2,751 matches
-
nouă alianță sub autoritatea marelui duce de Lituania, Alexandru. Pentru a-și lua măsuri de precauție împotriva tendințelor centralizatoare ale suveranului, aristocrația poloneză îl obligă să accepte Constituția Nil Novi (1505): nici o reformă statală nu poate fi făcută fără aprobarea nobilimii. Vecinii Poloniei profită de decăderea sa pentru a se întări pe seama ei. Dacă acțiunea Rusiei se desfășoară mai ales în est, Ivan al IV-lea cel Groaznic reușește să pună mîna pe Livonia, aducînd aici negustori și meșteșugari și arătîndu-se
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
origine medievală, aceasta amintește că suveranul, suzeran suprem, așezat în vîrful ierarhiei feudale, este îndreptățit să ceară tuturor vasalilor săi fidelitate și sprijin. Ea își găsește aplicarea concretă în existența Curții care permite suveranului să supravegheze și să domesticească înalta nobilime. A doua regulă este legată de descoperirea noțiunii romane de stat, făcută în timpul lui Filip cel Frumos. Juriștii nu au încetat să o tot repete: statul se confundă cu regele. Succesor al împăratului roman, el este "împărat în regatul său
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
ei îi supraveghează pe funcționari, pe președinții tribunalelor, mențin ordinea, se ocupă de problemele de aprovizionare, de poduri și drumuri sau veghează asupra repartizării și perceperii impozitelor. Principali agenți ai centralizării monarhice, ei reprimă fără milă tendințele de independență ale nobilimii, ale suitelor princiare, ale parlamentelor, ale funcționarilor, ale adunărilor provinciale sau ale orașelor. Modelul monarhiei absolute pe care Ludovic al XIV-lea intenționează să-1 impună are totuși limite. Mai întîi în domeniul dreptului, pentru că regele este obligat să respecte "legile
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
ei vreun sentiment de simpatie. Viața politică britanică este astfel dominată, pînă în 1760, de doi oameni politici, Robert Walpole și William Pitt. Robert Walpole devine, în 1721, Prim Lord al Trezoreriei și Cancelar (ministru) al Finanțelor. Originar din mica nobilime de provincie (gentry), acest om pragmatic, prudent și cinic, reușește să păstreze puterea timp de douăzeci de ani, conducînd Parlamentul prin intermediul corupției. Cît despre William Pitt, el devine ministrul Afacerilor externe în 1756, în ciuda faptului că regele George al II
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
pe care predecesorii săi au lăsat-o să cadă în desuetudine. Atitudinea sa nu este cu nimic contrară textelor constituționale, nici Declarației Drepturilor din 1689, dar se opune practicii instaurate din 1714. Om cu autoritate, foarte popular în rîndurile micii nobilimi de provincie, protestant sincer, el se va lovi de whigi și va încerca să oprească sistemul parlamentar în curs de instaurare. Regele încearcă mai întîi să înlăture pe conducătorii whigi și mai ales pe William Pitt, înlocuindu-1 cu Lord Bute
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
înlocuirea omului cu mașina. De acum înainte, bunurile sînt produse în uzine, iar productivitatea crește foarte mult, mai ales în domeniul textilelor și metalurgiei. Revoluția industrială dă naștere unei societăți noi: burghezia joacă un rol important fiind admisă în rîndurile nobilimii ca în Anglia, sau încercînd să-i înlăture întîietatea, ca în Franța. Nobilimea, care continuă să domine în Europa Centrală, de Est și de Sud, izolată de revoluția industrială, încearcă, în Franța, săfrî-neze o evoluție care se operează în detrimentul său
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
productivitatea crește foarte mult, mai ales în domeniul textilelor și metalurgiei. Revoluția industrială dă naștere unei societăți noi: burghezia joacă un rol important fiind admisă în rîndurile nobilimii ca în Anglia, sau încercînd să-i înlăture întîietatea, ca în Franța. Nobilimea, care continuă să domine în Europa Centrală, de Est și de Sud, izolată de revoluția industrială, încearcă, în Franța, săfrî-neze o evoluție care se operează în detrimentul său. În sfîrșit, clasele populare, care rămîn în marea lor majoritate rurale, trăiesc în
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
stimulat și îmbogățit de avîntul economic, în general nu se prea simte în largul său. Burghezia consideră că nu deține în societate locul care i se cuvine. Marea burghezie și o parte importantă din burghezia mijlocie aspiră să se integreze nobilimii, considerată clasa superioară a societății franceze. Imitîndu-i modul de viață, burghezia cumpără pămînt, element indispensabil al prestigiului social și se străduiește să obțină titluri de noblețe, fie cumpărînd o funcție care înnobilează, fie luînd numele unor domenii prin uzurparea nobilimii
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
nobilimii, considerată clasa superioară a societății franceze. Imitîndu-i modul de viață, burghezia cumpără pămînt, element indispensabil al prestigiului social și se străduiește să obțină titluri de noblețe, fie cumpărînd o funcție care înnobilează, fie luînd numele unor domenii prin uzurparea nobilimii. Opoziția nobilimii agravează starea de tensiune. Burghezia este hotărîtă să atace privilegiile nobilimii. În acest scop, ea încearcă să împiedice monarhia să susțină preponderența nobilimii prin pensii și concesiuni de funcții în stat. Sprijinindu-se pe modelul britanic, burghezia franceză
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
clasa superioară a societății franceze. Imitîndu-i modul de viață, burghezia cumpără pămînt, element indispensabil al prestigiului social și se străduiește să obțină titluri de noblețe, fie cumpărînd o funcție care înnobilează, fie luînd numele unor domenii prin uzurparea nobilimii. Opoziția nobilimii agravează starea de tensiune. Burghezia este hotărîtă să atace privilegiile nobilimii. În acest scop, ea încearcă să împiedice monarhia să susțină preponderența nobilimii prin pensii și concesiuni de funcții în stat. Sprijinindu-se pe modelul britanic, burghezia franceză visează o
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
pămînt, element indispensabil al prestigiului social și se străduiește să obțină titluri de noblețe, fie cumpărînd o funcție care înnobilează, fie luînd numele unor domenii prin uzurparea nobilimii. Opoziția nobilimii agravează starea de tensiune. Burghezia este hotărîtă să atace privilegiile nobilimii. În acest scop, ea încearcă să împiedice monarhia să susțină preponderența nobilimii prin pensii și concesiuni de funcții în stat. Sprijinindu-se pe modelul britanic, burghezia franceză visează o monarhie cu puteri limitate, controlată de reprezentanții națiunii. Situația este radical
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
de noblețe, fie cumpărînd o funcție care înnobilează, fie luînd numele unor domenii prin uzurparea nobilimii. Opoziția nobilimii agravează starea de tensiune. Burghezia este hotărîtă să atace privilegiile nobilimii. În acest scop, ea încearcă să împiedice monarhia să susțină preponderența nobilimii prin pensii și concesiuni de funcții în stat. Sprijinindu-se pe modelul britanic, burghezia franceză visează o monarhie cu puteri limitate, controlată de reprezentanții națiunii. Situația este radical diferită în Anglia, unde nobilimea nu constituie, ca în Franța, o clasă
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
încearcă să împiedice monarhia să susțină preponderența nobilimii prin pensii și concesiuni de funcții în stat. Sprijinindu-se pe modelul britanic, burghezia franceză visează o monarhie cu puteri limitate, controlată de reprezentanții națiunii. Situația este radical diferită în Anglia, unde nobilimea nu constituie, ca în Franța, o clasă închisă. O burghezie bogată se naște în urma avîntului economic și a revoluției industriale: industriași, financiari, bancheri, armatori, negustori îmbogățiți din comerțul cu Indiile (nababi), plantatori din America. Și aceștia așteaptă să participe la
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
XIX-lea, o burghezie urbană, marcată de "etica protestantă" (Max Weber), participă la pregătirea capitalismului german. În rest, ea nu reprezintă adesea decît un grup restrîns de mari negustori fără o prea mare influență și care, odată bogați, se alipesc nobilimii. Eterogenitatea nobilimii europene Ponderea și influența nobilimii par invers proporționale cu nivelul de modernizare economică a diferitelor țări europene, în Europa de est și centrală, în cadrul structurilor rurale rămase tradiționale, în care domină marea proprietate și sistemul seniorial, nobilimea și-a păstrat
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
o burghezie urbană, marcată de "etica protestantă" (Max Weber), participă la pregătirea capitalismului german. În rest, ea nu reprezintă adesea decît un grup restrîns de mari negustori fără o prea mare influență și care, odată bogați, se alipesc nobilimii. Eterogenitatea nobilimii europene Ponderea și influența nobilimii par invers proporționale cu nivelul de modernizare economică a diferitelor țări europene, în Europa de est și centrală, în cadrul structurilor rurale rămase tradiționale, în care domină marea proprietate și sistemul seniorial, nobilimea și-a păstrat în esență
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
etica protestantă" (Max Weber), participă la pregătirea capitalismului german. În rest, ea nu reprezintă adesea decît un grup restrîns de mari negustori fără o prea mare influență și care, odată bogați, se alipesc nobilimii. Eterogenitatea nobilimii europene Ponderea și influența nobilimii par invers proporționale cu nivelul de modernizare economică a diferitelor țări europene, în Europa de est și centrală, în cadrul structurilor rurale rămase tradiționale, în care domină marea proprietate și sistemul seniorial, nobilimea și-a păstrat în esență supremația în societate. Europa centrală
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
bogați, se alipesc nobilimii. Eterogenitatea nobilimii europene Ponderea și influența nobilimii par invers proporționale cu nivelul de modernizare economică a diferitelor țări europene, în Europa de est și centrală, în cadrul structurilor rurale rămase tradiționale, în care domină marea proprietate și sistemul seniorial, nobilimea și-a păstrat în esență supremația în societate. Europa centrală și cea mediteraneană reprezintă domeniile aristocrațiilor tradiționale, legate de semnele importanței lor: proprietarii de pămînturi din Rusia, nobilimea austriacă care, pentru a se deosebi de parveniții înnobilați, stabilește diferențele care
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
structurilor rurale rămase tradiționale, în care domină marea proprietate și sistemul seniorial, nobilimea și-a păstrat în esență supremația în societate. Europa centrală și cea mediteraneană reprezintă domeniile aristocrațiilor tradiționale, legate de semnele importanței lor: proprietarii de pămînturi din Rusia, nobilimea austriacă care, pentru a se deosebi de parveniții înnobilați, stabilește diferențele care se impun, în Almanahul de la Gotha (1763); aristocrația prusacă, care are privilegiul de a poseda fiefuri și iobagi, care se include în Almanah; aristocrații din Italia, dedați leneviei
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
aristocrații din Italia, dedați leneviei pe domeniile lor (latifundia) date în exploatare, sau Granzii de Spania cu trufia lor structurală... Locul pe care îl ocupă nu este rîvnit întrucît ei nu se confruntă cu existența unei burghezii dinamice. În fața acestei nobilimi nu există decît o masă de țărani analfabeți și supuși. Este adevărat că aristocrație este adesea domesticită de puterea regală. Pentru a evita revolta unei nobilimi prea puternice, după exemplul lui Ludovic al XIV-lea, suveranii o pun în serviciul
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
este rîvnit întrucît ei nu se confruntă cu existența unei burghezii dinamice. În fața acestei nobilimi nu există decît o masă de țărani analfabeți și supuși. Este adevărat că aristocrație este adesea domesticită de puterea regală. Pentru a evita revolta unei nobilimi prea puternice, după exemplul lui Ludovic al XIV-lea, suveranii o pun în serviciul lor, aducînd-o la Curte și încredin-țîndu-i funcții în armată sau în administrație. Ea furnizează deci cadrele principale ale statului, care copiază modelul francez al monarhiei absolute
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
serviciul lor, aducînd-o la Curte și încredin-țîndu-i funcții în armată sau în administrație. Ea furnizează deci cadrele principale ale statului, care copiază modelul francez al monarhiei absolute sub masca ideilor filosofice care îl numesc "despotism luminat". Așa se întîmplă cu nobilimea prusacă, formată din ofițeri și din funcționari, sau cu cea rusă, de care țarii se folosesc respectînd cinul, scara ierarhică nobiliară. La polul opus al acestei nobilimi, a cărei putere se bazează pe proprietatea funciară și funcțiile administrative și militare
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
sub masca ideilor filosofice care îl numesc "despotism luminat". Așa se întîmplă cu nobilimea prusacă, formată din ofițeri și din funcționari, sau cu cea rusă, de care țarii se folosesc respectînd cinul, scara ierarhică nobiliară. La polul opus al acestei nobilimi, a cărei putere se bazează pe proprietatea funciară și funcțiile administrative și militare, se află nobilimea engleză. Neconstituind, ca nobilimea franceză, o categorie juridică, refuzînd să reprezinte o castă închisă, ea urmează evoluția determinată de avîntul economic: în fruntea mișcării
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
din ofițeri și din funcționari, sau cu cea rusă, de care țarii se folosesc respectînd cinul, scara ierarhică nobiliară. La polul opus al acestei nobilimi, a cărei putere se bazează pe proprietatea funciară și funcțiile administrative și militare, se află nobilimea engleză. Neconstituind, ca nobilimea franceză, o categorie juridică, refuzînd să reprezinte o castă închisă, ea urmează evoluția determinată de avîntul economic: în fruntea mișcării de îngrădire a pămînturilor ea contribuie la invențiile tehnice și la utilizarea lor economică. Astfel, participă
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
funcționari, sau cu cea rusă, de care țarii se folosesc respectînd cinul, scara ierarhică nobiliară. La polul opus al acestei nobilimi, a cărei putere se bazează pe proprietatea funciară și funcțiile administrative și militare, se află nobilimea engleză. Neconstituind, ca nobilimea franceză, o categorie juridică, refuzînd să reprezinte o castă închisă, ea urmează evoluția determinată de avîntul economic: în fruntea mișcării de îngrădire a pămînturilor ea contribuie la invențiile tehnice și la utilizarea lor economică. Astfel, participă intens la revoluția agricolă
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
invențiile tehnice și la utilizarea lor economică. Astfel, participă intens la revoluția agricolă, la dezvoltarea marelui comerț maritim și la revoluția industrială. Drept urmare, acceptă fuziunea cu grupurile sociale îmbogățite și formează împreună cu acestea o clasă conducătoare care se împrospătează. Situația nobilimii franceze este mai complexă. O minoritate a membrilor săi împărtășește spiritul întreprinzător al burgheziei și participă la evoluția economică a epocii. Astfel, duce-le de Orléans ia parte la dezvoltarea industriei chimice, prințul de Croy este acționar al Companiei din
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]