348 matches
-
fiul lui Lavrenti, apărute în 1999 sub titlul Beria, mon père: au coeur du pouvoir stalinien (Beria, tatăl meu: în inima puterii staliniste). • Momente cruciale: 1928-1941: Revoluția stalinistă • Articolele: Colectivizare; Deportare; Foamete; Marea teroare; Grup conducător; Limba de lemn; NEP; Sovietizare; Stalin. COMUNISMUL îN îNTREBĂRI Comunism sau comunisme? Ceea ce se numește în mod obișnuit „comunism” este un fenomen istoric care a marcat cu deosebită intensitate „scurtul secol XX” - 1914-1991 - în toate domeniile: politic, bineînțeles, dar și economic, social, cultural și din
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
o practică politică bazată pe violență verbală și pe intimidări fizice putând merge până la asasinatul politic*. PCF a susținut permanent și în mod necondiționat acțiunile URSS* și a partidelor-stat comuniste. El a aprobat cu fervoare procesele* de la Moscova, Marea Teroare*, sovietizarea*, democrațiile populare*, înăbușirea în sânge a revoltei din Berlinul răsăritean din 1953, a revoluției maghiare* din 1956 sau, în 1979, invadarea Afganistanului* de către Armata Roșie*. A protestat anemic împotriva înăbușirii Primăverii de la Praga*, în 1968 și a sindicatului* liber Solidarność
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
Republicii, care va fi adoptat principiile egalității și va fi instituit un guvern liber și popular”. în numele acestui gen de principiu pătrunde Armata Roșie, fără succes, în Polonia, în 1920, dar cu succes în Georgia, în 1921 pentru a impune sovietizarea* ei. și Stalin este marcat de Revoluția Franceză: el trece de la teroarea obișnuită a Marea Teroare* din 1937-1938, exact ca Robespierre, care trecuse de la masacrele din septembrie 1792 la Marea Teroare din iunie-iulie 1794, și el adoptă o poziție centristă
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
noului ansamblu. Expansiunea spațiului comunist în prima fază, între 1944 și 1947, Stalin dă dovadă de o mare prudență tactică pentru a permite comuniștilor să-și dezvolte influența și să preia controlul aparatelor de stat, fără totuși a proceda la sovietizarea* regimurilor din Europa de Est și fără a se angaja într-o confruntare deschisă în Europa de Vest. El vrea să lărgească spațiul aflat sub dominație sovietică și, simultan, să continue Marea Alianță. Este mai ales obsedat ca nu cumva să piardă pacea după ce
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
fac și ele obiectul epurărilor. Cât despre opoziția parlamentară și partenerii de coaliție, ei vor fi îndepărtați progresiv, recurgându-se la faimoasa „tactică a salamului”, brevetată de conducătorul comunist ungur Matyas Rakosi. Dar, până în 1946, încă nu este vorba de sovietizarea democrațiilor populare nou născute. După cum îi explică Stalin, în iunie 1945, liderului PC german Wilhelm Pieck, ora impunerii unui sistem de tip sovietic încă n-a venit. Numai Iugoslavia lui Tito* și Albania lui Enver Hodja își angajează țările lor
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
1945, liderului PC german Wilhelm Pieck, ora impunerii unui sistem de tip sovietic încă n-a venit. Numai Iugoslavia lui Tito* și Albania lui Enver Hodja își angajează țările lor respective „încă de la Eliberare, prin violența de masă, pe calea sovietizării, sub toate aspectele.” în Europa Occidentală, tactica frontului național e identică, dar condițiile aplicării ei sunt foarte diferite. Mai întâi datorită prezenței armatelor americană și britanică, dar și din cauza impactului forțelor ieșite din Rezistență, cum este cazul mișcării gaulliste în
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
înainte de cotitura din 1947, comuniștii organizează o politică de monopolizare a spațiului politic prin absorbția, de bună voie sau cu forța, a partidelor social-democrate într-un partid unic condus de comuniști - tactică inaugurată în cursul războiului din Spania*. Procesul de sovietizare este deci în mers, dar evenimentele anului 1947 - doctrina Truman, expulzarea de la guvernare a PCF și a PCI, planul Marshall, crearea Kominform* - îl vor accelera. înființarea Kominform, în septembrie 1947, constituie o etapă majoră în constituirea sistemului comunist mondial. Dar
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
care - ca PCF și PCI - n-au văzut din timp schimbarea liniei. Doctrina Jdanov marchează sfârșitul fronturilor naționale și intrarea în comunismul „de Război Rece”. Odată cu „lovitura de la Praga*”, comuniștii preiau totalitatea puterii în Europa de Răsărit, încheie procesul de sovietizare și instaurează o teroare* de masă. Semnarea tratatelor bilaterale între URSS și fiecare democrație populară în parte, prezența masivă a Consilierilor sovietici - inclusiv în posturi de miniștri - și crearea în ianuarie 1949 a CAER* desăvârșesc vasalizarea Europei de Est. PCF
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
subordonarea față de patronul sovietic a „revoluției sale subvenționate”, servind de atunci ca instrument militar util în instaurarea unor regimuri procomuniste în Africa* (Angola, Etiopia). Ceea ce nu-l împiedică să acceadă, în 1979, la președinția mișcării de nealiniere*. Pe plan instituțional, sovietizarea* se încheie în 1975, odată cu primul congres al PC cubanez și cu Constituția din 1976. PCC servește drept curea de transmisie a puterii cezariene exercitate de Castro. într-o economie* colectivizată, corupția rămâne singurul element de flexibilitate. Propaganda revoluționară contra
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
partidului. Marea Teroare* va fi urmarea logică a colectivizării. Procesul de colectivizare a țărănimii a fost reluat, uneori la modul identic, în țările și regiunile anexate de URSS între 1939 și 1941, iar apoi în democrațiile populare* supuse procesului de sovietizare* după 1945 și, în sfârșit, de către regimurile comuniste din Asia sau de cel din Cuba, cu rezultate materiale și umane uneori și mai dezastruoase - ca în China, în timpul Marelui Salt înainte*, sau în Cambodgia khmerilor roșii*. CONFLICTUL CHINO-SOVIETIC Cele două
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
piața Orașului Vechi, Gottwald anunță sfârșitul interludiului democratic, imortalizat în Cartea râsului și a uitării de Milan Kundera. Așa cum capitularea lui Beneș în 1938 la Munchen anunță victoria Germaniei naziste, cea din 1948 confirmă cucerirea monopolului puterii de către PCC și sovietizarea* progresivă a țării. CUBA → AMERICA LATINĂ, CASTRO CULTURA îN DEMOCRAȚIILE POPULARE FASCINAȚIE, ASERVIRE, DISIDENȚĂ Czeslaw Milosz scria că, în Polonia de dinainte de război, aderarea la Partidul Comunist echivala cu cererea unui mexican ca țara sa să intre în componența Statelor Unite
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
universalitatea. DEMOCRAȚII POPULARE „O CORTINĂ DE FIER A CĂZUT PESTE EUROPA” Sunt numite democrații populare cele opt țări din Europa Centrală și de Răsărit, care între 1944-1945 și 1989, au fost sub controlul direct al URSS, au fost supuse unei sovietizări forțate și unei instaurări a totalitarismului de înaltă și apoi de mică intensitate. Zguduite de multe crize în 1953, 1956, 1968 și în anii 1980, democrațiile populare și-au redobândit independența în toamna 1989 și cele mai multe dintre ele sunt în
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
socialistă întruchipată de URSS. Dacă pluripartitismul mai este încă păstrat, acesta numai cu locul predominant rezervat comuniștilor. în România guvernul Petru Groza, instalat la presiunile lui Vîșniski - fostul procuror al proceselor* de la Moscova - este controlat de comuniști, care instaurează o sovietizare* rapidă. Invers, în Cehoslovacia au loc, în martie 1946, alegeri libere iar coaliția concepută de președintele Beneș și de Gottwald, și susținută de partidele ieșite din Rezistență, nu se va sparge decât la începutul anului 1948. Foarte curând, comuniștii își
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
sistem social”. Iar formula democrației populare, dacă i-a putut încuraja pe unii să-și fac iluzii, i-a permis lui Stalin să nu bruscheze cursul evenimentelor în țările aflate în zona de protecție nou creată și să pregătească răbdător sovietizarea unei jumătăți din Europa. Astfel Winston Churchill nu se înșela atunci când, pe 5 mai 1946, declara că „de la Steittin (Szezeciu), pe Marea Baltică, până la Triest, pe Adriatica, o «cortină de fier» a căzut peste un continent întreg”. Război Rece și democrație
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
listă unică, vot public - votul secret este descurajat sau considerat ca suspect - și despuierea urnelor secrete. Rezultatul: în patruzeci și cinci de ani niciun candidat oficial n-a suferit niciodată un eșec în alegeri. începând din 1948 și până în 1953, sovietizarea este impusă de URSS, de sus și cu o foarte mare violență, exceptând Iugoslavia care reușește, cu prețul stigmatizării cotidiene, să-și prezerveze autonomia. Hegemonia sovietică se impune atât pe căile instituționale - tratate de „prietenie și de asistență” bilaterale, crearea
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
de 711.588 de deportați în Gulag*, în calitate de coloniști speciali - îndeosebi în Kazahstanul puternic depopulat de foametea din 1930-1932. Al doilea război mondial Prima fază a războiului - caracterizată prin încheierea pactelor germano-sovietice*, anexarea de către URSS a mai multor teritorii și sovietizarea* lor - antrenează deportări în masă. Polonia orientală anexată va cunoaște patru: cea din 10 februarie 1940 îi vizează pe „chiaburi” și pe membrii familiilor lor, circa 140.000 de persoane; pe 13 aprilie, familiile ofițerilor, prizonieri de război asasinați la
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
el instaurează regimuri de democrație populară* în Albania, Bulgaria, Cehoslovacia, Polonia, România, Ungaria, Iugoslavia, precum și în zona sa de ocupație din Germania - viitoarea RDG. Din 1946, o „cortină de fier” separă Europa Occidentală de Europa Centrală și de Răsărit supuse sovietizării*, în timp ce PC occidentale prezintă democrațiile populare ca fiind „noua cale de trecere la socialism”. și, pentru comuniștii europeni, anii Războiului Rece* vor fi marcați de crizele recurente din Europa de Răsărit: „Lovitura de la Praga” și blocada Berlinului în 1948, revoltele
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
comuniste. în 1944, sosirea Armatei Roșii* antrenează fuga masivă a populației germane din Prusia Orientală și apoi din Pomerania; rușii angajați în armata generalului Vlasov, ucrainienii deportați de naziști în lagăre de muncă forțată, baltici care fugiseră deja o dată de sovietizare, polonezi și basarabeni, toți caută să scape. Din nefericire, prin aplicarea strictă a acordurilor de la Ialta* din februarie 1945, occidentalii îi vor preda URSS pe toți fugarii. Mai mult de 2 milioane de sovietici, printre care un mare număr de
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
și, în paralel, a intelectualității sale - 5.000 de intelectuali ucrainieni cad victimă epurărilor din 1930. în paralel, numeroase sate golite de populația lor sunt repopulate cu coloniști ruși. Astfel, foametea a fost și un instrument al rusificării și al sovietizării*. în septembrie 1946, Stalin vrea să le reia țăranilor pământul anexat de ei loturilor individuale în haosul războiului. Rezultă o nouă foamete artificială, în toamna-iarna 1946-1947, care face mai mult de 700.000 de victime. Ca și foametea din 1932-1933
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
unități speciale ale poliției naziste. Astfel, la Babi Yar, lângă Kiev, pe 29 și 30 septembrie 1941, sunt masacrați 33.771 de evrei. O parte a populației locale, mânată de antisemitismul conjugat cu respingerea colectivizării* din anii 1930-1933 sau a sovietizării* din 1939-1941, participă uneori la exterminări sau chiar se dedau la pogromuri la incitarea agenților naziști - ca cel din satul polonez Jedwabne, pe 10 iulie 1941. Totuși, ostilitatea față de naziști crește neîncetat și, la sfârșitul anului 1943, are loc o
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
să declanșeze lupta armată în Italia. Europa Centrală și de Răsărit, eliberată odată cu înaintarea Armatei Roșii, nu-și regăsește însă și libertatea. Polonia răsăriteană, statele baltice, Basarabia, Bucovina de nord și Karelia, anexate în urma pactelor germano-sovietice* din 1939, fac obiectul sovietizării*, tot un fel de război civil impus de ocupantul sovietic: masacrarea și deportarea elitelor, a „chiaburilor” și a opozanților. Celelalte țări „eliberate - ocupate” de către Armata Roșie devin democrații populare* în care PC, adesea slabe până în acel moment, pun mâna pe
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
că occidentalii vor să se amestece în zona lor de influență. Ruptura devine oficială în septembrie 1947, odată cu crearea Kominform-ului*, căruia Jdanov îi impune viziunea lui Stalin asupra unei lumi formate din două tabere radical antagoniste. în Est, Stalin începe sovietizarea* în toate domeniile. în această parte a Europei, războiul nu este rece decât în sensul că nu mai au loc confruntări militare. Dar epurările etnice, politice și sociale, represiunea în masă, exploatarea de către URSS a economiilor, mai întâi ca reparații
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
fi convins de teza guvernului său și ceruse instrucțiuni suplimentare: a fost găsit ucis cu un glonte în cap, pe data de 23 mai 1946... Crima de la Katyn este o crimă de război și este parte integrantă a politicii de sovietizare* a teritoriului polonez anexat. în același timp, ea este o crimă caracteristică pentru regimurile totalitare care au exterminat în mod sistematic elitele din țările cucerite. Spre nefericirea ei, Polonia a făcut, începând ca anul 1939, dubla experiență a acestei politici
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
fi, din 1938 până în 1947 și, din nou, din decembrie 1947 până în decembrie 1949, prim-secretar al partidului în Ucraina. Ia parte la epurările* din anii 1934-1937, apoi la Marea Teroare* - mai întâi la Moscova, apoi în Ucraina -, și la sovietizarea* Poloniei răsăritene anexate de URSS în septembrie 1939; ordonă, mai ales, deportarea* a 25.000 de familii de „dușmani ai poporului” polonezi, printre care și familiile ofițerilor asasinați la Katyn*. în timpul Marelui Război pentru Apărarea Patriei*, după ce a fost asociat
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
imperialiste ca Statele Unite, Anglia și aliații lor apropiați devin niște dușmani periculoși pentru independența națională și pentru autodeteminarea națiunilor...”, el nu numai că maschează faptul că URSS tocmai și-a extins dominația asupra mai multor țări europene și a impus sovietizarea* democrațiilor populare, dar le arată comuniștilor din Europa și care trebuie să fie axa propagandei contra planului Marshall. în sfârșit, și mai ales, funcția limbii de lemn este de a desemna dușmanul și de a-l dezumaniza înainte de a-l
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]