4,413 matches
-
aceea că spiritul științific devine ofensiv dincolo de limitele sale firești" și este "cuprins de ispita unei expansiuni, încercând să ia în stăpânire teritorii care prin însăși natura lor îi sunt exterioare"198. Putem spune că într-un fel, Comte cedează tentației absolutului, procedând ca orice filozof, nu precum un om de știință ce se mulțumește să evolueze într-un "univers teoretic închis" ca să cităm iarăși expresia lui Noica și are "doar sentimentul"199 sau "prezumția absolutului", în timp ce filozoful chiar vorbește despre
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
ființei și neființei, pentru că opusele pot fi identice (cf. A. Dumitriu, Istoria logicii, p. 85). Observația lui Hegel din finalul părții în care se referă la principiul universal al lui Heraclit este însă și mai interesantă, fiindcă sugerează vocația și tentația speculativă hegeliană: "Marele principiu al lui Heraclit [...] poate părea obscur, însă este speculativ; iar acest lucru este mereu obscur pentru intelectul care reține pentru sine existența și non-existența, subiectivul și obiectivul, realul și idealul" (s.n. G.W.F. Hegel, Vorlesungen
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
sunt "adaosurile-distrugătoare-de-tradiții la activitatea-constrânsă-de-tradiții a științei normale" (Structura revoluțiilor științifice, București, Editura Științifică și Enciclopedică, 1976, p. 49). Vezi și I, 2. 198 L. Blaga, Despre conștiința filozofică, pp. 126-127. Și E. Spranger constată că filozoful francez a cedat acestei tentații. Potrivit lui Spranger, întreaga mișcare pozitivistă, care inițial a respins religia transcendentă, n-a făcut până la urmă decât să creeze "o nouă religie a umanității pe fundamente sociologice și imanente". Aici Spranger face o interesantă comparație cu Nietzsche, care-și propuse
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
întrucât constatarea unei coordonate apriorice în cazul lui Dilthey ne va ajuta să înțelegem mai nuanțat și raporturile lui cu supraistorismul. Faptul că un istorist ca Dilthey nu abandonează total o abordare transcendentală nu înseamnă că el ar ceda unor tentații supraistoriste, deoarece o distanțare de universalismul hegelian se poate înfăptui chiar printr-o relativizare a cadrelor a priori, și nu neapărat prin negarea existenței acestora. În sensul existenței unei coordonate apriorice la nivelul istorismului în general ne îndrumă și Schnädelbach
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
forță sugestivă, numea "absolutul privat"171 -, putem vorbi despre un eșec al sistemelor filozofice. Când evocă astfel de situații, Dilthey însuși recurge la termeni ca mißlingen sau scheitern (vezi, de pildă, II, nota 73). Așa se explică și refuzul unei tentații supraistoriste în cazul lui Dilthey. Sau, ca să conchidem o dată cu el: Tot ceea ce s-a întâmplat în filozofie a fost determinat întrucâtva de acest punct de plecare, de problema ei fundamentală" (s.n.)172. Pe de altă parte însă, după cum am mai
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
acoperire mult mai largă, fiind aplicate și asupra "domeniilor limitrofe"). Sistemul de referință în ceea ce privește ideea de progres în plan filozofic îl constituie opera lui Hegel, unde ideea în cauză primește o formă exemplară. Or, Dilthey așa cum am arătat a rezistat tentațiilor supraistoriste. Totodată, discontinuitatea este firesc asociată cu ideea absenței progresului în filozofie, iar aceasta cu atât mai mult cu cât Dilthey însuși deplânge faptul că filozofia istoriei s-a dovedit incapabilă să găsească "o lege universală a progresului istoriei" (vezi
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
vedere istoric"85. (Pentru a nu ne abate acum de la firul expunerii, vom reveni în subcapitolul următor cu o analiză privitoare la raportul dintre științele naturii și științele spiritului.) Aceasta nu înseamnă, desigur, că Dilthey s-a eliberat complet de tentațiile transcendentalismului în cunoaștere. Am arătat că nici în cazul lui nu poate fi vorba despre un demers pur inductiv și că el însuși împărtășește deschis ideea că "preînțelegerea" este indispensabilă înaintea oricărei concluzii inductive (vezi I, 3C). Totodată, am precizat
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
a unei filozofii sistematice ca știință riguroasă" s.n. (pentru întregul context vezi II, 1Be). Pe de altă parte, recunoaștem însă că filozofia, care, prin însăși natura ei, este silită să o ia mereu de la început, nu se poate sustrage unei tentații universaliste de refundamentare a lumii și a cunoașterii despre aceasta. O filozofie sau alta este oarecum condamnată să le valorizeze pe celelalte din punctul ei de vedere, unitar și sistematic. În capitolul introductiv (I, 3F) am văzut că nici Hegel
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
limitații ce limitează". Acest fapt ar duce finalmente la un singur sistem, "fenomenologic", acreditat cu valabilitate absolută, cu atât mai mult cu cât autorul vorbește despre caracterul neștiințific al sistemelor anterioare. Ce-i drept, întemeietorul fenomenologiei nu cedează întru totul tentației de a propune un sistem universal, precum Hegel sau Comte, ci vizează cartesian doar stabilirea fundamentelor pentru "viitoare sisteme doctrinare riguros științifice"132. În acest sens, Al. Boboc subliniază că potrivit lui Husserl, "filozofia însăși nu trebuie să se închidă în
Dilthey sau despre păcatul originar al filosofiei by Radu Gabriel Pârvu [Corola-publishinghouse/Science/1405_a_2647]
-
foarte decis, abia în ultima plachetă, Stropi de soare (1915). Nota fundamentală a lirismului prezent în tablourile de natură, în scenele din intimitatea căminului ori în proiecția orașului de provincie și a peisajelor portuare este lentoarea melancolică sobră (dizolvând orice tentație a pateticului), cu o undă de meditație, îmbinată cu blânde, dulci-amare inflexiuni ironice, chiar autoironice, care dau pe alocuri senzația unui vitalism, dacă se poate spune, resemnat. Doar rareori își fac loc accente de deznădejde sau de sarcasm. Este o
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288420_a_289749]
-
eticii, aflați în ceea ce numim astăzi „perioada crizei de identitate/originalitate”. Studiul asiduu al lui Homer oferea și surprize educative. Ce să creadă ei, de exemplu, despre adulterul Elenei care a declanșat războiul troian? Era ușor să interpretezi sirenele ca tentații carnale pe care preaînțeleptul Ulise a știut să le evite. Dar adulterul nu putea fi explicat în termeni stoici. De aceea exegeții nu s-au sfiit să stigmatizeze viciul recurgând la artificii pedagogice subtile: interpretări menite să accentueze blamul. În
[Corola-publishinghouse/Science/2254_a_3579]
-
experiențe de acest fel. Este cunoscut îndeobște curriculumul școlii românești din anii 1948-1990, orientat în direcția „formării omului nou” de către doctrina comunistă. Tentativa de a concepe un „curriculum liberal”, un „curriculum creștin-democrat” sau un „curriculum social-democrat” pot avea aceleași consecințe. Tentația cea mai mare o reprezintă mai ales ultima variantă. Perspectiva societății deschise, descrisă de K.R. Popper - ideologul oficial (după abandonarea lui Marx) al social-democraților europeni -, a determinat și proiecte de reformă a învățământului românesc. Proiectul de „școală deschisă” pentru formarea
[Corola-publishinghouse/Science/2254_a_3579]
-
analiză a impactului asupra mediului (environmental impact)! Analiza în gol a trebuinței trebuie adesea suplimentată considerând „impactul de mediu” un criteriu de corecție. După stabilirea trebuințelor-țintă, întreabă-te ce fel de scopuri neintenționate ar mai putea fi anticipate; c) Rezistă tentației de a direcționa pe bază de măsurări facile și manipulări ale conținutului! Cele mai importante scopuri ale învățării nu pot fi măsurate ușor. Poate fi sau nu posibil ca o valoare să fie redusă la un număr. Designerul postmodernist trebuie
[Corola-publishinghouse/Science/2254_a_3579]
-
resursele instruirii. Respectând acest principiu, designerul abandonează controlul asupra „produsului instruirii” în favoarea stimulării participării elevilor la experiențe de învățare proiectate în totalitatea lor; g) Consideră că strategiile care furnizează perspective multiple, de fapt, încurajează elevul să-și exerseze responsabilitatea. Rezistă tentației de a-i „pre-împacheta” și „pre-orienta” pe fiecare. Lasă-i pe cei care învață să-și stabilească singuri problemele și scopurile ori de câte ori se caută informații și experiențe în acest sens. Există, bineînțeles, riscul ca, neghidat, elevul să se împotmolească în
[Corola-publishinghouse/Science/2254_a_3579]
-
a mișcării, încercând să transpună stări evanescente: vis, somn, umbre, valuri, șoapte. Eul liric își desfășoară existența între viață și vis, între dorință și trăire (Sufletul neliniștit). Și Vânătoarea de umbre (2001) se caracterizează prin permanenta oscilație între inocență și tentație: „Eu sunt copilul cel rău. / Chiar și-n tăcere, / Când urc o treaptă în rugăciune, / Ispita mă linge, păcatul mă cere...” (Caut umbre). Eroina lirică, „hoinară-ntre pământ și cer” (Voi levita), se află în „ căutare de umbre”, chemând fantoma
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289067_a_290396]
-
2002; Singurătatea îngăduită - Solitude permise, ed. bilingvă, tr. Adina Vasilescu și Vlad Alexandru Vasilescu, București, 2003. Repere bibliografice: Călin Stănculescu, „Poezii”, RMB, 2000, 14 iunie; Geo Vasile, „Amor &Psyche” sau Eliberarea sinelui, „Universul cărții”, 2000, 8-9; Mariana Ionescu, Trăire și tentație, „Universul cărții”, 2001, 4-5; Mariana Ionescu, „Vânătoarea de umbre”, „Jurnalul de București”, 2001, 434; Geo Vasile, În siajul autenticității, LCF, 2002, 43; Traian T. Coșovei, Existență și confesiune, CNT, 2002, 48-52; George Lăzărescu, O nouă poetă deja confirmată, „Universul cărții
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289067_a_290396]
-
trei sugerînd posibilitatea ca ideile originate în simțuri și imaginație să fie total eronate. Se deschide astfel breșa pentru o temă angoasantă: Viața este un vis” constînd în aceea că toți oamenii conferă obiectivitate și consistență unei posibile aberații. Prima tentație căreia i-am putea ceda acum ar fi aceea că toate ipotezele din Meditația I-a, dar îndeosebi ultimele două, apropie cartesianismul de filosofia contemporană, de filosofia abisului, în care combinații de genul: tristețe-tragic; angoasă-frică sunt frecvente. Angoasa este frica
Cartesianismul ca paradigmă a "trecerii" by Georgia Zmeu () [Corola-publishinghouse/Science/471_a_1370]
-
dat în manifestat. Aceasta pentru că deducția transcedentală conduce la principiul însuși al întregii sinteze încât ea trebuie să fie atentă ca unitatea sa sau identitatea sa să nu devină obiect. Restricția ontologică a subiectului transcedental este o autolimitare critică a tentației de a urca încă o dată pînă la absolut. Există de asemenea și o altă soluție, cea a lui Heidegger; aceea că subiectul se distruge în manifestat, în ceea ce apare și că distrugerea identității sale lasă în sfârșit să fie ceea ce
Cartesianismul ca paradigmă a "trecerii" by Georgia Zmeu () [Corola-publishinghouse/Science/471_a_1370]
-
absolut necesare oricărei forme de conviețuire. Absența spiritului comunitar, ingredient indispensabil coerenței acțiunii colective, conduce la anomalii care, în pofida persistenței lor în anumite cazuri nefericite, nu pot fi accepate decât cu costuri pe cât de diverse, pe atât de însemnate. Există tentația de a identifica de obicei, pentru problemele de o complexitate deosebită, o cauză esențială la care s-ar reduce toate celelalte ș( de la care ar trebui să pornească nu doar tentativele de elaborare a soluțiilor, ci ș( punerea lor (n
by Tudor Pitulac [Corola-publishinghouse/Science/1067_a_2575]
-
ar trebui să pornească nu doar tentativele de elaborare a soluțiilor, ci ș( punerea lor (n practică. Trebuie spus că ș( demersul nostru general față de care prezentul material este doar o parte este susceptibil de a sta sub semnul acestei tentații. Ș( totuși, noi nu (mpărtășim opinia celor care cred că pot găsi panaceul necesar rezolvării problemelor unei societăți prin identificarea unei cauze unice. Postularea existenței unei asemenea cauze ar fi imposibil de susținut astfel (nc(t să convingă fie ș
by Tudor Pitulac [Corola-publishinghouse/Science/1067_a_2575]
-
își însușească acele comandamente care să facă posibil un sistem egalitar, în ideea că vor renunța la a mai călători gratis. Considerăm totuși că exemplul celorlalți și sancțiunea inevitabilă sunt indispensabile pentru a face pe cineva să nu mai cedeze tentației de a lua cât mai mult cu cât mai puțin. Aceasta este de fapt mai mult decât o tentație, pentru că există suficiente motive pentru a avansa ideea existenței unui instinct al maximizării profitului. c) Malthus versus Sisteme egalitare Este dificil
by Tudor Pitulac [Corola-publishinghouse/Science/1067_a_2575]
-
călători gratis. Considerăm totuși că exemplul celorlalți și sancțiunea inevitabilă sunt indispensabile pentru a face pe cineva să nu mai cedeze tentației de a lua cât mai mult cu cât mai puțin. Aceasta este de fapt mai mult decât o tentație, pentru că există suficiente motive pentru a avansa ideea existenței unui instinct al maximizării profitului. c) Malthus versus Sisteme egalitare Este dificil de găsit o demonstrație a lipsei de viabilitate a sistemelor egalitare și a inevitabilității tendințelor de instituire a acestora
by Tudor Pitulac [Corola-publishinghouse/Science/1067_a_2575]
-
comparație, în manieră directă, prin ricoșeu, centrate pe ceea ce este sau pe ceea ce nu este, prin sublinierea a ceea ce are sau nu are etc. Datorită abundenței și diversității acestora, pentru a nu condamna discursul la o rigiditate artificială, am rezistat tentației organizării tipologice a lor. Ceea ce ne-a ghidat a fost însă o idee acceptată de mulți gânditori, și anume că varietatea structurilor de tip comunitar impune ca o definiție a comunității să fie independentă de structuri particulare. Există, pe de
by Tudor Pitulac [Corola-publishinghouse/Science/1067_a_2575]
-
1989: 27) privește comunitatea drept "... o reunire a indivizilor care sunt legați prin aceea că au în comun unele dintre valorile, interesele, ideile (incluzând ideologiile), miturile, utopiile lor și simbolurile acestora, și de asemenea religia și ritualurile ei". Deși există tentația de a considera comunicarea drept a doua caracteristică fundamentală a comunității, datorită faptului că valorile și credințele împărtășite sunt același lucru cu comunicarea, este suficientă îndreptarea atenției doar către una dintre cele două categorii, care se presupun reciproc. Comunicarea este
by Tudor Pitulac [Corola-publishinghouse/Science/1067_a_2575]
-
respectiv un sistem ecologic, o structură socială, o biografie tipică, un tip de persoană, o privire generală asupra vieții, o istorie, o comunitate în interiorul altor comunități, o combinație a elementelor opuse și, în fine, ca întreg și părți. Regăsim aici tentația completării întregului, a sferei comunității. În multe lucrări despre comunități oricine găsește o combinație sau o mixtură de concepții. Cineva vede satul ca sistem ecologic și, poate, parțial ca structură socială. Altcineva scrie accentuând ideea prevalenței unui tip de personalitate
by Tudor Pitulac [Corola-publishinghouse/Science/1067_a_2575]