2,337 matches
-
calcul toți parametrii discursivității, este necesar să dispunem de un model capabil să articuleze discursuri și instituții și să descrie "sistemul de raporturi" care, "pentru un anumit discurs, reglementează amplasările instituționalizate ale diverselor poziții pe care le poate ocupa subiectul enunțării" (D. Maingueneau, 1984, p. 154). Unitatea de analiză devenind mai puțin discursul decît "spațiul de schimburi între diferite discursuri" (ibid., p. 11), vom situa discursul în cadrul "formațiunilor discursive" ale lui M. Foucault (1969, pp. 152-154). Pentru a ilustra această perspectivă
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
vizează invocarea puterilor și pericolelor, stăpînirea evenimentului aleatoriu, eschivarea grelei și redutabilei materialități (1971, pp.10-11). Prin urmare, la Bahtin "genurile discursului" vor avea o dimensiune socială și vor fi analizate în rețele instituționalizate ale diferitelor grupuri sociale pe care "enunțarea discursivă le presupune și le face posibile", după D. Maingueneau (1984, p. 13). Însă o asemenea analiză depășește mijloacele teoretice ale lingviștilor și ar trebui să facă obiectul unei colaborări între cercetătorii din diferitele sectoare ale științelor umane. De altfel
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
ele le pot întreține (analiza comparativă), precum și apartenența lor la anumite formațiuni discursive (discursurile anumitor edituri). 4.2. Cadrul analizei: textul și propoziția Vom pleca de la definiția dată de J.-M. Adam (1989) propoziției: Dintr-un punct de vedere restrîns, enunțarea oricărei propoziții este, în același timp, act de referință (a) (adică o construcție a unei reprezentări discursive, o descriere în sens larg) și act de predicație. Mi se pare că acesta din urmă trebuie observat, pe de o parte, din
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
vorbirea nu implică neapărat comunicare. Comunicarea reușită implică, cel puțin sub forma ei obișnuită, o largă analogie de scheme conceptuale, de modele cognitive ideale, de scenarii, scrieri și roluri stereotipice care ajută la fundamentarea construirii de spații (1984, p.10). Enunțarea și asumarea propozițiilor Revenim aici asupra aspectului polifonic al distincției dintre locutor și enunțător. O propoziție nu este niciodată "direct" asertată de un locutor; el alege dacă își asumă sau nu propoziția enunțată, angajîndu-se sau dezangajîndu-se. Fiind sursa propoziției, el
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
asertată de un locutor; el alege dacă își asumă sau nu propoziția enunțată, angajîndu-se sau dezangajîndu-se. Fiind sursa propoziției, el o poate prezenta ca validă sau nu (sau validă în ordinea lucrurilor) în spațiul său de realitate. Scopul referențial al enunțării unei propoziții este (co)construirea finalizată a unui spațiu semantic. Pe baza marcatorilor referențiali (care fac trimitere la proprietățile indivizilor), enunțiativi și argumentativi, destinatarul-interpretant (re)construiește unul din spațiile semantice. Pentru o abordare concretă a primelor două puncte (a) și
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
putea constitui premisele unei argumentări publicitare sau în care apare morala unei povestiri de familie, dar și evaluarea comentată a unor fapte explicative. Totul depinde de locul ei într-o secvență enunțiativă dată, în care are sens, cu prilejul unei enunțări particulare. Această propoziție are sens într-un context enunțiativ. Dacă aserțiunea constatativă ar apărea izolat, analiza lingvistică a semnificației sale ar putea dovedi că ea formează totuși un enunț complet. Alături de Bahtin vom preciza că: "În realitatea înconjurătoare, o informație
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
cuiva, este provocată de ceva, are un anumit scop, altfel spus, este o verigă reală în lanțul schimbului verbal, într-o anumită sferă a realității umane sau a cotidianului" (1984, p. 290). Analiza este ilustrată în scrierile semnate Bahtin-Volochinov: Orice enunțare, chiar și sub formă scrisă fixă, este un răspuns la ceva și este construită ca atare. Ea nu este decît o verigă din lanțul actelor de limbaj. Orice scriere le continuă pe celelalte, declanșează o polemică cu ele, se așteaptă
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
coerent; ea reunește și conceptul de "lector model", atît de drag lui Umberto Eco: În această perspectivă, doctrina interpretantului apare legată și de alte concepții ale pragmaticii, aceea în care mai curînd decît structura semantică a enunțului, sînt privilegiate circumstanțele enunțării, raporturile cu co-textul, presupozițiile operate de către interpret, activitatea inferențială de interpretare a textului (1985, p. 57)*. Vom continua plecînd de la următoarea definiție a textului: Un text este o suită de unități (propoziții) orientate configurațional, care sînt legate secvențial și care
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
nouă copertă sau o nouă campanie publicitară să fie pertinentă, este obligatoriu ca ele să corespundă reprezentărilor destinatarilor. Analiza lingvistică nu poate de una singură să redea complexitatea mesajelor paratextuale; corelînd observarea regularităților textuale cu studiul parametrilor actului material al enunțării și al interacțiunii sociale, ea devine pragmatic lingvistică. Atunci beneficiază de aportul cercetărilor psihosociologice ale lui Vîgotski, în domeniul interacționismului social, efectuate mai ales de echipa genoveză din jurul lui J.-P. Bronckart. Dacă vom considera limbajul drept o practică socială
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
a citatului, simbolistica lizibilă sau criptată. De fapt, rolul lui este atît de important, încît face adesea obiectul unei "deturnări care îl parodiază sau lasă în ambiguitate nivelul la care trebuie perceput, distanțarea lui față de text sau, mai degrabă, față de enunțare" (A. Compagnon, p. 338). Astfel, A. Compagnon plasează trei epigrafe la începutul cărții sale La seconde main, ou le travail de la citation: Mai întîi, nimeni nu visează că operele și cîntecele ar putea fi create din bucățele. Ele sînt date
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
indus o anumită reprezentare discursivă care, la rîndul ei, va fi verificată sau nu de cea dată de text: astfel, lectura este imaginată dintr-o perspectivă absolut dinamică. În plus, nu trebuie să facem o delimitare netă între referință și enunțare și să părăsim teritoriul vericondiționalului clasic (cel al opoziției adevărat/fals); o propoziție este întotdeauna adevărată sau falsă pentru cineva. Este nevoie de o modelare care să țină seama de validitate, de validitatea care face referire la un enunțător. Să
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
două epigrafe pe aceeași pagină de titlu. Pentru locutor, asumarea enunțiativă a unei propoziții este supusă complexității de posibilități care creează o dependență între enunțători și propozițiile lor, față de care el se distanțează sau cu care fuzionează. b) Act de enunțare: în teoria polifonică a enunțării (Anscombre și Ducrot, 1983), locutorul (L) poate sau nu să se angajeze asumîndu-și sau nu propoziția enunțată; implicit, un enunțător (E) se află întotdeauna la baza unei propoziții, însă numai locutorul o poate valida în
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
de titlu. Pentru locutor, asumarea enunțiativă a unei propoziții este supusă complexității de posibilități care creează o dependență între enunțători și propozițiile lor, față de care el se distanțează sau cu care fuzionează. b) Act de enunțare: în teoria polifonică a enunțării (Anscombre și Ducrot, 1983), locutorul (L) poate sau nu să se angajeze asumîndu-și sau nu propoziția enunțată; implicit, un enunțător (E) se află întotdeauna la baza unei propoziții, însă numai locutorul o poate valida în spațiul realității sale: dacă E
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
însă numai locutorul o poate valida în spațiul realității sale: dacă E = L: propoziția este validă în spațiul locutorului; dacă E ≠ L: propoziția este validă într-un alt spațiu; dacă E Ø L: propoziția apare ca validă în ordinea lucrurilor (enunțarea "istorică" a lui Benveniste, enunțarea proverbială sau generală). În cazul unui singur epigraf pe o pagină, (adesea) propoziția altui locutor este considerată ca validă în ordinea lucrurilor: proprietățile atribuite citatului sînt revendicate de locutor (autor), însă acesta nu și le
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
valida în spațiul realității sale: dacă E = L: propoziția este validă în spațiul locutorului; dacă E ≠ L: propoziția este validă într-un alt spațiu; dacă E Ø L: propoziția apare ca validă în ordinea lucrurilor (enunțarea "istorică" a lui Benveniste, enunțarea proverbială sau generală). În cazul unui singur epigraf pe o pagină, (adesea) propoziția altui locutor este considerată ca validă în ordinea lucrurilor: proprietățile atribuite citatului sînt revendicate de locutor (autor), însă acesta nu și le asumă. Totuși, în măsura în care epigraful se
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
copilul trebuie neapărat să descopere [P13'] că există și alți oameni mari în afară de tatăl său. Cărți prezentate: Dumnezeu; Mozart; Picasso, înțelept și nebun. 2.1. Dimensiunea enunțiativă și referențială a propozițiilor Valorile de adevăr ale campaniei publicitare Teoria polifonică a enunțării (J.-C. Anscombre și O. Ducrot, 1983; J. Authier-Revuz, 1982) subliniază că orice discurs se adresează unui interlocutor. Un anumit număr de forme perceptibile, din punct de vedere lingvistic, înscriu în linearitatea propoziției prezența celuilalt, ca potențial receptor. Recunoașterea interlocutorului
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
perspectivă globală asupra diferitelor universuri pe care coerența acestei campanii le creează: ce spații sînt sugerate? de ce ordin este validitatea acestei reclame? ce alegeri lingvistice și comunicaționale au presupus conceperea ei? Pertinența argumentativă a campaniei reiese, în plan textual, din enunțarea și valoarea validității generale a celor treisprezece propoziții. De fapt, lipsa asumării enunțiative, apropiată de cea a proverbului sau a maximei, permite locutorului (= editorului) să prezinte fiecare enunț ca pe unul asertat, dincolo de persoana lui, prin doxa (opinie acceptată sau
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
expresie pe care A. Grésillon și D. Maingueneau (1984) o împrumută de la A. Berrendonner (1981) în ceea ce privește proverbul: Putem vorbi aici de o "enunțare-ecou" în măsura în care un enunțător al proverbului își prezintă aserțiunea drept o imitare, ecoul, reluarea unui număr nelimitat de enunțări anterioare acestui proverb. Într-un cadru polifonic, vom remarca faptul că locutorul proverbului este și enunțătorul lui, adică și-l asumă personal, dar nu o face decît în spatele unui alt enunțător, "GENERAL", care este veritabilul garant al adevărului din proverb
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
enunțurilor capătă un sens; A. Grésillon și D. Maingueneau scriu despre proverb: Predicatul "GENERAL-adevărat", în loc să varieze din punct de vedere numeric și calitativ la infinit, după bunul plac al contextelor enunțiative, tinde să coincidă cu ansamblul locutorilor din limbă. Prin enunțarea unui proverb, locutorul conferă spuselor sale un maxim de validitate, situînd-o dincolo de diversitatea și relativitatea "autorităților" (1984, p. 114). Valoarea ironică a campaniei publicitare Recunoașterea validității generale este dublată de percepția valorii ironice a diferitelor apariții din presă. Reținem definiția
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
ajung la o concluzie opusă non-r: Am o problemă cu mama. Tatăl meu este un căpcăun. Nimeni nu își poate schimba familia. Ironia rezidă din perceperea ambiguității argumentative; predicatele axiologice din antifrază permit abordări argumentative în măsura în care au "ca funcție semantică enunțarea unei judecăți de valoare adusă de însuși locutorul care o actualizează" (A. Berrendonner, 1981, p. 183). Ironia poate fi și un act de metacomunicare. Să luăm un alt exemplu: (8) [P8] Avantajul unei mari colecții este că îi permite copilului
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
de o parte, concluzia non-r oferită de titlurile celor două lucrări (Micul Colț; Povestea foii de hîrtie) este antitetică concluziei r așteptată de la propoziția p; pe de altă parte, prezența celor două cărți produce un efect de ecou al unei enunțări distante a propoziție p. Acest joc dublu, această "duplicitate enunțiativă" (A. Berrendonner, 1981, p.197) corespunde unui dublu nivel al enunțării. În definitiv, cînd se ironizează, o enunțare E1 se referă la o enunțare E0, anterioară sau implicită, pentru a
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
așteptată de la propoziția p; pe de altă parte, prezența celor două cărți produce un efect de ecou al unei enunțări distante a propoziție p. Acest joc dublu, această "duplicitate enunțiativă" (A. Berrendonner, 1981, p.197) corespunde unui dublu nivel al enunțării. În definitiv, cînd se ironizează, o enunțare E1 se referă la o enunțare E0, anterioară sau implicită, pentru a o desconsidera. A menționa micul colț, povestea foii de hîrtie, în contextul unei mari colecții care îi permite copilului să aprofundeze
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
parte, prezența celor două cărți produce un efect de ecou al unei enunțări distante a propoziție p. Acest joc dublu, această "duplicitate enunțiativă" (A. Berrendonner, 1981, p.197) corespunde unui dublu nivel al enunțării. În definitiv, cînd se ironizează, o enunțare E1 se referă la o enunțare E0, anterioară sau implicită, pentru a o desconsidera. A menționa micul colț, povestea foii de hîrtie, în contextul unei mari colecții care îi permite copilului să aprofundeze domenii ale cunoașterii, înseamnă a-i atrage
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
un efect de ecou al unei enunțări distante a propoziție p. Acest joc dublu, această "duplicitate enunțiativă" (A. Berrendonner, 1981, p.197) corespunde unui dublu nivel al enunțării. În definitiv, cînd se ironizează, o enunțare E1 se referă la o enunțare E0, anterioară sau implicită, pentru a o desconsidera. A menționa micul colț, povestea foii de hîrtie, în contextul unei mari colecții care îi permite copilului să aprofundeze domenii ale cunoașterii, înseamnă a-i atrage atenția asupra a ceea ce poate fi
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]
-
pentru a o desconsidera. A menționa micul colț, povestea foii de hîrtie, în contextul unei mari colecții care îi permite copilului să aprofundeze domenii ale cunoașterii, înseamnă a-i atrage atenția asupra a ceea ce poate fi deplasat, chiar "inconvenabil" în enunțare, adică a pune degetul pe inepția enunțării sale "serioase". Exemplificarea ar putea continua prin analizarea fiecărui extras de presă și prin prezentarea felului în care ironia apare în raportul dintre propoziția enunțată și cărțile propuse. Lăsăm deocamdată cazul [P1] în
by Philippe Lane [Corola-publishinghouse/Science/1119_a_2627]