177,866 matches
-
tendinței de a pune sub semnul religios Întregul tablou al intereselor intelectuale, despre care se crede că este cu putință să primească răspuns numai din partea și În numele divinității. Descoperirea unor texte ermetice În codexurile copte de la Nag Hammadi, care cuprind texte gnostice (Mahé, 1978-1982), confirmă răspândirea acestei literaturi de revelație „păgână”, capabilă să intereseze și acele medii creștine Îndreptate tot spre obținerea cunoașterii dintr-un izvor legitim al acesteia, cuvântul revelator al unei entități divine. În figura lui Trismegistos converg trăsături
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
neîncrederi În capacitățile omului de a ajunge doar cu instrumentele intelectuale la cunoașterea adevărului, toată această producție reflectă nevoia de a apela la revelația divină chiar și În sfera fenomenelor naturale, rezervată deja căutării raționale. În orice caz, În acele texte interesul se Îndreaptă cu totul spre problemele existenței pământești și spre mijloacele de a o face mai sigură și fericită, fără nici un indiciu despre acele perspective escatologice și soteriologice care, dimpotrivă, apar ca centrale În contextele ermetiste cu conținut filozofico-religios
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
antisomatism ce integrează un sentiment religios analog celui care se exprimă În sistemele gnosticismului creștin. Deși apare În măsuri diferite În multe tratate din Corpus Hermeticum, un asemenea punct de vedere caracterizează În mod deosebit unele dintre cele mai interesante texte din CH prin densitatea Înțelesurilor religioase, așa cum este primul tratat, intitulat Poimàndres, și cel de-al XIII-lea. În primul text, În cadrul unei viziuni extatice al cărei beneficiar este un personaj care va fi identificat cu Trismegistos În CH XIII
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
multe tratate din Corpus Hermeticum, un asemenea punct de vedere caracterizează În mod deosebit unele dintre cele mai interesante texte din CH prin densitatea Înțelesurilor religioase, așa cum este primul tratat, intitulat Poimàndres, și cel de-al XIII-lea. În primul text, În cadrul unei viziuni extatice al cărei beneficiar este un personaj care va fi identificat cu Trismegistos În CH XIII, se articulează o revelație ce are ca scop arătarea originii și naturii divine a omului În ceea ce privește partea lui spirituală (intelectul), În timp ce
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
rugăciune interioară, care pornește de la „ceea ce este mai frumos În noi, adică intelectul” și, fără să treacă prin rostire, se Îndreaptă direct către „zeul mare și superior tuturor lucrurilor”. Se configurează acea structură piramidală a divinului care, fiind explicită În textul paralel al lui Porphyrios, ce Îi evocă diferitele nivele, de la zeul suprem, la zeii inteligibili și la cei cosmici, caracterizează „teologia grecilor” (cf. Eusebiu, Praeparatio evangelica, IV, 51, 1-2) În primele veacuri ale Imperiului. Această teologie, care, În diferite moduri
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și indo-iranian li s-a dat denumirea de protoindoarieni (Burrow, 1973). Acestea nu au ajuns probabil doar În India, ci și la vest, după cum o demonstrează urmele lingvistice evidente, foarte relevante și pentru istoria religiei, lăsate În Orientul Apropiat: În texte rituale hitite care menționează un zeu al focului cu nume vedic, Agnixe "Agni"; În Babilonia casită, unde este atestat un zeu solar cu același nume ca și zeul indian S¿ryaxe "Su>rya" (către 1760 Î.Hr.); În regatul Mitannilor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ȘI MESAJUL SĂUTC "2. ZOROASTRU ȘI MESAJUL SĂU" 1. Zoroastru și G³th³tc "1. Zoroastru și G³th³" În limba iraniană străveche În care s-a transmis, mai Întâi oral, pentru o lungă perioadă de timp, iar apoi În scris, culegerea de texte religioase ale zoroastrismului, numită Avesta, Zarathuștraxe "Zarathuștra" este numele, de origine incertă (compus cu uștra „cămilă”, probabil, „conducător de cămile”), al fondatorului religiei mazdeiste (de la numele zeului suprem Ahuraxe "Ahura" Mazd³xe "Ahura Mazda>", literal „Domnul” șahuraxe "ahura"ț „Înțelept” sau
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
G³th³) și 53 (Vahișt½iști G³th³). Prima G³th³ Își are numele de la o formulă sacră imediat anterioară, În timp ce următoarele sunt numite după cuvintele lor inițiale. G³th³ constituie nucleul cel mai sfânt și mai venerat din toată Avesta. Ele diferă de majoritatea textelor din culegerea avestică prin limbă, dar și prin stilul complex și tipic pentru o tradiția indo-europeană a poeziei sacre, al cărei sens și natură sunt uneori dificil de Înțeles din cauza artificiilor retorice. Deși dificil, acesta este rolul filologiei gathice, atunci când
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Hoffmann, J. Narten, J. Kellens), pentru a o distinge de limba Avestei târzii, au mai fost transmise câteva rugăciuni tradiționale (Yasna 27, 13-15 și Yasna 54, 1) și șapte capitole din Yasna, care compun Yasna Haptanh³iti, „Yasna cu șapte capitole”, text În proză, atribuit recent tot lui Zoroastruxe "Zoroastru" (Narten, 1986), deși conținutul său Înregistrează unele diferențe de fond față de G³th³. G³th³ nu alcătuiesc un tratat filozofic sau teologic, În care să fie expusă În mod organic o doctrină sistematică, cum
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
a poeziei mantice, având pe alocuri trăsături oarecum ezoterice, datorate, de fapt, diferitelor nivele de sens, aluziilor și metaforelor care le marchează limbajul și stilul retoric și a căror cheie interpretativă este uneori greu de găsit. Dificultățile de Înțelegere a textului sunt uneori enorme, inclusiv din cauza numărului mic de documente În avestico-gathică. Fără Îndoială, acestea sunt textele cel mai greu de interpretat din Întreaga tradiție zoroastriană, fapt demonstrat și de varietatea, uneori importantă, a traducerilor propuse, fondate totuși pe criterii filologice
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
aluziilor și metaforelor care le marchează limbajul și stilul retoric și a căror cheie interpretativă este uneori greu de găsit. Dificultățile de Înțelegere a textului sunt uneori enorme, inclusiv din cauza numărului mic de documente În avestico-gathică. Fără Îndoială, acestea sunt textele cel mai greu de interpretat din Întreaga tradiție zoroastriană, fapt demonstrat și de varietatea, uneori importantă, a traducerilor propuse, fondate totuși pe criterii filologice serioase. Trei dintre cele mai recente traduceri care ne-au Îmbogățit cunoștințele din multe puncte de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
numără patru capitole; a treia, patru; a patra și a cincea, câte un capitol fiecare) Într-o ordine care a fost uneori considerată Întâmplătoare și nemotivată de conținut, dar care, de fapt, ține cu siguranță de rațiuni metrice. Nefiind nici texte rituale nici expuneri teoretice și sistematice, acestea au fost interpretate ca predici sau cuvântări În versuri (Ch. Bartholomae). Oricum, ele conțin rugăciuni și cântece de laudă Îndreptate către „Domnul Înțelept” de un autor mișcat de o sinceritate profundă, de o
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
consideră credibilă din punct de vedere istoric datarea tradițională care Îl plasează pe Zoroastru cu „258 de ani Înainte de Alexandru”, datare atestată de izvoarele zoroastriene și reflectată În izvoarele islamice. Pe baza acesteia, confruntând informațiile despre viața lui Zoroastru din textele În limba pahlavi, s-a ajuns la propunerea alternativă a trei date diferite pentru nașterea și moartea sa, ținând cont de faptul că tradiția religioasă Îi plasează moartea la 70 de ani, iar evenimentele semnificative ale vieții la 30 (prima
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
că este necesară plasarea a cel puțin trei sau patru secole Între Începuturile imperiului persan al Ahemenizilor, spre jumătatea secolului al VI-lea, și figura celei mai mari personalități religioase a Iranului antic. În general, aceștia fac referire la tăcerea textelor gathice și a Avestei, În Întregul ei, În privința ambientului istoric și geografic al Persiei ahemenide și consideră că originile zoroastriene sunt mai degrabă străine de acel mediu. Printre acești cercetători, unii privilegiază un raționament de tip exclusiv lingvistic, susținând că
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
sacrului, adoratori ai dașva, adică ai zeităților politeismului antic. Această luptă Îl determină sa-și părăsească pământul de origine (cf. mai jos). Mai mult, În afară de epitetul asociat adesea numelui său, Spit³maxe "Spita>ma", al cărui sens este incert, cunoaștem datorită textelor G³th³ numele unei fiice, Pouruåist³, precum și ale unor personaje din cercul său, Ferașaoștra, D¶j³m³spaxe "De>ja>ma>spa", Maidyom³nhaxe "Maidyoma>nha", numele lui Vșșt³spa și cele ale câtorva clanuri sau familii, cum ar fi Fry³naxe "Frya>na", Ha¶åataspaxe
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
mult loc rugăciunii, prin folosirea tradițională a manthra sau a formulelor sacre (Însuși Zoroastru este cunoscător al acestora: un manthr³n: Yasna 41,5; 50, 6); dar ar fi o greșeală să vedem În G³th³ simple componente liturgice (J. Kellens) sau texte În deplină armonie cu ritualismul ulterior al bisericii zoroastriene (M. Boyce), doar pentru că acestea au fost mai apoi introduse Într-un ansamblu canonic pentru uzul liturgic. Această inserare, desigur relativ târzie, și faptul că ele au fost scrise Într-o
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
comparația indo-iraniană, pe acest teren, este natura aparte a documentației disponibile: pentru Iran, nu deținem aproape nici un element care să provină direct din faza prezoroastriană, fără să fie nevoie ca o analiză critică și istorică să Îndepărteze de pe puținele noastre texte patina formată În urma procesului de zoroastrizare. Puținul care a supraviețuit trebuie redescoperit sub vălurile ambigue ale adaptărilor la care a fost supus de clerul generațiilor care au urmat profetului, astfel Încât este posibilă doar reconstituirea câtorva aspecte ale unei lumi prezoroastriene
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
aceasta - răspunde-mi cu adevărat: Cine face ca Devoțiunea prețuită (să se Însoțească) cu puterea? Cine i-a oferit tatălui un fiu ales? Cu aceste Întrebări, mă Îndrept Încrezător spre tine, o Înțeleptule, pentru Spiritul Bun, creator al tuturor șlucrurilorț! Textul continuă cu o referire explicită la lupta Împotriva celor răi. Zoroastruxe "Zoroastru" Îl Întreabă pe Domnul Înțelept care sunt adepții Adevărului și care ai Minciunii și cum pot fi ei recunoscuți și distruși. Pe lângă acestea, el se Întreabă dacă cel
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
mult, vorbește Împotriva „zeilor” (da¶va), care sunt, evident, divinități tradiționale, punând o Întrebare retorică: „au fost vreodată zeii, o Stăpâne, protectori buni?” (Yasna 44, 20). Tonul monoteist - un tip aparte de monoteism, despre care s-a vorbit - al acestui text este clar: Domnul Înțelept este creatorul tuturor lucrurilor. Acesta este un concept care revine și În altă parte, În G³th³, ca, de exemplu, În Yasna 45, 4, În care se face aluzie la creatorul „acestei existențe”. La fel de evident este refuzul
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În acest fragment o primă atestare a grupului Nemuritorilor Buni. Această definire care apare În Yasna Haptanh³iti se explică prin intermediul celor doi termeni care o compun, ameșa, „nemuritor”, și spenta, „bun”; acest nume este dat uneori În Avesta și În textele În pahlavi (Amașaspand, Amahraspandxe "Amahraspand"), tuturor ființelor demne de cult, pe lângă cei care constituie așa-numita „Heptadă” divină (Boyce, 1992). Fragmentul gathic este (Yasna 47, 1): „Pentru Spiritul Bun și pentru Celxe "Cel" mai Bun Gând, conform cu Adevărul, pentru faptă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ea Însăși - Drujxe "Druj", Răul, Spiritul Maleficxe "Spiritul Malefic", gândul rău demonstrează În mod evident acest lucru -, În schimb existența materială nu poate exista prin ea Însăși, pentru că ea este produsul sau manifestarea existenței spirituale. Pornind de la aceste premise, În textele de limbă pahlavi va fi amplu dezvoltată doctrina conform căreia m¶n½g este rădăcina, iar g¶tșg este rodul (cf., mai jos, „Religia zoroastriană”, subcapitolul 2.3). Pentru importanța pe care doctrina celor două existențe o are În privința conceperii Nemuritorilor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Zoroastruxe "Zoroastru", Împreună cu divinitățile, riturile, etica, preoții și marii săi capi temporali, meș (plural al lui maz „mare”: Yasna 34, 9). Caracterul revoluționar, religios, etic și totodată social al Învățăturii gathice este ușor de Înțeles, dacă G³th³ sunt privite ca texte În esență liturgice: acest fapt este abia perceptibil (Kellens În Kellens-Pirart, 1988, pp. 22 sqq., 35), pentru că se va Încerca, aproape inevitabil, deposedarea acestor texte de orice referire posibilă la o realitate concretă, preferându-se, În locul istoricului, emblematicul, simbolicul, miticul
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și totodată social al Învățăturii gathice este ușor de Înțeles, dacă G³th³ sunt privite ca texte În esență liturgice: acest fapt este abia perceptibil (Kellens În Kellens-Pirart, 1988, pp. 22 sqq., 35), pentru că se va Încerca, aproape inevitabil, deposedarea acestor texte de orice referire posibilă la o realitate concretă, preferându-se, În locul istoricului, emblematicul, simbolicul, miticul (Kellens, 1991a, pp. 64 sqq.), din care ritul se hrănește natural și intrinsec. Aceeași escatologie va fi simțită ca fiind legată intim de rit (M.
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Widengren, 1968, pp. 112 sqq.), de a suprapune În mod anacronic peste interpretarea scrierilor gathice datele unei religiozități mai târzii și diferite, prezente În Avesta târzie și, În special, În literatura pahlavi. În concluzie, se va Încerca să se dea textului gathic o interpretare circumscrisă sferei rituale, poate chiar dând terminologiei vaste și complexe, atunci când aceasta este mai puțin problematică, valori legate aproape exclusiv de cult și de liturgie, așa cum a făcut, de exemplu H. Humbach În traducerea scrierilor gathice (1959
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
nume de-a lungul istoriei studiilor, după cum o demonstrează printre altele titlurile pe care, la jumătatea și la sfârșitul secolului al IX-lea, N.L. Westergaard (1852-1854) și J. Darmesteter (1892-1893) le-au dat meritoasei ediții (Westergaard) și traduceri (Darmesteter) a textului. Zend-Avesta este o expresie care se compune din termenii zand și abest³g, ce apar adesea Împreună În literatura pahlavi și care indică, unul interpretarea comentată a textului, cu glose și explicații, iar celălalt, textul propriu-zis În limba originală. Unele indicii
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]