18,324 matches
-
fi adevărate sau false), în vreme ce enunțurile din a doua categorie nu pot fi nici adevărate, nici false, dar susceptibile de a fi fericite sau nefericite, după exprimarea lui Austin 134. Filosoful subliniază că actele de vorbire implică respectarea unor condiții: lingvistice (anumite formulări trebuie folosite în detrimentul altora), sociologice (locutorii politici trebuie să fie investiți cu autoritate sau cu un statut compatibil cu locul, timpul și situația de comunicare), psihologice (starea de spirit a vorbitorilor trebuie să fie în conformitate cu tipul de angajament
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
Campaniile electorale constituie terenul propice proliferării enunțurilor promisive; d) expresive (a mulțumi, a felicita etc.); e) declarative (a deschide o ședință, a declara etc.): instituie o stare de lucruri, descriind-o în același timp. John R. Searle distinge constrângerile propriu-zis lingvistice, care guvernează performarea unui enunț, de constrângerile paralingvistice, la care se supun în general subiecții vorbitori. Potrivit filosofului, adecvarea unui enunț depinde de supunerea subiecților la un ansamblu de reguli instituționale care conferă intenției de comunicare valoare colectivă (sau publică
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
produce printr-un proces interpretativ, bazat pe mecanisme inferențiale de construire și confirmare a ipotezelor, care pornesc de la datele contextuale pentru a ajunge la concluzii. În viziunea lui Sperber și Wilson, un enunț este întâi interpretat de un sistem periferic lingvistic (acoperind domeniile fonologiei, sintaxei și semanticii), care asigură semnificația frazei, forma ei logică, sistemul ei central 137. Forma logică a enunțului reprezintă o suită structurată de concepte însoțite în memoria pe termen lung a interlocutorului de diverse informații, grupate sub
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
reușită a actului de comunicare precum și asupra condițiilor de posibilitate a acestuia au ca scop definirea unei etici a comunicării, subiacentă dinamicii schimburilor verbale. Una dintre concluziile lui Grice este că, pe lângă ansamblul enunțurilor care permit construirea semnificației în virtutea convențiilor lingvistice, trebuie să luăm în calcul și un plan al semnificației obținute prin mecanisme semantice legate de context. În ambele situații, destinatarul dezvoltă o analiză semantică pe baza unei inferențe: în primul caz, el efectuează implicații convenționale, în cel de-al
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
cuprindă atâta informație câtă este necesară; contribuția fiecăruia nu trebuie să cuprindă mai multă informație decât este necesară. În cazul limbajului politic, asistăm frecvent la eludarea acestei maxime, atât prin lipsa unor conținuturi informative, cât și prin proliferarea unor clișee lingvistice, în strânsă legătură cu ideologia pe care o împărtășește emitentul; b) maxima calității impune ca locutorii să spună numai ceea ce cred că este adevărat și să nu afirme ceea ce nu pot dovedi. Omul politic este mai puțin interesat de adecvarea
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
condițiile de adevăr ale frazelor). Mai mult decât în cazul altor tipuri de limbaj, în construirea semnificației limbajului politic, un rol deosebit îl joacă implicaturile conversaționale sau, altfel spus, "propozițiile nerostite dintre rânduri". Plecând de la relația dintre expresia unei structuri lingvistice, sensul acesteia și sensul pe care i-l acordă vorbitorul sau implicațiile ei, Grice subliniază că semnificația unei structuri lingvistice este formată atât din ceea ce este spus (explicitul), cât și din ceea ce este implicitat (implicitul). Potrivit filosofului, ceea ce transmite o
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
rol deosebit îl joacă implicaturile conversaționale sau, altfel spus, "propozițiile nerostite dintre rânduri". Plecând de la relația dintre expresia unei structuri lingvistice, sensul acesteia și sensul pe care i-l acordă vorbitorul sau implicațiile ei, Grice subliniază că semnificația unei structuri lingvistice este formată atât din ceea ce este spus (explicitul), cât și din ceea ce este implicitat (implicitul). Potrivit filosofului, ceea ce transmite o aserție în context poate fi delimitat în două tipuri de conținut: ceea ce este spus, reprezentând conținutul logic, necesarul minim pentru
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
în mod implicit, adică implicaturile. Grice definește clasa implicaturilor în negativ, ca fiind "ceea ce este transmis minus ceea ce este spus"142 și distinge două tipuri principale de implicaturi: implicaturile convenționale, determinate de anumite itemuri lexicale sau de ocurența anumitor construcții lingvistice; implicaturile conversaționale, având originea în maximele de cantitate, de calitate, de relevanță și de modalitate pe care ar trebui să le respecte locutorii. "Implicaturile convenționale ale unei aserții sunt stipulate în mod arbitrar, în timp ce implicaturile conversaționale pot fi "restabilite" printr-
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
ale interlocutorilor. Din punct de vedere al competenței generale de comunicare, aceasta include trei dimensiuni: dimensiunea referențială (a domeniului abordat), dimensiunea situațională (a normelor și tipologiei discursive) și dimensiunea textuală (micro și macrotextuală). Competența de comunicare este rezultatul interacțiunii competenței lingvistice, a competenței socio-culturale, a competenței enciclopedice și a competenței generice 157. Competența lingvistică se referă la capacitatea vorbitorilor unei limbi de a construi, recunoaște și înțelege corect frazele acelei limbi, de a interpreta enunțuri ambigui și de a produce construcții
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
trei dimensiuni: dimensiunea referențială (a domeniului abordat), dimensiunea situațională (a normelor și tipologiei discursive) și dimensiunea textuală (micro și macrotextuală). Competența de comunicare este rezultatul interacțiunii competenței lingvistice, a competenței socio-culturale, a competenței enciclopedice și a competenței generice 157. Competența lingvistică se referă la capacitatea vorbitorilor unei limbi de a construi, recunoaște și înțelege corect frazele acelei limbi, de a interpreta enunțuri ambigui și de a produce construcții lingvistice inedite. Competența socio-culturală vizează raportul de forță, de statut al interlocutorilor, jucând
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
a competenței socio-culturale, a competenței enciclopedice și a competenței generice 157. Competența lingvistică se referă la capacitatea vorbitorilor unei limbi de a construi, recunoaște și înțelege corect frazele acelei limbi, de a interpreta enunțuri ambigui și de a produce construcții lingvistice inedite. Competența socio-culturală vizează raportul de forță, de statut al interlocutorilor, jucând un rol deosebit de important în interacțiunea comunicativă. Urmând cele trei axe simetrie/asimetrie, distanță/proximitate, convergență/divergență, raporturile dintre participanții la actul de comunicare politică înregistrează configurații distincte
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
a sensurilor peiorative și de evitare a exprimărilor încărcate conotativ. Folosirea masivă a eufemismului în cadrul limbajului politic reprezintă una dintre cele mai criticate trăsături ale sale, datorită pervertirii relației cu adevărul pe care o angajează. Înlocuirea conștientă a unor expresii lingvistice cu conotație negativă cu altele neutre sau pozitive urmărește, pe de o parte, evitarea unor efecte negative asupra publicului receptor, iar pe de altă parte, protejarea imaginii de sine pe care o promovează locutorul. Dacă în limbajul comun utilizarea eufemismului
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
acesta este interpretat în mod curent ca o formă de ipocrizie, de mistificare a referențialului politic, care ar putea afecta legitimitatea situării politice a emitentului. În perspectiva finalităților urmărite de manifestările discursive, locutorul este obligat la selecția riguroasă a expresiilor lingvistice astfel încât acestea să nu suscite atitudini negative din partea publicului receptor. Caracterul histrionic al eufemismului în limbajul politic este subliniat și de Rodica Zafiu care susține că, "de cele mai multe ori, eufemismele nu sunt false, ci cel mult incomplete în informația lor
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
la interesele de partid, urmărind redarea cu obstinență a adevărului, chiar și atunci când acesta intră în contradicție cu ideile și opțiunile conducătorilor publicației. "Poetul desfășoară la Timpul, încununându-și astfel activitatea publică, o adevărată operă de asanare morală, politică și lingvistică, scrutând necruțător societatea românească în procesul ei de modernizare, uneori pripită, din a doua jumătate a secolului trecut"226. 3.3.4. Articolele din România liberă și Fântâna Blanduziei După o întrerupere de mai bine de cinci ani, Eminescu revine
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
mijloc de cultivare și conservare a identității naționale, într-o epocă în care problema independenței și a păstrării specificului național în context european devin imperioase. Eminescu desfășoară o campanie acerbă împotriva "limbii păsărești", cultivată de presa vremii, și a fluctuațiilor lingvistice vizibile la nivelul discursului gazetarilor. Jurnalistul susține că fiecare înnoire pe terenul limbii trebuie să aibă la bază tradiția, subliniind în același timp pericolele modernizărilor pripite. În acest sens, gazetarul vede în limba în care și-a scris Bălcescu Românii
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
având ca premisă obligatorie un proces de semnificare. Concepută ca un complex de relații între variabilele unei situații de comunicare, semioza comportă trei dimensiuni fundamentale: sintactică, semantică și pragmatică. Cele trei dimensiuni derivă de altfel din structura ternară a semnului lingvistic: sign vehicle (mediatorul între obiectul desemnat și agentul procesului de semnificare), designatum (obiectul desemnat de semn) și interpreter (agentul semiozei), sugerând nivelurile analizei semiotice. Odată cu introducerea conceptului de semioză, semiotica își lărgește considerabil obiectul de cercetare, integrând, pe lângă dimensiunile semantică
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
nivelul genurilor jurnalistice abordate, Eminescu ne surprinde prin varietate și eclectism: "în gazetăria eminesciană ne întâmpină o devălmășie de "genuri" și formule: eseuri, pamflete, foiletoane, articole doctrinare etc."302, iar lista poate continua cu scrisori deschise, cronici teatrale, satire, studii lingvistice ș.a. Demersul jurnalistic argumentativ are la bază principiul veridicității, indiferent de repercusiunile pe care le-ar putea avea o astfel de întreprindere (sunt cunoscute în acest sens criticile pe care și le atrage Eminescu din partea colegilor junimiști pentru libertatea de
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
universități, parlamentarilor) și pamflete ad-rem, bazate pe argumente solide care să susțină o idee sau alta, spațiu care antrenează o multitudine de mijloace pamfletare"348. În ce privește prima categorie, pamfletul își trage sevele din parodie, din scenariul aluziv, construit în jocul lingvistic al subtilizărilor onomastice și toponimice. Parodia limbajului adversarului estompează din gratuitatea unui sarcasm accentuat violent, iar ironia, cultivată intens de gazetar, conferă savoare textelor: "Uitând vechiul și nestrămutatul adevăr pedagogic non multa sed multum, d. Chițu a presupus că copiii
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
s.n.)"360. Abordarea transfrastică sau discursiv-textuală permite identificarea mecanismelor relaționale de obținere a coeziunii în publicistica eminesciană. Element definitoriu al conceptului de text, coeziunea definește ansamblul trăsăturilor care asigură unitatea sintactică a textului, prin marcarea legăturii în secvența de unități lingvistice (propoziții, fraze). Analiza coeziunii unui text are ca premisă înțelegerea acestuia ca o textură în care fenomene lingvistice diferite asigură simultan continuitatea și progresia textului. Printre factorii de unitate ai articolelor publicistice eminesciene remarcăm: 1. recurența unor secvențe lingvistice; 2
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
definitoriu al conceptului de text, coeziunea definește ansamblul trăsăturilor care asigură unitatea sintactică a textului, prin marcarea legăturii în secvența de unități lingvistice (propoziții, fraze). Analiza coeziunii unui text are ca premisă înțelegerea acestuia ca o textură în care fenomene lingvistice diferite asigură simultan continuitatea și progresia textului. Printre factorii de unitate ai articolelor publicistice eminesciene remarcăm: 1. recurența unor secvențe lingvistice; 2. elipsa unor construcții exprimate anterior; 3. utilizarea conectorilor interfrastici (de opoziție, de consecință, cauză, de timp); 4. unitatea
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
unități lingvistice (propoziții, fraze). Analiza coeziunii unui text are ca premisă înțelegerea acestuia ca o textură în care fenomene lingvistice diferite asigură simultan continuitatea și progresia textului. Printre factorii de unitate ai articolelor publicistice eminesciene remarcăm: 1. recurența unor secvențe lingvistice; 2. elipsa unor construcții exprimate anterior; 3. utilizarea conectorilor interfrastici (de opoziție, de consecință, cauză, de timp); 4. unitatea sistemului pronominal; 5. folosirea pro-formelor (înlocuirea unor elemente lexicale prin substitute); 6. prezența deicticelor; 7. unitatea timpurilor și modurilor verbale; 8
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
redus, în comparație cu prima etapă de afirmare și de dezvoltare a stilului publicistic, 1829-1860"377. Pornind de la semnificații ale codului deja instituite de imaginarul social al epocii, publicistica eminesciană se constituie în spațiu privilegiat de definire și impunere a unor norme lingvistice. În această perspectivă, lexicul publicistic eminescian reflectă un moment istoric determinat din evoluția limbii române, cu restructurări lingvistice și stilistice specifice. Deschiderea spre neologism și inovațiile lingvistice, dincolo de necesitatea exprimării unor noi realități sociale, politice și istorice, traduc preocuparea jurnalistului
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
codului deja instituite de imaginarul social al epocii, publicistica eminesciană se constituie în spațiu privilegiat de definire și impunere a unor norme lingvistice. În această perspectivă, lexicul publicistic eminescian reflectă un moment istoric determinat din evoluția limbii române, cu restructurări lingvistice și stilistice specifice. Deschiderea spre neologism și inovațiile lingvistice, dincolo de necesitatea exprimării unor noi realități sociale, politice și istorice, traduc preocuparea jurnalistului pentru îmbogățirea și modernizarea vocabularului. Din punct de vedere semantic, lexicul publicistic eminescian este unul preponderent denotativ, cuvintele
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
eminesciană se constituie în spațiu privilegiat de definire și impunere a unor norme lingvistice. În această perspectivă, lexicul publicistic eminescian reflectă un moment istoric determinat din evoluția limbii române, cu restructurări lingvistice și stilistice specifice. Deschiderea spre neologism și inovațiile lingvistice, dincolo de necesitatea exprimării unor noi realități sociale, politice și istorice, traduc preocuparea jurnalistului pentru îmbogățirea și modernizarea vocabularului. Din punct de vedere semantic, lexicul publicistic eminescian este unul preponderent denotativ, cuvintele având caracter monoreferențial și monosemic. Integrând o componentă informativă
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
jurnalistului pentru îmbogățirea și modernizarea vocabularului. Din punct de vedere semantic, lexicul publicistic eminescian este unul preponderent denotativ, cuvintele având caracter monoreferențial și monosemic. Integrând o componentă informativă accentuată, limbajul jurnalistic relevă însă și valențe conotative evidente, generate de asocierile lingvistice surprinzătoare, de exprimările metaforice, de recursul la ironie și de modalizările operate de atitudinea jurnalistului față de referențialul politic. Astfel, pe lângă inventarul lexical monosemic, ilustrat de termeni precum: administrație, advocatură, alegeri, ambasadă, cadastru, carantină, cesiune, confederație, congres, consiliu, consorțiu, constituție, consulat
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]