, un evreu născut la Alger, practicînd deci o franceză în care răsună ecouri de ebraică
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
cu imensa invenție poetică, adesea dublată de o densă reflecție teoretică, a scriitorilor veniți din alte zări, care mînuiesc o franceză infuzată cu mii de voci perceptibile la nivelul vocabularului sau al sintaxei, sau doar presimțite în acest alt freamăt lingvistic. Ceea ce scriitori precum Khatibi, Kundera, Makine, Popescu, Ben Jelloun, Laferrière și atîția alții propun îmbracă veșminte paradoxale în dorința de a regăsi totodată identitatea și diferența, dar o identitate atît de pură, atît de strălucitoare, încît ne obligă să o
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
Duras, totul sublimat de privirea lucidă și tăioasă, deja multiculturală, pe care scriitorul o îndreaptă către realitățile țării sale, către legendele acesteia, sau viața femeilor ei. Caleidoscopul identitar al lui Rahimi provine din rizomi di verși, nu doar literari sau lingvistici, căci imaginația sa se hrănește în egală măsură și din a 7a artă, dimensiune care îi îmbogățește vizi unea și în același timp adaugă interogații asupra scriiturii sale, pe care le întîlnim practic în toate textele lui. Gîndește el mai
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
din Paris pentru a i se cere lămuriri privitoare la sfîrșitul acestui roman, ceea ce îl distrează copios, dar îl face și să reflecteze asupra diferențelor majore dintre civilizații, precum și asupra formidabilei libertăți pe care navigarea spre partea "evazată" a pîlniei lingvistice, cea care comunică cu și face să se amestece toate limbile celorlalți, o oferă creatorului bilingv (sau plurilingv). Limba mea maternă își impune limitele, o anume pudoare. Există acolo multe tabuuri. Limba mea adoptivă reflectă libertatea pe care o căutam
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
toate subtilitățile culturale și istorice ale limbilor și societăților care le practică. Deci, e adevărat că limba persană e apropiată de franceză în anumite privințe, dar în același timp, a trece de la una la alta presupune o călătorie lungă, atît lingvistică, cît și culturală. O călătorie inițiatică pentru Atiq Rahimi, venit pe lume într-o limbă, persana, care i-a transmis toate tabuurile, inter dicțiile și limitele sale, impunîndu-i astfel un gen de autocenzură involuntară, o pudoare în manipularea cuvintelor, căci
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
spunem dintotdeauna ființa socială nu se mai află în prezența imediată a realității, cunoașterea sa trecînd prin limbaj, ceea ce face ca, potrivit lui Ernst Cassirer, "ea să se întrețină constant cu ea însăși. S-a împrejmuit în așa măsură de forme lingvistice, de imagini artistice, de simboluri mitice, de rituri religioase, încît nu poate vedea și cunoaște nimic fără interpunerea acestui element mediator artificial" (Essai sur l'homme, 1975). Cultura est un ansamblu complex de reprezentări care se manifestă sub formă de
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
îndeosebi pe francofonia literară, care ni se pare problema tică. De ce problematică? Ei bine, francofonia pare să suscite paradoxuri: pe de o parte, ea reunește în jurul unei singure limbi, majore franceza, pe de alta, exprimă mai mult ca oricînd diversitatea lingvistică și culturală a oamenilor. Mai e problematică francofonia și pentru că, deși aparent glosocentrică, de fapt, ea configurează o identitate pornind de la elemente multiple și nu întotdeauna convergente sau armonioase. Împodobită cu straie monolinguale, dar pentru a vorbi despre multiculturalism și
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
Luca. Popescu se simte liber, refuză orice schemă literară, un gen de dezinhibare ce nu răzbătea din primele sale scrieri, în limba română. Spațiu al libertății cognitive, practice, afective, francofonia perce pută ca atare se deschide mai ales spre deliciile lingvistice și chiar simbolice interzise nativilor. Cum contururile acestei noțiuni rămîn fluide, marii scriitori (precum Kundera, Makine, Chamoiseau sau Mabanckou, de exemplu) profită pentru a-și construi o identitate fictivă pentru că e ficțională, relativ liberă în raport cu limba ma ternă, ca și
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
spațiul unei noi legături, cel al reunirii și al inte grării. Toate scriiturile frecventează acest între limbi, spațiu simbolic și poetic, în care limba de origine, zăvorîtă și alungată se potenția lizează, investește cîmpul inconștientului, în vreme ce se actuali zează codul lingvistic al noii limbi de expresie, dînd naștere unui limbaj și unui stil de autor. Existența, la scriitorul francofon, al acestei zone interme diare cu trăsături nedefinite pune, în mod evident, problema "decala jului" în producția romanescă. Ce este această scriitură
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
prin povara ontologică a unei viziuni hrănite dintr-o experienă pe care limba gazdă o ignoră, fie printr-o scufundare metalingvistică spre rădăcinile prime ale cuvîntului? Lise Gauvin (L'Ecrivain francophone, 1997) a expus deja pe larg chestiunea unei supraconștiințe lingvistice, de care scriitorii francofoni dau seamă în chipuri diferite, în sensul că propun, în miezul problematicii lor identitare, o reflecție asupra limbii și a modului în care se articulează raporturile limbi / literatură în contexte diferite. După părerea lui Gauvin, aceste
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
poezie și proză. (Ibidem) Conformismul îl amuză, căci nu asumă nici urmă de falsă mo destie sau umilință în fața unei limbi "majore". Se servește de ea după bunul plac, se simte în largul lui în interiorul acestui nou spațiu mental și lingvistic pe care l-a creat, dar nu vede nicăieri vreun lanț sau vreo piedică în cristalizarea elanului său creator. Ignoră complet tensiunea centru-periferie în materie de limbă. Desigur, e un scriitor "minor", dar nu există nici cea mai mică conotație
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
et clinique, 1993). Scriitorul care se exprimă într-o altă limbă decît cea maternă cunoaște o experiență unică de interioritate-exterioritate, pe care nativul o ignoră, din motive evidente. Străinul este "condamnat" să gîndească limba, limbile de fapt, pentru că orice problemă lingvistică ridicată de contactul intim cu un alt univers îl retrimite în buclă spre propria limbă, asupra căreia dobîndește o viziune surplombantă. Consider că supraconștiința lingvistică evocată de cercetători nu privește doar noua sferă de expresie cu acel soi de dezinvoltură
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
din motive evidente. Străinul este "condamnat" să gîndească limba, limbile de fapt, pentru că orice problemă lingvistică ridicată de contactul intim cu un alt univers îl retrimite în buclă spre propria limbă, asupra căreia dobîndește o viziune surplombantă. Consider că supraconștiința lingvistică evocată de cercetători nu privește doar noua sferă de expresie cu acel soi de dezinvoltură creatoare și de ignorare a tabuurilor înnăscute -, ci și pe cea veche, ale cărei slăbi ciuni și resurse neobișnuite apar deodată în ochii celui care
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
transgenerică și îndeosebi o viziune a romanescului în termen de difracție: doar la nivelul fracturii din discurs, al acestei imposibilități de a locui pe deplin limba franceză se poate observa singulara aventură a scriiturii francofone, o literatură a răspîntiilor culturale, lingvistice, ontologice, un metisaj care nu ajunge într-un impas, ci într-un spațiu infinit flexibil și modelabil. Atunci cînd franceza, ca limbă de expresie scrisă, nu coincide cu limba maternă a autorului se produce inevitabil o distanțiere în raport cu norma admisă
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
la moduri de scriitură inedite, la folosirea unor procedee stilistice cum ar fi amestecul de genuri și registre ale limbii, determinînd la urma urmei o înnoire profundă a romanului. Polifonia se articulează în jurul reminiscențelor conștiente sau involuntare universului sociocultural și lingvistic al "țării de dincolo", transpuse în imaginarul cultural și lingvistic al "țării de aici". Legătura nu e niciodată complet ruptă, pe de o parte, rădăcina nu e niciodată înfiptă adînc, pe de altă parte, avem de a face mai curînd
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
cum ar fi amestecul de genuri și registre ale limbii, determinînd la urma urmei o înnoire profundă a romanului. Polifonia se articulează în jurul reminiscențelor conștiente sau involuntare universului sociocultural și lingvistic al "țării de dincolo", transpuse în imaginarul cultural și lingvistic al "țării de aici". Legătura nu e niciodată complet ruptă, pe de o parte, rădăcina nu e niciodată înfiptă adînc, pe de altă parte, avem de a face mai curînd cu o structură rizomică, pentru a evoca modelul epistemologic definit
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
cuvînt sau vreo punere în pagină care să mă poată cufunda în plăcere. (SL) Marius Daniel Popescu ne face să vizităm această limbă fran ceză în care s-a aruncat trup și suflet, instalîndu-se într-un fel de bandă Moebius lingvistică, cu o privire în același timp exterioară neutră, fără partipri și o privire axială, care merge spre rădăcina cuvintelor și caută rațiunile existenței lor. Nici cămașă de forță, nici obiect de adorație găunoasă, franceza este pentru el un aici-dincolo, o
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
le primește în cutia de scrisori, prin abonament. Le citește în întregime, petrece cam două ore ca să le citească în întregime. Titlurile și subtitlurile fiecărei rubrici le pronunță de mai multe ori în minte, pînă cînd le găsește un farmec lingvistic sau un defect deontologic. (CR) Mozaicul polifonic ce rezultă produce un efect de multipli care a personajelor "corporale", aceste rezonanțe diverse, venind din spații atît de îndepărtate unul de celălalt din toate punctele de vedere, țesînd o atmosferă ce îmbină
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
multipli care a personajelor "corporale", aceste rezonanțe diverse, venind din spații atît de îndepărtate unul de celălalt din toate punctele de vedere, țesînd o atmosferă ce îmbină ușurătatea și visul, derizoriul și absurditatea, luciditatea zîmbitoare și neliniștea asurzitoare. Această împrăștiere lingvistică pronominală vădește o nevoie de considerare egală a mai multor perspective, nu nepărat contradictorii, ceea ce relevă o abordare personală, poetică a lumii, printr-un sine multiplu ce refuză să abdice în fața exigenței opțiunii unice. Coerența internă a universului lui Marius
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
se distorsionează, face implozie. Marea majoritate a scriitorilor care și-au părăsit țara încearcă să se topească în limba de adopție, sau cel puțin încearcă să ajungă la o relație intimă, profundă cu aceasta, chiar sacrificînd-o pe cealaltă, căci exercițiul lingvistic în expresia sa literară îndeosebi este extrem de exigent și atrage sacrificii dureroase. Străinătate, înstrăinare, străin și toate derivativele "rizomi ce" ale îndepărtării de centrul vital par să configureze noul spațiu psiho-literar al scriitorilor-călători. Bernard Michon și Michel Koebel remarcau că
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]
-
este obligată să-și recunoască eșecul (sintetizat de acel eu mutilat, castrat al dublului său, la sfîrșitul trilogiei). Pentru Agota Kristof, nu există ie șire din singurătate. Privirea celuilalt, dinamica celuilalt Eu nu a funcționat în cazul său. Spațiul său lingvistic urmează îndeaproape această "economie de război": Așa se face că, la vîrsta de douăzeci și unu de ani, la sosirea mea în Elveția și cu totul întîmplător într-un oraș unde se vorbea franceza, am înfruntat o limbă complet necunoscută mie. Atunci
[Corola-publishinghouse/Science/1552_a_2850]