20,716 matches
-
spectaculos, a ordonat alocarea de la buget a încă unei sume uriașe pentru Buzduganul cu trei peceți, în care să se reflecte mai bine programul Partidului și lupta de clasă. Problema dificilă a secționării cadavrului politic al lui Gh. Gheorghiu-Dej, astfel încât comunismul să rămână neatins, iar Ceaușescu să apară ca soluție salvatoare la greșelile din „obsedantul deceniu”, este rezolvată strălucit în Puterea și Adevărul. Ilustrate cu flori de câmp (1975) este un „strămoș” al lui 4,3,2 de Cristian Mungiu, în
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
număr de spectatori. Iar mesajul său de propagandă naționalistă are efect și astăzi. Puterea și Adevărul (1972) sau Adevărul pentru Putere Puterea și Adevărul este cel mai puternic și mai convingător film de propagandă și mai ales manipulare în favoarea acceptării comunismului ceaușist drept cea mai bună dintre lumile posibile. Crucișătorul Potemkin al nostru. Am testat eficacitatea lui actuală pe tineri intelectuali de până în 39 de ani : într-un număr uluitor de mare de cazuri, mi s-a spus că le- a
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
dintre lumile posibile. Crucișătorul Potemkin al nostru. Am testat eficacitatea lui actuală pe tineri intelectuali de până în 39 de ani : într-un număr uluitor de mare de cazuri, mi s-a spus că le- a modificat în bine părerea despre comunism. Apărut în 1972, după celebrele teze din iulie 1971, prin care Ceaușescu trântește ușa întredeschisă către comunismul „luminat”, „cu față umană”, Puterea și Adevărul marchează glorios începutul cultului de tip stalinist al personalității. În 1974, cu tricolorul pe piept și
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
39 de ani : într-un număr uluitor de mare de cazuri, mi s-a spus că le- a modificat în bine părerea despre comunism. Apărut în 1972, după celebrele teze din iulie 1971, prin care Ceaușescu trântește ușa întredeschisă către comunismul „luminat”, „cu față umană”, Puterea și Adevărul marchează glorios începutul cultului de tip stalinist al personalității. În 1974, cu tricolorul pe piept și sceptrul în mână, înconjurat de portretele voievozilor, Ceaușescu devine împăratul național-comunist al României. Ceea ce reprezintă în această
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
mai adânc în negarea unui sistem, cu cât critica e mai realistă și aspră, cu atât mai eficientă se va dovedi „întorsătura” finală de condei prin care sistemul este totuși salvat. Oricât de teribile și acuzatoare erau aceste secvențe la adresa comunismului, ele puteau fi descărcate în spinarea răposatului Dej. Și atunci, prin puterea de a recunoaște că „s-au făcut greșeli mari”, cu atât mai puternic și dătător de speranță se arăta regimul Ceaușescu. Firește, vor fi fost și ceva spectatori
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
ci masa standard a cetățenilor posedând o rezistență modestă în fața propagandei. Nu există în Puterea și Adevărul nici un singur membru PCR care să fie un fripturist, un arivist, un impostor fără convingeri și principii, doar cu interese. Toți cred în comunism și nu și- ar renega această religie pentru nimic în lume. Sunt gata să distrugă oameni pentru ce cred ei că e binele Partidului. Or, în anii ’70 și ’80 ajung majoritari în PCR tocmai cei care nu dau doi
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
și- ar renega această religie pentru nimic în lume. Sunt gata să distrugă oameni pentru ce cred ei că e binele Partidului. Or, în anii ’70 și ’80 ajung majoritari în PCR tocmai cei care nu dau doi bani pe comunism, vor doar să parvină pe cale politică. Ideologia, principiile comuniste devin un set de prefabricate verbale recitate mecanic de nomenclatură. De Marx sau Lenin nu mai pomenește nimeni, se citează doar din Ceaușescu. Puterea și Adevărul este filmul cu cea mai
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
muncă ilegală, 14 ani de închisoare, muncesc de dimineața până seara. Și sunt singur !” Pleacă printre pomi. Așa reușește Titus Popovici să legitimeze în plan uman una dintre cele mai grotești forme de manifestare a minciunii instituționalizate care a fost comunismul : vizitele „de lucru”, regizate mai ceva ca un film. Bineînțeles că la o a doua privire, lucidă, descoperi falsul logico-moral : păi, dacă ești singur, tovarășe Stoian, de ce nu- ți găsești o femeie, un câine, de ce nu adopți un copil sărman
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
viitorul în față, vrei să-ți strici dosarul cu fata asta ? !...”. Pentru că Nelu își bate joc de „povețele” ei, îi șuieră, în culmea furiei, desfigurată : „Îți fac raport !”. Întrezărim, pentru o fracțiune de secundă, abisul de ticăloșie al turnătoriei în comunism. Dar tonul fundamental al Probei de microfon nu este unul politic critic. Daneliuc are inteligența artistică să contrazică sistemul prin înfățișarea unei normalități mărunte, amuzantă, apolitică și „amorală”. „Revolta” lui Nelu față de sistem s-ar exprima nu prin manifeste anticomuniste
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
splendoarea în persoana lui Proca (Nicolae Albani). Este primul protagonist „tovarăș” în totalitate negativ din filmul românesc sub dictatură. Comuniștii din Puterea și Adevărul fac greșeli, unele foarte grave, au păcate, au probleme de caracter, dar, lucru esențial, cred în comunism, sunt gata să sufere și chiar să moară pentru cauză. Proca nu numai că este un primitiv, demagog, ticălos, agresiv și totodată fricos, își exprimă la un moment dat și lipsa oricărei convingeri în afara cinismului intereselor personale. Nu înainte însă
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
Căință, filmul parabolico- metaforic antistalinist cu care Tenghiz Abuladze a cules în același an, 1984, aplauzele Occidentului și premiul de regie la Cannes. În schimb, ținta vizată de Daneliuc va fi atinsă, cu mijloace asemănătoare, căzute în desuetudine după colapsul comunismului, de Dan Pița în 1992. Utilizând aceeași metaforă încărcată a hotelului-carceră-ospiciu, imaginile baroce ale lui Călin Ghibu și pe Ștefan Iordache într-un rol asemănător, Dan Pița a câștigat Leul de argint la Veneția. Casa dintre câmpuri (1980) sau Canalia
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
demonstrează pentru prima dată pe ecran că ideologia comunist-populistă poate fi complet mimată, trucată până la măduvă și cu succes. Cel mai cunoscut pozitiv- negativ de până atunci, Pavel Stoian din Puterea și Adevărul, face greșeli mari, dar crede sincer în comunism și nu e pus pe căpătuială. Axente e un exemplar specific României comuniste fără comuniști, doar ariviști fără ideologie și scrupule, a anilor ’80. Imaginea aceasta e întărită și cu personajul secretarului de partid venit în locul onestului Vardaru, accidentat la
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
recurgem la conștiință. Cunoști bățul ăsta folosit de unii doar prin ședințe ?”. O idee revine sistematic, rostită de diverse personaje : „Socialismul nu e țara laptelui și a mierii, dar îți oferă posibilitatea de a le avea” (Tovarășul Prim). „Vă imaginați comunismul ca pe un edificiu de cleștar, cum încercau unii să- l prezinte ?” (tovarășul Cremene). „Imaginea idilică despre lume n-are nici o legătură cu arta adevărată !” (prof. Cremene). „Poate și noi suntem vinovați de imaginea pe care am lăsat- o celor
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
exact ce cerea Securitatea în acei ani de la puținii care îndrăzneau să critice cu voce tare : Uite ce este, vă spunem așa, între noi, că sunteți intelectual, puteți să ziceți ce vreți de Partid, de Comitetul Central, de socialism, de comunism, dar nici un cuvânt despre Tovarășul Ceaușescu, că atunci luăm măsuri. Accentele critice la adresa sistemului, combinate cu magnificarea Conducătorului, fac din Probleme personale un film de propagandă nu comunistă, dar ceaușistă, în favoarea dictaturii personale, nu a proletariatului. Totuși, numărul și deschiderea
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
dictaturii personale, nu a proletariatului. Totuși, numărul și deschiderea supapelor prezente în acest film sunt un simptom, acum limpede, al presiunii sociale în creștere, resimțită de Partid. Secvențe (1982) sau Cinema contra cinema - seria a doua În cinematografia română sub comunism am identificat doar două filme îndreptate împotriva propagandei comuniste în cinema. Nu împotriva realităților sistemului comunist, cum e cazul Reconstituirii sau al Croazierei, ci împotriva temelor propagandistice din cinema. Primul este Un film cu o fată fermecătoare (1967), în care
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
au un surplus de pământ neînregistrat și astfel pot raporta recolte la hectar false, care le aduc beneficii nemuncite. Complicitatea merge și mai sus, până la secretarul de partid jude țean. Din punctul de vedere al propagandei, filmul afirmă ceva grav : comunismul permite ca segmente întregi ale societății să fie corupte, să escrocheze statul. Pe spectatorul acelor ani nu se putea să nu-l ducă gândul la raportările de cifre false la nivel național în agricul tură, care, însumate, dădeau o suprafață
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
se uită la mine și nu știu dacă mă vede” și reluate de un lt. Popa scos din sărite, agitându-și mâna cu degetele rășchirate prin fața ochilor lui Vasile : „Mă, băiete, tu vezi ceva ?”. Funcționează aici o regulă care transcende comunismul, enunțată de secole în relația omului cu diavolul și reluată de nenumărate ori în cinema. Ucigă- l toaca nu e un simplu ucigaș, un călău, un torționar care îți poate face rău când și cum vrea el. Ca să devii vulnerabil
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
sfârșind cu A doua variantă (1987), toate construiesc o istorie contrafăcută, menită să furnizeze legitimitate Partidului unic dictatorial, ajuns la putere prin fraudă și șantaj. Este cea mai amplă operațiune de falsificare propagandistică întreprinsă într-un domeniu al artei în comunismul românesc. Numărul imens, în raport cu dimensiunile cinematografiei noastre, de filme cu ilegaliști conturează o rezistență antifascistă și anticapitalistă de proporțiile unui război civil. Pare că divizii întregi de români idealiști, în special tineri, dedicați clasei muncitoare în alianță cu țărănimea patriei
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
fi însemnat ceva în subconștientul celor care au urlat : „Moarte intelectualilor !”. Propaganda antioccidentală, prezentarea vesticilor ca hoți și ucigași care vor să fure tot timpul ceva de la noi, se poate traduce într-o altă lozincă a primilor ani de după căderea comunismului : „Nu ne vindem țara !”. A face avere, a te îmbogăți au fost întotdeauna semne ale viciului și decăderii morale în filmul românesc de propagandă - îmi amintesc bine disprețul, dacă nu chiar ura, cu care mulți „oameni de bine” rosteau printre
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
criteriul înfățișării - plete, ochelari, barbă, fustă scurtă, machiaj. Cu numai cinci pelicule catalogabile ca anti-sistem în patru decenii - Directorul nostru, Reconstituirea, O lacrimă de fată, Croaziera, Faleze de nisip - nu se poate spune că filmul românesc a contribuit la căderea comunismului. Cu numai cinci pelicule de propagandă convingătoare artistic în patru decenii - Valurile Dunării, Setea, Duminică la ora 6, Puterea și Adevărul, Zidul - nu se poate spune că „opera prop” a cinematografiei românești a contribuit la a- i face pe români
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
cinci pelicule de propagandă convingătoare artistic în patru decenii - Valurile Dunării, Setea, Duminică la ora 6, Puterea și Adevărul, Zidul - nu se poate spune că „opera prop” a cinematografiei românești a contribuit la a- i face pe români să simpatizeze comunismul. Dar a pus umărul la altceva - să-i determine pe neașteptat de mulți să urască. Ura față de bogați, de intelectuali, de străini, de românii care au plecat din țară se mai simte și astăzi în societatea românească. După 1989, nici unul
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
determine pe neașteptat de mulți să urască. Ura față de bogați, de intelectuali, de străini, de românii care au plecat din țară se mai simte și astăzi în societatea românească. După 1989, nici unul dintre cineaștii români care au făcut film în comunism nu și-a recunoscut acest aport la ură, ca să nu mai vorbim de mea culpa. Index de filme A A doua variantă (1987) 234, 241, 281, 285 A fost prietenul meu (1961) 111, 115 A trăi pentru a trăi (Vivre
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
1956; Eclipsa, București, 1997. Repere bibliografice: Savin Bratu, Un document de care-ți aduci aminte, GL, 1957, 12; I. Peltz, „Masacrul”, „Steagul roșu”, 1957, 4 aprilie; Carol Isac, Fanatism și utopie, „Orient-Expres” (Israel), 1997, 129; Geo Vasile, Cartea dezamăgirii de comunism, LCF, 1997, 42; Matthias Messmer, Braune und rote Diktatur in Rumänien, „Neue Zürcher Zeitung”, 1999, 24 noiembrie; Ute Grossmann, Zeuge des Terrors in braunem und rotem Gewand, „Frankfurter Rundschau”, 1999, 12 decembrie; William Totok, [Matei Gall], „Halbjahresschrift für südosteuropäische Geschichte
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287138_a_288467]
-
vieții. Cu toate acestea ofensiva materialistă, sprijinindu-se pe darwinism, avea să câștige teren, impunându-se ca o filosofie de viață, a căror consecințe sociale și politice au fost dramatic percepute de umanitate, începând cu revoluția franceză și culminând cu comunismul. Dincolo de percepția materială a lumii, dincolo de posibilitățile omului de a-și apropia natura prin capacitatea sa de a o pătrunde și modela, rămâne totuși esența vieții, care depășește cu mult capacitatea omului de a o explica și înțelege. Paulismul - ca
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
decât în măsura interesului personal. Acestea din urmă sunt lăsate în părăsire, între alte motive și pentru că ne bizuim pe grija altora’’. Acest adevăr s-a vădit ori de câte ori s-a încercat comunizarea proprietății, corolarul acesteia fiind sistemul comunist, iar eșecul comunismului a dovedit din plin spusele lui Aristotel. Cu toate acestea există un sentiment instinctiv care se răsfrânge, după cum arătam mai sus, asupra perimetrului geografic național locuit și folosit de conaționali, sentiment cunoscut sub denumirea de patriotism și care derivă mai
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]