7,832 matches
-
a exploata narativ un „secret” al lui Honigberger trebuie legată de mediul românesc - conform cu un proiect al fantasticului Început cu Șarpele, dar și mai clar cu Domnișoara Christina. Ascendenții lui Honigberger devin acum niște „vechi brașoveni”, deși nici Eliade, nici naratorul, nici altcineva nu s-a preocupat de genealogia sa. Dacă s-ar fi Întâmplat altminteri, Eliade ar fi știut În primul rând că Honigberger este un farmacist brașovean, că țara lui natală e Transilvania și abia apoi că memoriile sale
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
Îl aseamănă cu Bologa, o alta cu Eliade, apropiat de istoria medicinei Încă de la Început, și convins, inconștient, că Îl interesează viața acelora care „se lăsaseră stăpâniți de pasiunea lor pentru Orient”. Distorsiunea biografiei nu este formulată prima dată de narator, ci de d-na Zerlendi, care se grăbește să adauge de unde apăruse interesul pentru biografia doctorului sas: soțul ei - care poartă numele unui bancher, Hristof Zerlentis sau Zerlendis din Bucureștiul lui Odobescu 2 - „ajunsese de timpuriu la concluzia (...) că viața
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
Kashmir, ci trecuse În Tibet sau, În orice caz, cercetase știința farmacopeii oculte Într-una din acele mănăstiri din Himalaya și că anchetele botanice fuseseră numai un pretext”. „Oricum, astea le poți judeca mai bine dumneata”, adăugase d-na Zerlendi. Naratorul este așadar invitat de o doamnă enigmatică, undeva În centrul Bucureștiului, să se apropie de problema sa intimă, căci doctorul Zerlendi și doctorul Eliade se Întâlnesc prima dată aici, În această presupoziție fantastică a intrării În Tibet și a asimilării
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
și doctorul Eliade se Întâlnesc prima dată aici, În această presupoziție fantastică a intrării În Tibet și a asimilării farmacopeii lui oculte. În literatura religioasă tibetană, bunăoară, chiar acestea sunt straturile unei biografii: phyis rnam thar (biografia externă, adică ceea ce naratorul știa dinainte despre Honigberger), naò rnam thar (cea internă, dezvăluită de dna Zerlendi ca fiind pasiunea soțului ei) și graò ba’i rnam thar (ascunsa biografie a experiențelor mistice și a viziunilor, „secretul” doctorului Honigberger)1. Chiar și titlul nuvelei
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
violent- dacă se observă interpolarea unui Tibet de tip Blavatsky - este un fel de ridicare la puterea a doua a dimensiunii secrete a doctorului sas. Așadar o bibliotecă...tc "Așadar o bibliotecă..." Pentru a ajunge la Honigberger, și Zerlendi, și naratorul au avut nevoie de o imensă și rară bibliotecă. Trebuie să vedem de ce Eliade a apelat la acest reflex narativ, și În ce fel s-a arătat el profitabil pentru geometriile construcției. Probabil că majoritatea comentatorilor și cititorilor au ignorat
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
atât de mare”. Zerlendi fusese nu doar un medic bibliofil, ci un pasionat de istorie, teozofie, indianistică. Amestec confortabil, căci suntem În 1934, la București. Ce cuprinde Însă biblioteca- biblioteca indiană - așa Încât să justifice lunga prezentare pe care o face naratorul? Cum „d-rul Zerlendi aduna orice carte ce se tipărea asupra Indiei”, descrierea câtorva autori sau colecții de periodice reface, de fapt, biblioteca de indianistică a lui Eliade, incomparabilă pentru acea vreme În București, chiar și În Europa - pentru că cei care
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
mult7. Toate aceste mii de volume, ascunse Într-o casă din București, sau Într-o istorie pe care nu o cunosc decât foarte puțini Încă: „A ajuns aici plecând de la Honigberger”, adaugă, ghicind, doamna Zerlendi. Ceea ce nici Eliade și nici naratorul nu aveau să o facă - dar avea să facă, după nuvela din 1940 și Într-un cert raport cu ea, Arion Roșu și, Într-o mai mică măsură, doi dintre prietenii și colegii săi de generație (prima generație de orientaliști
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
am spus că poate d-voastră știți ceea ce soțul meu Își propusese să Învețe, și că viața lui Honigberger nu va prezenta, pentru d-voastră, secrete”. Observațiile acestei fraze sunt importante nu numai pentru interiorul narațiunii, ci și pentru poziția naratorului, care-l amăgește pe cititor lăsând să se Înțeleagă că secretul este al lui Honigberger, nu al său, și că studiul religiilor și filosofiilor Indiei Îl anticipează și chiar Îi pregătește dezlegarea. Dar la sfârșit Eliade fie nu știe, fie
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
Înainte, „voise el Însuși să se convingă de adevărul păstrat, atât de bine ascuns În tradiția hermetică” (p. 29). Prin urmare, dna Zerlendi este cea care Îl invită să pornească pe urmele doctorului Honigberger, medic și călător În India. Iar naratorul, foarte dialectic, acceptă. Încă o observație importantă: „Vă pot făgădui un lucru: că biografia lui Honigberger va fi scrisă și se va tipări. Aș putea căuta un competent În tot ceea ce privește medicina și istoria secolului al XIX-lea”. Nu
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
fusese Într-adevăr fabuloasă, desfășurată sub semnul misterului și aventurii. Ca Îndată după această mărturisire - demonstrabilă În sfârșit - să apară subiectul propriu-zis al textului. Ceea ce o interesează pe dna Zerlendi este enigma soțului ei, „tainele” despre care el Îi vorbea. Naratorul face doi pași În loc de unul spunându-și că e vorba de „cazurile de «moarte aparentă», de transă yoghinică, de levitațiune, incombustibilitate sau invizibilitate”. Un autor clasic pentru enumerarea sa e Patañjali, iar pentru cititorii săi, cei care ținuseră minte (și
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
Îmi aparțin). Însă Eliade era primul și rămâne singurul care a scris ceva despre misterul călătoriilor, iar farmacologia și ceremoniile cărora s-a consacrat Honigberger nu au fost magice sau religioase, În sensul inițierii. Pactul narativ impune realitatea secretului, iar naratorul, sprijinit de cititorul căruia i se confesează, Începe escaladarea secretului propriu, inoculat prin legea minimului efort unui autor prea puțin cunoscut. Monografia Încă nescrisă pe care o descrisese Înainte e Înlocuită subtil cu dosarele neclasate Încă ale unei nostalgii. Și
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
pentru că soțul și logodnicul nu mai sunt. Ele nu trăiesc Însă mai puțin În aura lor, căci „secretul” a reverberat deja triplu. Tot triplu este și eșecul celor care l-au urmat postum pe Zerlendi, Hans fiind numai ultimul, iar naratorul e deja puțin Înspăimântat că ar putea urma. Dar „tot ce-mi spuneți (...) nu mă descurajează deloc” (40). Da, dar Zerlendi dispăruse, În noaptea de 10 septembrie. Dovedind o stranie flexibilitate, naratorul Își va contrazice inteligent propriile presupoziții, devenind sceptic-alarmat
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
postum pe Zerlendi, Hans fiind numai ultimul, iar naratorul e deja puțin Înspăimântat că ar putea urma. Dar „tot ce-mi spuneți (...) nu mă descurajează deloc” (40). Da, dar Zerlendi dispăruse, În noaptea de 10 septembrie. Dovedind o stranie flexibilitate, naratorul Își va contrazice inteligent propriile presupoziții, devenind sceptic-alarmat ca un istoric pozitivist - „e de necrezut că un om poate dispărea așa, fără să lase nici un fel de urmă” (43) - care a exclus, antigordianic, invizibilitatea dintre mărturiile („urmele”) sale2. Al treilea
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
tocmai În India. Iar Eliade scrie nuvela puțin Înainte de a Împlini 33 de ani. Mai mult, dacă confruntăm sumar aceste date cu cele ale lui Eliade, vom găsi că inițierea singulară și secretă a lui Zerlendi Începe din momentul nașterii naratorului. E una dintre cele mai puternice mitologizări ale biografiei lui Eliade. Contexte presărate cu avertismente și sensul drumului falstc "Contexte presărate cu avertismente și sensul drumului fals" „M-am așezat la birou oarecum amețit de tot ce ascultasem” (45). Evident
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
familiarului măcar În sensul În care ceea ce-i spunea fiica ei despre un „blestem”, ca și slujnica Arnica puțin În urmă, nu este decât o invenție traumatică. Nici nu va fi un blestem, ci o consecință logică și firească. Însă naratorul e și mai mult atras de Zerlendi, căci descoperise totuși, Înaintând În lectura caietelor, „o simplă Însemnare, pe prima pagină a unui caiet de exerciții”, care i-a „atras o clipă atenția. Erau câteva cuvinte, tulburătoare Însă pentru mine. Ïambhala
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
Erau câteva cuvinte, tulburătoare Însă pentru mine. Ïambhala= Agarttha = tărâmul nevăzut. Toate celelalte file erau acoperite cu exerciții școlărești”. Însemnarea Îi atrage atenția și de aici, dar mai ales după ce descoperă jurnalul lui Zerlendi, Încă un „instrument de cunoaștere”1 - naratorul intră complet În dimensiunea fantastică și secretă a experiențelor sale culminând cu dispariția. O dată substituit lui Zerlendi, se va Întâlni de fapt cu el Însuși, pentru că acele cuvinte tulburătoare sunt Întâlnirea pe care și-o oferă cu propriul secret. Trebuie
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
ca Eliade, la București și Calcutta 2: cu multe caiete de declinări și cu traducerea unor texte din Hitopadeïa și Pañcatantra: „Zeci de maculatoare de acest fel, acoperite până la ultima filă cu exerciții, traduceri, conjugări și declinări sau traduceri” (47). Naratorul va reveni a doua zi pentru explorări suplimentare, amintindu-și nocturn de propriile experiențe - de aici Încolo nuvela poartă și experiența anamnezei- și Întrebându-se „ce forță de dincolo l-a mânat pe doctor la un gest atât de brutal
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
despart acum, când Îl găsisem”. Nu e deloc ce-ar presupune cititorul: curiozitatea. Este o Întâlnire de mult sperată care nu se poate amăgi cu nici o așteptare, o urgență deplină și, tocmai așa, Începutul unei greșeli. Chiar dacă În acest moment naratorul, care poate citi textul român transliterat În caractere sanscrite, se poate considera Încă fără nici un risc cel așteptat- și cel care va descifra secretul. Traversarea decondiționăriitc "Traversarea decondiționării" Zerlendi va prelua din acest punct și până aproape de final rolul de
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
În caractere sanscrite, se poate considera Încă fără nici un risc cel așteptat- și cel care va descifra secretul. Traversarea decondiționăriitc "Traversarea decondiționării" Zerlendi va prelua din acest punct și până aproape de final rolul de povestitor, căci preluarea jurnalului său de către narator, cu jocul de oglinzi pe care Îl propune, e dictată de construcția nuvelei, În care toate personajele au fost pasive și fiecare, concentric, și-a definit așteptarea. Dar ce experiență Începe? Aflăm rapid că Zerlendi este nu numai inițiat În
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
căci, de mai multe ori, eram gata să renunț și să mă Întorc la distracțiile mele istoriografice. Din fericire scrisoarea lui Honigberger Îmi arăta că lucrurile acestea pot fi Înfăptuite, și asta Îmi da mereu curaj” (56-57). Pe pagina următoare, naratorul comentează: „A trecut de-a dreptul, pare-se, la acea dificilă experiență a ritmării respirației, pr³ñ³y³ma, fără să dobândească multă vreme rezultate Încurajatoare”. De ce? Zerlendi adaugă: „Am Înțeles, după două săptămâni de eforturi, că nu izbuteam nimic pentru că, silindu-mă
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
Dimpotrivă, Patañjali spune că impedimentele sunt multiple, printre ele fiind și neobținerea unui rezultat (I.30), iar pentru eliminarea acestora e necesară concentrarea asupra unui singur obiect (I.32). Căci tocmai concentrarea gândirii (cittasa-grahaña) servește la Îndepărtarea pasiunilor (kleïa). Dar naratorul implica această eroare pentru că, mărturisește, „Întâmpinasem aceleași greutăți. El avusese mai mult noroc și, În orice caz, o mai tenace voință”. Yoga S¿tra (I.21) afirmă că yoghinii a căror ardoare e puternică vor realiza rapid concentrarea și efectele
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
concentrarea și efectele ei. Apoi, practica respiratorie e vădit Îmbunătățită și apar primele rezultate, prin surprindere: În acest veritabil laitmotiv al nuvelei acționează deopotrivă fluxul narativ și paradigma lipsei maestrului, care nu e decât unul secret și, cel puțin pentru narator, suficient de Înșelător. Dar ce-ar trebui să observăm din descrierea preliminariilor? „Să observăm că yoghinul se desolidarizează de viață pe etape. El Începe prin a suprima obișnuințele vitale mai puțin esențiale: comoditățile, distracțiile, pierderea zadarnică de timp, risipirea forțelor
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
a de-limitării (cu parțial rilkeanul „răspunzând parcă dorinței mele de a le privi, lucrurile”), care deocamdată se mărginește la câteva indicii (Zerlendi vede nu prin ziduri, ceea ce ar fi impus o facultate magică, una dintre „puteri” - 64). Chiar dacă cititorul, naratorul și, În fond, Zerlendi Însuși, care ține să noteze, să transmită experiența, au intenția de a reifica aceste imagini, ele nu decurg decât din suspensia continuă a activității senzoriale Îndreptate către exterior (praty³h³ra), nefiind altceva decât niște metamorfoze (nirm³ñacitta) pe
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
-i reactiveze anumiți centri - Însă mai mult n-a putut” (cf. 71-72), pasaj despre care Eliade se Întreabă dacă se referă la centrii nervoși sau la plexurile psiho-fizice „oculte pe care le cunoaște yoga și celelalte tradiții”2. Destul de didactic, naratorul revine asupra pasajelor și se Întreabă ce a provocat amnezia și paralizia lui J.E., adică ce anume depășise și Honigberger, și Zerlendi (fiind rândul său). Cred că sensul amneziei, una dintre temele obsesive ale nuvelelor târzii, deja este aici o
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
tratat compus din 195 de versete, dintre care nu mai puțin de 35 se referă explicit și exclusiv la siddhi (anume III.16-50)1. Dintre acestea, cel puțin jumătate sunt comentate direct sau indirect de jurnalul lui Zerlendi sau de narator (iar În 1940 tocmai apărea la Calcutta o bună ediție a tratatului clasic al lui Patañjali, datorată lui Jibananda Vidyasagara). Unele siddhi aparțin exclusiv cunoașterii (jñ³na), nu sunt aplicabile, cum sunt „victoriile” (jaya), cum e victoria asupra organelor senzoriale (indriya-jaya
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]