177,866 matches
-
nord de Ankara). Au fost descoperite aici câteva mii de tăblițe, cele mai multe fragmentate, scrise cu grafie cuneiformă, care pot fi legate de o variantă paleobabiloniană a acestei scrieri răspândite În mediul sirian, diferită de cuneiforma de tip paleoasirian folosită de textele din Kaniș. Tipologia acestor tăblițe este destul de variată: sunt conservate texte cu caracter politic, administrativ, economic, legislativ etc., dar cea mai mare parte dintre documente privesc chiar sfera religioasă. Dintre acestea, cele mai numeroase sunt descrierile sărbătorilor și ale ritualurilor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cele mai multe fragmentate, scrise cu grafie cuneiformă, care pot fi legate de o variantă paleobabiloniană a acestei scrieri răspândite În mediul sirian, diferită de cuneiforma de tip paleoasirian folosită de textele din Kaniș. Tipologia acestor tăblițe este destul de variată: sunt conservate texte cu caracter politic, administrativ, economic, legislativ etc., dar cea mai mare parte dintre documente privesc chiar sfera religioasă. Dintre acestea, cele mai numeroase sunt descrierile sărbătorilor și ale ritualurilor; urmează răspunsurile la cercetările oracolelor, prezicerile, recensămintele sanctuarelor și a bunurilor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
chiar sfera religioasă. Dintre acestea, cele mai numeroase sunt descrierile sărbătorilor și ale ritualurilor; urmează răspunsurile la cercetările oracolelor, prezicerile, recensămintele sanctuarelor și a bunurilor sacre ale acestora. O relevanță deosebită pentru cunoașterea gândirii religioase o au imnurile, rugăciunile și textele mitologice. Această mare cantitate de documente, păstrate În arhive și În bibliotecile edificiilor palatine și templiere, reflectă cultul oficial al statului hitit și arată legăturile strânse dintre religie și toate aspectele vieții politice. Din acest motiv, avem posibilitatea să reconstruim
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
posibilitatea să reconstruim aproape complet religia claselor Înalte ale statului: familia regală, Înalții demnitari și preoții. De asemenea, nu lipsesc indiciile care să ne permită să aruncăm o privire asupra religiozității private și a majorității populației anatoliene. O parte dintre textele religioase de la Boghazköy sunt redate În alte limbi decât hitita, limbi care țin de populațiile prezente În Anatolia În timpul mileniului al II-lea Î.Hr.: este vorba despre două limbi indo-europene de ramificație anatoliană (palaica și luviana) și două de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și de sigură Încât să ne permită să descriem Într-o manieră exhaustivă religia acestuia. Ceea ce s-a scris până acum despre religia hurrită 1 se bazează esențialmente pe informațiile provenite din arhiva capitalei hitite. Cea mai mare parte a textelor scrise În alte limbi decât hitita (trebuie amintită și existența unor table redactate În limbile tradiției scrierii, sumeriană și akkadiană) aparțin În general ritualului și descântecului magic; un interes aparte prezintă unele texte bilingve cu conținut mitologic. Gradul de cunoaștere
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
capitalei hitite. Cea mai mare parte a textelor scrise În alte limbi decât hitita (trebuie amintită și existența unor table redactate În limbile tradiției scrierii, sumeriană și akkadiană) aparțin În general ritualului și descântecului magic; un interes aparte prezintă unele texte bilingve cu conținut mitologic. Gradul de cunoaștere al acestor limbi și cantitatea de mărturii nu sunt uniforme. Analiza celor două limbi de origine anatoliană indo-europeană, palaica și luviana, a dat rezultate majore, În ciuda precarității atestării; În ceea ce privește palaica (Carruba 1970) este
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
limbi și cantitatea de mărturii nu sunt uniforme. Analiza celor două limbi de origine anatoliană indo-europeană, palaica și luviana, a dat rezultate majore, În ciuda precarității atestării; În ceea ce privește palaica (Carruba 1970) este Încă dificil de ajuns la o Înțelegere reală a textelor transmise În această limbă, vorbită probabil În regiunea nord-occidentală a Anatxe "Anat"oliei, care corespunde Blaenei clasice. În stadiul actual al cunoașterii nu putem atribui populației palaice nici evenimente istorice, nici formațiuni statale autonome. Mult mai amplu este corpusul textelor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
textelor transmise În această limbă, vorbită probabil În regiunea nord-occidentală a Anatxe "Anat"oliei, care corespunde Blaenei clasice. În stadiul actual al cunoașterii nu putem atribui populației palaice nici evenimente istorice, nici formațiuni statale autonome. Mult mai amplu este corpusul textelor legate de limba luviană, răspândită pe teritoriul vast al Anatxe "Anat"oliei meridionale și atestată atât pe tăblițele cuneiforme din arhiva de la Hattușaș (Starke, 1985, 1990), cât și pe inscripțiile monumentale În grafie hieroglifică, posterioare căderii imperiului hitit. Avem cel
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
hitită. Totuși, lipsesc datele necesare pentru a identifica panteonurile propriu-zise care pot fi atribuite fiecărei etnii În parte. Pentru perioada cuprinsă Între sfârșitul stabilirii relațiilor comerciale asiriene și Începuturile Regatului Antic Hitit, lipsită de atestare contemporană, avem cel puțin două texte hitite mai târzii, diferite din punct de vedere tipologic și scrise din motive politice și nu religioase. Într-unul dintre acestea, așa-numitul Text al lui Anitta (un principe anatolian, originar din cetatea Kușșara, care și-a extins hegemonia asupra
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
relațiilor comerciale asiriene și Începuturile Regatului Antic Hitit, lipsită de atestare contemporană, avem cel puțin două texte hitite mai târzii, diferite din punct de vedere tipologic și scrise din motive politice și nu religioase. Într-unul dintre acestea, așa-numitul Text al lui Anitta (un principe anatolian, originar din cetatea Kușșara, care și-a extins hegemonia asupra regiunilor din Anatolia interesate de comerțul asirian și care a făcut din Kaniș/Neșa capitala sa) sunt menționate unele divinități: zeul furtuniixe "zeul furtunii
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
atestată și de statuetele cu trei capete. Odată cu afirmarea supremației regilor din Hattușaș pe teritoriul anatolian devine necesară elaborarea unei teologii de stat propriu-zise, capabile să legitimeze și, Într-un anumit sens, chiar să fundamenteze regalitatea. Astfel, au fost redactate texte care conțin „binecuvântări” pentru rege și regină, În care se definește modelul suveranului ca și guvernator al țării În numele divinității (Archi, 1979): Când regele se Închină zeilor, preotul uns recită astfel: Tabarna, regele, să fie plăcut zeilor. țara șaparțineț zeului
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
pe care o arată ritualurile arhaice Între suveranul hitit și divinitatea solară stă la baza ideologiei regale care a dus la formularea epitetului „Soarele (meu)” pentru a-l indica pe regele hatiților (Archi, 1979, p. 38). La fel ca În textul lui Anitta, În multe ritualuri arhaice legate de regalitate, divinitatea solară și zeul furtuniixe "zeul furtunii" sunt Însoțiți de zeița ¾almașuitt(a)xe "H~almașuitt(a)". Trebuie menționat că, alături de această triadă de divinități principale mai apar, Încă de la Începutul
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cu precădere În perioada imperială. Și ¾attușilli, la fel ca Anita, aducând prada de război În templele din capitală, confirmă importanța și rolul politic al celor trei divinități venerate aici. Totuși, În acest caz, În locul divinității solare din cele trei texte mai vechi se află zeița Soare din Arinna, care devine În scurt timp divinitatea principală a panteonului oficial hitit; Însă, având În vedere că textele despre faptele lui ¾attușili ne-au parvenit În copii târzii, nu toți cercetătorii consideră că
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
celor trei divinități venerate aici. Totuși, În acest caz, În locul divinității solare din cele trei texte mai vechi se află zeița Soare din Arinna, care devine În scurt timp divinitatea principală a panteonului oficial hitit; Însă, având În vedere că textele despre faptele lui ¾attușili ne-au parvenit În copii târzii, nu toți cercetătorii consideră că acesta este un element hotărâtor pentru a stabili antichitatea cultului zeiței (Neu, 1974, p. 127; cf. și Gurney, 1977, p. 11). Textul lui ¾attușili arată
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În vedere că textele despre faptele lui ¾attușili ne-au parvenit În copii târzii, nu toți cercetătorii consideră că acesta este un element hotărâtor pentru a stabili antichitatea cultului zeiței (Neu, 1974, p. 127; cf. și Gurney, 1977, p. 11). Textul lui ¾attușili arată clar cum a Început procesul de Îmbogățire a panteonului din capitala hitită prin Înglobări succesive ale divinităților țărilor cu care hitiții au intrat În contact. Și succesorul lui ¾attușili, Murșili I, continuă practica de a transfera la
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
panteonului din capitala hitită prin Înglobări succesive ale divinităților țărilor cu care hitiții au intrat În contact. Și succesorul lui ¾attușili, Murșili I, continuă practica de a transfera la Hattușaș statuile principalelor divinități ale cetăților Învinse, după cum reiese dintr-un text babilonian, care se referă la readucerea În Babilon a unei statui a zeului Mardukxe "Marduk", pe care Murșili o luase ca pradă de război și pe care o lăsase la ¾anza fără să o poată transfera În capitala hitită. Această
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
a unor culte și divinități din mediul hurrit. Într-adevăr, unii membri ai familiei regale, mai ales reginele, poartă nume teofore hurrite; pe lângă aceasta, scribii Regatului de Mijloc compun, Începând cu a doua jumătate a secolului al XV-lea, unele texte cu caracter ritual (poate chiar oracular) scrise În totalitate sau parțial În limba hurrită. Sunt foarte relevante pentru această situație ritualurile de purificare pentru suveranul Tașmișarri, identificabil cu regele Tut¿aliya II/III, și pentru regina Tadu¿epa (Haas, 1984
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ritual (poate chiar oracular) scrise În totalitate sau parțial În limba hurrită. Sunt foarte relevante pentru această situație ritualurile de purificare pentru suveranul Tașmișarri, identificabil cu regele Tut¿aliya II/III, și pentru regina Tadu¿epa (Haas, 1984), și un text bilingv mitologic hurrito-hitit, descoperit În 1983, care Își are originea Într-un text inițial În limba hurrită compus În secolul al XVI-lea În mediu nord-sirian, poate Ebla (Otten, 1984, 1988a; Neu, 1988). „Hurritizarea” mediului religios, care se manifestă tot
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
foarte relevante pentru această situație ritualurile de purificare pentru suveranul Tașmișarri, identificabil cu regele Tut¿aliya II/III, și pentru regina Tadu¿epa (Haas, 1984), și un text bilingv mitologic hurrito-hitit, descoperit În 1983, care Își are originea Într-un text inițial În limba hurrită compus În secolul al XVI-lea În mediu nord-sirian, poate Ebla (Otten, 1984, 1988a; Neu, 1988). „Hurritizarea” mediului religios, care se manifestă tot mai evident Începând cu domnia lui Tut¿aliya I/II și Nikalmati, nu
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
vechiului panteon hatico-hitit. Ne gândim aici la recuperarea zeului furtunii din Nerikxe "Nerik" (divinitate hatică) de către regele Arnuwanda și Așmunika, regina sa, care, de altfel, poartă un nume hurrit (Haas, 1970, pp. 6 sq.) 1 și la faptul că În textele istorice și analele din această epocă 2 fie apar cu nume scrise ideografic, care nu ne permit să descifrăm despre ce fel de divinitate este vorba, hitită sau hurrită, fie sunt de origine hatico-hitită (Lelwanixe "Lelwani", de exemplu). Odată cu lărgirea
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Își exercită puterea; așadar, lărgirea regatului presupune și mărirea panteonului oficial, dar nu pare să modifice În mod substanțial uzanțele religioase tradiționale. Documentația care provine din prima perioadă imperială (Șuppiluliuma I și Murșili II) este semnificativă În acest sens: În timp ce textele cu caracter politic (tratate, anale) oferă imaginea unui panteon foarte amplu, cuprinzând marile divinități naționale (zeița Soarexe "Soare" din Arinnaxe "Arinna" și zeul furtuniixe "zeul furtunii" din ¾atti, de exemplu) și mulți zei locali, În schimb, textele practicii cultuale (celebrări
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
acest sens: În timp ce textele cu caracter politic (tratate, anale) oferă imaginea unui panteon foarte amplu, cuprinzând marile divinități naționale (zeița Soarexe "Soare" din Arinnaxe "Arinna" și zeul furtuniixe "zeul furtunii" din ¾atti, de exemplu) și mulți zei locali, În schimb, textele practicii cultuale (celebrări ale sărbătorilor) fac dovada unei situații foarte diferite de cea din perioadele anterioare. Nevoia de organizare și de raționalizare, experimentate În practica administrativă a gestionării unui teritoriu statal foarte mare și compozit, se reflectă și În Încercarea
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
a dus la presupunerea că avem de-a face cu un monument funerar În onoarea lui Tut¿aliya al III/IV-lea (vezi, recent, Masson, 1989); la acest monument face probabil referire fiul suveranului, Șuppiluliuma al II-lea, Într-un text de-al său, În care vorbește despre un loc de cult pietros „stabil” (NA4 ¿ekur SAG.UÎ ), În care a așezat statuia tatălui său (soclul acestei statui era probabil postamentul găsit În camera B; Otten, 1989, pp. 27 sqq.). În
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cortegiile procesionale Îi reprezintă pe zeii prezenți la această adunare, iar camera este casa zeului furtunii; aceasta din urmă ar putea fi identificată, după opinia lui H. Otten (1989), cu edificiul, cu nume de origine hurrită, kuntarra, care, Într-un text al lui Tut¿aliya al III/IV-lea, (numită „tăblița de bronz”) este legat clar de un NA4 ¿ekur SAG.UÎ. Interesul major pentru cult și religie arătat de Tut¿aliya al III/IV-lea În timpul vieții sale este continuat
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În limbi diferite de hitită, În timpul ceremoniei cultuale pentru anumite divinități, ne-a permis ordonarea zeilor pe diferite grupuri de populații: astfel, se poate vorbi astăzi despre divinități hatice, hurrite, luviene și palaice. Panteonul hatic, cel mai bine atestat În textele hitite antice, este compus din: zeul furtuniixe "zeul furtunii" T/Șaru; zeița Wuru(n)șemuxe "Wuru(n)șemu", soția sa, identificată cu zeița-Soarexe "Soare" din Arinnaxe "Arinna"; fii lor, zeul furtunii din Nerikxe "Nerik" și Zippalanda (al cărui nume propriu
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]