18,324 matches
-
această confluență de mituri? IV Apele mari au curs către noi din negurile limbii traco-dace Cuvinte vechi în hidronimie. Remanența peste vremuri a macrohidronimiei este un fapt cert și de valoare universală, chiar în condițiile unor schimbări etnice și modificări lingvistice. Cel mult, o populație nouă traduce numele vechi al cursului de apă în limba sa, dar nu-i schimbă înțelesul, pentru că numele de origine este un apelativ indicând apa, sau ceva ce curge sau este legat de o particularitate a
Hidronimie by Marcu Botzan [Corola-publishinghouse/Science/295566_a_296895]
-
o excepție în ceea ce privește Dobrogea, care este însă teritoriul cel mai sărac în ape interioare. Este util însă, înainte de a intra mai adânc în dificilele probleme ale originii numelui râurilor interioare și al Dunării chiar, să vedem ce poate furniza substratul lingvistic autohton traco-dacic, din păcate și acesta destul de slab cunoscut. Înțelegând prin substrat geto-dacii din spațiul Carpato-Dunăreano-Pontic, ce reprezintă ramura nordică a numerosului popor al tracilor, cel mai numeros după cel al inzilor - ne spune Herodot; numim aici limba lor traco-dacă
Hidronimie by Marcu Botzan [Corola-publishinghouse/Science/295566_a_296895]
-
radicali originari se găsesc în numele apelor Spațiului Carpato-Dunăreano-Pontic, așa cum vom vedea mai departe. Este de observat că unii dintre aceștia au sonorități onomatopeice, caracteristice limbilor primare, păstrând din virtuțile lor native. În zona locuințelor rupestre din subcarpații Buzăului, cu vestigii lingvistice și arheologice geto-dace, se află pârâul Fisici, cu izvoare ce piștesc din malurile sale și cătunul Fâsâiți. Tot onomatopeice sunt denumiri din nordul Olteniei, veche vatră bine conservată, de felul Vîja, Țuțuroiu, Bolboroasa. Și, desigur, mai sunt și altele. Afluenții
Hidronimie by Marcu Botzan [Corola-publishinghouse/Science/295566_a_296895]
-
Dar și unele ape mici și-au păstrat numele din substrat. S-ar putea pune întrebarea: ce valoare și ce semnificație are încercarea de a separa cuvintele traco-dacice de cele suprapuse ulterior, din latina vulgară, sau din slavă, când fondul lingvistic este același, fondul originar fiind cel indo-european? Se pare că cele provenite din substratul traco-dacic s-au păstrat de multe ori în forme mult mai apropiate de forma originară. Fiecare din aceste cuvinte au specificul lor, care ține de caracterul
Hidronimie by Marcu Botzan [Corola-publishinghouse/Science/295566_a_296895]
-
Mesopotamiei, mileniile II și I Î.Hr. Trebuie Însă remarcat că Încă În cazul primului registru epigrafic mesopotamian nu se găsesc suficiente explicații pentru singurele două etnii, cea sumeriană și cea akkadiană. De fapt, onomastica, toponimia și alte câteva elemente lingvistice se dovedesc a fi străine acestora și postulează existența uneia sau a mai multor etnii aloglote. Astfel, cu câteva decenii În urmă, s-au propus nume convenabile pentru vechile populații mesopotamiene, cum ar fi protoeufrateni, prototigrizi, subarei și altele. De
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
motivele menționate mai sus), există totuși probleme diverse și serioase În legătură cu sumerienii, atestați ca locuitori ai regiunii omonime din Mesopotamia meridională, până la țărmul Golfului Persic, și care nu au ieșit niciodată din limitele obișnuitului din punct de vedere etnic și lingvistic. Problemele legate de sumerieni se nasc din diferite situații, cum ar fi cea a „singularității” limbii aglutinante sumeriene, pentru care nu s-a găsit nici până astăzi o Înrudire lingvistică convingătoare 1, și cea a „ciudățeniei” inițiale În mediul mesopotamian
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
niciodată din limitele obișnuitului din punct de vedere etnic și lingvistic. Problemele legate de sumerieni se nasc din diferite situații, cum ar fi cea a „singularității” limbii aglutinante sumeriene, pentru care nu s-a găsit nici până astăzi o Înrudire lingvistică convingătoare 1, și cea a „ciudățeniei” inițiale În mediul mesopotamian. Trebuie amintită apoi o tradiție care s-a afirmat chiar În interiorul literaturii mitologice sumeriene (mitul lui Oannesxe "Oannes" etc.), conform căreia civilizația sumeriană omonimă a fost introdusă („a sosit”) În
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
mare parte din etapa Isin-Larsa (cca 2 003-1 760 Î.Hr.). În trecut s-a lansat ipoteza unei opoziții fundamentale Între sumerieni și semiți la Începuturile istoriei mesopotamiene. Treptat, mai apoi definitiv, această ipoteză a fost infirmată la nivel istoric, lingvistic, cultural, artistic și religios 1, deși rămâne indubitabil primatul inițial sumerienilor. În această privință, W.G. Lambert afirma că „În Mesopotamia, prima mare civilizație a fost cea a sumerienilor”2. b) Cea mai veche religie sumeriană și panteonul ei Este
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
de elemente diverse, care este tipică pentru ideologia și acțiunea lor politică. Situația etnică a Anatxe "Anat"oliei trebuie să se fi stabilizat deja la Începutul mileniului al II-lea Î.Hr., din moment ce onomastica din Kültepe dovedește prezența principalelor componente lingvistice (luviană, hurrită, hatică, hitită), pe care le regăsim mai târziu În arhiva regală hitită. Totuși, lipsesc datele necesare pentru a identifica panteonurile propriu-zise care pot fi atribuite fiecărei etnii În parte. Pentru perioada cuprinsă Între sfârșitul stabilirii relațiilor comerciale asiriene
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
DLAMMA", nume tutelare de persoane și locuri. Divinitățile care aparțin acestor tipologii se regăsesc, desemnate cu numele lor personal, la diferitele populații anatoliene, ale căror culturi au contribuit la formarea patrimoniului religios al statului hitit: hatiții, palaicii, luvienii, huriții. Analiza lingvistică a numelor divine (atunci când este posibilă) și constatarea inserării, de către scribii hitiți, a unor formule și recitări În limbi diferite de hitită, În timpul ceremoniei cultuale pentru anumite divinități, ne-a permis ordonarea zeilor pe diferite grupuri de populații: astfel, se
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
grupul indicat de ideograma D7.7.BI („Heptada”). Fiind așadar vorba despre un panteon compozit, alcătuit din divinități de origini diferite (indo-europene, hatice) sau necunoscute, este greu să Înțelegem care a fost geneza sa. În concluzie, putem observa că criteriile lingvistice și analiza diverselor contexte culturale nu sunt instrumente suficiente pentru a stabili În fiecare caz În parte originea unei divinități și atribuția acesteia Într-un anumit mediu istorico-religios. Panteonul hitit apare deci ca un panteon eterogen, În care figurile divine
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
filologice care Împiedică adesea Înțelegerea documentelor fac imposibilă propunerea unor sinteze care să aspire la sistematizare. De exemplu, a vorbi despre „religia siriană” pare iluzoriu și nefondat metodologic, după cum Înșelătoare este și Încercarea de a izola culturile exclusiv pe bază lingvistică, având În vedere că a existat mereu o continuitate de contacte și schimburi la toate nivelurile. Singura cale cu adevărat practicabilă este aceea de a lucra cu situațiile clarificate parțial și cu prudență, stăruind acolo unde izvoarele o Îngăduie și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
III (provocat, În parte, de ei). Valul amorit ocupă așadar Palestina, Siria de Nord și apoi Mesopotamia de Sus, așa Încât regii multor cetăți ajung să poarte nume amorite, ca, de pildă, la Biblos, În secolele XIX-XVI Î.Hr. Pe lângă aspectele lingvistice, această documentație are o mare importanță istorico-religioasă, cu atât mai mult cu cât odată cu ea intră În scenă divinități ce vor fi protagoniste ale cultului În epocile următoare În Întreaga regiune siro-palestiniană: El și Anatxe "Anat" (foarte celebri apoi În
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ne pun În fața cultelor publice și dinastice, cu siguranță destul de diferite de manifestările religiei populare. Altfel spus, dată fiind situația istorică și culturală a zonei În discuție, pare mai degrabă arbitrar să delimităm o „religie aramaică” exclusiv pe baza criteriilor lingvistice. Așadar, prin forța Împrejurărilor, trebuie să presupunem un orizont istorico-religios mai variat, iar orice discurs generalizator trebuie să fie supus unei precauții maxime. În aceste condiții, tratarea religiei aramaice trebuie să-și fixeze limite foarte precise. În ceea ce privește elementele În aparență
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
filistenilor este Vechiul Testament (unde sunt menționați ca provenind din Creta), dat fiind faptul că izvoarele directe nu furnizează informații explicite În această chestiune. Este vorba despre scurte inscripții care menționează cel mult antroponime compuse uneori din elemente teofore. Realitatea lor lingvistică, dar și religia sunt semitice, cel puțin din ceea ce rezultă din izvoarele noastre, iar divinitățile filistene par să fie asimilate aproape total de cele locale cu nume semitice. Panorama care se poate construi este destul de săracă și nu merge mai
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
din moment ce pe o tăbliță de la Pilos apare asociat cu sanctuarele lui Poseidonxe "Poseidon" și din Pakijana, numele unuia dintre cele mai importante locuri de cult și, poate, totodată, al unei divinități. Și tereta din Pilos corespund, din punct de vedere lingvistic, ulterioarelor telestài grecești, dar pentru moment nu putem ști dacă erau operatori rituali sau, mai simplu, posesori de pământuri. Învăluită În mister rămâne și karawiporo, „purtătoarea de cheie”. O descriere exactă a formelor celebrării nu este Încă posibilă, dar iconografia
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
a eruditului tardiv Martianus Capella (I, 45 sqq.); Tivxe "Tiv" este latina Lunaxe "Luna"; Celxe "Cel" (și Atixe "Ati" Celxe "Ati Cel", Cel „mama”) reprezintă, poate, versiunea etruscă a lui Tellus-Ghê; Manquxe "Manèu" (sau Manqurnaxe "Manèurna") pare Înrudită pe plan lingvistic cu zeița infernală latină Maniaxe "Mania", chiar dacă s-ar putea identifica și cu latinul Dispaterxe "Dispater"; Mlacucxe "Mlacu÷" Îi corespunde aproape sigur latinei Bona Deaxe "Bona Dea" și sabinei Cupraxe "Cupra"; Raqxe "Raè" pare să fie o zeitate a tinereții
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și mai semnificativ, etruscii au cunoscut, poate sub Înfățișări formale diferite, larixe "lari", mani și geniixe "genii", În mod verosimil cu funcții apropiate de cele imaginate pentru aceștia de romani. Și astfel, dacă Îi atribuim (așa cum este posibil pe plan lingvistic) numelui larilor latini un etimon etrusc (cf. etruscul lasaxe "lasa", „demon feminin”, Laris și Larq, pronume personale), am putea să Îl identificăm fără șovăire pe zeul Înarmat cu lance, Laranxe "Laran", despre care s-a vorbit mai sus, cu corespondentul
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
asociau numele cu lancea și care avea evidente conotații infernale. Și astfel, lapis manalis și mundus din religia romană, foramina, „găuri” care pun În legătură lumea infernală și pe cea a oamenilor, au fără Îndoială aceleași rădăcini comune străvechi și lingvistice cu cele ale credințelor etrusce analoage; tot paralel cu latinul genius pare să fie etruscul Farqanxe "Farèan", ipostază a capacității generative a străbunului nobiliar și a lui pater familias. Cu toate acestea, și În acest caz elenizarea a jucat un
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
bronzului, civilizații de proveniență orientală, moștenirea indo-germanică (indo-europeană), de origine nordică, trece În mod clar pe planul al doilea. Se poate considera ca sigur faptul că strămoșii veneților, euganilor, umbrienilor, faliscilor, sabinilor, latinilor, oscilor și ai altor triburi sau comunități lingvistice din Italia au transferat din centrul Europei centrale În sud nu numai limba lor, ci și unele instituții familiale stabilite (cf. numele de rudenie), tehnici de lucru și structuri sociale (sat, „trib”, rex) (Benveniste, 1969; Prosdocimi, 1978). Lingvistica comparată și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
el a adunat un material care nu a fost Încă valorizat Îndeajuns important prin implicațiile ce pot decurge din el pentru o comparație de structură cu religia romană, un material despre ritualul sacrificiilor, alcătuirea panteonului și ornitomanție. Desigur, și proveniența lingvistică a Împrumuturilor miceniene În limba latină, și semnificația pe care descoperirile miceniene o vor căpăta pentru civilizația din Italia centrală constituie Încă obiect de discuție, dar este vorba despre elemente În care se poate avea mai multă Încredere pe plan
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
aceste fragmente, nici căile comerciale pe care le-au străbătut. E cu neputință să deducem că aici a existat o prezență mai mult sau mai puțin Îndelungată a unor comercianți sau chiar a unor meșteșugari de proveniență egeeană, deși influența lingvistică, așa cum a reconstruit-o Emilio Peruzzi, presupune și contacte demografice. Centre de acest fel sunt atestate În Italia meridională (Scoglio del Tonno, lângă Tarent) și În Sicilia orientală (Thapsos). Fragmentele din Italia centrală sunt totuși punctul final al unui itinerariu
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
greu să evaluăm consecințele care pot fi trase din acest fapt pentru protoistoria religiei romane. 2. Menținându-se În strânsă legătură cu cercetarea arheologică și cu o Înțelegere clară a dificultăților metodologice, Emilio Peruzzi a Încercat să arate pe plan lingvistic că unii termeni micenieni au trecut În sabină sau latină și să explice acest fapt din punct de vedere istoric 1. Să Încercăm să descriem pe scurt care sunt consecințele ce derivă de aici pentru istoria religiei romane. Dar aici
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
au trecut În sabină sau latină și să explice acest fapt din punct de vedere istoric 1. Să Încercăm să descriem pe scurt care sunt consecințele ce derivă de aici pentru istoria religiei romane. Dar aici trebuie să omitem amănuntele lingvistice și cadrul cultural ce rezultă din Împrumuturile care privesc domeniul armelor, al construcțiilor edilitare, al țesăturilor și al agriculturii. Peruzzi consideră drept Împrumuturi miceniene următoarele vocabule, pentru care se exclude faptul că provin de la coloniștii greci Începând cu veacul al
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În apropiere de mlaștina caprelor pe Câmpul lui Martexe "Marte" (7 iulie), oracolul copacului În crângul Iunonei Lucinaxe "Lucina" pe Esquilin sunt instituții care Își au originea În epoca bronzului (Gjerstad, 1962). Acest fapt ar rămâne valabil chiar dacă prin metoda lingvistică nu s-ar putea demonstra că ele erau culte miceniene din Arcadia practicate În vremea regelui Evandruxe "Evandru". Așadar protoistoria religiei romane a ajuns să capete o nouă profunzime și o nouă limpezime. Acest fapt se constată și În saga
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]