19,095 matches
-
Înseamnă „cuvântare care stârnește uimirea” și se referă la povestiri care aparțin cuvântărilor străvechi și care necesită explicații pentru cel care le ascultă prima dată (G. Calame-Griaule, 1965, p. 448). Totuși etnografii, atenți la realitățile concrete, nu au absolutizat aceste distincții, nu le-au transformat În categorii care ar include texte radical diferite, deoarece au constatat că localnicii transferau adesea teme dintr-o familie de povestiri În cealaltă familie sau că aveau, față de aceeași temă epică, când o atitudine solemnă (ca și cum
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
aproape antitetice, În timp ce celelalte forme narative par a fi conglomerate eterogene, care Înglobează când caracteristici specifice mitului, când note specifice basmului. Ideea deosebirilor formale a fost reluată, din altă perspectivă teoretică, de Claude Lévi-Strauss. Fidel unui principiu fundamental al lingvisticii (distincția dintre structura de suprafață și cea de profunzime), antropolgul structuralist susține că opozițiile țin de planul (superficial) al concretizărilor și că, În consecință „mitul și povestea exploatează o substanță comună, dar o fac, fiecare, În felul său propriu”. Nu există
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
care disting Între aceste genuri; În sfârșit, chiar dacă prescripții sau prohibiții sunt asociate când unuia, când altuia (recitarea miturilor În anumite momente sau numai În anumite anotimpuri, În timp ce poveștile pot fi narate, datorită naturii lor profane, În orice moment). Aceste distincții sunt interesante pentru etnograf, dar nimic nu ne garantează că ele țin de natura profundă a lucrurilor. Din contra, constatăm că narațiuni, care au caracterul unor povești Într-o societate sunt mituri În alta și invers - un prim motiv să
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
Înseamnă că aceeași schemă epică poate fi uneori percepută și valorizată ca mit și alteori trăită și interpretată ca povestire obișnuită: În același timp este evident că aceste societăți percep cele două genuri ca distincte și că permanența unei asemenea distincții se Întemeiază pe ceva. După părerea mea, acest fundament există și el constă Într-o dublă diferență de grad. În primul rând poveștile sunt construite pe opoziții mai slabe decât cele pe care le găsim În mituri: nu cosmologice, nu
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
globale: riturile de confirmare (care marchează ordinea și categoriile existente) și riturile de transformare (care marchează străpungerea barierelor și trecerea de la o formă de structurare a vieții sau societății la alta nouă). R. Da Matta (1977, pp. 260-261) dezvoltă o distincție propusă de antropologul englez M. Gluckman și acentuează dihotomia dintre riturile de Întărire (atrag atenția asupra regulilor care guvernează organizarea socială, le confirmă simbolic, marchează granițele dintre diferitele categorii sociale) și riturile de inversiune (generează amestecarea rolurilor și categoriilor sociale
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
carnavalul pentru cea de-a doua. G. Koziol (1992, p. 294) consideră că ceremoniile pot fi publice sau private (după nivelul de participare) și transcendente sau laice (după gradul de implicare a sacralității), iar R. Bocock (1970, pp. 285-297) subliniază distincția dintre riturile religioase și riturile civice. Pentru C. Bell, autoarea unei ample monografii consacrate sistemului ceremonial (1997, pp. 94-129), „spectrul” manifestărilor rituale poate fi organizat după următoarele clase: a) rituri de trecere: Însoțesc și dramatizează momente esențiale din viața individului
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
ritual poate fi inclusă și dezbaterea În jurul binomului rit-ceremonie. Chiar dacă cei mulți cercetători folosesc cele două noțiuni ca perfect sinonime, au existat și voci care au susținut necesitatea unei diferențieri conceptuale. B. Alexander (1987, vol. III, p. 179) susține că distincțiile dintre cele două concepte se Întemeiază fie pe obiectul manifestării (riturile sunt mai legate de sfera religiosului, ceremoniile de aceea a laicității), fie pe funcția manifestării (riturile implică și contestarea ordinii, ceremoniile sunt mai ales conservatoare). Cea mai cunoscută pledoarie
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
aparține antropologului englez Max Gluckman (1977), care susține că termenul ritual ar trebui să se refere la acele manifestări ce implică participarea unor puteri oculte, În timp ce ceremonie ar reprezenta o categorie mai adecvată pentru activitățile formale cu conținut laic. Aceeași distincție este avansată și de Edmund Leach (1972, p. 521): „Ritul este, de obicei, folosit pentru pentru acel corp de obiceiuri asociate În mod specific cu activitățile religioase, În timp ce datina și ceremonia devin categorii reziduale, pentru descrierea activităților laice”. Cealaltă axă
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
individualizează prin caracterul elaborat, complex și solemn, În timp ce riturile „par a se referi În principal la necesitatea, obligatorie din motive normative sau psihologice de a adera, temporar, la reguli deja formulate referitoare la comportamente expresive sau magice” (comentarii asupra acestor distincții În C. Bell, 1997; J. Cuisenier, 1998; R. Rappaport, 1999; R. Schechner, 1993). Categorii integratoare A doua direcție a reflecțiilor referitoare la „cartografierea” universului ritual se ocupă nu atât de identificarea subclaselor interne, cât de sesizarea relației dintre aceste fenomene
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
unele teorii despre rit accentuează diferențele dintre acesta și alte fenomene sociale, iar altele scot În evidență congruența dintre sfera ceremonială și alte forme de acțiune umană. Această ultimă tendință este justificată și de Încercările de evitare a capcanelor unor distincții, clasificări și terminologii considerate - fie din pricina folosirii excesive, fie din pricina controverselor - mai puțin elocvente. Astfel, unii antropologi au Încercat să impună alte concepte sau sintagme pentru a denumi asemenea manifestări sociale. Pentru acești autori, fiindcă ritul și ceremonia nu pot
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
este marcat de o dublă eterogenitate - a fenomenelor sociale și a claselor teoretice care Încearcă să le identifice, să le clasifice și să le interpreteze. Din această perspectivă, Catherine Bell afirmă, Într-o lucrare frecvent evocată (1992, p. 70): Câteva distincții sunt În mod obișnuit avansate: Între studiile ritualice și studiile liturgice, Între riturile religioase și riturile laice, Între rit și ceremonial ș...ț, Între riturile politice și riturile civice, Între riturile private și riturile colective, Între riturile de rebeliune și
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
acțiuni” (p. 74). Ea consideră ritualizarea ca o parte a unei clase mai complexe de comportamente pe care, În tradiția lui Bourdieu, le numește practici. Astfel, ...concepută ca o practică, ritualizarea implică fixarea, În și prin activitatea ei, a unei distincții privilegiate Între diferitele moduri de a acționa, În special Între acele acțiuni care au fost performate și cele cu care acestea intră În contradicție, pe care le imită sau pe care le implică. Ceea ce Înseamnă că o caracteristică intrinsecă a
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
Această paradigmă, dominantă În intepretările antropologiei victoriene (dar evidentă și În multe abordări ulterioare), se Întemeiază pe o viziune aparte asupra religiei, viziune făurită În Europa postmedievală, sub influența mișcărilor reformiste: Un ideal eterat al religiei răzbate din toate aceste distincții. Religia este concepută ca un fenomen concentrat exclusiv asupra unor obiective legate de lumea divină. Orice preocupare concretă, pragmatică este etichetată ca magie. Religia este restrânsă la supunerea plină de pietate În față unor puteri divine Îndepărtate. Orice efort de
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
intră În prima categorie, iar cel „de deochiat” În a doua; b) scopul: magia albă, care urmărește obiective pozitive, fără a face rău nimănui, și magia neagră, pentru care atingerea scopului este sinonimă cu afectarea unui individ sau grup. Această distincție acoperă În mare parte o dihotomie exprimată În antropologia anglofonă prin opoziția dintre sorcery (vrăjitoria cu scopuri În general pozitive) și witchcraft (vrăjitoria demonică). Pentru Ph. Stevens Jr (1996, vol. III, p. 724), acțiunile magice se Împart În: magia bună
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
care actele magice sunt general răspândite și se Împletesc cu credințele și acțiunile religioase, și magia elaborată (high magic) din societățile dezvoltate (magii persani, astrologia, alchimia), separată de practica religioasă și transformată În sistem simbolic de sine stătător. Prelungind această distincție am putea include În acestă a doua categorie și cultele magice (voodoo, cargo cult, ghost dance, macumba, neopăgânismul) - și ele constructe culturale complexe. În comunitatea antropologilor și a specialiștilor În istoria religiilor, nu numai defințiile și tipologiile sunt imprecise, contestate
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
două tipologii, Întemeiate pe diferite axe de clasificare: magia populară și magia intelectuală (după complexitatea sistemului de reprezentări care legitimează actul magic) și magia spirituală și magia cu ajutorul demonilor (după agentul actului magic). Mult mai frecvent evocată este Însă o distincție clasică (datorată antropologului englez E.E. Evans-Pritchard, 1976), care separă sorcery și witchcraft: Caracteristicile tipice ale sorcery, fie ea reală sau imaginară, pot include mai mult decât faptul că este o acțiune conștientă, intenționată, performată de specialiști În arta riturilor magice
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
de aceea necesită foarte puține acțiuni de manipulare magică, În antiteză cu practica magică a sorcery (B. Kapferer, 2002, p. 10). În spațiul românesc, Simion Florea Marian (1996, pp. 7-9) a propus În urmă cu un secol, În același spirit, distincția dintre farmec și vrajă, prima fiind un act cu finalități pozitive, realizat cu ajutorul divinităților binevoitoare, În timp ce a doua s-ar referi la acțiuni magice malefice, care implică pactul cu diavolul. În planul actorilor, el distinge Între reprezentanții Necuratului - vrăjitori/vrăjitoare
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
adică persoane care folosesc puterile magice obținute din diferite surse fie pentru a-i proteja pe alții sau a face bine altora, fie pentru a-și face bine lor. Ion Aurel Candrea (1999), evocând observațiile lui Marian, susține utilitatea acestei distincții, chiar dacă În practică ea nu funcționează În mod absolut. În schimb, alți cercetători precum I. Evseev (1997), F.E. Lorinț și J. Bernabe (1977), A. Olteanu (1998), I. Pavelescu (1998) o consideră inoperantă. Referindu-se În mod special la tradițiile europene
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
adesea femeile, sunt asemănați cu vrăjitorii/vrăjitoarele: ei sunt plasați astfel În categoria persoanelor malefice, fără să fi făcut Însă niciun rău anume (W. De Blécourt, 1999, pp. 151-152). Cercetările moderne consacrate magiei arată că, În diferitele civilizații ale planetei, distincțiile acestea nu funcționează ca o marcă absolută, ci doar ca indici ai unor categorii fluide, care se pot transforma una În alta. În general, vrăjitoria este asociată cu un rău făcut cu intenție sau produs În urma unei reacții neintenționate a
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
Îndepărteze de oameni și să nu-i mai tulbure. Pentru a separa divinitatea și oamenii, nu pentru a-i uni. Există un paradox aici. Divinitatea este separată de oameni printr-un act care Îi aduce Împreună. Soluția paradoxului stă În distincția dintre două tipuri de uniuni - uniunea din planul material trebuie să dispară În momentul sacrificiului prin aducerea În prim-plan a uniunii din planul spiritual. Obiectul sacrificiului Obiectul sacrificiului este, prin natura sa, ambiguu: el aparține acestei lumi, dar, prin
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
este să producă o modificare radicală a statutului social și religios al persoanei inițiate”, scrie Mircea Eliade (1987, vol. VII, p. 225). Deoarece această transformare de statut se poate exercita În moduri diferite, În literatura de specialitate este frecvent utilizată distincția dintre inițierile legate de riturile de trecere ale vieții și cele asociate cu riturile de acces Într-o anumită organizație socială. După J. La Fontaine (1985, pp. 102-103), primele marchează maturitatea (fizică, sexuală, socială), sunt obligatorii și au un caracter
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
un caracter „inversiv”, contestând momentan structura existentă, celelalte au un caracter „revoluționar”, care poate fi subversiv și distrugător pentru ordinea socială. De aceea, individul „trăiește” liminalitatea, dar „se joacă” cu liminoidul (V. Turner, 1982, pp. 53-55). În paralel cu aceste distincții, Turner (1974, p. 169) a sugerat și o altă tipologie, referitoare la constructele rituale din timpul perioadei liminale, altfel spus la communitas: a) existențiale (spontane): „confruntarea directă, spontană, imediată a identității umane, În care umanitatea este experimentată ca o comunitate
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
carnavalului). Dificultatea identificării unor linii de demarcație inatacabile este relevată și de R. Grimes (1987, vol. XII, p. 1): De obicei, procesiunile și paradele sunt diferențiate prin considerarea primelor ca manifestări sacre și a celor din urmă ca manifestări profane. Distincția nu este foarte utilă, deoarece procesiunile par să penduleze Între aceste domenii, ca și Între alte sisteme de clasificare. Poate că ar trebui să considerăm paradele și procesiunile drept manifestări ale aceleiași clase de acțiuni, una fiind definită prin caracterul
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
precum sfârșitul unei perioade de secetă sau promovarea nobilimii În robă. Ea exista În maniera În care prind viață unele afirmații celebre sau opere de artă - ca simplă expresie, fiind o ordine socială reprezentându-se pe sine, ei Înseși. Pe lângă distincțiile legate de cei care au dreptul să participe și cei care nu beneficiază de acest privilegiu, constructele rituale instituie și alte sisteme de diferențiere, prin fixarea normelor de comportament. Studiile aflate la intersecția istoriei cu antropologia dezvăluie procesele lente de
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
și la noua hală (aflată În construcție) care va găzdui această manifestare tradițională. Inaugurarea de la Nevers se Încheie aici, cu toate că parcursul politic și ceremonial al președintelui Mitterand a continuat cu vizita la Lornes, unde i-a decernat unui consilier local distincția Legiunea de Onoare, a ținut un discurs În fața localnicilor și a luat prânzul cu consilierii din Lornes. După-amiază, François Mitterand a inaugurat (după același scenariu ceremonial) un ansamblu de 24 de apartamente În Charite-sur-Loire și a decorat câteva oficialități locale
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]