2,571 matches
-
ajunge, într-adevăr, la o brumă de obiectivitate... Dar de ce natura acestei "brume de spațiu" ar fi incompatibilă cu "bruma de spațiu" din care țîșnește conștiința umană?"32. S-a considerat adesea că tridialectica lui Lupasco e o variantă a dialecticii lui Hegel, ignorînd, pe de o parte, rolul fundamental al stării T ca mecanism dinamic independent și, pe de altă parte, coexistența în fiecare clipă a celor trei polarități distincte și contradictorii în orice manifestare. Noțiunea de sistem la Lupasco
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
un spațiu-timp propriu. În consecință, timpul corespunzător unei actualizări va fi necesarmente discontinuu, căci rezultă din acțiunea concomitentă a acestor trei poli cu spațiul-timpul asociat fiecăruia: "Orice timp evoluează în sacade, în salturi, prin înaintări și reculuri, prin însăși constituția dialecticii care îi dă naștere... Temporalitatea logică este astfel discontinuă... "40. Fecunditatea abordării lupasciene a spațiului-timp în muzică 41 și literatură este uluitoare. EXISTĂ CONSTITUENȚI ULTIMI AI MATERIEI? Există o relație directă între natura spa-țiului-timp și vechea problemă a constituenților ultimi
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
Supercorzile 12, așa cum apar astăzi în cea mai ambițioasă teorie a unificării în fizica cuantică și relativistă și care se presupune că reprezintă particulele și antiparticulele, nu sunt mai degrabă relații decît elemente substanțiale ? Terțul inclus este asociat cu o dialectică cuantică, cea a "contradicției relativ actualizate prin posibilul ambivalent, prin echivoc". Ea oferă accces spre "logica concretă care domnește adesea în adîncimile "sufletului", logica "psihică"". Terminologia este semnificativă aici. Într-adevăr, pentru Lupasco trebuie să existe isomorfism (și nu identitate
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
în adîncimile "sufletului", logica "psihică"". Terminologia este semnificativă aici. Într-adevăr, pentru Lupasco trebuie să existe isomorfism (și nu identitate) între lumea microfizică și lumea psihică. Isomorfismul lor se naște din prezența continuă, ireductibilă a stării T în orice manifestare. Dialectica cuantică este, potrivit frumoaselor cuvinte ale lui Lupasco, cea a "dilatării îndoielii"13. Noțiunea de trei materii este deja prezentă în Principiul antagonismului. Dialectica cuantică dă "naștere unei a treia materii, materia pe care am putea-o desemna sub numele
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
lumea psihică. Isomorfismul lor se naște din prezența continuă, ireductibilă a stării T în orice manifestare. Dialectica cuantică este, potrivit frumoaselor cuvinte ale lui Lupasco, cea a "dilatării îndoielii"13. Noțiunea de trei materii este deja prezentă în Principiul antagonismului. Dialectica cuantică dă "naștere unei a treia materii, materia pe care am putea-o desemna sub numele de materie T, care ar fi poate ca o materie-sursă, ca o materie-mamă, un fel de creuzet fenomenal cuantic din care ar țîșni cele
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
consider pe domnul Stéphane Lupasco unul din cele mai înzestrate spirite filosofice ale epocii noastre"2. La rîndul său, Lupasco apreciază în mod deosebit lucrările lui Bachelard, după cum putem constata, spre exemplu, în cronica sa despre La dialectique de la durée (Dialectica duratei), publicată în 1936 (deci la un an după publicarea tezei sale de doctorat) în "Thalès"3. Dar această apreciere e mereu ușor polemică. Să ne oprim o clipă asupra acestui articol, a cărui tonalitate este în același timp surprinzătoare
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
În 1940, Bachelard publică, la PUF, celebra sa carte La philosophie du non (Filosofia lui NU). Tonul acestei lucrări este surprinzător de lupascian, dar Lupasco nu este citat decît marginal. Bachelard citează teza din 1935: În sensul acestei apropieri [între dialectica filosofică și dialectica științifică], putem cita lucrările lui Stéphane Lupasco. În importanta sa teză despre Dualismul antagonist și exigențele istorice ale spiritului, Stéphane Lupasco a studiat îndelung toate dualitățile care se impun cunoașterii, atît din punct de vedere științific, cît
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
publică, la PUF, celebra sa carte La philosophie du non (Filosofia lui NU). Tonul acestei lucrări este surprinzător de lupascian, dar Lupasco nu este citat decît marginal. Bachelard citează teza din 1935: În sensul acestei apropieri [între dialectica filosofică și dialectica științifică], putem cita lucrările lui Stéphane Lupasco. În importanta sa teză despre Dualismul antagonist și exigențele istorice ale spiritului, Stéphane Lupasco a studiat îndelung toate dualitățile care se impun cunoașterii, atît din punct de vedere științific, cît și din punct
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
dualizantă a spiritului este, pentru el, neîncetată. Pentru noi, ea se limitează la a pune în mișcare un fel de caleidoscop care bulversează brusc raporturi, dar care păstrează mereu forme. Suprara-ționalismul nostru este, deci, alcătuit din sisteme raționale juxtapuse doar. Dialectica nu ne servește decît pentru a mărgini o organizare rațională printr-o organizare suprarațională foarte precisă. Ea nu ne servește decît pentru a vira de la un sistem la altul". Și Bachelard continuă: "O filosofie a lui nu care nu vizează
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
7. Cuvîntul "divergență" este reluat de Lupasco, opt ani mai tîrziu, în prefața la Logică și contradicție: "Bachelard alunecă atunci în reflexele învăluitoare ale acesteia din urmă [logica lui Hegel] și conferă un sens nou și din cele mai prudente dialecticii: un nu neîncetat vitalizează și trebuie să vitalizeze rațiunea, pentru ca spiritul să elaboreze și să precizeze ceea ce numește un supraraționalism. Numai că, dacă trebuie dialectizat totul, dialectica rămîne, pentru el, doar o metodă în serviciul unei cunoașteri triumfătoare, care e
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
logica lui Hegel] și conferă un sens nou și din cele mai prudente dialecticii: un nu neîncetat vitalizează și trebuie să vitalizeze rațiunea, pentru ca spiritul să elaboreze și să precizeze ceea ce numește un supraraționalism. Numai că, dacă trebuie dialectizat totul, dialectica rămîne, pentru el, doar o metodă în serviciul unei cunoașteri triumfătoare, care e singurul judecător. [...] În acest punct, de o importanță incalculabilă, credem că cercetările noastre diverg, și în raport cu Bachelard, și în raport cu hegelianismul"8. Recenzia "favorabilă", chiar generoasă, despre care
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
Lupasco: verificarea suscită ceea ce va contrazice adevărul. Îndată ce înțelegem caracterul operator al cunoașterii, ne dăm seama că orice operație de cunoaștere, determinînd for-mele cunoașterii pregătește contradicția activă care propune un fel de anti-formă experienței. Dl. Lupasco va face din această dialectică activă o regulă de metodă [...]". Observația lui Bachelard asupra raportului dintre subiect și obiect este capitală: "A logiciza o dualitate de ființe experimentale pe care teoreticienii fizicii se mărginiseră la a o matematiza, acesta pare a fi efortul conducător al
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
antinomiile precum acțiunea și visul, rațiunea și nebunia, senzația și reprezentarea etc., care constituie obstacolul major al gîndirii occidentale. În efortul său susținut în acest sens, el nu a încetat să evalueze elementele de sprijin pe care le găsea în dialectica lui Heraclit și a lui Hegel (ținînd cont de recentele reviziuiri aduse de lucrările lui Stéphane Lupasco) ... "3. În această convorbire, Breton face trimitere la superba carte a lui Lupasco, Logique et contradiction 4, pentru care avea o admirație constantă
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
Lupasco ține seama cît se poate de serios de ceea ce am spus întotdeauna despre caracterul tragic al vieții; îl ia în considerare suficient pentru a încerca să îmbogățească logica prin înțelegerea tragică a experienței umane [...]." Există, adaugă Wylie Sypher, o dialectică a comicului, așa cum există o dialectică a tragicului: "[...] comedia își are propria privire asupra absurdității ființei umane". În opinia lui Wylie Sypher, "Lupasco caută o logică existențială, o logică plină de "contradicții creative" și privește absolutul ca pe un pericol
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
de serios de ceea ce am spus întotdeauna despre caracterul tragic al vieții; îl ia în considerare suficient pentru a încerca să îmbogățească logica prin înțelegerea tragică a experienței umane [...]." Există, adaugă Wylie Sypher, o dialectică a comicului, așa cum există o dialectică a tragicului: "[...] comedia își are propria privire asupra absurdității ființei umane". În opinia lui Wylie Sypher, "Lupasco caută o logică existențială, o logică plină de "contradicții creative" și privește absolutul ca pe un pericol. [...] Lupasco invocă o logică a absurdității
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
eliminat. Pacientul va trebui deci, plecînd de la acest dublu pol al contradictoriului antagonist, să încline doar spre unul din poli printr-o defulare puternică, dacă nu chiar totală"20. Pentru Lupasco, "normalitatea" este conflictul. Lupasco dezvoltă această idee în capitolul "Dialecticele normale și patologice și dialectoterapia antagonistă. Paradialecticele". Însă aceasta este, trebuie s-o recunoaștem, prea puțin pentru a putea proclama "sfîrșitul psihanalizei". L-am întrebat pe Lupasco despre acest subiect. Cu un zîmbet stingher, mi-a răspuns că subtitlul cărții
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
că este tentant "să extrapolezi în domeniul gîndirii religioase și să-ți imaginezi acest al treilea univers psihic ca pe o sistematizare energetică, nu zic a lui Dumnezeu, ci a Divinității [...]". Astfel, explică el, monoteismul ar fi legat de o dialectică a omogenizării, în vreme ce politeismul ar fi legat de o dialectică a eterogenizării. Prin aceste definiții, e clar că Lupasco vizează un nou concept de Dumnezeu, fondat pe dialectica terțului inclus. Dar el respinge imediat această tentație, făcînd apel la afectivitate
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
să-ți imaginezi acest al treilea univers psihic ca pe o sistematizare energetică, nu zic a lui Dumnezeu, ci a Divinității [...]". Astfel, explică el, monoteismul ar fi legat de o dialectică a omogenizării, în vreme ce politeismul ar fi legat de o dialectică a eterogenizării. Prin aceste definiții, e clar că Lupasco vizează un nou concept de Dumnezeu, fondat pe dialectica terțului inclus. Dar el respinge imediat această tentație, făcînd apel la afectivitate, care constituie "singurul cîmp al întregii noastre experiențe în care
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
ci a Divinității [...]". Astfel, explică el, monoteismul ar fi legat de o dialectică a omogenizării, în vreme ce politeismul ar fi legat de o dialectică a eterogenizării. Prin aceste definiții, e clar că Lupasco vizează un nou concept de Dumnezeu, fondat pe dialectica terțului inclus. Dar el respinge imediat această tentație, făcînd apel la afectivitate, care constituie "singurul cîmp al întregii noastre experiențe în care apar datele Ființei, a ceea ce se prezintă ca ceea ce este, fiindu-și suficient sieși, în vreme ce tot ceea ce există
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
renunțarea la cunoașterea interioară în numele unei cunoașteri mentale, logice. Diavolul este cel care separă: el ne separă de noi înșine, catastrofă ontologică pe care doar un poet o poate percepe în adevăratele ei dimensiuni. Fondane prinde însă cu finețe impactul dialecticii lupasciene între identitate și alteritate în procesul actualizării: "Orice actualizare [...] dă naștere, prin reacție, unei producții de idei, forme, elemente obiective, care este altceva decît ea însăși. Și rezultă de aici un paradox uimitor, anume că o gîndire a identității
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
contemporanilor lui Abellio. De fapt, astăzi cred că aversiunea lui Abellio față de terțul inclus venea din rezerva sa legată de Trinitatea creștină... Cît despre Gonseth și Lupasco, raporturile lor erau civilizate, dar distante. Sigur, Gonseth a scris în 1947, în Dialectica, un articol destul de critic despre Experiența microfizică și gîndirea umană și despre Logică și contradicție. Obiecția majoră a lui Gonseth la filosofia lui Lupasco era tocmai nerespectarea axiomei non-contradicției: "Dl. Lupasco face un salt pînă la măsura extremă: pentru a
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
să spun că, sub un alt nume, este ideea pe care am reluat-o în ceea ce numesc dialogica, pentru că dialogica presupune o relație în același timp complementară, antagonistă și, eventual, concurențială. Cred că e cumva principiul lui Lupasco, diferit de dialectica lui Hegel și de aceea am numit-o dialogică, mai apropiată de viziunea lui Heraclit decît de viziunea dialectică și hegelo-marxistă care presupun mereu o depășire. Altfel spus, ceea ce era interesant e că nu exista acea depășire hegeliană, dar exista
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
de la nature, Paris, Seuil, 1977, pp. 64, 66, 99. • Francis Ponge, Comment une figue de paroles et pourquoi, Paris, Flammarion, 1977, p. 18. • Marc Beigbeder, Portrait de dieu, Paris, Robert Morel, 1978, pp. 46, 66, 261, 263, 285. • Vasile Tonoiu, Dialectică și Relativism. Ideea de referențial, București, Editura Științifică și Enciclopedică, 1978. • Eugène Ionesco, Un homme en question, Paris, Gallimard, 1979, p. 102. • Boris Vian, Traité du civisme, Paris, Christian Bourgois, 1979 și Paris, LGF, "Livre de Poche", 1996, p. 100
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
logique"", Cahiers du Sud, nr. 259, 1943. * Émile Rideau, "L'expérience microphy-sique et la pensée humaine", Centre d'études et de recherches de science religieuse, fișă bibliografică, aprilie 1943. * Ferdinand Gonseth, "À propos de deux ouvrages de M. Stéphane Lupasco", Dialectica, vol. 1, nr. 4, 1947. * Jacques Fauve, Chemins de la logique humaine, Paris, Réforme, 1947. * Édouard Morot-Sir, " S. Lupasco, Logique et contradiction", Revue des sciences humaines, nr. 49, ianuarie-martie 1948. * Robert Amadou, "Le principe d'antagonisme et la logique de l
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
7 1. Opera lui Stéphane Lupasco Privire panoramică 11 Introducere 11 Știința, invarianța și universalitatea 14 Terțul inclus 20 De ce este terțul inclus un scandal intelectual? 23 Logica energiei este o logică cuantică? 25 Bohr, Lupasco și terțul inclus 27 Dialectica ternară a Realității 30 Nașterea și dinamica sistemelor: sistemogeneza lui Lupasco 36 Cele trei materii 37 Non-separabilitate și unitatea lumii 39 Saga antimateriei 40 Natura spațiului-timp 43 Există constituenți ultimi ai materiei? 47 Lupasco este, oare, un profet al iraționalului
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]