2,647 matches
-
avea drept obiective rezolvarea problemelor evident conflictuale ale opoziției nobilimii față de Viena și dorința țărănimii de a-și îmbunătăți statutul și eventual de a pune capăt iobăgiei. Nobilul și țăranul erau deci uniți împotriva dominației habsburgice. În ciuda faptului că armata habsburgică putea învinge forțele rebelilor, prin Pacea de la Szatmár (Satu-Mare), Carol al VI-lea a fost obligat în 1711 să accepte ceea ce constituia de fapt o soluție de compromis. În schimbul recunoașterii dominației imperiale, Viena trebuia să reconfirme privilegiile nobililor și să
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
al VI-lea a fost obligat în 1711 să accepte ceea ce constituia de fapt o soluție de compromis. În schimbul recunoașterii dominației imperiale, Viena trebuia să reconfirme privilegiile nobililor și să accepte acordarea unei mari autonomii a ținuturilor ungare din cadrul Imperiului Habsburgic. Ulterior, dieta maghiară a acceptat Sancțiunea Pragmatică, dar numai după ce regele a recunoscut indivizibilitatea posesiunilor coroanei Sfîntului Ștefan; a fost astfel blocată o posibilă secesiune a Croației și Transilvaniei. Prin Tratatul de la Karlowitz, Slavonia și o parte a teritoriului croat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
fost astfel blocată o posibilă secesiune a Croației și Transilvaniei. Prin Tratatul de la Karlowitz, Slavonia și o parte a teritoriului croat au trecut în stăpînirea Imperiului Habsburgic; Dalmația, care făcuse parte din fostul Regat Triuniat, a devenit posesiune venețiană. Puterea habsburgică și-a asumat întreaga răspundere a organizării nou-achiziționatului teritoriu, cu toate că înainte de cucerirea otomană acesta aparținuse coroanei ungare. Aproximativ jumătate din teritoriul Croației și Slavoniei a fost inclusă în Frontiera Militară, sub directa administrație a Vienei. Cealaltă jumătate, cunoscută sub numele
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
că drepturile lor speciale vor fi protejate. În această perioadă, a fost făcută o declarație fermă privind natura relațiilor cu Ungaria, care prevedea stabilirea unei uniuni personale pe picior de egalitate în persoana regelui, care era, firește, și împăratul Imperiului Habsburgic: Conform legii, sîntem un ținut afiliat Ungariei și în nici un caz un popor supus Ungariei. Pe vremuri, am avut propriii noștri regi naționali, care nu erau unguri. Nici o presiune sau încercare de impunere a vreunei forme de sclavie nu ne-
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
precară, legile croate fiind făcute în Ungaria. Funcția de bază a dietei de la Zagreb era alegerea reprezentanților în adunarea maghiară și discutarea deciziilor luate acolo. După 1790, o mare parte a vechiului sistem a fost reinstituită pe tot cuprinsul Imperiului Habsburgic, dar schimbarea de putere din Croația a rămas permanentă. Încercarea lui Joseph al II-lea de a face din limba germană limba administrației a avut o importanță deosebită pentru regatul maghiar. Întreaga problemă a limbii administrației avea să devină un
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
otomane, ținuturile Slavoniei erau devastate și depopulate. Pînă în 1745, ele s-au aflat sub autoritatea unei conduceri dualiste militaro-civile care a depus mari eforturi să repopuleze provincia și să-i redea prosperitatea și rodnicia. Încercînd să dezvolte regiunea, puterea habsburgică a dăruit sau a vîndut nobililor, oficialităților guvernamentale, negustorilor și altor categorii, care erau în general germani sau unguri, mari întinderi de pămînt. O parte a acestuia a fost atribuită coloniștilor germani care aveau statut de țărani liberi. O serie
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
o pereche de claponi, o pereche de pui, o duzină de ouă și o anumită cantitate de unt pe an de fiecare gospodărie. Ei aveau totodată obligația să presteze servicii de transport în folosul moșierului."4 Harta 14. Frontiera Militară habsburgică Atît șerbii fără familie din Slavonia cît și cei din Croația își puteau părăsi lotul dacă își îndeplineau îndatoririle și dacă era de acord stăpînul domeniului. Reformele lui Joseph al II-lea, inclusiv emanciparea iobagilor din 1785 și încercările eșuate
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
30% din venitul lor, au afectat atît Croația cît și Slavonia. După moartea lui, aplicarea reformei din agricultură a început să treneze. Următoarele schimbări majore au trebuit să aștepte revoluția de la 1848. Frontiera Militară Către sfîrșitul secolului al șaptesprezecelea, Imperiul Habsburgic includea o numeroasă populație sîrbească, concentrată în Banat și în sudul Ungariei, dar și în ținuturile din cadrul Frontierei Militare (vezi harta 14). În timpul lungii perioade cît imperiile habsburgic și otoman au avut granițe comune, a existat o migrație constantă în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
aștepte revoluția de la 1848. Frontiera Militară Către sfîrșitul secolului al șaptesprezecelea, Imperiul Habsburgic includea o numeroasă populație sîrbească, concentrată în Banat și în sudul Ungariei, dar și în ținuturile din cadrul Frontierei Militare (vezi harta 14). În timpul lungii perioade cît imperiile habsburgic și otoman au avut granițe comune, a existat o migrație constantă în ambele sensuri. Unica migrație de proporții a coincis cu imigrarea lui Arsenie al III-lea și a adepților lui, dar indivizi și grupuri izolate puteau oricînd pătrunde pe
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
o populație sîrbă de credință ortodoxă avea să aibă un efect de lungă durată asupra regiunii și a relațiilor dintre croați și sîrbi. Granița dintre cele două imperii era greu de apărat și de organizat pentru fiecare dintre ele. Cîrmuirea habsburgică, după cum am văzut, avea tot timpul probleme cu strîngerea banilor și recrutarea soldaților în vreme de război. Fiind o zonă deschisă, zona de frontieră era supusă unor raiduri frecvente din ambele părți. Trupe neregulate otomane organizau periodic expediții ca să-i
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
-i captureze pe locuitori și să-i vîndă ca sclavi sau ca să treacă peste graniță vitele și produsele acestora. Grupuri de bandiți operînd fără nici o opreliște într-un mediu neapărat de lege prădau atît populația otomană cît și pe aceea habsburgică. Problema menținerii unor condiții de liniște era extrem de dificilă. Nici unul dintre imperii nu-și putea permite să țină zona sub ocupație militară permanentă. La începutul secolului al șaisprezecelea, ocîrmuirea habsburgică a început să apeleze la populația instabilă și nesupusă. În schimbul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
de lege prădau atît populația otomană cît și pe aceea habsburgică. Problema menținerii unor condiții de liniște era extrem de dificilă. Nici unul dintre imperii nu-și putea permite să țină zona sub ocupație militară permanentă. La începutul secolului al șaisprezecelea, ocîrmuirea habsburgică a început să apeleze la populația instabilă și nesupusă. În schimbul garantării exercitării libere a religiei ortodoxe și a folosirii unui lot de pămînt, unii dintre membrii acesteia au fost de acord să se stabilească în calitate de coloniști militari. Ei apărau regiunea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
la Marea Adriatică, cu cartierul general la Karlobag. Cheltuielile pentru apărarea frontierei, pentru arme și muniții, de pildă, erau suportate de autoritățile Austriei Interioare. Karlovacul se afla sub jurisdicția Carintiei și Carniolei, iar Varaždinul sub cea a Stiriei. În 1630, guvernul habsburgic a emis o cartă, numită Statuta Valachorum (Statutul vlahilor), care stabilea oficial situația zonei. Frontiera Militară era pusă sub controlul împăratului, astfel că ținutul rămînea în posesia statului. Acesta era acordat în schimbul servicului militar nu indivizilor, ci comunităților de gospodari
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
care își alegeau propriii lor conducători, voievozii și cnejii; aceștia dețineau responsabilitatea administrației locale alături de oficialii habsburgi. Membrii comunităților de graniță se bucurau deci de un mare grad de autoguvernare. Asemănările cu organizarea politică din Imperiul Otoman sînt evidente. Ocîrmuirea habsburgică îi dădea populației sîrbe asigurări și referitor la biserica ortodoxă. Frontiera Militară era avantajoasă pentru stat prin faptul că asigura o sursă ieftină de forță umană pentru organizarea graniței. Grănicerul nu era plătit cu un salariu, fiind întreținut de familia
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
unor probleme specifice. Principalul motiv de fricțiune era conflictul permanent cu dieta Croației. Pe măsură ce granița Austriei înainta în fostele ținuturi otomane, nobilimea croată voia desigur să dobîndească controlul asupra acestora și să reinstituie ordinea feudală din timpurile anterioare cuceririi. Puterea habsburgică a luat însă în stăpînire teritoriul și l-a organizat conform intereselor ei. În ciuda faptului că s-a stabilit o zonă de frontieră sub jurisdicția banului Croației, aceasta nu a funcționat la fel de bine și nu a avut nici importanța frontierei
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
în muncă la fortificații și avea sarcina de a da o mînă de ajutor la lichidarea bandiților. Una dintre îndatoririle lui importante era respectarea carantinei. Din pricina cazurilor frecvente de ciumă și de alte boli infecțioase periculoase din Imperiul Otoman, stăpînirea habsburgică a impus o carantină strictă de-a lungul granițelor. Călătorii care intrau pe teritoriul monarhiei erau obligați să stea închiși timp de o perioadă de pînă la trei săptămîni, iar scrisorile și mărfurile erau dezinfectate prin mijloacele primitive ale epocii
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
de sîrbi a constituit o problemă în această perioadă doar în legătură cu credința ortodoxă a acestora. De-a lungul întregii perioade, influența dominantă în Croația a fost esențial conservatoare, atît în privința politicii cît și a religiei. Sîrbii Populația sîrbească din Imperiul Habsburgic trăia în condiții destul de diferite de acelea ale altor locuitori. Ei nu dețineau controlul asupra nici unei părți clar definite a teritoriului și erau de religie ortodoxă, ceea ce îi expunea la atacuri din alte regiuni ale monarhiei. Cu toate acestea, sîrbii
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
desființarea patriarhiei de la Peć, Sremski Karlovci a devenit cel mai important centru ecleziastic și educațional sîrb ortodox. Mitropolia aceasta deținea o poziție financiară mult mai puternică decît celelalte instituții slav ortodoxe atît din cadrul Imperiului Otoman, cît și de pe teritoriul monarhiei habsburgice. Orașul acesta avea clădiri impresionante construite în stil baroc, aici fiind înființate și primele institute sîrbești de învățămînt superior. Influența Rusiei era puternică, dat fiind că toată nădejdea era în teologii trimiși de la Kiev. Limba literară a acestei perioade era
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
mulțumită de ceea ce constituia un statut de rangul al doilea într-un stat predominant catolic; nici situația politică nu era satisfăcătoare. Cînd Arsenie și adepții lui au plecat din ținuturile sîrbești, ei se așteptau ca refugiul lor pe teritoriul Imperiului Habsburgic să fie de scurtă durată, sperînd că se vor întoarce împreună cu victorioasa armată austriacă. Pe măsura trecerii anilor și a stabilizării graniței, era de așteptat ca populația sîrbă să facă presiuni în vederea obținerii unui teritoriu special și a recunoașterii unei
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
și în Moldova și în Valahia, nobilimea autohtonă rămînea pe poziții și era foarte sensibilă în privința drepturilor și privilegiilor ei. În 1688, după înfrîngerea armatelor turcești, dieta a declarat sfîrșitul dominației otomane. Ca și în alte părți, trecerea la dominația habsburgică nu a fost ușoară. Nobilimea se temea că sistemul politic existent va fi perturbat. În 1691, Leopold I a emis un act prin care era confirmată continuarea sistemului guvernamental bazat pe cele trei națiuni și pe cele patru religii; vechile
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
imperiului, dar orice alte taxe suplimentare necesitau aprobarea dietei. Aranjamente similare au fost făcute și în domeniul militar. Pe viitor, Transilvania urma să fie unul dintre ținuturile coroanei ungare, cu toate că își păstra statutul de autonomie. Transilvania intra deci în Imperiul Habsburgic cu asigurări relativ la menținerea organizării ei unice. În fruntea provinciei se afla o instituție numită gubernium, alcătuită dintr-un președinte și doisprezece consilieri, ai cărei membri proveneau în mod egal din rîndul națiunilor și al religiilor recunoscute. Dieta era unicamerală
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
-și exercite influența asupra provinciei. Întrucît votul era organizat pe domenii, orice măsură trebuia să aibă aprobarea tuturor celor trei națiuni. Afacerile provinciei erau dirijate de Consiliul Aulic al Transilvaniei de la Viena. Bisericile uniată și ortodoxă. În guvernarea Transilvaniei, guvernul habsburgic s-a lovit curînd de dificultăți asemănătoare celor din alte ținuturi ale coroanei ungare. Totuși, existența unei mase de țărani ortodocși lipsită de drepturi politice sau religioase oferea autorităților centrale anumite posibilități binevenite de a încerca să-și întărească poziția
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
de dificultăți asemănătoare celor din alte ținuturi ale coroanei ungare. Totuși, existența unei mase de țărani ortodocși lipsită de drepturi politice sau religioase oferea autorităților centrale anumite posibilități binevenite de a încerca să-și întărească poziția. Principala opoziție față de controlul habsburgic asupra Transilvaniei era constituită de nobilimea locală maghiară, care era în mare parte protestantă. Protestanții dețineau majoritatea și în dieta Transilvaniei. Apariția unui grup numeros de noi convertiți la catolicism dependent de Viena și opus nobilimii maghiare era evident în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
Patriarhul Ierusalimului și cel al Constantinopolului, mitropolia de la București, domnitorii români și clericii ruși au atacat cu toții acțiunea aceasta. Hotărîtor a fost însă faptul că marea masă a țăranilor ortodocși a preferat să-și păstreze vechea lor credință. Chiar dacă monarhia habsburgică îi ajuta activ pe uniți acționînd de fapt ca și cum toții românii ortodocși se convertiseră mișcarea nu s-a bucurat de un sprijin entuziast de mare anvergură. Unii au trecut la biserica unită doar ca să se bucure de anumite avantaje, rămînînd
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
Cauza fundamentală a slăbiciunii mișcării unitariene era probabil incapacitatea religiilor recunoscute de a accepta biserica aceasta ca fiind egală cu ele. Așa cum am menționat deja, clerul maghiar avea interese identice cu cele ale nobilimii maghiare, care se opunea creșterii influenței habsburgice sau românești. Mișcarea a avut totuși o serie de rezultate concrete neașteptate și pozitive pentru români. Oficialii habsburgi încurajau eforturile educaționale ale uniaților, dîndu-și seama că astfel de strădanii vor duce la mărirea influenței organizației. Drept urmare, biserica unită a devenit
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]