2,549 matches
-
dintre participanții la evenimentele din capitala Banatului, așa încât mă voi limita în acest capitol doar la un rezumat. În esență, a fost vorba, ca punct de plecare, de protestul pastorului reformat Lászlo Tökes și al enoriașilor săi față de măsurile Bisericii Reformate (controlată, firește, de comuniștii români) de a-l evacua pe pastor din Timișoara în localitatea Mineu, din pricina felului în care acesta criticase regimul ceaușist, mai cu seamă pentru planul de restructurare (demolare) a satelor din România, care ar fi dus
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
timișoreni mărturisesc că încă din 11 decembrie 1989, la Timișoara fuseseră răspândite manifeste multiplicate la mașina de scris, pe care scria: „Jos tirania lui Ceaușescu!”, „Jos dictatura!”, „Moarte dictatorului!” - asta nu înseamnă că ele aveau neapărat legătură cu protestul pastorului reformat sau că țineau de un stimul străin maghiar sau rusesc ori de altă nuanță. În anul 1989, dacă ar fi să consultăm registrele și dosarele fostei Securități, probabil că existau astfel de încercări de a răspândi manifeste anticeaușiste în toate
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
de impact. Protestul debutează în ziua de 15 decembrie 1989 ca o veghe, iar din 16 decembrie ia o turnură care îl sperie inclusiv pe pastorul Tökes, cu atât mai mult cu cât nu mai era vorba doar de enoriași reformați, ci și de români care se solidarizaseră politic cu ceea ce se întâmpla la fața locului. Foarte importantă a fost, deci, această solidarizare a unor oameni de diferite naționalități și cu diferite opțiuni religioase, astfel încât primul lucru care s-a scandat
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
ceea ce se întâmpla la fața locului. Foarte importantă a fost, deci, această solidarizare a unor oameni de diferite naționalități și cu diferite opțiuni religioase, astfel încât primul lucru care s-a scandat în fața casei parohiale a fost „Libertate!”. Nici un moment pastorul reformat nu a intuit că protestul său și solidarizarea locuitorilor Timișoarei vor constitui scânteia care va duce la căderea dictaturii ceaușiste; dimpotrivă, în tot timpul aparițiilor sale la fereastră, când vorbea mulțimii, Lászlo Tökes s-a simțit depășit de evenimente, s-
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
să plece acasă, pentru a nu stârni autoritățile. Fără să fie un disident de anvergură, Lászlo Tökes s-a opus cu mijloacele sale (prin predici) abuzurilor regimului Ceaușescu; după cum recunoaște el însuși, era un nonconformist sau un disident în interiorul Bisericii Reformate, interesat de coagularea minorității maghiare din România în jurul ideii de libertate religioasă. Într-un interviu din 1989, Tökes declară: „Mi-am asumat responsabilitatea și pericolul să lupt pentru drepturile Bisericii, ale minorității maghiare. ș...ț N-am avut în vedere
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
am asumat responsabilitatea și pericolul să lupt pentru drepturile Bisericii, ale minorității maghiare. ș...ț N-am avut în vedere să joc un rol pe plan național. Așa trebuie înțeleasă chestia. Eu nu mi-am putut închipui, ca preot simplu reformat, să lupt pentru cauza eliberării țării de sub asuprirea dictaturii comuniste” (Mioc, 2002, p. 70). Întrebat dacă a bănuit că mișcarea de solidarizare în jurul protestului său va duce la răsturnarea regimului Ceaușescu, Lászlo Tökes răspunde concis că nu. Este evident că
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
decembrie 1989, p. 88), una dintre figurile notorii ale „comandoului” de revoluționari din balconul Operei, timișorenii învățând de la Tökes și enoriașii săi cum se poate critica nonviolent și cu răbdare un regim abuziv. În faza următoare, protestul din fața casei parohiale reformate s-a preschimbat în revoltă, iar din momentul în care mulțimea a început marșul pe străzile Timișoarei, în 16 decembrie, cu puncte și spații de baricadă (în 17-18 decembrie), se poate vorbi, după cum consideră unii analiști, de „comună insurecțională” (Milin
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
necesar; comitetul revoluționar de mai târziu din balconul Operei (19-20 decembrie) s-a format tot aleatoriu, chiar dacă acolo a existat și o oarecare luptă pentru putere între proaspeții lideri revoluționari. La 16 decembrie, protestatarii renunță la veghea în jurul casei parohiale reformate, decizându-se pentru o acțiune în forță, drept care se iese în stradă într-un marș demonstrativ, mergându-se la sediul Comitetului Județean al PCR, unde sunt sparte ferestrele, este distrus steagul comunist și, dintr-o librărie apropiată, arse cărțile semnate
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
neostalinist și arătându-se adesea iritat de prestația retrogradă a lui Ceaușescu în cadrul tendinței reformatoare a celorlalte țări comuniste. De vină pentru tulburările timișorene erau deci, în opinia lui Ceaușescu, străinii (maghiarii) infiltrați pe teritoriul românesc, apartenența etnică a pastorului reformat Lászlo Tökes constituind un pretext potrivit pentru a invada România. * În România - autopsia unei lovituri de stat - în țara în care a triumfat minciuna (1991), Radu Portocală pornește de la premisa că revoluția română a fost un amestec de fals și
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
Basarabiei; prin această pretenție teritorială (considerată tabu), Ceaușescu ar fi declanșat scenariul moscovit al căderii sale (pp. 27-28). URSS a avut complici externi pentru „revoluția” română: cel mai important a fost Ungaria, care s-a ocupat de publicitatea cazului pastorului reformat Lászlo Tökes. În mod intenționat enoriașii pastorului anticeaușist au fost lăsați să protesteze până când mulțimea a căpătat un caracter multietnic, devenind apoi majoritar românească, fiind aptă pentru revolta propriu-zisă. Lászlo Tökes ar fi fost doar un pretext pentru stimularea și
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
fost lăsați să protesteze până când mulțimea a căpătat un caracter multietnic, devenind apoi majoritar românească, fiind aptă pentru revolta propriu-zisă. Lászlo Tökes ar fi fost doar un pretext pentru stimularea și promovarea publică a unei revolte, consideră Portocală, întrucât pastorul reformat a fost arestat în 17 decembrie și eliberat în 22 decembrie (adică nu a mai fost necesar în desfășurarea propriu-zisă a evenimentelor). La început, Armata și Securitatea au evitat să utilizeze arme de foc, folosind tunuri cu apă și bastoane
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
pro-moscoviți au primit acordul de a acționa (pentru aceasta ar pleda numărul mare de agenți sovietici și maghiari prezenți la Timișoara în ajunul și în timpul revoltei), dar posibilitatea complotului ar fi fost agreată și de SUA (care sprijinise disidența pastorului reformat Lászlo Tökes). În scenariul propus de Liviu Vălenaș, sovieticii pregătiseră trupe de intervenție în România, dar pătrunderea lor a fost respinsă de generalul Ștefan Gușe, care a evitat o nouă invazie rusească; trimiterea trupelor sovietice sau, mai exact, solicitarea lor
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
Timișoara, cazul Tökes nu a fost confecționat de Securitate, dar a fost tolerat de respectiva instituție și lăsat să aibă ecou, apoi gonflat; s-a mizat intenționat pe cazul Tökes, ca pe un punct de pornire, și pe etnia pastorului reformat, pe faptul că putea fi mediatizat în Ungaria. De altfel, consideră Loupan, arestarea pastorului a fost anunțată din timp, așa încât enoriașilor și mai apoi timișorenilor protestatari să li se inoculeze o stare de solidaritate, de revoltă și insurgență. În mod
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
Virgil Măgureanu („membru al Securității din 1972”, apparatcik pro-moscovit, apropiat al lui Ion Iliescu, viitorul șef al Serviciului Român de Informații); 8. Iulian Vlad (șeful Securității care, deși implicat în complot, va fi judecat în 1990); 9. Lászlo Tökes („pastor reformat folosit de Securitate pentru a pune în mișcare insurecția populară”) - aceștia ar fi cei mai importanți complotiști, lor adăugându-li-se alte personaje considerate a fi secundare (Gelu Voican-Voiculescu și alții). Antonia Rados urmărește traiectoria complotiștilor nu doar pentru anul
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
din URSS, care i-au contactat pe disidenții anticeaușiști, dar exclusiv foști nomenclaturiști, analizând posibilitățile de reformare a comunismului în România (p. 35). Cazul Tökes a fost instrumentat de facțiunea anticeaușistă din Securitate, fiind intenționat agitate spiritele în jurul evacuării pastorului reformat și mizându-se pe solidarizarea timișorenilor. Dar Securitatea știa să păstreze aparențele: pe de o parte provoca mulțimea ieșită în stradă, cu ajutorul unor membri de-ai săi care distrugeau însemnele comuniste și instigau la revoltă, iar pe de altă parte
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
Naționale, aceasta nu a avut loc neapărat în 22 decembrie, ci după 22 decembrie, atunci când FSN s-a dovedit a fi tot un fel de partid-stat, care nu intenționa să nege regimul comunist, ci să-l continue după un model reformat. Un guvern sau o formațiune politică alcătuită doar din revoluționari (fără politicieni) ar fi fost considerată inaptă să conducă în acel moment de tranziție confuză. O conducere militară era exclusă din pricina vinovăției Armatei care, într-o primă fază a revoltei
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
internă: la început, pentru a seduce Occidentul, oferind imaginea unui comunist independent de Moscova, la sfârșit, pentru a încerca să deturneze atenția românilor de la dezastrul economic și sărăcia extremă din țară, dar și pentru a para influența gorbaciovismului - un comunism reformat, față de care dictatorul român avea alergie. În timpul procesului fulger ce i-a fost intentat lui și soției sale, Elena, în decembrie 1989, Ceaușescu s-a dovedit a fi un individ aproape autist, închis în clișeele sale de dictator, pe care
[Corola-publishinghouse/Science/1928_a_3253]
-
democratizare: sînt posibile regimuri alternative. Însă nemulțumirea față de regimul actual nu e o dovadă a sprijinului pentru o alternativă nedemocratică; de exemplu, doar jumătate din cetățenii țărilor Uniunii Europene sînt mulțumiți de democrație, însă o majoritate consistentă doresc o democrație reformată sau "mai bună". Însă țările post-comuniste nu au avut timp să demonstreze un angajament pe termen lung față de democrație. Sprijin popular redus pentru alternativele nedemocratice Pentru a determina măsura în care noile regimuri sînt în pericol de a se prăbuși
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
baza per-formanței actuale. Totuși, vechiul regim a lăsat multe instituții care nu pot fi desființate deodată, în bloc, cum ar fi tribunalele, armata și poliția. În timp ce indivizii asociați cu represiunea sau corupția pot fi înlăturați de la putere iar instituțiile represive reformate, majoritatea personalului și a instituțiilor vechiului regim rămîn pe poziție (cf. Welsh, 1996). Atunci cînd indivizii întră în contact cu statul în cursul rezolvării problemelor personale, adesea descoperă că cei din "linia întîi" cu care trebuie să trateze, adică cei
Democraţia şi alternativele ei by Richard Rose.,William Mishler, Christian Haerpfer [Corola-publishinghouse/Science/1395_a_2637]
-
Pentru greșelile mele, ei nu poartă desigur nicio responsabilitate și îmi și cer scuze dacă, pe ici pe colo, nu le-am acordat ascultare. Am primit mult ajutor din partea unor colaboratori ai Arhivelor Naționale Ungare, ai Colecției Ráday din Eparhia Reformată a Dunării de Jos, ai Arhivelor de Istorie ale Serviciilor Siguranței Statului, ai Arhivei Etnologice a Muzeului de Etnografie, precum și ai arhivelor de la Colecția de Manuscrise a Bibliotecii Naționale Széchenyi. Sunt foarte recunoscător fiecărui colaborator din aceste instituții. Aduc deosebite
[Corola-publishinghouse/Science/84996_a_85781]
-
însă autorul care, la începutul secolului XX, a gravat icoana Transilvaniei în conștiința publicului cititor maghiar. Romanul său intitulat Clopote amuțite (Elnémult harangok) a devenit metafora populației maghiare în permanentă scădere, în dispersare, incapabilă să stăvilească valul românilor. Zbuciumul pastorului reformat Simándy Pál, eroul romanului, ajuns într-o eparhie din diaspora pentru salvarea sufletelor și în dragostea lui pentru fiica perfidă a preotului greco-catolic, nu se putea sfârși decât tragic. Titlul și referirile romanului, de mai multe ori ecranizat și adaptat
[Corola-publishinghouse/Science/84996_a_85781]
-
din Satu-Mare - maghiarizați parțial, și în cazuri extreme, secui) și pentru întărirea poziției statului națiune în toate domeniile vieții. În numele acestui deziderat, statul român a abandonat practic, până la sfârșitul anilor douăzeci, învățământul minoritar maghiar: conlucrarea confesiunilor istorice maghiare (romano- catolică, reformată și unitariană) susținuse mai mult de 700 de școli primare, precum și rețeaua de licee. În anii treizeci, în România, învățământul în limba maghiară se desfășura în școli medii de stat în două locuri: ca secție a unei școli superioare comerciale
[Corola-publishinghouse/Science/84996_a_85781]
-
ai generației de politicieni socializați în anii treizeci, precum și activiști catolici și persoane devotate ideii de "slujitor al poporului". Printre ei se numărau Vita Sándor, redactor șef al publicației Ellenzék (Opoziția), Mikó Imre jurist, Albrecht Dezső publicist, László Dezső pastor reformat și alții. Pentru ocolirea conflictelor de amploare, Bárdossy László, în calitate de șef de guvern, a încheiat o alianță de partid cu cei din Transilvania: potrivit acesteia, ei au acceptat șefia de partid a primului ministru, au sprijinit poziția guvernului în legislație
[Corola-publishinghouse/Science/84996_a_85781]
-
legea XV, în 1942. Ziarul Ellenzék (Opoziția) trata cel puțin cu indulgență dispozițiile drastice emise la adresa evreilor; de altfel, în zilele premergătoare ocupației germane, a omagiat, în cuvinte calde, memoria seniorului de odinioară al breslei comercianților clujeni, Hirschfeld Sándor. Pastorul reformat László Dezső, chiar dacă rostea în parlament lucruri de un bun gust îndoielnic, s-a distanțat întotdeauna de antisemitismul rasial (chiar dacă nu și de cel de natură creștină), în primăvara lui 1944 încurajându-și colegii pastori calvini să-i ajute pe
[Corola-publishinghouse/Science/84996_a_85781]
-
intelectualității și a clasei de mijloc, cu precădere în orașele transilvane, dar chiar și în mediul rural. Rapoartele căpităniilor de poliție, ale prefecturilor și ale secretariatelor generale aparținând organizațiilor partidului transilvan, fac referiri la faptul că, printre propagandiști, numărul pastorilor reformați era frapant de mare. De pildă, la Huedin șeful organizației locale a Partidului Transilvan (Erdélyi Párt-EP) era protopopul Bokor Márton, care, prin anii douăzeci, împreună cu arhitectul Kós Károly și cu Kecskeméti István (din partea Partidului Popular) luase parte la organizarea Partidului
[Corola-publishinghouse/Science/84996_a_85781]