177,866 matches
-
cinsteau divinități personale. Să le analizăm acum pe cele mai importante. Perunúxe "Perunu^", pe care Procopius Îl definea ca pe „cel care face fulgere”, pare să fi fost cel mai important dintre zeii slavilor, având În vedere faptul că traducătorul textului grecesc Viața lui Grigore Taumaturgul, redă grecescul Zeu cu Perune (vocativ). Cercetătorii au multe dubii În privința etimologiei acestui teonim. Comparația Întreprinsă de Jakobson (1970) cu teonimele: vedic În Parjànya(vedică) Perkúnas (lituaniană), Fjorgynnxe "Fjorgynn" (nordică veche) și Perëndixe "Perëndi" (albaneză
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
grec, cât și pe cel latin; leponții foloseau alfabetul etrusc, celtiberii Își concepuseră unul propriu), o foloseau doar În scopuri practice, pentru a Îndrepta invocații către divinități, În inscripții funerare, ca semne ale proprietății sau indicații despre hotare și alte texte cu funcții asemănătoare; astfel, așa cum o arată și Cezar, scrierea nu era niciodată folosită pentru a fixa sau conserva patrimoniul cultural al poporului respectiv, patrimoniu ce era transmis doar prin tradiția orală. Păstrătorii și creatorii acestora erau așa-numiții „druizi
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cumva discipolii lor, bizuindu-se pe scris, să-și cultive mai puțin memoria; Într-adevăr, cei mai mulți, bizuindu-se pe scris, sunt mai puțin sârguincioși În Învățarea pe de rost și nu mai acordă atenție memoriei 1. Dacă astăzi nu avem texte indigene care să ne lămurească asupra religiei celtice vechi, aceasta nu ține de distrugeri sau pierderi, ci este consecința imediată a faptului că toată teologia și liturgia celților era transmisă exclusiv prin tradiție orală, de la o generație de druizi la
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
deplină și meditată a vechii religii indigene. Este adevărat Însă că au supraviețuit documentele figurative, care, În unele cazuri, pot clarifica anumite probleme. Dar, În general, mii de date iconografice eterogene nu pot să substituie Într-un mod adecvat un text verbal (fie el de tradiție scrisă sau orală), cu atât mai mult cu cât aceste reprezentări sunt, ele Însele, interpretări incerte și controversate: de exemplu, unii cercetători consideră că orice obiect pe care sunt reprezentați un cal și un mânz
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
să se recurgă la izvoare indirecte, adică mai ales la autorii greci și romani care ne-au lăsat informații despre religia celtică. Aceste izvoare Însă au serioase limite, de nedepășit. Înainte de orice, trebuie să luăm În considerare faptul că nici un text ajuns până la noi nu tratează În mod organic și sistematic religia celtică: aproape mereu avem de-a face cu adnotări scurte care scot În evidență un singur obicei sau un singur fapt care a atras atenția autorului și care i-
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
religia galilor și a altor populații celtice vechi din Europa continentală este esențialmente valabil și pentru lumea celtă insulară din acea perioadă. Britanicii au venit În contact cu alfabetul latin În perioada cuceririi romane, Însă În perioada stăpânirii romane nici un text, nici măcar de utilitate practică, nu a fost scris În limba indigenă; la rândul lor, irlandezii și-au elaborat un alfabet propriu (numit ogam), Însă nu a fost folosit decât pentru câteva texte scurte, cel mai adesea de natură magico-sepulcrală. În
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cuceririi romane, Însă În perioada stăpânirii romane nici un text, nici măcar de utilitate practică, nu a fost scris În limba indigenă; la rândul lor, irlandezii și-au elaborat un alfabet propriu (numit ogam), Însă nu a fost folosit decât pentru câteva texte scurte, cel mai adesea de natură magico-sepulcrală. În realitate, În insulele britanice s-a Început punerea În scris a textelor În limba indigenă doar În legătură cu primirea credinței creștine, când obiceiul frecvent de a scrie și transcrie texte de limbă latină
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
la rândul lor, irlandezii și-au elaborat un alfabet propriu (numit ogam), Însă nu a fost folosit decât pentru câteva texte scurte, cel mai adesea de natură magico-sepulcrală. În realitate, În insulele britanice s-a Început punerea În scris a textelor În limba indigenă doar În legătură cu primirea credinței creștine, când obiceiul frecvent de a scrie și transcrie texte de limbă latină În mănăstiri a furnizat impulsul și modelul de face același lucru pentru textele indigene. Însă pentru noi acest lucru se
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
decât pentru câteva texte scurte, cel mai adesea de natură magico-sepulcrală. În realitate, În insulele britanice s-a Început punerea În scris a textelor În limba indigenă doar În legătură cu primirea credinței creștine, când obiceiul frecvent de a scrie și transcrie texte de limbă latină În mănăstiri a furnizat impulsul și modelul de face același lucru pentru textele indigene. Însă pentru noi acest lucru se Întâmplă deja prea târziu, deoarece creștinarea Britaniei și a Irlandei dusese la pierderea patrimoniului religios antic de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
s-a Început punerea În scris a textelor În limba indigenă doar În legătură cu primirea credinței creștine, când obiceiul frecvent de a scrie și transcrie texte de limbă latină În mănăstiri a furnizat impulsul și modelul de face același lucru pentru textele indigene. Însă pentru noi acest lucru se Întâmplă deja prea târziu, deoarece creștinarea Britaniei și a Irlandei dusese la pierderea patrimoniului religios antic de tradiție orală, a cărui salvare de la uitare ar fi apărut ca un sacrilegiu: la dispoziția noastră
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
religios antic de tradiție orală, a cărui salvare de la uitare ar fi apărut ca un sacrilegiu: la dispoziția noastră rămân doar aluzii Întâmplătoare la vechea credință, păstrate În legătură cu bătăliile victorioase purtate de evanghelizatori sau de urmașii lor, astfel Încât aceste texte sunt scrise prin prisma unei condamnări apriorice. Totuși, chiar și În sânul acestei culturi, de acum creștinată, nu este chiar imposibil să identificăm supraviețuirea unor elemente străvechi ale credinței precreștine; vom da aici două exemple. În tradiția indo-europeană, suveranul trebuia
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Împreună cu Patrick - În privința acestuia merită discutată importanța pe care a avut-o În evanghelizarea Irlandei, nu neapărat din punct de vedere istoric - ea este preamărită Într-un imn ca „unul dintre cei doi stâlpi ai Împărăției șCerurilorț”, iar În alte texte este alăturată sau chiar o Înlocuiește pe Maria, ca „mamă a lui Isus”. În ceea ce o privește, este Însă suspect faptul că nu există nici o atestare antică, ci numai biografii foarte târzii, iar cercetătorii au convenit că este vorba despre
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
lumina de afară; de pe fruntea sfintei pornesc adesea raze de lumină etc. În sfârșit, Însuși numele este destul de semnificativ: Brigitta (În irlandeză Brigitxe "Brigit") Înseamnă „Înaltă, nobilă”, iar corespondentul său indian (b•hatș) este epitetul obișnuit pentru Aurora (u̳s) În textele vedice pe care uneori o substituie. Plecând deci de la biografiile târzii ale sfintei putem reconstitui cu ușurință o filieră prețioasă pentru cunoașterea religiei precreștine: indo-europeană *h2eus½s „Aurora” › celtă *Brigantș (nume propriu derivat dintr-un epitet) › irlandeză (Sfânta) Brigit. Reconstruirea religiei
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Sfânta) Brigit. Reconstruirea religiei celtice antice necesită deci o folosire conjugată a unui ansamblu de izvoare eterogene: a) mărturii ale autorilor greci și romani; b) materiale figurative indigene; c) mărturii epigrafice indigene și romane; d) materiale de origine precreștină În texte din perioada creștină. 2. PANTEONUL GALIC ANTICTC "2. PANTEONUL GALIC ANTIC" Atunci când scriitorii latini și greci scriu despre divinitățile celților continentali, nu le păstrează aproape niciodată numele indigen, ci operează așa-numita interpretatio latina (sau graeca), dând fiecăreia numele divinității
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
este esențialmente iluzorie, pentru că pornește de la premisa că galii ar fi avut un panteon unitar, cu un număr limitat de divinități majore, având fiecare dintre ele o funcție specifică, deși mărturiile epigrafice sugerează o situație destul de diferită. Într-adevăr, În textele epigrafice este amintit un număr foarte mare de divinități, cea mai mare parte dintre acestea fiind menționate o singură dată; iar mărturiile care se referă la cele atestate de mai multe ori sunt concentrate mereu Într-o arie geografică limitată
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și care, printre altele, le atribuie druizilor o doctrină religioasă - metempsihoza - bine cunoscută și În cultura greacă. Însă, cel puțin În privința metempsihozei, această suspiciune este cu siguranță nefondată, fiindcă ea este clar atestată și În Britania. Într-adevăr, există două texte galice (Angar kyfyndawt și Kat Godeu) care, deși scrise În plină perioadă creștină, exprimă aceeași credință, ba chiar Într-o formă mult mai radicală, pentru că nu admite doar metempsihoza Între om și om - pe care o predicau druizii din vremea
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
practicată la romani (Titus Livius, De la fundarea Romei, XXII, LVII). După cum se vede, Livius, neagă faptul că acesta ar fi un obicei roman, dar această afirmație se bazează doar pe faptul că uciderile rituale s-au făcut după prescrierile unui text etrusc; de fapt, conform mărturiei sale, la Roma se aduseseră jertfe umane În Împrejurarea respectivă, dar și În trecut. Se poate și mai rău: știm de la Plutarh că, În 228 Î.Hr., În atmosfera de teroare determinată de invazia galilor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
era istoric (știind să povestească tradițiile și istoria străveche a tribului său), era jurist (cunoscând pe de rost formulele dreptului cutumiar), era poet (stăpânind tehnica dificilă a compunerii), era povestitor (știind să recite pentru delectarea auditoriului o cantitate Însemnată de texte și tradiții orale), era medic (cunoscând formulele magice vindecătoare). Nu trebuie să ne mire faptul că acest personaj complex a supraviețuit multă vreme Într-o cultură conservatoare cum este cultura celtică: acesta, deposedat progresiv, din motive evidente, de anumite funcții
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
autenticității suveranului se zămislesc copii. Această concepție despre funcțiile suveranului Își are cu siguranță originea În cultura indo-europeană, iar urmele ei se păstrează mai ales În India și Grecia; este suficient să amintim un fragment din Homer, perfect coerent cu textul irlandez citat acum: ș...ț rege mărit, temător de zei, care Bună dreptate aduce-ntre multe-oțelite popoare, Bun fiind stăpânitor, iar glia cea neagră-i aduce Grâu ca și orz, și de soi, iar pomii de roade se-ndoaie, Turmele
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
latine din Britania conțin numele câtorva divinități indigene, precum Brigantiaxe "Brigantia" sau Nodonte, dar nu spun nimic substanțial despre ele, fiind aproape toate scurte și redactate de soldați ai armatei romane. Un izvor foarte important este, dimpotrivă, reprezentat de un text galez, Cele patru ramuri ale Mabinogion, redactat către secolul al XI-lea; este vorba despre o serie de povestiri care constituite o ciudată culegere de tradiții religioase precreștine, deja aproape uitate, și de teme legendare cu o largă răspândire. Să
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Manannánxe "Manannán", o divinitate irlandeză marină. Brânxe "Brân" are același nume ca și irlandezul Bran care, Însă, nu este un zeu, ci protagonistul unei călătorii În ținutul Fericirii, despre care am mai vorbit. Ne putem gândi deci că la baza textului galez stă călătoria mitică a unui erou, Brân, În ținutul nemuririi, care, legat la vest de Britania, ar putea fi reprezentat În acest caz de Irlanda, unde debarcă eroul. După cum se vede, informațiile certe sunt totuși foarte puține; pe de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
se folosea de două duhuri ajutătoare, În formă de corbi, pentru a afla ce se Întâmplă În lume. Se regăsesc aici infiltrări culturale de proveniență orientală În sânul religiei germanice. În același timp, deși elementele șamanice identificate sunt bazate pe texte și pot fi verificate, totuși sunt mai demne de crezut considerațiile făcute de Scardigli În legătură cu influențele șamanice asupra lexicului german. În principal, este vorba despre o serie de lexeme care se pot referi la lucruri sau activități ale șamanului (ca
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
INDEX" tc "" INDEX DE DIVINITĂȚI, PERSONAJE MITOLOGICE ȘI EROITC "INDEX DE DIVINITĂȚI, PERSONAJE MITOLOGICE ȘI EROI" tc "" INDEX DE NUME DE PERSONAJE ISTORICE, AUTORI ANTICI ȘI MODERNITC "INDEX DE NUME DE PERSONAJE ISTORICE, AUTORI ANTICI ȘI MODERNI" tc "" INDEX DE TEXTE ȘI MITURITC "INDEX DE TEXTE ȘI MITURI" tc "" LISTA FIGURILORTC "LISTA FIGURILOR" TC "" Indextc "Index" A A<po> 449 a>zi 500 A÷(a)vis(e)r 328 Abgal 240 Abu 72,74,83,86,87,115,118,220 Acron
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
PERSONAJE MITOLOGICE ȘI EROITC "INDEX DE DIVINITĂȚI, PERSONAJE MITOLOGICE ȘI EROI" tc "" INDEX DE NUME DE PERSONAJE ISTORICE, AUTORI ANTICI ȘI MODERNITC "INDEX DE NUME DE PERSONAJE ISTORICE, AUTORI ANTICI ȘI MODERNI" tc "" INDEX DE TEXTE ȘI MITURITC "INDEX DE TEXTE ȘI MITURI" tc "" LISTA FIGURILORTC "LISTA FIGURILOR" TC "" Indextc "Index" A A<po> 449 a>zi 500 A÷(a)vis(e)r 328 Abgal 240 Abu 72,74,83,86,87,115,118,220 Acron 593 Ada 215,216,223
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
de-a doua funcții 627 10. Divinitățile minore 631 11. Știința profeției 635 12. Jertfa 636 Bibliografie 638 INDEX Index de divinități, personaje mitologice și eroi 643 Index de nume de personaje istorice, autori antici și moderni 657 Index de texte și mituri 665 Lista figurilor 667
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]