20,716 matches
-
toate orientate spre satisfacerea variatelor interese sociale. Să ne bucurăm de întâlnirea cu persoane "periferice" care practică variate stiluri de opoziție față de discursurile oficiale. Pentru asta avem întotdeauna la îndemână tradiția. * Trebuie să constat cu tristețe tendința de a încadra comunismul, prin diferite nostalgii, în zona tradiționalului. Poate că ne este necesar curajul de a-l privi drept unul din evenimentele ce a adus la suprafață ceva din firea națiunii noastre. * Îmi lipsește un ritm al propriei existențe cu care să
„Citeşte-mă pe mine!”. Jurnal de idei by Viorel Rotilă [Corola-publishinghouse/Science/914_a_2422]
-
la câteva rânduri, rezistând astfel tentației unei explicații exhaustive. E în egală măsură scriere și rezistență la tentațiile scrisului. Locul în care mă despart de Gabriel Liiceanu în critica poporului român îl constituie cauza actualei stări: nu cred că numai comunismul este responsabil, ci întreaga noastră istorie devenită între timp mod de-a fi, la care se adaugă ceva din dărnicia acestor locuri ce favorizează lenea și nu solicită imaginația. Consider elocvent exemplul modului în care comunismul s-a instituit pentru
„Citeşte-mă pe mine!”. Jurnal de idei by Viorel Rotilă [Corola-publishinghouse/Science/914_a_2422]
-
nu cred că numai comunismul este responsabil, ci întreaga noastră istorie devenită între timp mod de-a fi, la care se adaugă ceva din dărnicia acestor locuri ce favorizează lenea și nu solicită imaginația. Consider elocvent exemplul modului în care comunismul s-a instituit pentru o vreme asupra unui popor cvasi-obedient comparativ cu ceea ce s-a întâmplat în statele din jurul nostru. * Încerc să suplinesc deceniile de absență a interogațiilor în care strămoșii mei par să se fi lăsat prinși, într-un
„Citeşte-mă pe mine!”. Jurnal de idei by Viorel Rotilă [Corola-publishinghouse/Science/914_a_2422]
-
perspectivă laică, esențial pentru o religie este impactul pe care-l are asupra realității. Distanțele mari între real și ideal nu conduc la practicii sociale eficiente, ci doar la speranțe legate de viața viitoare. * Nu ar trebui să deplângem atât comunismul cât neînchegarea noastră ca nație, întârzierea cronică în Istorie, mișcându-de continuu în urma Occidentului și la mare distanță de el. După atâtea neamuri perindate prin acest spațiu comunitarul noi pe care ar trebui să-l formăm ca români are un fundament
„Citeşte-mă pe mine!”. Jurnal de idei by Viorel Rotilă [Corola-publishinghouse/Science/914_a_2422]
-
formulă în care să turnăm situația, s-o închidem, și nu mai avem nevoie să ne oprim mintea la ea pentru a o cerceta cu atenție. Este una din modalitățile în care ia naștere impersonalul se. * Zecile de ani de comunism ne-au lăsat o problematică înțelegere a ceea ce înseamnă drepturi. Datorită mentalității luptei de clasă ne exercităm drepturile sub forma bătăliei, ca opoziție acută față de alții, și nu ca o încercare de a ne respecta reciproc interesele. Modul în care
„Citeşte-mă pe mine!”. Jurnal de idei by Viorel Rotilă [Corola-publishinghouse/Science/914_a_2422]
-
evident că au fost introduse schimbări acolo unde a fost cazul, în special în secțiunea despre partide, pentru a lua în considerare dezvoltările masive care au avut loc nu doar în regiunea comunistă ci în toată lumea, ca rezultat al prăbușirii comunismului din Europa de Est și al aparentei victorii totale a democrației liberale. În al doilea rând, în ceea ce privește prezentarea, această nouă ediție conține rezumate și alte adăugiri care înlesnesc observarea evoluțiilor. Doresc să îi mulțumesc în special lui Clare Grist de la editura Simon
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
influența țărilor coloniale în primul rând, și a Uniunii Sovietice și Chinei în al doilea rând a dus la adoptarea de norme și instituții în numeroase țări din lumea a treia, imitarea fiind în unele cazuri foarte fidelă. De la căderea comunismului în estul Europei a existat un grad ridicat de nesiguranță în multe țări privind modelul de urmat, atât în Europa de Est în sine (inclusiv Rusia) cât și în lumea a treia. Pe de o parte a existat tendința de a adopta
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
și în special India, și un număr de state latino-americane, deși cele din urmă au avut tendința de instabilitate. Câteva democrații liberale sunt și în Africa, Orientul Mijlociu și estul Asiei. Variații semnificative au existat atât înainte cât și după căderea comunismului est-european. Spania, Portugalia și Grecia au intrat (sau au reintrat) în grupă, în timp ce mai multe țări latino-americane (de exemplu Chile) au încetat să mai fie democratice, cel puțin pentru o perioadă, în anii 1970 și 1980. Unele sisteme politice care
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
est-europene, China, Coreea de Nord, Mongolia și Vietnam, dar și un număr de state din lumea a treia precum Cuba, Angola, Mozambic și Etiopia; un număr de state, în special din Africa, au adoptat norme apropiate de cele ale statelor comuniste. Prăbușirea comunismului în Europa de Est (în Uniunea Sovietică și în majoritatea statelor care formau blocul sovietic, dar nu în toate) a dus la colaps în multe alte țări, în special în Africa. Între timp, sistemele comuniste au supraviețuit în China (care include o
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
încă un nivel, în întregime neoficial, atât al entităților mai tradiționale (în special etnice sau religioase), cât și al organizațiilor mai moderne (de protest). Aceste grupuri, mai ales cele etnice, au devenit adesea foarte influente în statele care au abandonat comunismul în perioada '89-90. Partidul și-a format propria rețea de grupuri strâns legate între ele pentru a împiedica atât entitățile tradiționale, cât și organizațiile mai moderne să iasă la suprafață, dar această misiune a fost evident sortită eșecului. Aceste "găuri
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
misiune a fost evident sortită eșecului. Aceste "găuri" în dominarea grupurilor de către partid, care au fost mereu largi în unele țări (cum este Polonia, unde catolicismul s-a dovedit a fi deosebit de rezistent) au contribuit mult la colapsul final al comunismului în Europa de Est și într-o mare parte a Uniunii Sovietice. Este greu de crezut că izbucniri similare de jos nu se vor extinde treptat și în ceea ce a rămas din lumea comunistă la jumătatea anilor '90. Instituții și grupuri în
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
singur partid. Totuși, această deplasare a fost într-o anumită măsură contracarată, mai ales în Africa, la începutul anilor '90, prin introducerea sistemelor pluripartidiste; acest lucru s-a întâmplat în mare parte pentru a câștiga sprijinul țărilor vestice după căderea comunismului. Totuși, schimbarea a fost în multe cazuri mai mult formală decât reală, deoarece unii lideri ai vechilor partide dominante au continuat să controleze viața politică pe baza acelorași principii normative ca în trecut. Pe de altă parte, sistemele cu un
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
de tip comunist, deși există de fapt foarte puține cazuri în care instaurarea regimurilor comuniste a avut loc în acest fel. Astfel, Mussolini, Hitler și Franco au pretins că sistemele impuse de ei au fost cele mai bune "fortărețe" împotriva comunismului; și același argument a fost folosit începând cu al Doilea Război Mondial în multe țări din lumea a treia. În timp ce sistemele politice populiste încearcă, deseori fără succes, să construiască noi instituții pentru a echilibra influența grupărilor tradiționale, sistemele politice autoritare
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
sau clasiale. Guvernările autoritare au încercat din când în când să le ocolească, să le ignore sau să le distrugă; însă o asemenea tactică le-a pus adesea pe ele însele în pericol, așa cum am văzut în capitolul 5. Colapsul comunismului în Polonia poate fi direct atribuit rolului jucat de biserică; în Iugoslavia și Uniunea Sovietică, grupurile etnice nu au fost niciodată cu adevărat îmblânzite de regim și au contribuit și ele la explozia ulterioară (Carrère d'Encausse, 1981). Astfel, grupurile
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
obțină independență și totodată de crearea unor asociații independente. Se poate întâmpla în sistemele politice în care se fac eforturi de a păstra grupurile comunitare tradiționale; de asemenea se întâmplă mai cu seamă în lumea contemporană, ca rezultat al impactului comunismului în sisteme politice în care se fac eforturi de a impune noi norme asupra societății. În acest ultim caz, este alcătuită treptat o amplă rețea de organizații dependente pentru a asigura controlul asupra tuturor aspectelor vieții sociale și pentru a
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
sprijină cu adevărat partidele impuse. Partidele comuniste din Europa de Est au fost susținute într-o anumită măsură de clasa muncitoare industrială; pe de altă parte, în China, dificultățile de implementare a regimului comunist au dus la dezvoltarea unei noi forme de comunism "rural", aparent mai adaptat țării, deși nici chiar acest sistem nu a reușit pe deplin. Partidele autoritare inegalitare au mai multe șanse de reușită acolo unde grupurile tradiționale (tribale, etnice) au încă o oarecare putere. Partidele populiste au primit sprijin
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
primul rând Cuba, care a devenit comunistă începând din anii 1960 sub conducerea lui Castro; este și cazul unui număr semnificativ de foste colonii portugheze din Africa, precum Angola sau Mozambic, însă aici s-a petrecut o schimbare odată cu prăbușirea comunismului în Uniunea Sovietică și Europa de Est. Totuși, în general, partidele "lumii în curs de dezvoltare" au avut tendința să adopte ideologii diferite de cele ale partidelor din Vest sau din Est. Într-o măsură limitată, acest lucru se datorează faptului că
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
mod considerabil. Așa cum am observat, cele mai cunoscute sisteme cu un singur partid din perioada postbelică au fost sistemele comuniste. Scopurile lor sunt sau erau autoritare, relativ participative și egalitare, deși diferențe au existat atât între țările est-europene înainte de prăbușirea comunismului în 1989, cât și în Asia din acel moment, China îndreptându-se cu pași repezi înspre o economie de piață. În țările comuniste, majoritatea sistemelor cu un singur partid au propus o diversitate de alte scopuri, în special conservatoare tradiționale
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
epuizate, în principal datorită faptului că sistemele cu mai mult de un partid sunt adesea slabe și nu sunt înzestrate cu combinația de determinare și toleranță de care este nevoie pentru a fi viabile. În dezordinea care a urmat prăbușirii comunismului est-european, multe sisteme cu un singur partid au dispărut; dar multe au supraviețuit. Sistemele de acest tip au existat înainte ca regimurile comuniste să apară pe scena politică și rămân pe scenă chiar dacă variantele lor comuniste ar dispărea în cele
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
a putut da nicio justificare satisfăcătoare pentru îndelungata putere a partidelor comuniste în aceste țări. Argumentul socio-economic nu este valid, dată fiind bunăstarea unora dintre aceste societăți. Argumentul cultural, care sugerează că țările "latine" sau mediteraneene sunt mai predispuse la comunism decât altele are o oarecare validitate, dar Finlanda și Islanda sunt cazuri discutabile. În linii mari, problema dacă partidul reușește să-și constuiască propria subcultură, ca rezultat al unor împrejurări precum rezistența în fața unui ocupant sau a unei dictaturi este
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
succesive. În linii mari, sistemul cu mai mult de un partid are în mod evident rădăcini slabe în Africa Subsahariană. În acea zonă, faptul că a reapărut în unele țări se datorează mai mult mediului predominant în lume după căderea comunismului în Europa de Est decât unei schimbări autentice în tiparele comportamentului politic. Dovada acestei concluzii poate consta în faptul că procesul schimbării este adesea extrem de lent și variabil în multe țări din Africa. Într-adevăr, în mai multe cazuri mișcarea spre pluralism
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
moment, iar multe aspecte ale acestor legături pot fi descrise doar în termeni generali. Majoritatea partidelor în lume nu au fost stabile. Doar în regiunea atlantică și în majoritatea țărilor din Commonwealth a existat un nivel ridicat de stabilitate. Căderea comunismului în Europa de Est a spulberat și ea opinia că sistemele cu un singur partid puternice erau inerent stabile. Partidele joacă într-adevăr un rol important în recrutarea elitei politice, atât în forurile legislative, cât și, într-o măsură mai mică, în
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
comuniste s-au retras întrucâtva de pe aceste poziții "ortodoxe"; a existat o mișcare spre libertățile tradiționale ("burgheze") cărora li s-a oferit mai multă recunoaștere; în același timp s-a dat prioritate și chestiunilor ce țineau de organizarea statului. Prăbușirea comunismului în Europa de Est a însemnat o lovitură serioasă pentru această abordare "socio-economică" în elaborarea constituției, în ciuda faptului că unele state, în special China, au continuat să urmeze principiile comunismului. Supremația constituțională Întrucât constituțiile stipulează principiile esențiale pe baza cărora trebuie să
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
s-a dat prioritate și chestiunilor ce țineau de organizarea statului. Prăbușirea comunismului în Europa de Est a însemnat o lovitură serioasă pentru această abordare "socio-economică" în elaborarea constituției, în ciuda faptului că unele state, în special China, au continuat să urmeze principiile comunismului. Supremația constituțională Întrucât constituțiile stipulează principiile esențiale pe baza cărora trebuie să opereze autoritățile statului, ele trebuie în mod logic să fie supreme, așadar să aibă întâietate în fața tuturor celorlalte reguli, scrise sau nescrise. Dintr-o perspectivă juridică, argumentul în favoarea
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
după regimul Franco. Portugalia și Grecia au adoptat și ele noi documente constituționale la sfârșitul dictaturilor din aceste țări, în 1974. Constituțiile nu sunt mai îndelungate nici în afara Europei de Vest. Toate statele comuniste au avut constituții noi odată cu instaurarea comunismului, iar un alt set de constituții au apărut la căderea acestuia. Majoritatea statelor din lumea a treia erau creații postbelice, după cum se știe, dar țările din America Latină datează din prima parte a secolului al XIX-lea, iar constituțiile lor nu
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]