6,372 matches
-
tot comun, indestructibil. De asemenea, este mult apreciat caracterul verosimil al pieselor dat, mai ales, de concordanța perfectă între modulațiile limbajului și contextele care le generează. Cu toată fibra sa clasică însă, Johnson este îngăduitor cu transgresarea granițelor în ceea ce privește dimensiunea comică și cea tragică. Îmbinarea celor două elemente nu este respinsă, considerându-se că astfel actul dramatic produce mai multă plăcere receptorului, asigurându-se, în acest sens, și o dublare a puterii educative. Oricât de surprinzătoare ar părea această atitudine prin
[Corola-publishinghouse/Science/1558_a_2856]
-
Bubu Leață, devenit din „reporter-infractor” un „reporter în travesti”, cu sarcina de „a demasca”, ș.a., în general trepăduși care asigură funcționarea nivelurilor administrative inferioare. Burlescă pe alocuri, persiflatoare până la exces, proza lui V. ia în derâdere mai tot, cu un comic de limbaj greoi, prolix. În povestirile din Oameni și ape (1989) renunță la caricatură pentru un ton sumbru, dar lumea de aici rămâne tot grotescă. Romanul Pescarii (2003) prezintă istoria unor oameni năpăstuiți dintr-un sat din Delta Dunării și
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290491_a_291820]
-
secvențe „vorbite” memorabile, care înviorează narațiunea, apropiind planul acțiunii de timpul prezent, și exploatează cu artă momentele de mare tensiune psihică. Participând afectiv la povestire, el învăluie oamenii și întâmplările într-un umor fin, superior, venit din sesizarea aspectului oarecum comic al comportamentului și zbaterii omenești, sau intervine direct în text cu interogații, exclamații, ironii, diatribe, incriminări, atunci când sunt încălcate brutal, cu cruzime, normele firești ale dreptății și moralei. Depărtându-se de recuzita proprie scrierilor de Curte, de retorica bizantină, cronica
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290371_a_291700]
-
fugară. Scena jucată de Marlowe în fața celor doi recepționeri ni-l înfățișează în una dintre cel mai puțin onorabile prestații ale întregii sale cariere. Nu mai trebuie spus că și literar textul e găunos, coborând la nivel de scheci vag comic un discurs care până atunci se menținuse la un bun nivel estetic. Chiar dacă, psihologic, lucrurile pot fi explicate (Marlowe mizează pe o complicitate amoroasă între cei doi recepționeri), postura jalnică a detectivului care pozează în bărbat înșelat de o Messalină
[Corola-publishinghouse/Science/2073_a_3398]
-
Written, The Free Press, New York, 1989. MacShane, Frank, The Life of Raymond Chandler, Dutton, New York, 1976. Marling, William, Raymond Chandler, Twayne Publishers, Boston, 1986. Meyers, Jeffrey, Scott Fitzgerald: A Biography, HarperCollins, New York, 1994. Newlin, Keith, Hardboiled Burlesque: Raymond Chandler’s Comic Style, Brownstone Books, Madison, 1984. O’Brien, Geoffrey, Hardboiled America: The Lurid Years of Paperbacks, Van Nostrand Reinhold Company, New York, 1981. Parker, Robert B., The Private Eye in Hammett and Chandler, Lord John Press, Los Alimos St., 1984. Spender, Natasha
[Corola-publishinghouse/Science/2073_a_3398]
-
fantastică, privilegiind situații în care accidente misterioase vin să tulbure certitudinile științei, ceea ce ilustrează teza cu privire la primordialitatea spiritului. De o factură diferită sunt câteva nuvele „oltenești”, realiste, colorate, dar fără a ceda pitorescului facil, de o mare autenticitate și savoare comică. Omul de teatru P., cu un gust sigur în selectarea repertoriului Naționalului clujean, este mai puțin inspirat în încercările dramatice proprii: comediile, misterele sau dramele sale psihologice, reunite parțial în volumul Teatru (1945), sunt artificioase și livrești, chiar atunci când ating
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288678_a_290007]
-
B. a scris un teatru inegal, care datează în bună parte datorită supunerii, e drept cu oarecare nuanță, la canonul ideologic al momentului. Talentul dramaturgului pare să fi fost însă real, iar capacitatea de a îngloba tehnici, truvaiuri, tradiții ale comicului, de la satira caragialiană la comedia lirică și/sau tragică a lui G. M. Zamfirescu, Mihail Sebastian, Tudor Mușatescu ș.a., practic inepuizabilă. Aurel Baranga a descoperit și a impus dramaturgiei contemporane câteva tipuri de teme, situații și personaje satirice proprii noii
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/285619_a_286948]
-
nu se mai poate debarasa de ele. Când A. D. Xenopol pronunță pentru prima oară cuvântul „geniu” în legătură cu povestitorul moldovean, imaginea „vârtosului glumeț Creangă” pătrunsese deja „vârtos” în conștiința numeroșilor săi cititori. Care citeau o operă de la un capăt la altul - comică. Altceva nici n-ar fi putut scrie un autor așa de glumeț. Și totuși, încă la sfârșitul secolului al XIX-lea, Grigore I. Alexandrescu, primul biograf al scriitorului, observa că acesta „este poate singurul autor pe cât cunosc eu, care a
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286480_a_287809]
-
produce „stricăciuni”, declanșează (singur sau în colaborare cu alții) o serie de catastrofe, manifestă un atavism vandalic: se cunoaște pe unde trece. Cel mai cunoscut episod din această serie, acela ce consemnează finalul precipitat al șederii la Broșteni, depășește granițele comicului. Se produce de fapt o „bombardare” a gospodăriei Irinucăi: „Gardul și casa femeii dărâmate la pământ, o capră ruptă în bucăți, nu-i lucru de șagă.” Într-adevăr, joaca nesăbuită se termină cu un dezastru și chiar dacă fapta lor nu
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286480_a_287809]
-
Dănilă, care dă pe rând boii săi „mari și frumoși” pe un car, carul pe o capră, capra pe un gânsac și gânsacul pe o pungă (goală), seria de schimburi catastrofale mai întâi amuză, apoi însă scandalizează, stupefiază. Din personaj comic, Dănilă devine o victimă ca oricare alta, o victimă neajutorată, rostogolindu-se inexorabil pe panta neputinței sale. Rareori prostia și-a râs de om cu atâta cruzime: „parcă dracul mi-a luat mințile”, se miră eroul, rămas perplex, „c-o
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286480_a_287809]
-
și repulsia, survine și o tentativă de apărare, de „fermecare” a monstruos-straniului, de convertire a lui în familiar locuibil. Discursul liric exploatează principiul teatrului în teatru: eul joacă rolul unui actor ce interpretează fie o partitură gravă, romantică, fie una comică, a unui „biet arlechin speriat de moarte”. Jocul lipsit de naturalețe, excesiv de „teatral”, indică mistificarea și obligă la un permanent du-te-vino între semn și sens. Alternarea stilului poetic „înalt”, demistificat prin șarjare, și a celui popular sau colocvial erodează inerțiile
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/285840_a_287169]
-
Hrisoverghi, Al. Donici. În ceea ce privește teatrul, îl asemăna cu o oglindă în care cată să se reflecte atât moravurile sociale, cât și faptele glorioase de odinioară. Criteriul său fiind acela al verosimilității, cere ca o piesă să fie elegantă, nu trivială, comică, nu bufonă, tragică, însă nu sângeroasă. A realizat, din necesități de repertoriu, prelucrări și traduceri. Doi țărani și cinci cârlani (1849), probabil o adaptare, e o farsă fără aplomb, cu o atmosferă idilică. Muza de la Burdujăni, după un proverb dramatic
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288415_a_289744]
-
chiar dacă, alteori, demersul pare inevitabil tensionat de o prea ambițioasă densitate conceptuală. Încercuite și puse laolaltă, analizele acestui eseu, unele inedite, dau măsura unui efort substanțial de schimbare a unghiului de receptare a publicisticii argheziene. Invocăm în acest sens ipostazele comicului arghezian decodificat ca "esență a polemicității neagresive" (cum avem, de pildă, în polemica purtată de autorul Agatelor negre cu Iorga, studiul poate cel mai consistent din carte, alături de care am pune numaidecât și textul despre vocații polemice paralele Arghezi-Caragiale, unde
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
esență a polemicității neagresive" (cum avem, de pildă, în polemica purtată de autorul Agatelor negre cu Iorga, studiul poate cel mai consistent din carte, alături de care am pune numaidecât și textul despre vocații polemice paralele Arghezi-Caragiale, unde, prin vizorul aceluiași comic, sunt fin diferențiați cei doi autori prin formele de comic utilizate); apoi, descifrarea relației vulnerabile sau delicat-fragile dintre textul polemic și contextul biografic (pe care, ocolind abil capcanele, eseul o fructifică și, uneori, cu sensibilitate feminină, o supralicitează, inclusiv atunci când
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
purtată de autorul Agatelor negre cu Iorga, studiul poate cel mai consistent din carte, alături de care am pune numaidecât și textul despre vocații polemice paralele Arghezi-Caragiale, unde, prin vizorul aceluiași comic, sunt fin diferențiați cei doi autori prin formele de comic utilizate); apoi, descifrarea relației vulnerabile sau delicat-fragile dintre textul polemic și contextul biografic (pe care, ocolind abil capcanele, eseul o fructifică și, uneori, cu sensibilitate feminină, o supralicitează, inclusiv atunci când se sprijină pe corespondența poetului). Totodată, modul în care este
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
împotriva unei ordini prestabilite. Nu ne propunem o abordare descriptiv-exhaustivă a gazetăriei poetului și nici o nouă disecție asupra pamfletului în genul celei operate de Mariana Ionescu, ci încercăm să penetrăm zone necercetate până acum și să surprindem aspecte inedite ale comicului arghezian ca esență a polemicității neagresive, a strategiilor argumentative în polemica anti-iorghistă ori a specificului enunțării polemice în scrisoarea deschisă sau manifest, ca forme ale polemicii explicite. De asemenea, considerăm absolut necesară sublinierea relației indisolubile dintre textul polemic și contextul
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
comedie, și ca în toată satira, rezidă puterea imbatabilă a surâsului"51. În structura sa profundă, gluma reflectă ideologia polemistului și sistemul de valori pe care îl reprezintă, ambele în contradicție cu subiectul și obiectul glumei, ca surse ale unui comic punitiv. Prin glumă, polemistul execută o dublă mișcare: sancțiunea, vizând adversarul și destinderea, delectarea, orientându-se spre cititorul-arbitru sau, în formularea lui Charles Darmon, "estetica glumei se înscrie într-o configurație de cenzură și autocenzură unde nondicibilul descrie un spațiu
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
e o modalitate strategică de a "dejuca atacul adversarului" (M. Angenot), însă scopul ei este ridiculizarea "prin readaptarea cuvintelor citate la intenția satirică" a autorului. Citarea ironică face parte din procedeele care imprimă articolului polemic accente pamfletare, ludice, grație efectului comic prin imitație neizbutită. În cazul raționamentului prin ficțiune există două variante: fie "un fenomen străin este transpus auditorului într-un plan ce ar corespunde experienței acestuia", fie "o opinie familiară este transpusă într-o situație inedită"72. Într-o intervenție
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
spectaculos, iar suita interogativă corespunde, evident, unei banale retorici persuasive. Ceea ce e semnificativ ține, și aici, de înlănțuirea secvențelor, de trecerea de la forma dialogată la cea monologică-sentențioasă, de la comunicarea tranzitivă la cea ironică sau metaforică, de la abordarea serioasă la gestul comic ș.a.m.d., într-un cuvânt, de dinamica enunțării unui eu plural. Receptorul real, adică cititorul, joacă rolul unui terț susceptibil de desolidarizare. Un el care poate fi în acord, deci partener de dialog, dar poate, tot așa de bine
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
critic. Vorbim, prin urmare, de un discurs pro-domo subsidiar, lizibil doar în spatele rândurilor scrise și definitoriu pentru universul axiologic arghezian, care se pretinde, mai totdeauna, a fi reconstituit. Observăm totodată că, deseori, violența fizică este așezată într-o difuză lumină comică. În exemplul mai sus citat, acest lucru este semnalat, la nivel frastic, prin enunțarea prescriptivă ce bulversează oarecum relația dintre conținut și expresie, conducând spre o lectură dilematică: dacă faptele sunt atât de grave, de ce sunt formulate precum indicațiile din
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
se ia", "va curăța")? De fapt, turnând în formă prescriptivă conținutul, locutorul își semnalează detașarea de obiect (culpa-diagnostic), asentimentalismul și un anume cinism în raport cu vulnerabilitatea victimei. Apoi, perifraza (gr. periphrasis = vorbire ocolită) argheziană este învestită, de regulă, cu o funcție comică, printr-o voluntară abundență a detaliilor care, în comunicarea obișnuită, se știe, ar fi inutilă. Aici, ea prelungește eufemistic raționamentul punitiv recomandat în cazul "recidivei". În sfârșit, ipoteza fictivă mizează, fără îndoială, pe un efect comic generat de incompatibilitatea dintre
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
regulă, cu o funcție comică, printr-o voluntară abundență a detaliilor care, în comunicarea obișnuită, se știe, ar fi inutilă. Aici, ea prelungește eufemistic raționamentul punitiv recomandat în cazul "recidivei". În sfârșit, ipoteza fictivă mizează, fără îndoială, pe un efect comic generat de incompatibilitatea dintre statutul real al victimei și situația imaginată, ilar-absurdă, în care o proiectează autorul. De la Universitate la grajd, de la grajd în postura de obiect-obstacol și, la urmă, de rebut inutil: iată parcursul virtual al decăderii simbolice pe
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
ca autodescalificare imperativă a personajelor negative ale microficțiunii. Un alt procedeu de fictivizare a obiectului polemicii este anecdota, cel mai adesea dramatizată. Definită de Angenot "ca impas al limbajului demonstrativ", anecdota camuflează, de obicei, intenția agresivă, imprimând discursului un accent comic și o dinamică aparte. În discursul publicistic arghezian, dimensiunile anecdotei variază, însă, atunci când acaparează întregul text, avem de-a face cu o fabulă autentică, în care morala apare, ambiguizată prin poantă, de obicei, în final 202. Un astfel de text
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
de obicei, în final 202. Un astfel de text este Dialog 203, în a cărui dinamică actanțială, pamfletarul-narator, diferit de autorul real, își conduce receptorul către o lectură duală, ca și în cazul alegoriei, mizând însă pe imaginarea unei situații comice, de data aceasta la limita verosimilului, în care adversarul sau adversarii devin protagoniștii expunerii. Decodarea intenției polemice este mult mai dificilă, pentru că, în planul suprafeței textuale, implicarea polemistului este nulă. Forma incipitului trimite la construcția narativă a bancului, ceea ce face
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
din acest motiv am acordat un spațiu mai amplu anecdotei ficționale, ca modalitate exclusiv literară, în care dimensiunea polemică e implicită, iar agresivitatea e atenuată sau doar camuflată de râs, ca strategie punitivă, așa cum am abordat-o în hermeneutica dimensiunii comice. În ceea ce privește agresivitatea necenzurată, am oscilat în a încadra poetica invectivei la unul dintre cele două segmente, doar teoretic abordate diferențial, din rațiuni ce țin de organizarea și fluența cercetării, cel al limbajului agresiv și cel al povestirii ficționale. Prin urmare
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]