18,930 matches
-
legătură avantajoasă cu Marea Neagră ar fi inaugurat, pentru acestea din urmă, o eră prosperă în afacerile comerciale. Încercările de folosire a apelor Moldovei pentru transport, de către străini, au devenit posibile o dată cu proclamarea libertății de navigație pe fluviile Imperiului Otoman, pentru ruși la 1774, iar pentru austrieci la 1784. De altfel, austriecii au început primele sondaje imediat după anexarea Bucovinei. Un <întreprinzător> Hörne proiecta să folosească Prutul și Siretul în vederea scurgerii produselor galițiene către Marea Neagră. În 1782, încercarea a fost repetată de către
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
critice, dar care respiră un netăgăduit stimul. Izbutesc să vadă lumina tiparului reușite sinteze (Diplomația, Din începuturile diplomației românești moderne, România în relațiile internaționale 1699-1939), micromonografii (Pagini din trecutul diplomației românești, Figuri de diplomați etc.), monografii consacrate raporturilor cu vecinii (ruși, polonezi, bulgari, unguri, cehoslovaci). Relațiile bilaterale acoperă o zonă nebănuit de largă (Egiptul, Iranul, Georgia, Cipru, țările arabe, țările de pe continentul american etc.). Firește, domină în istoriografia noastră raporturile cu marile puteri, dar este de reținut atenția de care se
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
cei care descoperă în prezumptivii eliberatori niște acaparatori care folosesc „cuvântul Domnului” pentru propriile lor interese egoiste. Un loc cu totul particular l-a jucat în politica Rusiei lozinca eliberării popoarelor creștine din Imperiul Otoman, tocmai datorită comunității religioase între ruși și popoarele oprimate, a relațiilor spirituale, în general. Referindu-se la secolul XVIII, N. Iorga observa că rușii fac cuceriri, dar în pământ rusesc (Azovul, Crimeea etc.), și că, „în acest timp, funcțiune de ofensiva imperialistă face Austria, și numai
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
loc cu totul particular l-a jucat în politica Rusiei lozinca eliberării popoarelor creștine din Imperiul Otoman, tocmai datorită comunității religioase între ruși și popoarele oprimate, a relațiilor spirituale, în general. Referindu-se la secolul XVIII, N. Iorga observa că rușii fac cuceriri, dar în pământ rusesc (Azovul, Crimeea etc.), și că, „în acest timp, funcțiune de ofensiva imperialistă face Austria, și numai Austria. Cât e liberă la Rin, din partea Franței, și din Italia, ea anexează în Balcani”. Ni se pare
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și Valahia], Biserica Ortodoxă n-a apărat însă niciodată naționalitatea românească contra copleșirii din partea elementelor de aceeași credință. Biserica noastră Ortodoxă a înlesnit grecilor înstrăinarea mănăstirilor și a averilor țărilor române. Tot ea s-a arătat pururi foarte supusă către ruși și plecată.” Pentru o mai dreaptă judecată, trebuie să precizăm însă că, în mare parte, aristocrația ecleziastică în epocă fusese și ea fanariotă sau grecească. Dat fiind statutul juridico-politic al Principatelor Române, se pune întrebarea dacă se poate vorbi de
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
întemeiate pe concepții clare, ci, dimpotrivă, mai degrabă despre păreri personale ale oamenilor de stat, istoricilor, publiciștilor etc. rezultate în propria lor experiență de viață ori științifică, influențată de formația lor filosofică și de crezurile sau înclinările politice. 1. Istoricii ruși, de pildă, au acordat o mare atenție acestei teme din motive ușor de bănuit: rolul Rusiei țariste în chestiunea orientală, credința mesianică în atingerea țelurilor “pravoslavnice”, în practică foarte “pământene”. Istoricul S. M. Soloviev considera că problema sau chestiunea orientală s-
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
Mare și a succesorilor săi împotriva avarilor, în secolul al IX-lea, este un episod al chestiunii orientale; în secolele XII-XIV, chestiunea orientală este reînviată de rasa slavă, îndeosebi de cea cehă și, apoi, de turci și tătari, urmați de ruși; toată istoria poporului rus după fondarea Moscovei (secolul al XIII-lea) este cea a expansiunii, care a pregătit o nouă fază a chestiunii orientale; momentul 1683 nu este decât o aparență, pentru că Europa Evului Mediu a renăscut prin Rusia, care
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
cei din Ungaria (răscoala din 1703-1711 a curuților, conduși de Francisc al II-lea Rakoczi, împotriva Austriei catolice). Un loc cu totul particular în politica Rusiei l-a jucat lozinca eliberării popoarelor creștine din Imperiul Otoman, datorită comunității religioase între ruși și popoarele oprimate, a relațiilor spirituale în general. Or, istoricii, inclusiv cei sovietici, sunt de acord că politica țaristă a fost agresivă și expansionistă, deși în mod obiectiv ea a contribuit la eliberarea popoarelor aflate sub jugul otoman, prin subminarea
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
Interesant este că evenimentele petrecute înainte de 1792 în sud-estul Europei l-au făcut pe însuși Albert Sorel, cel care, după cum am văzut, susținea că există o chestiune orientală de când sunt turcii în Europa, să afirme următoarele: la 1 august 1770, rușii nimicesc pe turci la Cahul; victoriile rușilor au pus în mișcare diplomația: „astfel, chestiunea orientală era de-acum înainte pusă: era vorba de a ști dacă Imperiul turc va fi dezmembrat și dacă rușii vor fi lăsați să se stabilească
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
în sud-estul Europei l-au făcut pe însuși Albert Sorel, cel care, după cum am văzut, susținea că există o chestiune orientală de când sunt turcii în Europa, să afirme următoarele: la 1 august 1770, rușii nimicesc pe turci la Cahul; victoriile rușilor au pus în mișcare diplomația: „astfel, chestiunea orientală era de-acum înainte pusă: era vorba de a ști dacă Imperiul turc va fi dezmembrat și dacă rușii vor fi lăsați să se stabilească pe Dunăre”. M. Miller a propus ca
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
afirme următoarele: la 1 august 1770, rușii nimicesc pe turci la Cahul; victoriile rușilor au pus în mișcare diplomația: „astfel, chestiunea orientală era de-acum înainte pusă: era vorba de a ști dacă Imperiul turc va fi dezmembrat și dacă rușii vor fi lăsați să se stabilească pe Dunăre”. M. Miller a propus ca început al chestiunii orientale anul 1801, iar Albert Cahuet, 1821. 5. Așa după cum am mai spus, pornind de la cei mai autorizați istorici ai chestiunii orientale, această problemă
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
germanul W. Zinkeisen, a afirmat și a demonstrat pe larg că pacea de la Carlowitz a fost o mare piatră de hotar în istoria Imperiului Otoman, nu numai pentru situația sa internă, ci și pentru raporturile sale cu statele europene. Istoricul rus J. Dobrov ajungea și el la concluzia că, la Carlowitz, Turcia apărea pentru prima dată nu atât ca stat suveran, cât în rol de combinație politică, necesară unor interese străine, punct de vedere căruia i s-a raliat și S.
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
jumătate a celui următor, în încleștarea forțelor potrivnice în zonă, popoarele sud-est europene nu puteau dobândi emanciparea pe calea politică sau militară prin ele înșile, ceea ce explică și căutarea sprijinului extern, credința acestor popoare în “eliberatorul” din afară, austriac sau rus. Asistăm la o precipitare a negocierilor purtate de români cu rușii și, spre deosebire de trecut, la o intensificare a pregătirilor de răscoală a popoarelor. Se observă ușor la români o diversificare a acțiunilor menite să le pregătească eliberarea: îi întâlnim în
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
sud-est europene nu puteau dobândi emanciparea pe calea politică sau militară prin ele înșile, ceea ce explică și căutarea sprijinului extern, credința acestor popoare în “eliberatorul” din afară, austriac sau rus. Asistăm la o precipitare a negocierilor purtate de români cu rușii și, spre deosebire de trecut, la o intensificare a pregătirilor de răscoală a popoarelor. Se observă ușor la români o diversificare a acțiunilor menite să le pregătească eliberarea: îi întâlnim în tabăra antiotomană ca negociatori și informatori, angajați în detașamente militare rusești
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
desprinderii „pe față” de Poartă și alăturarea în război la Rusia. Or, evenimentele și expunerea lor încercată de noi infirmă supozițiile de felul celei avansată de G. Mavrocordat, cu adepți până în zilele noastre, precum că „hainirea” lui Dimitrie Cantemir „către ruși nu izvorî cât de puțin din convingerea patriotică sau din pornire religioasă, ci de teama de turci, căci nu prinsese pe Brîncoveanu”. Totul pledează în favoarea concluziei că actul lui Dimitrie Cantemir a fost de multă vreme pregătit, că anul 1711
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
ci se va lega cu un tratat asemănător. Dacă un asemenea tratat ar fi existat în 1709, el ar fi constituit obiectul de referință pentru așa-zisul tratat de la Luțk, și nu invers. Pe de altă parte, învinuirile pe care rușii le-au adus lui Constantin Brâncoveanu după bătălia de la Stănilești nu invocă un tratat formal, ci angajamentele pe care și le-a asumat domnitorul prin relativ bogata sa corespondență cu cârmuitorii Rusiei. Nu intră în intenția noastră să discutăm în
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
intră în intenția noastră să discutăm în amănunțime clauzele așa-zisului tratat de la Luțk, operație întreprinsă în repetate rânduri, de numeroși istorici. Socotim de cuviință, mai întâi, să subscriem la opinia că Dimitrie Cantemir nu putea ezita în alăturarea la ruși și încheierea alianței, „eventualitatea eliberării țării fiind prea apropiată și prea atrăgătoare. Dar alternativa victoriei făcea loc altor două, ceea ce Cantemir nu ignora. Moldova putea deveni o țară mai liberă sau putea trece într-o nouă servitute politică, aceea țaristă
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
vorba de cooperarea cu Dimitrie Cantemir și atragerea în luptă a lui Constantin Brâncoveanu și popoarele balcanice. În ceea ce-1 privește pe Dimitrie Cantemir, el a luat toate măsurile necesare și, mai ales, posibile, siguranței sale și cooperării cu rușii. După cum se știe, aceștia din urmă întrețineau legături (corespondență) directă nu numai cu domnitorul, ci și cu un grup de mari boieri, în frunte cu hatmanul Anton Jora, care aștepta din partea Rusiei sprijin pentru consolidarea poziției lor politice și a
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
cu domnitorul, ci și cu un grup de mari boieri, în frunte cu hatmanul Anton Jora, care aștepta din partea Rusiei sprijin pentru consolidarea poziției lor politice și a privilegiilor de clasă. Mai mult, acei boieri îl ponegreau pe domnitor față de ruși, înfățișându-l ca fiind în fond „un turc”. Numește chiar lipsită de temei observația că, „întrucâtva, se poate spune că angajarea în război alături de Rusia i-a fost impusă lui Dimitrie Cantemir de o parte din boierimea din jurul său”. Firește
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
sprijinul armatei ruse cu 17 polcuri și 170 de roate. Cu totul altfel au evoluat raporturile cu Constantin Brâncoveanu. Acesta din urmă, după cum se știe, și-a constituit o tabără la Urlați și a rămas în expectativă. Primește bani de la ruși pentru aprovizionare, împrumută, la 3 iunie 1711, lui Dimitrie Cantemir 2.500 de taleri, organizează magazii și adună mijloace de transport. Nu le va îndrepta spre ruși, dar le va înapoia banii, convoaiele luând drumul armatei turcești. Întreține relații și
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
constituit o tabără la Urlați și a rămas în expectativă. Primește bani de la ruși pentru aprovizionare, împrumută, la 3 iunie 1711, lui Dimitrie Cantemir 2.500 de taleri, organizează magazii și adună mijloace de transport. Nu le va îndrepta spre ruși, dar le va înapoia banii, convoaiele luând drumul armatei turcești. Întreține relații și cu otomanii. Când aceștia îi atrag atenția că se află prea departe cu tabăra sa, la granița transilvană și-i cer să revină la București, el le
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
Toma Cantacuzino a declarat la Iași. Cronicarul Greceanu spune că, aflând despre fapta lui Toma Cantacuzino, domnitorul ar fi plâns, și nu este de crezut ca el să fi mers cu simularea până aici. Este însă foarte adevărat că, din partea rușilor, „până în ultimul moment, acestuia nu i se spune ce să facă, nu i se scrie, nu i se cere nimic; e lăsat în nesiguranță și el cere preciziuni”. Constantin Brâncoveanu, aflat între o puternică armată otomană, ce-și întocmise lagărul
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
fie trimisă cea mai mare parte a ei”, stă scris în jurnalul și instrucțiunile lui Petru I. La Stănilești a fost pierdută o bătălie împotriva Porții Otomane, dar lupta, marea luptă, a continuat. Firul raporturilor politice întreținute de români cu rușii a fost reînnodat. La 1 ianuarie 1712, stolnicul Constantin Cantacuzino îi scria lui Golovkin că întreruperea corespondenței lor se datorește „tăcerii noastre” din cauza temerilor (care s-au vădit foarte întemeiate) și că, la 7 decembrie 1711, a trimis o scrisoare
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
al XII-lea, Jefferyes, dau vina eșecului de la Stănilești pe Dimitrie Cantemir pentru că, între altele, n-ar fi pregătit proviziile, deși Sutton recunoștea că „Moldova este în întregime ruinată”, nu numai - am preciza noi - după Stănilești, ci și înainte. Înșiși rușii nu i-au atribuit lui Dimitrie Cantemir responsabilitatea eșecului. Controversată însă, în mod forțat, a fost și încă mai este aprecierea valorii politice a lui Dimitrie Cantemir ca domnitor. Raportând-o la acel moment istoric cu urmările lui imediate, deci
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
operează în judecăți cu o balanță mai echilibrată, luând în considerare temerea lui Constantin Brâncoveanu față de o ripostă otomană. În sfatul pe care domnitorul l-a ținut cu boierii la Urlați „se hotărî - spune Del Chiaro - să li se comunice (rușilor) că nu li se poate da merinde decât după ocuparea țării și apărarea ei contra turcilor, care ar pustii-o în caz de ajutorarea inamicului lor”; domnitorul, „consternat de fapta nesăbuită a spătarului Toma Cantacuzino, plângea de durere, așteptându-se
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]