2,751 matches
-
face bucăți pe răsculați: cei care nu sînt executați pe loc sau spînzurați în ciorchini de copacii din jur, sînt amendați. Se fac totuși și unele concesii țăranilor: confirmarea cutumelor și garantarea menținerii avantajelor recent obținute, pe care monarhia și nobilimea încercau să le reducă. Orașul în criză E incontestabil că populația orașelor crește în cursul secolelor XIV și XV. Zidurile de întărire care le protejează de tulburările din sate și activitatea economică ce contrastează cu domeniul feudal devastat și cîmpurile
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
cadru spiritual și de consolare. Fără îndoială, războiul joacă un rol destul de mare în această degradare a cadrului ecleziastic. Dar acesta nu face adesea decît să scoată în evidență nenorociri anterioare crizei din secolele XIV și XV. Sosiți din rîndurile nobilimii, episcopii sînt deosebit de preocupați să-și completeze veniturile scăzute ale diecezelor afectate de epidemii și de jafuri, prin cumulul de beneficii ecleziastice. Cum se poate imagina administrarea mai multor dioceze? Pe deasupra, în această epocă a dezvoltării statelor naționale, numeroși prelați
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Ludovic de Aragon (1370-1386). Maria, fiica sa mai mare, se căsătorește cu Sigismund de Luxemburg, care își asigură în felul acesta coroana Ungariei înainte de a obține, s-a văzut în ce condiții, pe cea a Boemiei și titlul imperial. Dar nobilimea maghiară se opune cu îndîrjire autorității suveranilor germani, a căror putere nu este mai solidă în Ungaria decît în Boemia. De la înfrîngerea de la Nicopole (1396), Ungaria este confruntată totuși, în primul rînd cu amenințarea unei invazii otomane. Sub conducerea lui
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
cu îndîrjire autorității suveranilor germani, a căror putere nu este mai solidă în Ungaria decît în Boemia. De la înfrîngerea de la Nicopole (1396), Ungaria este confruntată totuși, în primul rînd cu amenințarea unei invazii otomane. Sub conducerea lui loan Hunyade 35, nobilimea ungară pune mîna pe arme pentru a încerca să se opună presiunii turcești pe care Habsburgii sînt incapabili s-o împiedice. Din acest motiv, nobilimea ungară hotărăște în 1458 să-și aleagă propriul rege, Matei Corvin, fiul lui loan Hunyade
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
totuși, în primul rînd cu amenințarea unei invazii otomane. Sub conducerea lui loan Hunyade 35, nobilimea ungară pune mîna pe arme pentru a încerca să se opună presiunii turcești pe care Habsburgii sînt incapabili s-o împiedice. Din acest motiv, nobilimea ungară hotărăște în 1458 să-și aleagă propriul rege, Matei Corvin, fiul lui loan Hunyade. În sfîrșit, Polonia cunoaște și ea o puternică reacție anti-germanică. Cucerită de Cavalerii Teutoni în secolul al XIII-lea, ea este slăbită de certurile dintre
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
pe care dinastia Piast este incapabilă să le pună capăt și pare expusă poftelor suveranilor germani. La mijlocul secolului al XIV-lea, declinul său este stopat un timp de Cazimir cel Mare, care, între 1333 și 1370, mărește teritoriul și readuce nobilimea la ascultare. Dar, în 1370, nobilii polonezi îi dau drept succesor pe Ludovic de Anjou, deja rege al Ungariei. Pentru că prin căsătoria Mariei, fiica sa mai mare, cu Sigismund de Luxembourg riscau să provoace trecerea țării sub autoritatea unui prinț
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
al XIV-lea, țările scandinave au un rol mai puțin important în istoria Europei. Resursele puține și populația scăzută explică această poziție modestă, întreaga istorie a celor trei regate se reduce la lupta dusă de monarhie împotriva atitudinii recalcitrante a nobilimii și a clerului. Dar, începînd din secolul al XV-lea, se petrece un fapt important: pătrunderea pe domeniul scandinav al Mării Baltice a orașelor germanice din Hansa teutonică. Colonizat în partea de sud de către germani, regatul Danemarcei se vede printre altele
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Danemarca, sub domniile Margaretei și a lui Eric, folosește în avantajul său forțele celor trei state ale Uniunii. Uniunea nu supraviețuiește mult timp după dispariția inițiatoarei sale, care moare de ciumă în 1412. Dominația daneză este suportată din ce în ce mai greu de nobilimea celorlalte două regate. Acest sentiment este agravat de faptul că, odată cu venirea la putere a suveranilor germani, Eric de Pomerania și succesorii lui, Christophe de Bavaria și Christian de Oldenburg, toate funcțiile importante sînt în mîinile germanilor. De acum, revoltele
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
secolului al XIV-lea, istoria Italiei de nord se confundă cu cea a raporturilor dintre cler și Imperiu, peninsula constituind miza teritorială a conflictului dintre cele două puteri, în același timp, în cadrul fiecărui oraș, o luptă permanentă se duce între nobilimea care, la începutul secolului al XIV-lea, deține încă puterea și burghezia care, îmbogățită în urma unei intense activități economice în cadrul corporațiilor, încearcă să pună mîna pe aceasta. Orașul Milano cunoaște astfel dictatura familiei Visconti. Aceștia guvernează prin teroare și creează
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Din secolul al XIII-lea în secolul al XV-lea, Castilia cunoaște o lungă perioadă de anarhie: urmașii suveranilor se înfruntă cu marile familii feudale. Străinătatea intervine în aceste conflicte iar curînd monarhia castiliană devine o simplă jucărie mînuită de nobilime. Astfel, regele Henric al IV-lea se vede nevoit să o dezmoștenească pe fiica sa, Ioana căreia i se atribuie o naștere nelegitimă în favoarea surorii sale, Isabella (1474). Cînd, în 1410, se stinge dinastia de Aragon se apelează la un
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
religioase. Spania timpurilor moderne se constituie în mijlocul flăcărilor, a rugurilor și a sentințelor de întemnițare. Devenind supraveghetori fanatici ai respectării stricte a religiei, cei doi suverani se preocupă să asigure urmașilor lor puterea absolută. Asprimea nemiloasă a Isabellei, care deci-mează nobilimea castiliană, rade de pe fața pămîntului fortărețele, suprimă pensiile și pune la punct turbulenta nobilime din regatul său. În Aragon, Ferdinand reușește să dezbine adunările orășenești și să elimine partidul democrat, sprijinindu-se pe cei bogați. În grabă, juriștii organizează reformele
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
întemnițare. Devenind supraveghetori fanatici ai respectării stricte a religiei, cei doi suverani se preocupă să asigure urmașilor lor puterea absolută. Asprimea nemiloasă a Isabellei, care deci-mează nobilimea castiliană, rade de pe fața pămîntului fortărețele, suprimă pensiile și pune la punct turbulenta nobilime din regatul său. În Aragon, Ferdinand reușește să dezbine adunările orășenești și să elimine partidul democrat, sprijinindu-se pe cei bogați. În grabă, juriștii organizează reformele administrative pe care monarhia franceză le realizase în timpul lui Filip cel Frumos. La sfirșitul
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
crearea statelor naționale din Europa. Astfel, în Franța.sfîrșitului de secol XV, două concepții despre stat se opun: cea a statului roman, guvernat de o lege unică, al cărei garant este suveranul, și cea a statului feudal, susținută de marea nobilime care, în 1437, 1440 sau 1442, cînd războiul nu se sfîrșise încă, organizează răscoale împotriva puterii regale. Dacă în timpul vieții tatălui său Carol al VII-lea, Ludovic al XI-lea a sprijinit pretențiile feudale, din momentul urcării pe tron el
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
nu se sfîrșise încă, organizează răscoale împotriva puterii regale. Dacă în timpul vieții tatălui său Carol al VII-lea, Ludovic al XI-lea a sprijinit pretențiile feudale, din momentul urcării pe tron el se arată hotărît să facă pe reprezentanții marii nobilimi să simtă greutatea autorității sale. Dar manevrele sale, adesea întortocheate, care constau în a-i asmuți pe unii împotriva altora sau în a relua pe ascuns ceea ce oferise în mod public, măresc nemulțumirile. În 1467, "Liga Binelui Public"38 adună
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Castilia, de Camera Lorzilor în Anglia sau în Franța de Marele Consiliu. Autoritatea regelui este întărită prin înmulțirea agenților care îl reprezintă în provincii: judecători regali, ofițeri sau reprezentanți locali ai Coroanei aleși, ca de exemplu în Anglia, din rîndurile nobilimii provinciale. Produsele care provin de pe domeniul regal și prerogativele regale fiind insuficiente, aceste monarhii consolidate își atribuie resurse permanente. La început "extraordinare", impozitarea persoanelor sau a bunurilor și taxele pe schimburile de mărfuri devin permanente. Acestea permit regelui să-și
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Spania ca o îndepărtată anexă a statului burgund, capabilă să-i furnizeze noi venituri și noi beneficii. Astfel, arhiepiscopatul de Toledo este atribuit nepotului unui consilier al lui Carol, în timp ce miniștrii burgunzi cer subvenții Cortesurilor spaniole. Această politică provoacă opoziția nobilimii catalane gata să încurajeze o revoltă contra celui pe care îl consideră un suveran străin. Aceste dificultăți din Spania trec pe locul doi în momentul în care, după moartea bunicului său, împăratul Maximilian, Carol moștenește posesiunile germane ale acestuia: acum
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
și spaniole sub domnia lui Ludovic al XIII-lea barocul pătrunde masiv în momentul în care țara trece prin tulburări civile și în care aristocrația încearcă să se opună puterii monarhice. Gustul pentru libertate, fantezie și exuberanță răspunde dorințelor unei nobilimi care încearcă să zdruncine rînduiala regală. Sprijinit de magistrații și de burghezii provinciali, clasicismul, care se afirmă de la mijlocul secolului al XVI-lea, desigur, nu dispare, dar este combătut cu putere de arta barocă. Aceasta din urmă cunoaște o incontestabilă
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
continuare să-și extindă dominația asupra Europei în numele credinței catolice. Alegerea lui Ferdinand al II-lea (1619), elev al iezuiților, ca împărat, pare să ducă la realizarea acestui proiect. În sfîrșit, ruptura intervenită cu un an înainte între Ferdinand și nobilimea cehă protestantă, pe care acesta o persecută, aruncă Europa în "războiul de treizeci de ani". Acesta apare la început ca o luptă între prinții protestanți germani, susținuți de cehi, și împăratul catolic aliat cu Habsbur-gii din Spania. Dar victoria rapidă
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
asistată de cardinalul Granvelle. Interesat și plutocrat, acesta din urmă provoacă opoziția nobililor olandezi. Membri ai ordinului burgund al Lînii de Aur, contele de Egmont și Wilhelm de Nassau, prinț de Orania, se fac purtătorii de cuvînt ai insatisfacției unei nobilimi ale cărei motive de nemulțumire sînt numeroase: prezența garnizoanelor spaniole în orașele Flandrei și Valoniei, introducerea iezuiților și Inchiziției pe acest teritoriu preferat de umaniști, în care predomină reforma calvinistă, și crearea a patruzeci de noi epis copate. Separarea de la
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
catolic: el a oferit protestanților posibilitatea de a alege între convertire și exil. Desigur, Ferdinand jură să respecte acele "lettres de Majesté" care garantează libertatea religioasă a cehilor, dar nu-și ține promisiunea. Tracasările și persecuțiile împotriva protestanților provoacă agitația nobilimii cehe. În mai 1618, o delegație de protestanți înarmați se prezintă la castelul regal din Hradcany și, după o discuție aprinsă, îi aruncă pe consilierii regali pe fereastră. "Aruncarea pe fereastră de la Praga" marchează ruptura dintre cehi și Imperiu. Se
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
el trimite împotriva lui Ferdinand al II-lea redutabila armată suedeză pe care o întreține din subvențiile sale. Suedia urmașilor lui Gustav Vasa este foarte legată de Reformă. Cînd loan al III-lea se căsătorește cu moștenitoarea Jagellonilor din Polonia, nobilimea suedeză îl bănuiește că vrea să unească pe capul fiului său, Sigismund, cele două coroane, a Suediei și a Poloniei, suținute de religia catolică. Refuzînd ceea ce i se pare o formă de supunere politică și religioasă, nobilimea suedeză îl detronează
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Jagellonilor din Polonia, nobilimea suedeză îl bănuiește că vrea să unească pe capul fiului său, Sigismund, cele două coroane, a Suediei și a Poloniei, suținute de religia catolică. Refuzînd ceea ce i se pare o formă de supunere politică și religioasă, nobilimea suedeză îl detronează pe Sigismund în favoarea unchiului său, Carol (1604). Noul rege întreprinde o serie de campanii menite să stabilească autoritatea suedeză în detrimentul Poloniei și Danemarcei. Rege la șaisprezece ani, fiul său, Gustav-Adolf, devine apărătorul cauzei reformate împotriva acțiunilor lui
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Turenne și Conde, îl obligă pe împărat să negocieze (1648). Războiul cu Spania durează încă zece ani: ca pe timpul lui Filip al II-lea, Habsburgii din Madrid încearcă să profite de tulburările interne care sfîșie Franța Fronda privilegiaților, magistrații și nobilimea militară, pe care monarhia absolută încearcă să-i îndepărteze, se opun lui Mazarin. În ciuda alianței temporare cu prințul de Conde, spaniolii sînt la rîndul lor obligați să negocieze. Tratatul din Pirinei (1659) pune capăt, după aproape un secol și jumătate
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Poloniei și a Suediei. După o perioadă de anarhie, venirea în secolul al XVIl-lea a dinastiei Romanovilor îi aduce o relativă stabilitate politică în ciuda civilizației rămase în urmă față de Occident. Mult mai civilizată, Polonia este slăbită de tendințele anarhice ale nobilimii. Regalitatea ei electivă este lipsită de un mijloc de a acționa în fața unei aristocrații care, la flecare scrutin, obligă pe noul suveran să mai renunțe la ofărîmă de putere. La vest: criza monarhiilor naționale Tratatele din Westfalia (1648) și din
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
Köln (1652). Această retragere scoate în evidență lipsa de forță a revoltei: derutați de retragerea celui ce simboliza tot ceea ce detestă, răzvrătiții se arată a fi incapabili să organizeze în Franța o nouă guvernare. Intrigile prințului de Conde (șeful Frondei nobilimii) cu spaniolii neliniștesc pe parlamentari, iar teroarea pe care o instaurează în capitală îi obosește pe parizieni. Negocierile încep și se sfîrșesc în octombrie 1652, la întoarcerea tînărului rege în Paris. Cîteva luni mai tîrziu, Mazarin se întoarce și el
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]